Την Κυριακή 14ή Ιουνίου, στον Ενοριακό Ιερό Ναό Αγίας Μαρίνης Ηλιουπόλεως προ της Απολύσεως της Θείας Λειτουργίας, τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση υπέρ αναπαύσεως των ψυχών του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών Σεραφείμ και του Μητροπολίτου Μαραθώνος κυρού Μελίτων στους οποίους έχουν αφιερώσει το έτος στην ενορία.
Οι Ιεράρχες Σεραφείμ και Μελίτωνας
Δυο σημαντικούς Ιεράρχες της Εκκλησίας, οι οποίοι συνδέθηκαν μεταξύ τους και από την αιωνιότητα παραμένουν στην ιστορία, θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε με την παρουσίαση της συνέντευξης του ενός, την ημέρα του μνημόσυνο του άλλου.
10 Απριλίου 2016. 18η επέτειος της κοιμήσεως του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Σεραφείμ. Ο Μητροπολίτης Μαραθώνος Μελίτων λειτουργεί στην Αγία Μαρίνα και τελεί το μνημόσυνο του Αρχιεπισκόπου. Εν συνεχεία στο γραφείο του ναού, μετά τον καφέ και πάρα τις αρχικές αντιρρήσεις του, ακούει κάποιες σκέψεις και τελικά δέχεται να μιλήσει στην κάμερα του poimin.gr.
Αυτή λοιπόν η ολιγόλεπτη συνέντευξη θα είναι αφορμή μνήμης για τους δύο Ιεράρχες. Ξεκινώντας ο Μητροπολίτης Μελίτων λέει : «Είναι μεγάλη η συγκίνηση σήμερα 10 Απριλίου, μετά από τόσα χρόνια να βρισκόμαστε εδώ στο ναό της Αγίας Μαρίνας και μετά από τόσες εμπειρίες που έχουμε από το Λαϊκό νοσοκομείο με τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Σεραφείμ, σήμερα να τελούμε το μνημόσυνο του εδώ, μέσα σε αυτό τον Ιερό Χώρο και σας ευχαριστώ πάρα πολύ που με προσκαλέσατε σήμερα για να λειτουργήσουμε και να μνημονεύσουμε».
Η ιστορία του γεννημένου στίς 10 Φεβρουαρίου τοῦ 1913, δυναμικού κληρικού ξεκινά, στο Αρτεσιανό Καρδίτσης. Μέσα από μια διαδρομή που τον έφερε στην Αθήνα για τις σπουδές στην Θεολογία, δευτεροετής φοιτητής, ἐκάρη μοναχός στήν Ἱερά Μονή Πεντέλης. Τήν ἑπομένη τῆς κουρᾶς του, χειροτονήθηκε διάκονος ἀπό τόν τότε Μητροπολίτη Κορινθίας μετέπειτα Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν Δαμασκηνό. Τό 1942, χειροτονήθηκε πρεσβύτερος καί ἀρχιμανδρίτης και από εκεί στην γραμματεία της Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και τον ναό του Αγίου Λουκά Πατησίων. Τόν ἑπόμενο χρόνο συμμετεῖχε στήν ἐθνική ἀντίσταση. Μετά τήν ἀπελευθέρωση, γιά τήν ὅλη δράση του τιμήθηκε ἀπό τόν Βασιλιά Γεώργιο Β΄ μέ χρυσό ἀριστεῖο ἀνδρείας, πολεμικό σταυρό Α΄ τάξεως, μετάλλιο ἐξαιρέτων πράξεων, καθώς καί μέ ἀναμνηστικό μετάλλιο τῆς ἐθνικῆς ἀντίστασης.
Η αναγνώριση της αξίας του τον πηγαίνει νεότατο, Μητροπολίτη στην Άρτα στίς 6 Σεπτεμβρίου τοῦ 1949, και μετά στίς 11 Μαρτίου τοῦ 1958 στα Ιωάννινα για να τον καταλήξει στην Αθήνα ως Αρχιεπίσκοπο της, στίς 12 Ἰανουαρίου 1974, καταγράφοντας σελίδες δόξης στα εκκλησιαστικά και εθνικά πράγματα.
Ως Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, στα πλαίσια των Ειρηνικών του επισκέψεων στις άλλες Εκκλησίες φτάνει στα Ιεροσόλυμα και εκεί γίνεται η συνάντηση του με το π. Μελίτωνα.
