Συμβολή στην ιστορία του Μητροπολιτικού I.N. Αγίου Νικολάου Τρικάλων!

Ο Ιερός Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Νικολάου Αρχιεπισκόπου Μύρων της Λυκίας, του Θαυματουργού, δεσπόζει επιβλητικός στο κέντρο της πόλης των Τρικάλων επί της οδού Στρατηγού Σαράφη, αποτελώντας τη λατρευτική καθέδρα της τοπικής Εκκλησίας και μία από τις πλέον αξιόλογες σύγχρονες μνημειακές εκφράσεις της ελληνορθόδοξης παράδοσης στην πόλη και την ευρύτερη περιοχή, ίσως δε και την κορυφαία.

Είναι, κατά την εύστοχη ρήση μεγάλου ορθοδόξου ιεράρχη που τον επισκέφθηκε, “απαύγασμα των ευλαβών ψυχών όλων των Τρικαλινών”.

Βρίσκεται στη θέση παλαιότερου ιστορικού ναού αφιερωμένου στον Άγιο Νικόλαο που είχε θεμελιωθεί το 1870 από τον Επίσκοπο Τρίκκης Κωνστάντιο Β´ και ο οποίος καταστράφηκε ολοκληρωτικά τη νύχτα της 15ης Απριλίου 1941 (Μεγάλη Τρίτη) κατά το βομβαρδισμό της πόλης από τα γερμανικά αεροπλάνα.

Από τον παλαιό ναό διασώθηκε η εφέστιος εικόνα του Αγίου Νικολάου που βρίσκεται στο βόρειο κλίτος του σημερινού ναού. Φαίνεται, πάντως, ότι η ιστορία του ναού χάνεται στα βάθη των αιώνων καθώς η τιμή του Αγίου Νικολάου στην πόλη των Τρικάλων με ναό αφιερωμένο στο όνομά του και μάλιστα στον ίδιο, ακριβώς, χώρο με το σημερινό, επιβεβαιώνεται ήδη από τον 14ο αιώνα με τις διαθέσιμες ιστορικές και αρχαιολογικές μαρτυρίες να ανάγουν το παρελθόν των επ’ ονόματι του Αγίου μεταγενέστερων ναών στη Μονή του Αγίου Νικολάου που βρισκόταν εντός της πόλης και αποτελούσε μετόχι της Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Αγίου Γεωργίου Ζαβλαντίων (Παλαιόπυργου).

Ο σημερινός μεγαλοπρεπής ναός θεμελιώθηκε τη 19η Σεπτεμβρίου 1948 από το Μητροπολίτη Τρίκκης και Σταγών Χερουβείμ Άννινο.

Είναι βυζαντινού ρυθμού – τρίκλιτος σταυροειδής με τρούλο – σχέδιο του επιφανούς Αθηναίου αρχιτέκτονα και ναοδόμου Γεωργίου Νομικού.

Η όλη αρχιτεκτονική σύνθεση διέπεται από την αίσθηση του μέτρου καθώς ο επιβλητικός όγκος συμπληρώνεται αρμονικά από τον παμμέγιστο θόλο με τις διαστάσεις των μεγεθών να επιτυγχάνουν την αποφυγή της απωθητικής κοσμικής υπερβολής και να διασφαλίζουν τη συνυφασμένη με την καλαισθησία της ελληνορθόδοξης παράδοσης υποβλητικότητα τόσο στην εξωτερική, όσο και στην εσωτερική όψη του οικοδομήματος, προάγοντας, έτσι, τη μεγαλειώδη ιεροπρέπεια που προσιδιάζει στο χώρο της πνευματικής λατρείας του Τριαδικού Θεού.

Η πρώτη πανηγυρική λειτουργία τελέστηκε την 6η Δεκεμβρίου 1959 επί τη μνήμη του Αγίου από τον αοίδιμο Μητροπολίτη Τρίκκης και Σταγών Διονύσιο Χαραλάμπους, ο οποίος και εγκαινίασε το ναό την 27η Φεβρουαρίου 1966 (Κυριακή της Ορθοδοξίας), ενώ την 25η Αυγούστου 1967 προέβη στην καθιέρωσή του ως Μητροπολιτικού.

