Μετάνοια: Η πορεία μας προς ανόρθωση…!

π. Αντώνιος Χρήστου, Προϊστάμενος του Ι.Ν. Προφήτου Ηλία Κόρμπι Βάρης της Ι. Μ. Γλυφάδας Ε. Β. Β. & Β.

Αγαπητοί μας αναγνώστες, πολλά έχουν ειπωθεί από τη γραφίδα μας (σε άρθρα μας σχετικά στο παρελθόν), αλλά και οπωσδήποτε και από πολλούς άλλους, τόσο τώρα, στην περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, όσο και γενικότερα σε ομιλίες και κηρύγματα, για την αναγκαιότητα της μετάνοιας, αλλά και  ως στήριγμα στον πνευματικό μας αγώνα. Το θέμα της μετάνοιας, είναι ζωτικό θέμα στη ζωή του πιστού και της Εκκλησίας. Δεν θα ήταν υπερβολή να ειπωθεί ότι όλη η ζωή μας, δεν είναι τίποτα άλλο παρά μία πορεία και ευκαιρία προς τη μετάνοια. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε τόσο το κήρυγμα του Ιωάννη του Βαπτιστή, όσο και του ίδιου του Χριστού· στην αρχή ήταν το: … μετανοείτε· ήγγικε γαρ η βασιλεία των ουρανών. (Ματθ. 4,17).

Πολλοί άνθρωποι αδυνατούν να κατανοήσουν την αναγκαιότητα της μετάνοιας στη ζωή τους. Δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι η αμαρτία είναι κάθε τι που μας απομακρύνει από την ένωσή μας με τον Θεό και το γεγονός ότι η συσσώρευση πολλών αμαρτιών, αποτελεί πάθος στον άνθρωπο. Χωρίς τη μετάνοια ο πιστός άνθρωπος, αδυνατεί όχι μόνο να προσεγγίσει τον Θεό, ούτε καν να τον σκεφτεί, να τον πιστεύει αληθινά και αγαπήσει πραγματικά! Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί ο παγκοσμιοποιημένος άνθρωπος, επηρεασμένος από ερεθίσματα και όγκους δεδομένων εξωχριστιανικών και ανορθόδοξων, από τα σύγχρονα μέσα τεχνολογίας και του διαδικτύου, ό,τι δέχεται ως αλήθεια, είναι για την Εκκλησία μας πτώση! Λέει χαρακτηριστικά ο Μακαριστός Γέροντας Σωφρόνιος Ζαχάρωφ (Ιδρυτής της Ιεράς Μονής Προδρόμου στο Εσσεξ της Μεγάλης Βρετανίας) : «Εκείνο το οποίο αναζητούν οι οπαδοί άλλων διδασκαλιών, προς το οποίο ελκύονται και το αποδέχονται ως αλήθεια, αυτό ο Χριστιανός το ζει ως πτώση, από την αυθεντική ζωή» (π. Κων/νος Παπαθανασίου, Οι συνέπειες της παγκοσμιοποίησης στο ζήτημα της αλήθειας, σελ. 3).

Πραγματικά φοβερή έκφραση, του Μακαριστού Γέροντα, που φέρνει μία αποδόμηση και μία ανατροπή. Αυτό που ο κοινός άνθρωπος ονομάζει και το νομίζει ως πρόοδο, ως αναγκαίο, ως αλήθεια, ως ζωή, έρχεται ο Χριστός και η Εκκλησία Του, να το θέσουν στα πραγματικά του όρια, ότι είναι πτώση, είναι οπισθοδρόμηση, μη αναγκαίο, είναι ψευδές και πνευματικός θάνατος! Γι’ αυτό ο ίδιος ο Χριστός είπε για τον εαυτό του : …. εγώ ειμί η οδός και η αλήθεια και η ζωή… (Ιω. 14,6), γιατί έχει να κάνει με σχέση, με εμπειρία και βίωμα. Δεν είναι απλά μια θεωρητική διδασκαλία και μια συναισθηματική κατάνυξη, αλλά προϋποθέτουν ουσιαστικό βάθος και πραγματικές πνευματικές ρίζες. Αυτά είναι όλα προϊόν και εφαρμογή της εντολής Του Κυρίου : «Οστις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθήτω μοι» (Μάρκ. η΄ 34)». Εάν δηλαδή ακολουθήσει τον Κύριο ή όχι, είναι καθαρά ελεύθερη επιλογή κάποιου. Οταν όμως αυτός ο κάποιος απαντήσει καταφατικά, ο τρόπος είναι συγκεκριμένος, η άρση του Σταυρού και η απάρνηση του παλαιού αμαρτωλού εαυτού και η ένδυση του νέου (βάπτισμα, τριπλή κατάδυση στο αγιασμένο ύδωρ, που σημαίνει μετοχή στην τριήμερο ταφή και Ανάσταση του Χριστού), στο όνομα της Παναγίας Τριάδος.