«Όταν ο μακαριστός Σεραφείμ είχε έρθει στα Ιεροσόλυμα για επίσημη επίσκεψή, συναντηθήκαμε πάνω στο Ιντερκοντινεταλ, στο ξενοδοχείο, και μου λέει:
-Βρε τι κάνεις εσύ εδώ; Έλα στην Αθήνα.
– Μακαριώτατε εγώ το βυζί που με θήλασε, δεν τον δαγκώνω και αυτό είναι η εκκλησία Ιεροσολύμων. Με μεγάλωσε. Ήρθα από μικρό παιδί, έφυγα από την Κόρινθο, την σχολή της Κορίνθου»
Γεννημένος στην Αθήνα στις 16 Φεβρουαρίου 1946, ως μέλος υπερπολύτεκνης οικογένειας μεγαλώνει στους Αγίους Αναργύρους Αττικής. Πάει σχολείο στην περιοχή του, αλλά φιλομαθής ψάχνει τόπο μάθησης και αναφερόμενος σε αυτό λέει: «Πατέρα Σεραφείμ όταν ήθελα να πάω στα Ιεροσόλυμα για πρώτη φορά ήταν το 1958, όταν τελείωσα το Δημοτικό. Τέλειωσα το Δημοτικό και ήθελα να πάω στα Ιεροσόλυμα. Τότε μια κυρία η οποία ήταν επί των τιμών στα ανάκτορα, η κα Μάχη Ευαγγελίου είχε έρθει στο σπίτι μας. Ήταν ημέρα Κυριακή. Τελείωσε η Λειτουργία και πήγαινα στο σπίτι, γιατί είμαστε 15 παιδία, να πάω το αντίδωρο της μητέρας, η οποία ήταν αφοσιωμένη μαζί μας και δεν είχε χρόνο να πάει στην Εκκλησιά. Περίμενε να της πάω το αντίδωρο. Έτσι λοιπόν πήγαμε με την κυρία αυτή και την μητέρα μου στην Εξαρχία του Παναγίου Τάφου. Εκεί ήταν έξαρχος ο Τιβεριάδος, ο Ανατόλιος και μου λέει που να σε στείλω βρε στα Ιεροσόλυμα θα σε φάνε οι Αραπάδες εκεί. Εγώ νόμισα ότι είναι σαν τους μαύρους τους ανθρωποφάγους και αφήνω την μητέρα μου εκεί και παίρνω δρόμο από την Εξάρχεια, τις σκάλες εκεί στην Ερεχθαίως τις κατέβηκα με τα τέσσερα και βρέθηκα στο Μοναστηράκι μέσα στην Εκκλησιά της Παναγίας. Προσευχόμενος να μην φύγω, να μην πάω στα Ιεροσόλυμα και έτσι ήρθε η μάνα μου και με βρήκε μέσα στην Εκκλησία να κλαίω. Την έφερε κάποιος αστυνομικός. Πήγαμε στην εξαρχία και μας έδωσε ο Ανατόλιος ένα μπουκάλι κονιάκ, να το πάμε στον φίλο του τον Δωρόθεο, ο οποίος κατόπιν έγινε Καστορίας και κατόπιν έγινε Αττικής. Στο Δωρόθεο του πήγαμε το κονιάκ και ένα γράμμα. Του έγραψε «το παιδί αυτό είναι δικό μου άστο στην Κόρινθο για λίγο καιρό μέχρι να δούμε πότε θα το στείλω στα Ιεροσόλυμα». Από εκεί ξεκίνησε όλη η ιστορία των Ιεροσολύμων. Όταν τελείωσα την 4η τάξη της σχολής της Κορίνθου, έφυγα και πήγα στα Ιεροσόλυμα μέσα από την Βηρυτό … περιοδεία μέχρι να φτάσω στα Ιεροσόλυμα. Εκεί μπήκα στην σχολή των Ιεροσολύμων, του Πατριαρχείου. Τελείωσα το γυμνάσιο και χειροτονήθηκα το 1964 στο Πανάγιο Τάφο, στον τάφο του Χριστού μας ως διάκονος. Το 1964, 9 Νοεμβρίου, ημέρα του αγίου Νεκταρίου. Μετά από την χειροτονία μου διορίστηκα στο εκκλησιαστικό δικαστήριο ως γραμματέας και στην συνέχεια στην Αρχιγραμματεία και στην συνέχεια ως παιδονόμος στην Πατριαρχική Σχολή μέχρι το 1967, που έγινα πρεσβύτερος και ηγούμενος στο ναό και στο μοναστήρι των αγίων αρχαγγέλων που είναι χτισμένο πάνω την άλωνα του Ορνά. Τι ήταν η άλωνα του Ορνά, θα βρείτε την ιστορία μέσα στην Α βασιλείων όταν ο Δαβίδ ζήτησε να τιμωρηθεί από τον Θεό και είδε τον αρχάγγελο να παίρνει τις ψυχές των ανθρώπων από τα Ιεροσόλυμα με το θανατικό που είχε πέσει. Το ένα πόδι του Αρχαγγέλου ήταν στηριγμένο πάνω στην άλωνα του Ορνά και το άλλο του πόδι πάνω στο λόφο Μωρία και εκεί έπαιρνε τις ψυχές των ανθρώπων. Ο Δαβίδ παρακάλεσε τον Θεό να σταματήσει αυτό το κακό και πήγε και έστησε θυσιαστήριο στην άλωνα του Ορνά. Εκεί λοιπόν είναι το μοναστήρι των αγίων Αρχαγγέλων και εκεί έγινα το ΄67 ηγούμενος. Υπάρχει ακόμα η κολώνα με την ασημένια μορφή του Αγίου Αρχάγγελου Μιχαήλ να παίρνει τις ψυχές των ανθρώπων. Οι ιστορίες είναι πολλές. Από εκεί και πέρα 24 χρόνια, δεν καλύπτονται σε 24 λεπτά ούτε σε 24 μέρες»
Γέροντας και νυμφαγωγός του ο Μητροπολίτης Πέτρας Γερμανός. Παραμονές της χειροτονίας του βρίσκεται στην Αγία Πόλη, ο πολύς Μητροπολίτης τότε Ηλιουπόλεως και Θείρων Μελίτων Χατζής, για να προετοιμάσει την άφιξη του Οικουμενικού Πατριάρχου Αθηναγόρα. Προς τιμήν του ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Βενέδικτος, ονομάζει τον νέο μοναχό Μελίτωνα.
Σε αυτά τα 24 έτη ο π. Μελίτων, τελείωσε την Πατριαρχική Σχολή και σπούδασε στο Θεολογικό Ινστιτούτο Αγίου Σεργίου Παρισίων και εκτός των Γαλλικών έμαθε να μιλά Ρωσικά, Αγγλικά, Αραβικά και Εβραϊκά. Για εκείνη την περίοδο είπε: «κατά την διάρκεια των σπουδών μου στο Παρίσι είχα την ευκαιρία να πηγαίνω τακτικά στο Έσσεξ. Να ζώ κοντά στο πατέρα Σωφρόνιο τον Ζαχάρωφ και στο Τσέλιε στον άγιο Ιουστίνο τον Πόποβιτς. Πήγαινα σαν να είχα φτερά στα πόδια μου. Είναι μνήμες που δεν φεύγουν από το μυαλό μου. Από όλους τους ανθρώπους, έλαβα μεγάλες εμπειρίες από τους πατέρες στα προσκυνήματα της Αγίας Γης, τον άγιο Σάββα, το Χοζεβά, το Σαραντάριο, από όλους τους αγίους τόπους την Ναζαρέτ την αγία».
Όλα όμως διακόπηκαν με την κρατική θέληση. Απελάθηκε ως αρωγός των Παλαιστινίων, αφού από το 1981 έως το 1986 ήταν Ηγούμενος στην Γάζα. Σε ένα σημείο έντονης αντιπαράθεσης Ισραηλινών και Παλαιστινίων, ο π. Μελίτων ήταν εκεί στο ποίμνιο του, λαμπάδα αναμμένη. Αναγκαστικά γύρισε στην Αθήνα. Είναι χαρακτηριστική η εικόνα που καταγράφηκε όταν ο Παλαιστίνιος ηγέτης Γιασέρ Αραφάτ, έφτασε στην Αθήνα. Άμαθος στα πρωτόκολλα και τις τυπικότητες, αντί να χαιρετήσει τους παρατεταγμένους επισήμους, αγκαλιάζει τον γνώριμο του, τον Αρχιμανδρίτη Μελίτωνα.
Διορίστηκε εφημέριος στον Άγιο Γεώργιο της Ακαδημίας Πλάτωνος αλλά ο Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ δεν τον ξέχασε και τον πήρε κοντά του στο ιδιαίτερο γραφείο του στην Αρχιεπισκοπή. Αργότερα τον ονόμασε Πρωτοσύγκελλο του και τον έκαμε και βοηθό του Επίσκοπο με τον τίτλο Μαραθώνος. Τόπο που αγαπούσε ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος. Είπε για εκείνη την εποχή: «όταν ήρθα από τα Ιεροσόλυμα μου έλεγε ο Μακαριστός Σεραφείμ μου «έλα βρε Ιεροσολυμίτη εδώ, να μας πεις και εσύ κάτι».
