Λόγος περί των Αγίων Πάντων

Tοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Μάνης κ. Χρυσοστόμου Γ´

Σήμερα Κυριακή τῶν Ἁγίων Πάντων! Μετά τήν Δεσποτική Ἑορτή τῆς Πεντηκοστῆς ἔρχονται ἐνώπιόν μας οἱ Ἅγιοι Πάντες ὡς δοχεῖα τῆς Χάριτος, ὡς καρποί τοῦ Παναγίου Πνεύματος. Ἅγιοι Πάντες! Οἱ γνωστοί καί οἱ ἄγνωστοι. Ἄγνωστοι βέβαια γιά μᾶς, γνωστοί ὅμως διά τόν Θεόν, θεόγνωστοι, ὅλοι οἱ Ἅγιοι ἐνώπιόν μας. Τούς προσκυνοῦμε, τούς τιμοῦμε καί τούς δοξάζουμε σήμερα, Κυριακή τῶν Ἁγίων Πάντων.

Καί εἶναι οἱ Ἅγιοι ἀπό τούς πρώτους αἰῶνες, ἀπό ἐκεῖνον τόν Πρωτομάρτυρα, τόν Ἅγιο Στέφανο, μέχρι τούς Ἁγίους τοῦ αἰῶνα μας, μέχρι τόν Ἅγιο Λουκᾶ, τόν χειρουργό, τόν Ἀρχιεπίσκοπο Κριμαίας καί Συμφερουπόλεως. Ἅγιοι ὅλων τῶν ἡλικιῶν, πάσης μορφώσεως, Ἅγιοι ἄνδρες καί γυναῖκες, πού ἔλαβαν τά προσωνύμια, Ἀπόστολοι, καί Ἱεραπόστολοι, Πατέρες, Διδάσκαλοι, Μάρτυρες, Νεομάρτυρες, Ὅσιοι, Νεομάρτυρες. «Νέφος Μαρτύρων», ὅπως μᾶς λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Καί ὅπως εἰς τό Τροπάριον θαυμάσια ἀκοῦμε, ὅτι ὀφείλουμε νά ἀναβοήσουμε καί νά λέμε, «Χαίρετε Προφητῶν ὁ σύλλογος… Χαίρετε Ἀποστόλων ὁ χορός… Χαίρετε Μαρτύρων ὁ δῆμος… Χαίρετε Πατέρων ὁ μελισσών». Οἱ Ἅγιοι Πάντες ἐνώπιόν μας.

Ὡστόσο, ἀδελφοί μου, ἔχουμε σκεφθεῖ, ὅταν σταθεῖς μπροστά στήν εἰκόνα ἑνός Ἁγίου, τί σκέψεις ἴσως περνᾶνε ἀπό τό μυαλό σου; Ἴσως κάποιοι μπροστά σ’ ἕναν Ἅγιο, μπροστά σέ μία εἰκόνα ἑνός Ἅγίου, ἔρχονται καί παρέρχονται, προσπερνοῦν, εἴτε μέ περιφρόνηση, εἴτε μέ ἀδιαφορία. Ἄλλοι μπροστά στήν εἰκόνα στέκονται καί σκέπτονται τήν Ἁγιογραφία, δηλαδή τήν τεχνοτροπία, ἐάν εἶναι Βυζαντινή ἤ ἐάν εἶναι Εὐρωπαϊκή, σκέπτονται ἴσως ποιόν αἰῶνα φιλοτεχνήθηκε ἡ εἰκόνα, βλέπουν ἴσως μόνον τό ἐξωτερικό καί δέν προχωροῦν εἰς τό βάθος.

Ὡστόσο, ἡ παρουσία ἑνός Ἁγίου, ἡ παρουσία μιᾶς εἰκόνας κρύβει κάτι βαθύτερο. Ἡ παρουσία ἑνός Ἁγίου ἔρχεται, πρῶτον, καί ἐλέγχει τόν κάθε ἄνθρωπο. Ἡ παρουσία ἑνός ἐλέγχει τήν ἁμαρτωλότητά μας, ἐλέγχει τίς πράξεις μας, ἔρχεται καί τέμνει τό εἶναι μας καί ἀνατέμνει τόν ἐσωτερικό μας κόσμο. Ἔρχεται καί μᾶς θυμίζει τά ἁμαρτήματά μας, τά πάθη μας, ὅλα αὐτά, τά ὁποῖα ὁ Ἀπόστολος Παῦλος εἰς τήν πρός Γαλάτας καί πρός Κορινθίους Ἐπιστολήν του σημειώνει, ἐκεῖνα τά πάθη τῆς σαρκός καί ὅλα τά ἄλλα, τά ὁποῖα κάνουν τόν ἄνθρωπο νά μήν κληρονομεῖ τήν Βασιλείαν τῶν Οὐρανῶν. Ἔρχονται οἱ Ἅγιοι καί μᾶς ἐλέγχουν, ἐλέγχουν τό τριμερές τῆς ψυχῆς μας, καί τό ἐπιθυμητικόν καί τό λογικόν καί τό θυμοειδές. Ἐλέγχουν τίς πράξεις μας.

Ἀλλά δέν μένει μόνον ἡ παρουσία τῶν Ἁγίων εἰς τόν ἔλεγχο. Ἡ παρουσία τῶν Ἁγίων συγχρόνως παρηγορεῖ τόν ἄνθρωπο. Μᾶς παρηγοροῦν οἱ Ἅγιοι. Γιατί βλέποντας καί εἰσερχόμενοι μέσα εἰς τόν βίο τοῦ κάθε Ἁγίου, ἔρχόμαστε καί παίρνουμε καί ἐμεῖς τά χαρακτηριστικά ἐκεῖνα καί τίς ἀρετές, προσπαθοῦμε νά ἀγωνισθοῦμε καί νά φθάσουμε εἰς τήν ἁγιότητα, πού εἶχε ἐκεῖνο τό πρόσωπο, ἐκείνη ἡ μορφή. Ἡ παρουσία τῶν Ἁγίων γλυκαίνει καί παρηγορεῖ τήν ζωή μας ἀπό τόν πόνο, τίς δοκιμασίες, τίς θλίψεις, εἴτε εἶναι ψυχικές, εἴτε εἶναι σωματικές. Κοντά σ’ ἔναν Ἅγιο γαληνεύεις. Γιατί ὁ Ἅγιος, ἄν καί σέ ἐλέγχει, σέ ἐλέγχει μέ ἀγάπη. Γι’ αὐτό καί οἱ Ἅγιοι πρεσβεύουν γιά μᾶς, γι’ αὐτό καί εἴμαστε μαζί μέ τούς Ἁγίους εἰς τήν Προσκομιδή, ἐκεῖ εἰς τό Ἅγιο Δισκάριο. Πρεσβεύουν γιά μᾶς οἱ Ἅγιοι, δέονται γιά μᾶς, ἀκοῦνε οἱ Ἅγιοι τίς παρακλησεις μας. Ἔρχονται παράκλητοι δίπλα μας. Καί τά θαύματα διά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ τά πραγματοποιοῦν γιά τήν δική μας σωτηρία. Οἱ Ἅγιοι ὄντως μᾶς παρηγοροῦν καί μᾶς γαληνεύουν.

Ἀλλά καί ἕνα τρίτο σημεῖο, ἡ παρουσία τῶν Ἁγίων ἐμπνέει, ἐμπνέει τήν ζωή μας. Ἄλλωστε, τά θαυμάσια συγγράμματά τους, ἡ σοφία τους, τά κείμενα, τά ὁποῖα ἔγραψαν οἱ Θεοφόροι Πατέρες καί οἱ Ἅγιοι, μά καί ἡ ἴδια τους ἡ ζωή ἔρχεται καί ἐμπνέει τόν ἄνθρωπο καί τόν πιστό. Μᾶς ἐμπνέουν σέ ἔργα ἀγαθά, τά ὁποῖα πρῶτοι ἐκεῖνοι πραγματοποίησαν, σέ ἔργα Ἱεραποστολῆς, σέ ἔργα εὐεργεσίας.

Ἡ παρουσία τῶν Ἁγίων ἐλέγχει, παρηγορεῖ καί ἐμπνέει. Κι αὐτό γιατί ἡ παρουσία κάθε Ἁγίου εἶναι λαμπηδών τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Γιατί αὐτοί πρῶτοι ἠγάπησαν τόν Χριστόν καί διά τόν Χριστόν μαρτύρησαν καί διά τήν δόξαν τοῦ Χριστοῦ ἔδωσαν τό εἶναι τους, τήν ἄσκησή τους καί αὐτήν τήν ζωήν τους. Τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ στά χείλη κάθε Ἁγίου ἤτανε νέκταρ καί στό στόμα μέλι καί στήν ψυχή τους ἀμβροσία. Τό ὄνομα, «τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα» (Φιλιπ. 2, 9) τοῦ Κυρίου.

Ἀδελφοί μου, μπροστά σέ μία εἰκόνα ἑνός Ἁγίου ὀφείλεις νά σταθεῖς, νά σκεφθεῖς καί νά μήν τήν προσπεράσεις. Καί τότε θά μάθεις τί σημαίνει Ἅγιος καί τί αὐτός ὁ Ἅγιος ἐκφράζει, αὐτό πού ὀνομάζεται ἁγιότητα, ἁγιότητα βίου. Καί ὅταν σταθεῖς καί σκεφθεῖς καί μάθεις, τότε θά προσκυνήσεις. Καί ὅταν προσκυνᾶς, μαθαίνεις ὅτι τό ἐργαστήριο τῆς ἁγιότητος, αὐτήν τήν ἁγιότητα πού ἀπέκτησε αὐτός, πού ἤτανε σάν κι ἐμᾶς ἄνθρωπος, τότε αὐτό τό ἐργαστήριο τῆς ἁγιότητος τό μαθαίνεις, ὅτι εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Ἐκείνη, πού μεταμορφώνει τόν ἄνθρωπο, τόν κάθε ἁμαρτωλό, ὅσο ἁμαρτωλός καί ἄν εἶναι καί τόν φέρνει εἰς διόρθωσιν βίου, εἰς ἁγιότητα βίου.

Ζοῦμε σέ μία ἐποχή ἀλλοτριώσεως τοῦ ἤθους, σέ μία ἐποχή ἀνομίας καί ἀσεβείας, ἐνίοτε φαυλότητος καί διαφθορᾶς τῶν ἠθῶν. Σ’ αὐτήν τήν ἐποχή τῆς ἀπανθρωπίας, ὅμως, νά ξέρουμε ὅτι πάντοτε ὑπάρχει τό λῆμμα τῶν Ἁγίων, ὑπάρχουν οἱ Ἅγιοι, οἱ γνωστοί καί οἱ ἄγνωστοι. Ἴσως περισσότεροι οἱ ἄγνωστοι Ἅγιοι, αὐτοί οἱ Ἅγιοι πού μᾶς πλαισιώνουν καί εἶναι τελικά τό ἅλας τῆς κοινωνίας καί τοῦ κόσμου. Γι’ αὐτό καί ἐμεῖς εἴμαστε κεκλημένοι ἀνέκαθεν στήν ἁγιότητα. Αὐτό δέν εἶναι τό θεῖο προσκλητήριο, τό ἀδιακόπως ἐπαναλαμβανόμενο ἀνά τούς αἰῶνας δι’ ὅλους τούς ἀνθρώπους; Ποιό προσκλητήριο; «Ἅγιοι ἔσεσθε ὅτι ἐγώ Ἅγιος Κύριος ὁ Θεός εἰμί». Γίνεσθε κι ἐσεῖς ἅγιοι, ἔσεσθε Ἅγιοι, αὐτό εἶναι τό θεϊκό προσκλητήριο γιά τόν καθένα μας.

Μή σκεπτόμεθα, λοιπόν, ὅτι ἡ ἁγιότητα εἶναι παρελθοντολογία καί οὐτοπία. Εἶναι λάθος αὐτό. Γιατί ἐμεῖς πιστεύουμε ὄχι στά λόγια ἑνός θεοῦ εἰδώλων καί ψεύδους, ἀλλά πιστεύουμε σ’ ἕνα Θεό ἀληθινό καί ζῶντα. Καί ὅλοι εἴμεθα κεκλημένοι εἰς τήν ἁγιότητα. Ἀδελφοί μου, οἱ Ἅγιοι πέρασαν στήν αἰωνιότητα. Τό μεῖζον ἐρώτημα εἶναι: Μέ μᾶς τί θά γίνει; Θά ποθήσουμε τήν ἁγιότητα διά τήν αἰωνιότητα; Ἄς τό σκεφθεῖ ὁ καθένας μας αὐτό τό μεγάλο ἐρώτημα.