† Μητροπολίτου Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως κυρού Ἰερεμία
1. Μπήκαμε, ἀδελφοί μου χριστιανοί, στό ἱερό καί κατανυκτικό Τριώδιο καί ἡ σημερινή Κυριακή λέγεται «Κυριακή τοῦ Ἀσώτου». Τό μήνυμα τοῦ Εὐαγγελίου τῆς Κυριακῆς αὐτῆς εἶναι ὅτι δέν εἶναι καθόλου ὡραία ἡ ζωή μακρυά ἀπό τό Θεό. Ὡραῖα εἶναι στό σπίτι τοῦ πατέρα μας Θεοῦ, πού εἶναι ἡ ἁγία Του Ἐκκλησία. Ὅσοι λοιπόν, ἄλλος πολύ καί ἄλλος λίγο, ἀποστατήσαμε σάν τόν ἄσωτο καί φύγαμε ἀπό τήν ἀγκαλιά τοῦ Πατέρα μας Θεοῦ, ἄς μετανοήσουμε, ἄς ποῦμε καί ἐμεῖς σάν τόν ἄσωτο τό «ἥμαρτον», καί ἄς ἀρχίσουμε μία ὄμορφη ζωή κατά τίς ἐντολές καί τά προστάγματα τοῦ Θεοῦ μας. – Ἀλλά σήμερα, ἀδελφοί, ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ἑορτάζει τήν μνήμη ἑνός μεγάλου προφήτου τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τοῦ προφήτου Ζαχαρίου. Ἐπειδή λοιπόν τό Εὐαγγέλιο σᾶς εἶναι γνωστό, θά ἤθελα νά σᾶς μιλήσω μέ λίγα λόγια γιά τόν σημερινό ἑορταζόμενο προφήτη Ζαχαρία. Τό ὄνομα «Ζαχαρίας» σημαίνει «ὁ Θεός θυμᾶται». Καί μόνο τό ὄνομα αὐτό εἶναι ἕνα δυνατό κήρυγμα. Θυμᾶται ὁ Θεός, χριστιανοί μου, καί δέν ξεχνάει ποτέ! Ἄς ἔχουμε λοιπόν ἐμπιστοσύνη σ᾽ Αὐτόν καί κανένας ἄς μή λέει «μέ ξέχασε ἐμένα ὁ Θεός»!
2. Ὁ προφήτης Ζαχαρίας χρονικά ἀνήκει στήν ἐποχή ἐκείνη πού ἕνα τμῆμα τοῦ Ἰουδαϊκοῦ λαοῦ, μέ τό διάταγμα τοῦ βασιλέως τῶν Περσῶν Κύρου τό 538 π.Χ., ἐπέστρεψε ἀπό τήν Βαβυλώνα, ὅπου ἦταν αἰχμάλωτοι, καί ἦρθαν στήν κατεστραμμένη πάτριο γῆ τους, τήν Ἰουδαία. Ὅπως τό καταλαβαίνουμε, οἱ Ἰουδαῖοι αὐτοί ἦταν χαρούμενοι μέν, γιατί ἐπέστρεψαν πάλι στά πατρικά χώματα, ἀλλά ἦταν καί φοβισμένοι καί ἀπογοητευμένοι γιά τό μέλλον τοῦ ἔθνους τους. Ἦταν τσακισμένοι ψυχικά μετά ἀπό πενήντα χρόνια αἰχμαλωσίας. Σ᾽ αὐτούς τούς συντετριμμένους Ἰουδαίους χάρισε ὁ Θεός τόν προφήτη Ζαχαρία, ὁ ὁποῖος πραγματικά τούς ἐμψύχωσε καί τούς ἔκανε νά σταθοῦν στά πόδια τους, γιά νά ζήσουν σάν ἔθνος. Τό πρῶτο μέλημά τοῦ προφήτου ἦταν οἱ Ἰουδαῖοι νά κτίσουν Ναό, ὥστε ὁ Ναός, σάν κοινός τόπος λατρείας, νά τούς δέσει, νά τούς συσφίξει ψυχικά, γιά νά νοήσουν ὅτι ἔχουν τήν ἴδια πίστη καί τήν ἴδια πατρίδα. Ἔτσι, ὅπως ὁ προηγούμενος προφήτης Ἀγγαῖος, ἔτσι καί ὁ Ζαχαρίας, παρορτύνει τούς Ἰουδαίους μέ ὅλη τήν δύναμη τῆς ψυχῆς του νά ἀνεγείρουν τόν κατεστραμμένο Ναό τῶν πατέρων τους.