Στο εσωτερικό του ναού θαυμάζει ο προσκυνητής το δίχρωμο μαρμαρόγλυπτο τέμπλο, έργο του περίφημου Τήνιου καλλιτέχνη Ι. Φιλιππότη, ο οποίος επιμελήθηκε επίσης το θρόνο, τον άμβωνα, όλα τα προσκυνητάρια, καθώς και την ωραιότατη μαρμάρινη επίστρωση του δαπέδου, ενώ τα ξυλόγλυπτα έργα των αναλογίων, του επιτροπικού, του κουβουκλίου του Επιταφίου, του σύνθρονου, των στασιδίων κ.τ.λ. κατασκευάστηκαν από τους ονομαστούς Τρικαλινούς ξυλογλύπτες Χρ. & Σ. Καραμάλη και είναι δωρεά του Ομίλου Κυριών της της ενορίας.

Ιδιαίτερη χάρη προσδίδει στο ναό και το πλήθος των κρυστάλλινων πολυελαίων. Τον εσωτερικό διάκοσμο συμπληρώνει η βυζαντινής τεχνοτροπίας επιτοίχια αγιογράφηση που καλύπτει όλες τις επιφάνειες του ναού και ακολουθεί ως προς τη θεματολογία της το κλασικό πρόγραμμα της βυζαντινής αγιογραφικής παράδοσης. Ειδικότερα, η κεντρική κόγχη του Ιερού Βήματος έχει αγιογραφηθεί στα 1964-1966 από τους Διονύσιο και Ιωάννη Καρούσο (πατέρα και υιό), οι οποίοι φιλοτέχνησαν, επίσης, τις ρωσικής και βυζαντινής τεχνοτροπίας αντίστοιχα εικόνες του τέμπλου και των κεντρικών μαρμάρινων προσκυνηταρίων, ενώ ο υπόλοιπος ναός κατά τη δεκαετία του 1990 – αρχής γενομένης το 1989 – από τους αδελφούς Εμμανουήλ και Ιωάννη Αλμπάνη. Πρώτοι εφημέριοι του ναού διετέλεσαν οι π. Ιωάννης Γουγάς (†1976) και π. Αθανάσιος Παπαγεωργίου (†1971).

Στη συνέχεια, τη διεύθυνση του ναού ανέλαβε από το 1963 και μέχρι το 2008, οπότε και συνταξιοδοτήθηκε, ο αείμνηστος πρωτοπρεσβύτερος π. Πολύκαρπος Τύμπας (†5.11.2011), έχοντας ως συνεφημέριό του από το 1965 έως το 1997 τον π. Αντώνιο Μελισσίδη (†4.3.2011) και από το 1999 τον π. Απόστολο Ζούζουλα.

Η μορφή του λογιώτατου και δραστήριου π. Π. Τύμπα, ενός από τους επιφανέστερους κληρικούς που ανέδειξε η τοπική Εκκλησία των Τρικάλων, είναι ταυτισμένη με τον Ι. Ναό του Αγίου Νικολάου, καθώς στη μακρά του διακονία ως προϊσταμένου του ναού αναλώθηκε στο επίπονο έργο της αποπεράτωσής του, διαθέτοντας στο σκοπό αυτό όλες του τις δυνάμεις.

Σήμερα, στο ναό διακονούν οι εξής ιερείς· πρωτοπρεσβύτερος π. Λάμπρος Κολώνας, ο και ιερατικώς προϊστάμενος αυτού, π. Απόστολος Ζούζουλας και π. Κυπριανός Ζάι.

