Ο Μητροπολίτης Νέας Σμύρνης για το νόημα της νηστείας

«ΑΠΟ ΑΥΡΙΟ, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, εἰσερχόμαστε στή Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Γιά μᾶς τούς χριστιανούς εἶναι ἡ ἱερώτερη περίοδος ὁλοκλήρου τοῦ ἔτους. Ἀποβλέπει στήν πνευματική προετοιμασία μας γιά νά ὑποδεχτοῦμε καί νά ἑορτάσουμε τό ἅγιο Πάσχα. Καί τό χαρακτηριστικό γνώρισμα αὐτῆς τῆς προετοιμασίας εἶναι ἡ νηστεία.

Ἀρχαιότατος ἐκκλησιαστικός θεσμός. Ἐν τούτοις καί πολύ παρεξηγημένος. Παρεξηγημένος ὄχι μόνο ἀπό ἐκείνους πού δέν νηστεύουν, ἀλλά καί ἀπό ἐκείνους πού νηστεύουν. Ὅσοι δέν νηστεύουν —καί στίς ἡμέρες μας εἶναι οἱ πολλοί— ἀρνοῦνται στή νηστεία κάθε ἀξία. Ὅσοι πάλι νηστεύουν συχνά τῆς δίνουν τέτοια βαρύτητα καί ἀξία πού δέν τήν ἔχει.

Καθώς σήμερα βρισκόμαστε στό κατώφλι τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἄς προσπαθήσουμε νά κατανοήσουμε τό σκεπτικό τῶν ἀνθρώπων τῶν δύο αὐτῶν κατηγοριῶν.

* * *

ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ μέ πολλή εὐκολία ἀποφαίνονται : «Καθαρή καρδιά! Αὐτό θέλει ὁ Θεός. Γι᾽ αὐτό καί δέν χρειάζεται νά νηστεύουμε!».

● Ἄλλοι πάλι προσφεύγουν ἀκόμα καί στά λόγια τοῦ Χριστοῦ, τά ὁποῖα βέβαια διαστρέφουν καί παρανοοῦν : «Οὐ τά εἰσερχόμενα ἀλλά τά ἐξερχόμενα!». Ὁ Κύριος εἶπε συγκεκριμένα : «Τόν ἄνθρωπο δέν τόν κάνει ἀκάθαρτο ὅ,τι μπαίνει στό στόμα του, ἀλλά ὅ,τι βγαίνει ἀπ᾽ τό στόμα του· αὐτό κάνει τόν ἄνθρωπο ἀκάθαρτο» (Ματθ. 15,11). Οἱ χριστιανοί νηστεύοντας δέν θεωροῦμε ἀκάθαρτες καμιά ἀπό τίς τροφές ἀπό τίς ὁποῖες ἀπέχουμε. Ἡ ἀποχή ἀπό αὐτές ὡς σκοπό ἔχει τήν ἄσκηση καί τήν ἐγκράτεια.

● Τό βαρύ καί καταπονητικό ἐπάγγελμα πού ἀσκοῦν εἶναι γιά ἄλλους ἐμπόδιο γιά νά νηστέψουν. Τό ἐπιχείρημα δείχνει λογικό, ἄν καί στήν ἐποχή μας ἡ ζωή ὅλων ἔχει καταστεῖ πολύ πιό ἄνετη καί ἄκοπη. Κι αὐτοί ὅμως θά μποροῦσαν ρωτώντας τόν Πνευματικό τους νά νηστέψουν μ᾽ ἕναν μετριώτερο τρόπο.

● Ἡ μεγάλη δυσκολία πού πολλοί σήμερα ἐπικαλοῦνται εἶναι οἱ λόγοι ὑγείας, οἱ ὁποῖοι σέ πολλές περιπτώσεις ἔχουν βάση, ἐνῶ σέ ἄλλες ἀποτελοῦν πρόφαση. Κι ἐδῶ ἐπιβάλλεται νά ρωτήσουμε τόσο τόν γιατρό μας ὅσο καί τόν Πνευματικό μας. Ὁ σκοπός τῆς νηστείας δέν εἶναι νά βλάψουμε τό σῶμα μας ἀλλά νά πολεμήσουμε τά πάθη μας. Καί ἄς μή μᾶς διαφεύγει ὅτι ἀπό τή διακριτική νηστεία δέν ἔπαθε κανείς κάτι. Ἀντίθετα, ἡ πολυφαγία καί πολλά ἀπό τά ἀρτύσιμα πού τρῶμε βλάπτουν τήν ὑγεία μας.