3. Γιά τόν στηριγμό τοῦ λαοῦ Του ὁ Θεός δίνει στόν προφήτη Ζαχαρία ὁράσεις καί προφητεῖες, τίς ὁποῖες ὁ προφήτης ἀπαγγέλλει στούς Ἰουδαίους. Ἔτσι σέ μιά του ὅραση ὁ προφήτης ἀκούει τήν διαβεβαίωση τοῦ Θεοῦ ὅτι θά δείξει μεγάλη ἀγάπη στήν Ἰερουσαλήμ καί τά τέκνα τῆς Σιών. Θά ἀνοικοδομηθεῖ ὁ οἶκος Του σ᾽ αὐτήν καί θά ὑπερεκχειλίσουν πάλι οἱ πόλεις τοῦ Ἰούδα ἀπό ἀγαθά (1,14-16). Καί ἐπειδή ὁ Ἰουδαϊκός λαός ἔβλεπε ἄλλους μεγάλους λαούς νά διάκεινται ἐχθρικά πρός αὐτόν, ἦταν φοβισμένος, μήπως τά ἔθνη αὐτά ἐπιτεθοῦν ἐναντίον του καί τόν καταφάγουν ἐντελῶς. Σ᾽ αὐτόν τόν φόβο τοῦ λαοῦ ἀπαντᾶ μία ἄλλη ὅραση τοῦ προφήτου Ζαχαρία, στήν ὁποία αὐτός βλέπει τέσσερα κέρατα. Στήν ἐρώτησή του πρός τόν ἄγγελο, τί σημαίνουν τά κέρατα αὐτά, αὐτός τοῦ ἀπαντᾶ ὅτι αὐτά τά κέρατα εἶναι οἱ ἐχθροί πού χτύπησαν τόν Ἰουδαϊκό λαό. Ἀλλά στήν συνέχεια ὁ Θεός ἔδειξε στόν προφήτη τέσσερις σιδηρουργούς. Καί ὁ προφήτης μαθαίνει ὅτι οἱ σιδηρουργοί αὐτοί εἶναι σταλμένοι ἀπό τόν Θεό, γιά νά συντρίψουν τά κέρατα, πού ὑψώθηκαν κατά τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ (2,1-3). Βλέπετε, χριστιανοί μου; Ὅταν οἱ ἐχθροί τῆς Ἐκκλησίας ὑψώνουν τά κέρατά τους ἐναντίον της, τότε ὁ Θεός ἀναδεικνύει «σιδηρουργούς», οἱ ὁποῖοι θά συντρίψουν ἀσφαλῶς τίς σατανικές αὐτές δυνάμεις, ὅσο δυνατές κι ἄν φαίνονται.
4. Γιά νά ἔλθει ὅμως ἡ προστασία τοῦ Θεοῦ στόν λαό Του, πρέπει καί αὐτός νά δείξει μέ τά ἔργα του ὅτι εἶναι πραγματικά λαός τοῦ Θεοῦ. Γι᾽ αὐτό καί ὁ προφήτης τούς προτρέπει σέ μετάνοια, σέ μιά καινούργια ἀναγεννημένη ζωή. Ὄχι σάν τήν ζωή πού ἔκαναν οἱ πατέρες τους, ζωή ἐνάντια στόν νόμο τοῦ Θεοῦ, καί τό πλήρωσαν αὐτό πολύ ἀκριβά μέ τήν ἐξορία τους στήν Βαβυλώνα. Ὁ προφήτης Ζαχαρίας λέγει λοιπόν στούς συγχρόνους του: «Μή γίνεσθε σάν τούς πατέρες σας, στούς ὁποίους κήρυτταν οἱ προφῆτες καί τούς ἔλεγαν “ἐπιστρέψτε ἀπό τίς πονηρές ὁδούς σας καί τά πονηρά ἔργα σας”, ἀλλά αὐτοί δέν ἄκουγαν καί δέν ἔδιναν προσοχή στόν λόγο τοῦ Θεοῦ» (1,3-4). Ἔτσι, ὁ προφήτης Ζαχαρίας λέει στούς ἀνθρώπους τῆς γενεᾶς του νά ζήσουν μιά καινούργια ζωή, ζωή μετανοίας καί ἐπιστροφῆς στόν Θεό.
