† Μνήμη τοῦ ἁγίου ἀποστόλου Ἀριστοβούλου, ἐπισκόπου Βρεττανίας, ἀδελφοῦ τοῦ Ἀποστόλου Βαρνάβα.
Στό δυτικό ἄκρο τῆς Εὐρώπης, τή Βρεττανία, ἀπό τόν 5ο αἰώ-να π.Χ. κατοικοῦσαν Κέλτες. Ὁ Χριστιανισμός ἐδῶ ἔρχεται γιά πρώτη φορά μέ τόν Ἅγιο Ἀριστόβουλο, ἀδελφό τοῦ Ἀποστόλου Βαρνάβα. Ἔτσι, ἡ Ἐκκλησία τῆς Βρεττανίας ἔχει μιά μακρά ἱστο-ρία καί παράδοση. Εἶναι χαρακτηριστικό, ὅτι ἡ παράδοση αὐτή εἶναι ἰδιαίτερα ἐπηρεασμένη ἀπό τήν ἑορτολογική τάξη τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί τήν αὐστηρότητα τοῦ Αἰγυπτιακοῦ καί Παλαιστινιακοῦ μοναχισμοῦ.
Ὁ Ἅγιος Ἀριστόβουλος καταγόταν ἀπό τήν Κύπρο καί ἀνα-φέρεται ὑπό τοῦ Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν Παύλου πρός τούς οἰκεί-ους τοῦ ὁποίου ἀποστέλλει ἀσπασμό[1]. Ἦταν ἐκ τῶν Ἑβδομήκοντα Ἀποστόλων καί ἀδελφός τοῦ Ἀποστόλου Βαρνάβα. Κατεστάθη ὑπό τοῦ Ἀποστόλου Παύλου Ἐπίσκοπος τῆς Μεγάλης Βρεττανίας, «τῆς νῦν Ἐγκλιτέρας, Σκωτίας καί Ἰβερνίας[2]», καί ὑπέστη πολλά παθήματα ἀπό τούς εἰδωλολάτρες. Ὁ Ἅγιος ἵδρυσε τήν ἐκεῖ Ἐκκλη-σία, ἐχειροτόνησε ἱερεῖς καί διακόνους, ἀνήγειρε ναούς καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.
Ἡ Ἐκκλησία ἑορτάζει, ἐπίσης, τή μνήμη του στίς 31 Ὀκτωβρί-ου μετά τῶν Ἀποστόλων Στάχυος, Ἀπελλῆ, Ἀμπλίου, Οὐρβανοῦ καί Ναρκίσσου.
† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων Ἀγαπίου, Ἀλεξάνδρου καί Ἀλεξάδρου, Διονυσίου καί Διονυσίου, Πλησίου, Ρωμύλου ὑποδιακόνου καί Τιμολάου.
Ὁ Ἅγιος Ἀγάπιος καταγόταν ἀπό τή Γάζα τῆς Φοινίκης, οἱ Ἅγιοι Ἀλέξανδροι ἀπό τήν Αἴγυπτο, οἱ Ἅγιοι Διονύσιοι ἀπό τήν Τρίπολη τῆς Φοινίκης, ὁ Ἅγιος Πλησίον ἀπό τήν Αἴγυπτο, ὁ Ἅγιος Ρωμύλος ἀπό τή Διόσπολη καί ὁ Ἅγιος Τιμόλαος ἀπό τόν Πόντο.
Αὐτοί, ἐνῶ ὑπῆρχε διωγμός, ἀπό πόθο γιά τόν Χριστό, ἀφοῦ ἔδεσαν τά χέρια τους, ἀπό μόνοι τους προσῆλθαν στόν ἡγεμόνα τῆς πόλεως τῶν Καισαρέων πού τότε ἐβασάνιζε τούς Χριστιανούς. Καί ἀφοῦ ἐστάθηκαν ἐνώπιόν του, ὁμολόγησαν τούς ἑαυτούς τους Χριστιανούς. Ὁ ἡγεμόνας τούς παρακάλεσε καί τούς ἀπείλησε πολλές φορές, γιά νά θυσιάσουν στά εἴδωλα, ὑποσχόμενος ὅτι θά δώσει δῶρα καί ἀξιώματα σέ αὐτούς, ἄν ὑπακούσουν, ἤ θά τούς τιμωρήσει ἄν δέν ἀρνηθῦν τόν Χριστό. Ἐπειδή δέν ἐμπόρεσε νά τούς πείσει νά ἔλθουν πρός τό θέλημά του καί νά ἀρνηθοῦν τήν πατρώα εὐσέβεια, τούς ἐβασάνισε σκληρά καί τούς ἀποκεφάλισε.