Ο ναός λόγω της ιδιότητάς του ως Μητροπολιτικού λαμπρύνεται από την παρουσία του εκάστοτε Μητροπολίτη Τρίκκης και Σταγών κατά τις μεγάλες εορτές, ενώ έχει συνδεθεί με αξιομνημόνευτα γεγονότα της τοπικής Εκκλησίας.

Ήδη, πριν ανακηρυχθεί Μητροπολιτικός επιλέχθηκε για πρακτικούς λόγους να φιλοξενήσει παρατύπως τη δοξολογία για την υποδοχή του Πατριάρχου των Σέρβων Γερμανού (24 Σεπτεμβρίου 1964) ο οποίος εξαίροντας το μεγαλείο του νεόδμητου και ατελούς ναού, τον χαρακτήρισε “απαύγασμα των ευλαβών ψυχών όλων των Τρικαλινών”.

Αργότερα, υπό τη σκέπη του ναού διαδραματίστηκαν κι άλλες ιερές και ιστορικές στιγμές όπως, η κηδεία του Μητροπολίτου Διονυσίου (8 Ιανουαρίου 1970), η ενθρόνιση του Μητροπολίτου Σεραφείμ (21 Ιουνίου 1970), η ενθρόνιση του Μητροπολίτου Στεφάνου (18 Ιουλίου 1974), καθώς και η ενθρόνιση του σημερινού Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου κ.κ. Αλεξίου (21 Οκτωβρίου 1981).

Την πιο ένδοξη, ωστόσο, σελίδα στην ιστορία του ναού έμελλε να γράψει η παρουσία σε αυτόν της Σεπτής Κορυφής της Ορθοδοξίας και πνευματικού αρχηγού του Γένους μας, του αοιδίμου Οικουμενικού Πατριάρχου Δημητρίου, ο οποίος στο πλαίσιο της επίσκεψής του στην περιοχή για τις εορταστικές εκδηλώσεις της 600ής αμφιετηρίδας της Ι. Μονής Μεγάλου Μετεώρου, έτυχε πανδήμου υποδοχής και χοροστάτησε σε επίσημη δοξολογία την 29η Σεπτεμβρίου 1990.

Ο ναός πανηγυρίζει την 6η Δεκεμβρίου στη μνήμη του Αγίου Νικολάου με την αθρόα συμμετοχή των θρησκευόμενων Τρικαλινών.

Επίσης, πανηγυρικά εορτάζεται στο ναό η μνήμη του Τιμίου Προδρόμου την 7η Ιανουαρίου, καθώς το επ’ ονόματι του Αγίου ιστορικό ναΐδιο του 17ου αι. που βρίσκεται δυτικά του ναού στην περιοχή “Βαρούσι”, υπάγεται στη δικαιοδοσία του, ενώ κατανυκτικές αγρυπνίες τελούνται στις 20 Μαΐου για την εορτή της ανακομιδής των λειψάνων του Αγίου Νικολάου και στις μνήμες των Αγίων των οποίων λείψανα έχουν θησαυριστεί στο ναό.

Ειδικότερα, στο ναό φυλάσσονται τεμάχια λειψάνων του φερωνύμου Αγίου Νικολάου, του Αγίου Χαραλάμπους, των Αγίων Αναργύρων, της Αγίας Ελένης της Σινωπίτιδος, του Αγίου Αρσενίου του Καππαδόκου, του Αγίου Νικολάου του Πλανά και του Αγίου Γεωργίου του Καρσλίδου.

Ο ναός αποτελεί το κέντρο της λατρευτικής ζωής μιας μεγάλης αστικής ενορίας όπου με την υποδειγματική τέλεση των ιερών μυστηρίων και των λοιπών ακολουθιών επιτελείται ο συνεχής αγιασμός των πιστών, ενώ στις δραστηριότητές του περιλαμβάνονται διατήρηση φιλόπτωχου ταμείου, κύκλοι μελέτης της Αγίας Γραφής, εβδομαδιαία συνάντηση νέων, καθώς και τακτικές προσκυνηματικές εξορμήσεις.