5. Ὁ προφήτης θέλει οἱ πατριῶτες του Ἰουδαῖοι νά δείξουν μιά προχωρημένη καί ὁλοκληρωτική μετάνοια. Θέλει νά καθαριστεῖ ἀπό τήν ἁμαρτία ὅλη ἡ χώρα, γιά νά γίνει καθαρό κατοικητήριο τοῦ Θεοῦ. Στήν ἐπιθυμία του αὐτή τοῦ ἔρχεται μία χαρωπή ὅραση, στήν ὁποία βλέπει μιά ἀηδῆ γυναίκα, γιά τήν ὁποία ἀκούει ἀπό τόν ἄγγελο ὅτι συμβολίζει τήν ἁμαρτία καί τήν ἀσέβεια τῆς χώρας. Καί ἡ γυναίκα αὐτή εἶδε ὁ προφήτης ὅτι βγαίνει ἀπό ἕνα μεγάλο δοχεῖο καί ὅτι φεύγει ἀπό τήν Ἰουδαία καί πηγαίνει μακρυά, μακρυά στήν γῆ Σεναάρ, στήν χώρα Βαβυλώνα, γιά νά στήσει ἐκεῖ τό βάθρο της. Αὐτό, χριστιανοί μου, ἐσήμαινε, αὐτό πού ἤθελε καί ἐπιθυμοῦσε ὁ προφήτης: Ἐσήμαινε τόν καθαρμό τῆς ἰουδαϊκῆς γῆς ἀπό πᾶσα ἀσέβεια καί ἁμαρτία, ὥστε νά ξαναγίνει πιά αὐτή χώρα τοῦ Θεοῦ.
6. Γιά νά γίνουν ὅλα αὐτά, ἡ ἐπιστροφή τῶν ἀνθρώπων στό Θεό καί ὁ καθαρμός τῆς χώρας ἀπό κάθε κακό, χρειάζεται πνευματικός ἡγέτης. Χρειάζεται ποιμένας τοῦ λαοῦ. Ναί! Τό κατάντημα τοῦ Ἰουδαϊκοῦ λαοῦ τό δημιούργησαν οἱ κακοί του ποιμένες, καί οἱ πολιτικοί ἄρχοντες καί οἱ θρησκευτικοί ψευδοπροφῆτες. Ὁ προφήτης πράγματι μιλάει γιά κακούς ποιμένες, πού σφάζουν τά πρόβατα, χωρίς νά νοιώθουν καμμιά ἐνοχή γι᾽ αὐτό· μιλάει γιά ποιμένες πού λέγουν: «Εὐλογητός ὁ Θεός! Καί ἐμεῖς πλουτίσαμε» (11,4)! Ἔπειτα ὁ προφήτης ὁμιλεῖ συγκεκριμένα γιά ἕναν κακό ποιμένα, ὁ ὁποῖος δέν ἀναζητεῖ τό πλανηθέν πρόβατο, δέν θεραπεύει τό τραυματισμένο καί δέν φροντίζει γιά τό ἀρρωστημένο (11,16). Μετά ὅμως ὁ προφήτης κάνει λόγο γιά ἕνα καλό ποιμένα, τόν ὁποῖο ἀνέδειξε ὁ Θεός. Ὁ καλός αὐτός ποιμένας πῆρε γιά τήν διαποίμανσή του δύο ράβδους, ὅπως ἔτσι κάνουν οἱ ποιμένες γιά τήν καθοδήγηση τοῦ ποιμνίου τους. Τήν μία ράβδο τήν εἶπε «χάρι» καί τήν ἄλλη τήν εἶπε «δεσμούς». Καί ἔτσι ποίμαινε τά πρόβατα (11,7). Ἡ πρώτη ράβδος μέ τό ὄνομα «χάρις» ἐσήμαινε ὅτι ὁ καλός ποιμένας θά ποιμαίνει τά πρόβατά του μέ χάρη, δηλαδή μέ ἀγάπη καί κατανόηση στίς ἀνάγκες τοῦ ποιμνίου. Καί ἔτσι θά πετύχει αὐτό