* * *

ΟΠΩΣ ΕΙΠΑΜΕ, καί ὅσοι ἀπό μᾶς τούς χριστιανούς νηστεύουμε, συχνά δέν ἔχουμε ὀρθή ἀντίληψη γιά τό νόημα τῆς νηστείας καί τήν ἀξία της.

● Ἡ νηστεία εἶναι μέσο, δέν εἶναι σκοπός. Εἶναι ἕνα καθαγιασμένο πνευματικό ὅπλο μέσα στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας, μέ τό ὁποῖο οἱ πιστοί ἀγωνιζόμαστε νά πολεμήσουμε τά πάθη μας καί νά ὑψώσουμε τό νοῦ καί τήν καρδιά μας πάνω ἀπό τά γήινα καί τά ὑλικά.

● Ἡ νηστεία δέν εἶναι μόνο αὐτή τῶν τροφῶν ἀλλά καί τῶν παθῶν καί τῶν ἁμαρτωλῶν πράξεων. Νηστεία σωματική καί νηστεία πνευματική εἶναι ἀξεχώριστα ἑνωμένες. Ὁ ἀγώνας μας εἶναι ἑνιαῖος. Ἄν περιορίζουμε τή νηστεία μόνο στή δίαιτα ἀπό τίς τροφές, τότε χάνουμε τό βαθύτερο νόημά της.

● Γι᾽ αὐτό καί ὅταν νηστεύουμε ἤ ὅταν συμβαίνει νά συζητοῦμε γιά τή νηστεία εἶναι λάθος μας νά ἀναφερόμαστε μόνο στίς τροφές, τό τηγάνι καί τήν κατσαρόλα. Τό βάρος στή σκέψη μας καί στήν καθημερινή πρακτική μας θά πρέπει νά ἑστιάζεται στό πνεῦμα ἐγκράτειας, τό ἀσκητικό φρόνημα, τήν ὑπερνίκηση τῆς ἕλξης ἀπό τήν ἀπόλαυση καί τήν τρυφή.

● Πάντοτε οἱ Χριστιανοί ὅταν νήστευαν εἶχαν στό νοῦ τους καί τό χρέος τῆς ἀγάπης γιά ὅλους ἐκείνους τούς ἀδελφούς τους πού ἐστεροῦντο καί τά χρειώδη. Νηστεύοντας μαθαίνουμε νά ζοῦμε καί νά τρῶμε λιτά γιά νά μποροῦμε νά προσφέρουμε μέ ἐπάρκεια καί σ᾽ ἐκείνους πού πεινοῦν καί στεροῦνται ἀκόμη καί τό ξερό ψωμί.

* * *

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

«ΣΤΑΔΙΟΝ ΤΩΝ ΑΡΕΤΩΝ» εἶναι καί λέγεται στή γλώσσα τῆς Ἐκκλησίας μας ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Δηλαδή περίοδος ἄσκησης καί πνευματικοῦ ἀγώνα γιά νά κατακτήσουμε τίς χριστιανικές ἀρετές. Ἕνα ἀπό τά ὅπλα αὐτοῦ τοῦ ἀγώνα εἶναι καί ἡ νηστεία· νηστεία ἀπό τίς ἀρτύσιμες τροφές καί νηστεία ἀπό κάθε εἴδους κακία καί πάθος.

Ὅσοι ἔτυχε μέχρι σήμερα νά μή νηστέψουμε μιά ὁλόκληρη Σαρακοστή, ἄς τό ἐπιχειρήσουμε. Δέν εἶναι ἀκατόρθωτο. Θέληση χρειάζεται καί ἐμπιστοσύνη στήν ἀγάπη καί τή βοήθεια τοῦ Κυρίου μας.

Ὅσοι νηστεύουμε κάθε χρόνο ἄς ἐμβαθύνουμε στό νόημα τῆς νηστείας. Ἄς κατανοήσουμε καλύτερα τό πνευματικό περιεχόμενό της. Ἡ νηστεία μας νά εἶναι εὐάρεστη ἐνώπιον τοῦ Κυρίου καί γιά μᾶς τούς ἴδιους πνευματικά ὠφέλιμη.

Τό εὔχομαι σέ ὅλους σας ἀπό τά βάθη τῆς καρδιᾶς μου».

ΚΑΛΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ!
Μέ πολλή ἐν Χριστῷ πατρική ἀγάπη
†  Ο  ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΣΥΜΕΩΝ