Ιεροδιακόνου της Ιεράς Μητροπόλεως Ταμασού και Ορεινής, Ραφαήλ Μισιαούλη
Εορτάζει η Αγία μας Εκκλησία, μία ημέρα μετά την μεγάλη εορτή της Πεντηκοστής, της γενεθλίου δηλαδή ημέρας της Εκκλησίας, τη σύναξη του τρίτου προσώπου της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος.
Φως ο Πατήρ, Φως ο Υιός, Φως το Άγιο Πνεύμα. Θεός ο Πατήρ, Θεός ο Υιός, Θεός το Άγιο Πνεύμα.
«Δοξάζω του Πατρός και του Υιού την δύναμιν και Πνεύματος Αγίου υμνώ την εξουσίαν, αδιαίρετον, άκτιστον Θεότητα, την βασιλεύουσαν εις αιώνα αιώνος1».
«Εἰ γὰρ νῦν ἐν Τριάδι ἡ Θεολογία τελεία ἐστί, καὶ αὐτὴ ἡ ἀληθὴς καὶ μόνη θεοσέβειά ἐστι, καὶ τοῦτό ἐστι τὸ καλὸν καὶ ἡ ἀλήθεια. ἔδει τοῦτο οὕτως ἀεὶ εἶναι, ἵνα μὴ τὸ καλὸν καὶ ἡ ἀλήθεια ἐπιγένηται, καὶ ἐκ προσθήκης συνίσταται τὸ τῆς θεολογίας πλήρωμα», όπως λέει ο Μέγας Αθανάσιος2.
Το Άγιο Πνεύμα αποτελεί θαυμαστή θεία δύναμη, η οποία επενεργεί θαύματα και δυνάμεις μεταξύ των ανθρώπων. Το Άγιο Πνεύμα είναι η παρουσία της θαυμαστής δυνάμεως του Θεού μεταξύ των ανθρώπων. Αποστέλλεται από το Θεό στην εσχατολογική κοινότητα των πιστών, την Εκκλησία δηλαδή, όπου καθιστά τους πιστούς ναό του Θεού3. Το λαμβάνουν όλοι οι πιστοί κατά το βάπτισμά τους, το οποίο τους ζωοποιεί και τους παρέχει το εχέγγυο για την αιώνια ζωή.
Το Πανάγιο Πνεύμα έχει προσωπική ύπαρξη, είναι ο άλλος Παράκλητος4 σε σχέση με τον Λόγο του Θεού5. Σύμφωνα με τον Ιερό Χρυσόστομο, με το να πει άλλο, δείχνει τη διαφορά του προσώπου, ενώ με το να πει Παράκλητο δηλώνει τη συγγένεια της ουσίας. Είναι αδιανόητο να είναι η απρόσωπη δύναμη του Πατρός, γιατί πέμπεται στο όνομα του Υιού6 και ονομάζετε και Πνεύμα Χριστού.
Χαρακτηριστικά του Αγίου Πνεύματος είναι ότι ακούει, λαλεί και διδάσκει σύμφωνα με τον προφήτη Ιεζεκιήλ7, μαρτυρεί, αποκαλύπτει8, συνετίζει9 και οδηγεί στην αλήθεια10.
Σύμφωνα με τον Απόστολο Παύλο, το Άγιο Πνεύμα χορηγεί τη βεβαιότητα της αναστάσεως και της αιωνίου ζωής11. Ο ίδιος Απόστολος τονίζει ότι το Άγιο Πνεύμα επενεργεί προς απελευθέρωση του ανθρώπου από την αμαρτία και το θάνατο12.