Είναι σίγουρο, ότι ο φιλάνθρωπος Θεός δεν θα μας καταδικάσει γιατί αμαρτήσαμε! Κανείς δεν έχει ζήσει, εκτός από τον Ιησού Χριστό, έστω και μία μέρα σε αυτή τη ζωή, χωρίς να αμαρτήσει ή να φέρνει έστω τη δεδομένη φθορά της πάνω του (προπατορικό αμάρτημα). Γι’ αυτό όμως που θα δώσουμε σίγουρα λόγο είναι για το αν μετανοήσαμε ή όχι! Αυτή είναι η ευθύνη μας, ως ορθόδοξοι Χριστιανοί, αλλά και ο αγώνας μας συνάμα! Μπορεί να έχουμε συνηθίσει στην πτώση και στον αμαρτωλό τρόπο ζωής, αλλά εάν δούμε το πώς αξίζει να ζούμε, με βάση τις οντολογικές μας προδιαγραφές (όπως έχουμε πλασθεί να είμαστε προτού έρθει η αμαρτία), τότε θα καταλάβουμε ότι αυτό που νομίζαμε ζωή ήταν θάνατος και ότι ο θάνατος του Χριστού μας, μας έδωσε και πάλι τη ζωή (αυτό που θα εορτάσουμε το Πάσχα).

Επομένως η μετάνοια (αλλαγή τρόπου ζωής και όχι απλά σκέψης) είναι η επιστροφή μας προς τον Θεό. Είναι η δική μας πορεία προς την αγκαλιά του σπλαχνικού Πατέρα, όπως έκανε και ο άσωτος Υιός της γνωστής μας παραβολής. Γι’ αυτό λένε οι πατέρες της Εκκλησίας, ότι και όλο το ευαγγέλιο να καταστρεφόταν, όλη η Αγία Γραφή, αν διασωζόταν μόνο η παραβολή του Σπλαχνικού Πατέρα, είναι αρκετό για να καταλάβουμε όλο το πνεύμα της Αγίας Γραφής, αλλά και τον σκοπό της επίγειας ζωής μας.

Ο Μεγάλος Κανόνας του Αγίου Ανδρέου Κρήτης, που ψέλνεται την πέμπτη εβδομάδα των Νηστειών ολόκληρος, αλλά και την πρώτη εβδομάδα των Νηστειών τμηματικά, είναι το χαρακτηριστικό παράδειγμα της μετάνοιας, είτε με θετικό τρόπο (με βιβλικά πρόσωπα που μετανόησαν όπως ο Δαβίδ) είτε με αρνητικό τρόπο προς αποφυγή (όπως η πώληση των πρωτοτοκίων του Ισαύ για ένα πιάτο φακή κ.α.) Η εκκλησία μέσα από την υμνολογία, θέλει να δείξει στους πιστούς ρεαλιστικά για τις συνέπειες της αμαρτίας, αλλά ταυτόχρονα για την ευλογία της μετάνοιας. Με τα βιβλικά πρόσωπα καταλαβαίνουμε ότι κανείς δεν είναι στο απυρόβλητο, αλλά και κανείς δεν είναι χωρίς ευκαιρίες μετανοίας.

Ας μην αναβάλουμε άλλο τη μετάνοια αδελφοί μου, ας κοπιάσουμε στους καρπούς της, για να έχουμε ελπίδα να δούμε τον Θεό ως Φως και να ευφρανθούμε! Ας σπάσουμε τα προσωπεία μας και τους Φαρισαϊσμούς μας, γιατί όλα αυτά είναι αποτρεπτικά της μετανοίας! Ας επιστρέψουμε στον Θεό και εκείνος θα μας βάλει στη Βασιλεία Του : «ευ, δούλε αγαθέ και πιστέ! επί ολίγα ης πιστός, επί πολλών σε καταστήσω· είσελθε εις την χαράν του Κυρίου σου» . (Ματθ. 25,23) Αμήν!