πού εἶναι τό ὄνομα τῆς ἄλλης ράβδου, «δεσμούς». Μέ τήν χάρη δηλαδή ὁ καλός ποιμένας θά πετύχει νά δέσει τό ποίμνιό του μέ τόν Θεό, νά κάνει τόν λαό νά νοιώσει ὅτι ἔχει ἱερό δεσμό μέ Αὐτόν, ὅτι ἔχει συνάψει διαθήκη μαζί Του. Τέτοιος ποιμένας θέλω νά εἶμαι καί ἐγώ σέ σᾶς, ἀδελφοί μου χριστιανοί, καί αὐτήν τήν περικοπή τοῦ προφήτου Ζαχαρία ἐμνημόνευσα στόν χειροτονητήριό μου λόγο πρίν ἀπό ὀκτώ γεμάτα μέχρι σήμερα χρόνια. Ἀλλά δέν τό πέτυχα αὐτό μέχρι τώρα. Ἐπιθυμῶ ὅμως ἀπό ἐδῶ καί πέρα τουλάχιστον νά εἶμαι καλός ποιμένας σας, νά εἶμαι καλός σας κήρυκας μετανοίας. Ἐπιθυμῶ, μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, νά πετύχω νά δέσω τίς καλές σας ψυχές μέ τόν Νυμφίο Χριστό καί νά σᾶς κάνω νά νοιώσετε ὅτι εἶναι πολύ γλυκός ὁ δεσμός αὐτός μαζί Του. Ἀλλ᾽ αὐτό προϋποθέτει ἡ δική μου ψυχή πρῶτα νά νοιώθει δυνατά τούς «δεσμούς», ὅπως λέγεται ἡ δεύτερη ράβδος τοῦ καλοῦ ποιμένα, γιά τόν ὁποῖο μᾶς εἶπε ὁ προφήτης Ζαχαρίας. Νά νοιώθω δηλαδή δυνατά τόν γλυκασμό τῆς νυμφεύσεως μέ τόν Χριστό.
7. Ἀπογοητευμένος ὅμως, χριστιανοί μου, ὁ προφήτης Ζαχαρίας ἀπό τήν ἐποχή του καί μή βλέποντας σ᾽ αὐτήν πραγματοποιούμενο τό πνευματικό του ὅραμα, βυθίζει καί αὐτός, ὅπως τό κάνουν καί ἄλλοι προφῆτες, τό πνευματικό του βλέμμα στήν μεσσιανική ἐποχή καί βλέπει νά πραγματοποιοῦνται σ᾽ αὐτήν τά ὅσα ἐπιθυμεῖ. Ἔτσι ὁ προφήτης Ζαχαρίας μᾶς χαρίζει στό βιβλίο του ὡραῖες μεσσιανικές προφητεῖες καί μᾶς παρουσιάζει τόν Μεσσία ὡς τόν τέλειο ποιμένα καί τήν δόξα τῆς Ἱερουσαλήμ, τῆς πρωτεύουσας τῆς χώρας του, τήν βλέπει στόν ἐρχομό τοῦ Μεσία σ᾽ αὐτήν (βλ. 9,1-17).
Σᾶς ἄργησα, ἀγαπητοί μου χριστιανοί, μιλώντας γιά τόν προφήτη Ζαχαρία καί ζητῶ συγγνώμη γι᾽ αὐτό. Περισσότερα γιά τόν προφήτη αὐτόν θά διαβάσετε στήν σειρά τῶν νέων βιβλίων πού ἄρχισα νά γράφω στήν Ἁγία Γραφή μέ τίτλο «Λαϊκά Ὑπομνήματα», γραμμένη εἰδικά γιά σᾶς. Παρακαλῶ, εὐχηθεῖτε νά προχωρεῖ καλῶς ἡ Σειρά αὐτή καί νά ὁλοκληρωθεῖ μέ τήν εὐχή τῆς Παναγίας μας.