Το προσωπικό υποστατικό ιδίωμα του Αγίου Πνεύματος είναι η εκπόρευση εκ του Πατρός13. Είναι πάντα μαζί με τα άλλα δύο πρόσωπα της Αγίας Τριάδος, τον Θεό Πατέρα και τον Θεό Υιό14. Συμμετέχει στην δημιουργία του σύμπαντος κόσμου, ενεργεί μέσω των Προφητών, συνεργεί στο σχέδιο της Θείας Οικονομίας για τη σωτηρία του ανθρώπου και με την Αγία Πεντηκοστή «ὅλον συγκροτεῖ τὸν θεσμὸν τῆς Ἐκκλησίας». Διά του Αγίου Πνεύματος συνεχίζεται το απολυτρωτικό έργο του Σωτήρος Χριστού διά των Ιερών Μυστηρίων.
Η διδασκαλία της Εκκλησίας μας για το Άγιο Πνεύμα περιλαμβάνεται στο Σύμβολο Νικαίας – Κωνσταντινουπόλεως, στο Σύμβολο της Πίστεώς μας δηλαδή, στο οποίο ομολογούμε την θεότητά Του «Καί εἱς τό Πνεῦμα τό Ἅγιον, τό κύριον, τό ζωοποιόν, τό ἐκ τοῦ Πατρός ἐκπορευόμενον, τό σύν Πατρί καί Υἱῶ συμπροσκυνούμενον καί συνδοξαζόμενον, τό λαλήσαν διά τῶν προφητῶν».
Είναι απαραίτητη για τη σωτηρία μας η πίστη ότι το Άγιο Πνεύμα είναι ομοούσιο προς τον Πατέρα και τον Υιό. Μας χορηγεί τα πάντα, που αποβλέπουν στο να κάνουν δικό μας κτήμα το δώρο του Θεού, δηλαδή το Σώμα του Χριστού.
Το Άγιο Πνεύμα θεωρείται από τους Πατέρες της Εκκλησίας ως η ψυχή της Εκκλησίας. Ο Χριστός είναι η κεφαλή της Εκκλησίας και το Άγιο Πνεύμα αρχιτεκτονεί την Εκκλησία του Θεού, με σκοπό να προσφέρει τη χορηγία του για πάντα ώστε εις το διηνεκές έχειν την Εκκλησία την επιχορηγία του Πνεύματος15. Ο Μέγας Βασίλειος διδάσκει ότι «ἡ ὅλη διακόσμησις τῆς Ἐκκλησίας. σαφῶς καί ἀναντιρρήτως διά τοῦ Πνεύματος ἐνεργεῖται16».
Το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος δίδει τη θεία χάρη Του στην Εκκλησία με αποτέλεσμα εκείνη να μην μπορεί να λειτουργήσει χωρίς τη δύναμη και την ενέργειά Του, αφού η διαρκής παρουσία Του είναι άκρως απαραίτητη. Είναι αυτό που «αναδεικνύει την Εκκλησία ως αλάθητο φορέα και ερμηνευτή της Θείας Αποκάλυψης17».
Αγαπητοί αδελφοί,
Δυστυχώς, μερικές φορές ο Θεός αναστέλλει την χάριν του Αγίου Πνεύματος, σύμφωνα με τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, ο οποίος αναφέρει σε σημείο της πρώτης του ομιλίας στην εορτή της Πεντηκοστής. Υπάρχουν μερικά παραδείγματα από την Παλαιά Διαθήκη, τα οποία αναφέρει ο Ιερός Χρυσόστομος, και συμβαίνουν στις μέρες μας. Στο βιβλίο της Γενέσεως διαβάζουμε «οὐ μὴ καταμείνῃ τὸ πνεῦμά μου ἐν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις εἰς τὸν αἰῶνα διὰ τὸ εἶναι αὐτοὺς σάρκας, ἔσονται δὲ αἱ ἡμέραι αὐτῶν ἑκατὸν εἴκοσιν ἔτη18». Δηλαδή, ότι οι άνθρωποι έχουν γίνει σάρκες, βλέπουν μόνο τα σαρκικά θέματα. Αναφέρει στη συνέχεια ο ίδιος Πατήρ πως υπήρξαν περίοδοι, όπου δεν ακουγόταν προφητικός λόγος, δεν βρισκόταν προφήτης «ρήμα ην τίμιον».
Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός μας λέει όπως ήταν στην εποχή του Νώε, που αφαίρεσε το Πνεύμα του ο Θεός, την χάρη του Αγίου Πνεύματος, έτσι θα είναι και η εποχή των εσχάτων, παρά την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος και παρά το ότι το Άγιο Πνεύμα είναι μέσα στην Εκκλησία και μεταδίδεται.
Ας προσευχηθούμε με ζέση ψυχής, ώστε το Πανάγιο Πνεύμα, να κατοικήσει στην καρδιά μας, να μας φωτίσει και να μας καταστήσει σκεύη εκλογής και ναούς του Θεού του ζώντος.
1 Στιχηρό Αναστάσιμο του γ΄ ήχου.
2 Αγίου Αθανασίου, Κατά Αρειανών 1,18 PG 26, 49A.
3 Α΄ Κορινθίους 6,19.
4 Ιωάννου 14,10.
5 Α΄ Ιωάννου 2,1.
6 Ιωάννου 14,26.
7 Ιεζεκιήλ 11,5.
8 Λουκά 2,26.
9 Νεεμία 9,20 «καὶ τὸ πνεῦμά σου τὸ ἀγαθὸν ἔδωκας συνετίσαι αὐτοὺς».
10 Ιωάννου 16,13.
11 Ρωμαίους 8,10 «εἰ δὲ Χριστὸς ἐν ὑμῖν, τὸ μὲν σῶμα νεκρὸν δι᾿ ἁμαρτίαν, τὸ δὲ πνεῦμα ζωὴ διὰ δικαιοσύνην».
12 Ρωμαίους 8,2 «ὁ γὰρ νόμος τοῦ πνεύματος τῆς ζωῆς ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ ἠλευθέρωσέ με ἀπὸ τοῦ νόμου τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ θανάτου».
13 Το υποστατικό ιδίωμα του Πνεύματος είναι η εκπόρευση. Το Άγιο Πνεύμα υπάρχει, καθ’ όσον εκπορεύεται εκ του Πατρός. Και η εκπόρευση είναι πρόοδος μυστηριακή, της οποίας τη φύση αγνοούμε. Και το Πνεύμα είναι ομοούσιο και ομόθρονο μαζί με τα δύο αλλά πρόσωπα της Αγίας Τριάδος. Επομένως δεν υποτάσσεται στον Πατέρα και τον Υιό, ούτε είναι κτίσμα του Πατρός. Το Πνεύμα καλείται άγιο, γιατί είναι η πηγή, το πλήρωμα και ο φορέας κάθε άλλης υπαρκτής αγιότητος. Καθαγιάζει το «εκ Πατρός δι’ Υιού» έργο, συνάπτον με τη χάρη του τα λογικά όντα με το δημιουργό Θεό.
14 Το καθένα από τα πρόσωπα της Αγίας Τριάδας είναι ο όλος Θεός και όχι ένα μέρος του Θεού, όλες τις ιδιότητες που έχει ο Πατέρας τις έχει και ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα. Ωστόσο τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδας δε συγχέονται μεταξύ τους, αλλά ξεχωρίζουν από το ότι ο Πατέρας γεννά τον Υιό και εκπορεύει το Άγιο Πνεύμα, ο Υιός γεννιέται από τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα.
15 Εις Ησαΐα 3,107 PG 31,653.
16 Αγίου Βασιλείου, Περί του Αγίου Πνεύματος 16,39 PG 32,141.
17 Ι. Καρμίρη «Το Άγιον Πνεύμα εν τη Εκκλησία κατά τους Τρεις Ιεράρχαις», σελ.437.
18 Γενέσεως 6,3.
Γίνετε συνοδοιπόροι μας στην γνώση και την ενημέρωση. Στείλτε στο [email protected] άρθρα, φωτογραφίες, βίντεο ή κάτι που πιστεύετε ότι αξίζει να μοιραστείτε τόσο με εμάς όσο και με τους αναγνώστες μας.