Ήξερε πολλά και πάντα είχε να πει πολλά ο αείμνηστος Μελίτων. Είπε στην ίδια συνέντευξη « Να λοιπόν σήμερα που είναι και η μνήμη του να πούμε κάτι Σεραφείμ» Και είπε ανάμεσα σε άλλα και για την σχέση του με την Ηλιούπολη και την Αγία Μαρίνα. «Τετάρτη τάξη, είμαστε μαζί με τον Δήμαρχο εδώ της Ηλιούπολης [Θεόδωρο Γεργάκη]. Αναμνήσεις πολλές, από μικρά παιδία με κοντά παντελονάκια και βρεθήκαμε εκείνος Δήμαρχος εγώ Αγιοταφίτης. Ήρθα από τα Ιεροσόλυμα μετά από 24 χρόνια διακονίας σε διάφορα Προσκυνήματα και στους Ιερούς Ναούς, με την πορεία των προσκυνητών, με τις ξεναγήσεις και με όλα αυτά τα ευλογημένα χρονιά που είχαμε στους Αγίους Τόπους, βρεθήκαμε πάλι εδώ. Εδώ σε αυτό το ναό στην Αγία Μαρίνα. Στον Εσπερινό της πανηγύρεως και μου λέει στην λιτανεία:
-Ποιος περίμενε να μας δεί εσένα Επίσκοπο και εμένα Δήμαρχο; Τα μικρά παιδία με τα κοντά παντελονάκια από την Κόρινθο, σήμερα να είμαστε εδώ με την χάρη της Αγίας Μαρίνας.
Η Ηλιούπολη λοιπόν έγινε για μένα ένα κομμάτι της ζωής μου»
Η πρώτη του επίσκεψη στο Ναό της Αγίας Μαρίνας ήταν ως Πρωτοσύγκελος. Ήρθε να ηρεμήσει τα οξυμένα πνεύματα μεταξύ Εκκλησιαστικού Συμβουλίου και Συλλόγου Ανεγέρσεως του Ναού. Με το που έφτασε στο ναό ενεχυρίασε στο νεωκόρο ένα σεβαστό χρηματικό φιλοδώρημα. Ήταν μια κίνηση που έκανε πάντα πηγαίνοντας στους Ναούς, ενίσχυε οικονομικά τους εργαζομένους εκεί. Αυτό δεν ήταν μια τακτική, αλλά η φιλάνθρωπος επιλογή στην ζωή του. Ήταν ελεήμων πέρα από τις δυνάμεις του. Υποτροφίες σε Παλαιστινίους, βοηθήματα σε απόρους ενορίτες του, αλλά και σε κάθε έναν που έφτανε στο γραφείο και ζητούσε την αρωγή του. Ευτυχώς που από τον χαρακτήρα του, έκανε καλούς φίλους και κάποιοι από αυτούς βρέθηκαν στην ανάγκη του, αλλιώς δεν θα ήταν δυνατή η εξόφληση της τελευταίας νοσηλείας του.
Στις 29 Ιανουαρίου 1995 χειροτονήθηκε τιτουλάριος Επίσκοπος Μαραθώνος, Βοηθός Επίσκοπος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, και διετέλεσε Πρωτοσύγκελλος αυτής το διάστημα από 1995 έως 1998. Στις 10 Οκτωβρίου 2012 προήχθη σε τιτουλάριο Μητροπολίτη.
Στην Αγία Μαρίνα έφτασε πολλές φορές ως Ιερουργός, αλλά και ποιμένας. Χειροθέτησε πρωτοπρεσβύτερο το π. Σπυρίδωνα Μανταδάκη και αναγνώστη νυν πρεσβύτερο Αθανάσιο Κολοκυθά. Μια φορά μετά την λειτουργία συμμετείχε σε μια γιορτή του Κατηχητικού. Γράφτηκε τότε «Ένας Επίσκοπος παιδί, μαζί με τα παιδιά. Τα χείλη του Επισκόπου γέμισαν με κάλαντα. Γύρισε χρόνια πίσω και έγινε παιδί, σαν εκείνα τα παιδιά της Γάζας, που συνόδευε ως νέος κληρικός, πριν απελαθεί από τους Άγιους Τόπους, για να ψάλουν στον πρώτο της Ιεροσολυμίτιδας Εκκλησίας, την καλή χρονιά. Μέσα στην κατάμεστη, από παιδιά και γονείς, αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου της εκκλησιαστικής Κοινότητας Αγίας Μαρίνης Ηλιουπόλεως, ο Μητροπολίτης Μαραθώνος Μελίτων, ευλόγησε και έκοψε την αγιοβασιλειόπιτα των Κατηχητικών Συντροφιών της ενορίας την Κυριακή 19 Ιανουαρίου 2014. Τα παιδιά ενθουσιασμένα από τα την παρουσία του Επισκόπου, με πολύ χαρά παρουσίασαν την πρωτοχρονιάτική γιορτή τους…»
Ιδιαίτερη ήταν η παρουσία του για το ετήσιο μνημόσυνο του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ. Ερχόταν με διάθεση και πάντα είχε μαζί του «την μίτρα του παππού». Την βάζαμε μαζί με την φωτογραφία και εκείνος πάντα γονάτιζε και ασπαζόταν το ιερό κατάλοιπο.
Απευθυνόμενος στον υπογράφοντα στην συνέντευξη λέει: «Ο σύνδεσμος μαζί Σας, από όταν βρεθήκαμε στο Λαϊκό νοσοκομείο. Όπως και το είπα σήμερα, (στην επιμνημόσυνη ομιλία) την νύχτα που θα πέθαινε μου λέει [ο Αρχιεπίσκοπος];
-Ο μικρός που είναι;
-Ποιός μικρός Μακαριώτατε;
– Που έρχεται εδώ.
– Ο Σεραφείμ;
– Ναι ο συνονόματος.
-Έξω είναι.
-Φώναξε τον να του δώσω την ευχή μου είναι καλό παιδί.
Έτσι λοιπόν ήταν η τελευταία βραδιά που βρεθήκαμε κοντά του. Το θυμάσαι; Ο καθηγητής ο Μουτσόπουλος και οι άλλοι, μου λέγανε κράτα τον αγκαλιά γιατί φεύγει. Και τον κρατούσα αγκαλιά μέχρι που ξεψύχησε στα χέρια μου και τον φίλησα στο στόμα και πήρα την πνοή του την τελευταία του πνοή. Και μας ευλόγησε και να σήμερα εδώ στον ναό της Αγίας Μαρίνης του κάνουμε το μνημόσυνο. Ας είναι αιωνία η μνήμη του. Οι ευχές του να μας συνοδεύουν και να δίνει δύναμη και κουράγιο σε όλους τους Ιερείς και σε Σας για αυτή την διακονία που κάνετε και σε Σένα αγαπητέ Αθανάσιε για τον κόπους που υποβάλλεσαι κάθε φορά, να αποθανατίζετε αυτές τις λειτουργικές στιγμές από τους διαφόρους ναούς. Να έχετε την ευλογία του Θεού την ευλογία των πατέρων μας που έφυγαν».
Γλυκύτητα και συγχωρητικότητα, τα γνωρίσματα του. Καταξιωμένος στην Εκκλησία αλλά και απαξιωμένος από εκκλησιαστικούς. Πορεύτηκε έως της κοιμήσεως του σε ένα διαρκή αγώνα και κατάφερε πολλά. Ο Μητροπολίτης Δωδώνης που έγινε χειροτονητής και κηδευτής του είπε την ημέρα της εξόδου του από την ζωή: «Είχε μια ευρύτατη μόρφωση. Ήταν ένας ταλαντούχος ιεράρχης, με πολυγλωσσία, σπουδές άριστες, με ισχυρό πνεύμα, ήξερε καλή Θεολογία και ιστορία της Εκκλησίας. Ένα πολύτιμο εργαλείο για την σημερινή εποχή».
Έφυγε για την συνάντηση του με τον Θεό, στην ηλικία που ορίζει ο Δαβίδ. Έφυγε την παραμονή των Χριστουγέννων του 2016. Έφυγε μα τον ακούμε να λέει «ένα ευχαριστώ για Σας που ταλαιπωρηθήκατε και ταλαιπωρήστε είναι λίγο. Ξέρω όμως ότι είναι μέσα από την καρδία μου που φέρνει όλους του θησαυρούς των Αγίων Τόπων. Η χάρις του Παναγίου Τάφου και όλων των Αγίων Προσκυνημάτων να είναι πάντοτε μαζί Σας και να Σας στερεώνει και να Σας δυναμώνει στο έργο Σας. Ευχαριστώ πολύ».