Ἔτσι παρέδωσαν τίς ἅγιες ψυχές τους στόν Κύριο στήν Καισάρεια τῆς Παλαιστίνηςμ μεταξύ τῶν ἐτῶν 284-305 μ.Χ.
† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου μάρτυρος Νικάνδρου, τοῦ ἐν Αἰγύπτῳ.
Ὁ Ἅγιος Μάρτυς Νίκανδρος ἄθλησε ἐπί αὐτοκράτορος Διο-κλητιανοῦ (284-305 μ.Χ.) στήν Αἴγυπτο. Ὁ Ἅγιος εἶχε ἀναλάβει τό ἱερό ἔργο τῆς περισυλλογῆς τῶν ἀτάφων ἱερῶν λειψάνων τῶν Ἁγίων, τά ὁποῖα ἐνταφίασε κρυφά μέ πολύ σεβασμό.
Ὅταν, λοιπόν, ἔβλεπε τά ἱερά λείψανα νά εἶναι ριγμένα κατά τέτοιο τρόπο καί νά εἶναι ἀτημέλητα, ἀφοῦ τήν ἡμέρα δέν ἐτολμοῦσε νά τά προσεγγίσει, γιά νά μήν συλληφθεῖ, τά περισυνέλεγε τή νύκτα αὐτά ἕνα πρός ἕνα. Ὅταν ἕνας εἰδωλολάτρης τόν εἶδε νυκτερινή ὥρα νά ἐπιμελεῖται αὐτοῦ τοῦ ἔργου, τόν διέβαλε στόν ἄρχοντα τῆς πόλεως, ὁ ὁποῖος τόν συνέλαβε καί τόν ἐβασάνιζε, γιά νά ἀρνηθεῖ τό Χριστό. Αὐτός ὅμως γιά νά μήν Τόν ἀρνηθεῖ, ἐγκωμίαζε περισσότερο τόν Ἀληθινό Θεό καί τόν Δημιουργό τοῦ παντός. Ἐξ αἰτίας αὐτοῦ, ἐπειδή προκάλεσε τήν ὀργή τοῦ ἄρχοντος, ἐδέχθηκε τό θάνατο μέ ξίφος. Καί ἔτσι ἀφοῦ τελειώθηκε ὁ βίος του, ἔλαβε αἰώνιο στέφανο. Ἦταν τό ἔτος 305 μ.Χ.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρα μνήμη τοῦ ἁγίου νεομάρτυρος Μανουήλ, τοῦ ἐκ Σφακίων.
Ὁ Ἅγιος Νεομάρτυς Μανουήλ ἐγεννήθηκε στά Σφακιά της Κρήτης ἀπό εὐλαβεῖς γονεῖς. Σέ μικρή ἡλικία αἰχμαλωτίσθηκε ἀπό τούς Τούρκους καί μέ τή βία ἐξισλαμίσθηκε. Λίγο ἀργότερα, βρῆκε τήν εὐκαιρία νά δραπετεύσει ἀπό τό σπίτι των κυρίων του καί κατέφυγε στή Μύκονο, ὅπου ἐξομολογήθηκε, ἔκανε τόν κανόνα του καί ἐζοῦσε χριστιανικά. Ἐκεῖ ἐνυμφεύθηκε καί ἀπέκτησε ἕξι παιδιά. Ἐπειδή ὅμως ἡ σύζυγός του ἦταν ἄπιστη, ὁ Μανουήλ πῆρε τα παιδιά του καί ἔφυγε ἀπό τό σπίτι. O ἀδελφός ὅμως τῆς πρώην συζύγου του, κατήγγειλε τόν Ἄγιο στό τοῦρκο πλοίαρχο. Ὁ Μανουήλ συνελήφθη καί μέ θάρρος ὁμολόγησε τήν χριστιανική του πίστη. Τότε ὁ Τοῦρκος ναύαρχος Κουτζούκ τόν κατεδίκασε σέ θάνατο.
Ἔτσι ἐμαρτύρησε ὁ Ἅγιος Μανουήλ, τό ἔτος 1792, στή Χίο, κοντά στήν Παλαιά Βρύση.
† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Παρθενίου.
Ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυς Παρθένιος ἦταν διάκονος στό Διδυμότειχο καί ἐμαρτύρησε τόν 18ο αἰώνα μ.Χ.
† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ἀνάμνησις τῆς σωτηρίας τῆς νήσου Λευκάδος ἐκ τοῦ σεισμοῦ.
Μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ διασώθηκε τό νησί τῆς Λευκάδος ἀπό τό σεισμό τοῦ ἔτους 1938.
Ταῖς αὐτῶν ἁγίαις πρεσβείαις, ὁ Θεός, ἐλέησον ἡμᾶς. Ἀμήν!
[1] Ρωμ. 16, 10.
[2] Ἀρχαῖο ὄνομα τῆς Ἰρλανδίας.