• Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
Τετάρτη, 2 Ιουλίου, 2025
Poimin.gr
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
Poimin.gr
No Result
View All Result

Μεταξύ τοπικών παραδόσεων και Ορθόδοξης πίστης

24 Αυγούστου 2019
in Απόψεις - Γνώμες
Μεταξύ τοπικών παραδόσεων και Ορθόδοξης πίστης
Share on FacebookShare on Twitter

Γράφει ο Μ. Γ. Βαρβούνης Καθηγητής Λαογραφίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης

Το ζήτημα των ποικίλων τοπικών θρησκευτικών – λατρευτικών και τελετουργικών παραδόσεων απασχολεί συχνά τόσο τη λαογραφία και τις επιστήμες του πολιτισμού όσο και τη σύγχρονη ποιμαντική, από άλλες βεβαίως όψεις και σκοπιές. Οπως είναι γνωστό, στις μεγαλύτερες και πλέον εξελιγμένες, από δογματική, θεολογική και τελετουργική άποψη, θρησκείες του κόσμου, υφίσταται κατά κανόνα μία διχοστασία ανάμεσα στο θρησκευτικό δόγμα και τη λαϊκή θρησκευτικότητα, ανάμεσα στην εκκλησιαστική και τη λαϊκή θρησκευτική τελετουργική ζωή και πράξη.

Η πραγματικότητα αυτή έχει βεβαίως επισημανθεί και από τη θρησκευτική λαογραφία, και φυσικά απαντά στην καθημερινότητα, καθώς συχνές είναι οι ανάλογες αντιθέσεις, λ.χ. στην περίπτωση των αποκριάτικων εθίμων, ή σε ζητήματα όπως η τελετουργική πυροβασία και ακαΐα στα Αναστενάρια, κατά την εορτή των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, όπου οι μεν τελεστές έχουν εδραία την πεποίθηση ότι πρόκειται για τελετή προς τιμήν των αγίων, που τελείται μόνο με τη δική τους υπερφυσική βοήθεια, η δε Εκκλησία απορρίπτει τη χριστιανική τους βάση, φτάνοντας μέχρι του να τα χαρακτηρίζει ως «σατανική» επενέργεια.

Την αντίθεση αυτή συχνά αντιμετωπίζουν και οι νέοι ιερείς, που αναλαμβάνοντας μία ενορία κάποτε πιέζονται από τους πιστούς να συνεχίσουν να τελούν τοπικά έθιμα, που ο προκάτοχός τους είχε δεχθεί, τα οποία όμως εμφανίζουν μικρές ή μεγάλες αποκλίσεις από την τελετουργική παράδοση της Εκκλησίας. Και βέβαια στην προκείμενη περίπτωση χρειάζεται ποιμαντική κατάρτιση, αλλά και πείρα και διάκριση, ώστε να διατηρηθούν όσα μπορούν να είναι συμβατά και να απαλειφθούν ή να τροποποιηθούν όσα είναι ασύμβατα με την ορθόδοξη λειτουργική ζωή, αλλά με τρόπο που δεν θα δημιουργήσει αντιθέσεις και αντιπαραθέσεις, ώστε αντί να προέλθει ωφέλεια, τελικά να προκύψει πνευματική βλάβη για τους πιστούς του συγκεκριμένου τόπου.

Αυτή η τελευταία παρατήρηση, δείχνει πόσο αναγκαία είναι η διδασκαλία της θρησκευτικής λαογραφίας και στις Θεολογικές Σχολές, ιδίως στα ποιμαντικά τμήματα και τα τμήματα κοινωνικής θεολογίας, όπως επίσης και στις κάθε είδους ιερατικές σχολές και στις Ανώτατες Εκκλησιαστικές Ακαδημίες της χώρας μας. Και τούτο επειδή μόνον αν ο ιερέας έχει ήδη την ανάλογη ενημέρωση μπορεί να αντιμετωπίσει με επάρκεια το σχετικό πρόβλημα που θα ανακύψει. Αντιθέτως, οι κατά κανόνα ανενημέρωτοι ιερείς φτάνουν στα δύο αντίθετα άκρα: είτε επιτρέπουν και δέχονται τα πάντα, διαιωνίζοντας το πρόβλημα, είτε προσπαθούν να επιφέρουν ριζικές λύσεις, οπότε κατά κανόνα βρίσκονται σε κατευθείαν αντίθεση με το ποίμνιό τους, κάτι που βεβαίως έχει απρόβλεπτες για τη θέση τους στο χωριό και για τη σχέση τους με τους πιστούς συνέπειες.

Είναι απολύτως χαρακτηριστικό, το γεγονός ότι στη λαϊκή συνείδηση η τοπική συνήθεια υπερισχύει της ιερατικής αυθεντίας, ώστε συχνά να υποστηρίζεται η τέλεση τοπικών εθίμων με πλήρη αμφισβήτηση των γνώσεων του ιερέα, ο οποίος αγωνίζεται περί του αντιθέτου. Οπως δε σημειώθηκε στην αρχή, αυτό είναι φαινόμενο που παρατηρείται σε όλες σχεδόν τις μεγάλες θρησκείες του κόσμου, ακόμη και σε όσες δεν έχουν ιδιαιτέρως αναπτυγμένο τελετουργικό, όπως το ισλάμ, και αναφέρεται συχνά στη σχετική διεθνή βιβλιογραφία, καθώς οριοθετεί τη διαφορά μεταξύ «επίσημης» και λαϊκής θρησκείας και των αντίστοιχων τελετουργιών τους, που πλαισιώνουν τους εορτολογικούς σταθμούς κάθε θρησκείας και κάθε λαού, ανά την υφήλιο.

Πρόκειται για σύνθετο και πολύπλοκο, όπως ήδη σημειώθηκε, ζήτημα, που απαιτεί τη συνεργασία διαφόρων επιστημονικών κλάδων και ειδικεύσεων, όπως η λειτουργική, η θρησκευτική λαογραφία, η κοινωνική και η πολιτισμική ανθρωπολογία, αλλά και η θρησκειολογία. Κατά κανόνα, οι λαϊκές αυτές θρησκευτικές πρακτικές έρχονται από τα βάθη των αιώνων και φέρουν ανάγλυφα τα σημάδια των κατά καιρούς μεταλλαγών και μετασχηματισμών τους. Και βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι πρόκειται για μία ζωντανή και εξελισσόμενη πραγματικότητα, δεδομένου ότι και στις μέρες μας διαμορφώνεται μία νέα, αστικής φυσιογνωμίας λαϊκή θρησκευτικότητα, η οποία καταγράφεται και μελετάται ήδη.

Και τούτο επειδή η πρακτική της παράδοσης και των εθιμικών εκδηλώσεών της θα υπάρχει όσο υπάρχουν συντεταγμένες ανθρώπινες κοινωνίες που θα επιζητούν να εκφράσουν τελετουργικά την εσώτερη θρησκευτική τους πίστη.

Εφημερίδα «Κιβωτός της Ορθοδοξίας»

Πρόσφατα Άρθρα

Η Ακολουθία του Επιταφίου στα Μετέωρα
Εκκλησία της Ελλάδος

Eκδημία του εμβληματικού Γέροντος των Μετεώρων, Αρχιμανδρίτου Ισιδώρου Τσιατά, προηγουμένου της Ιεράς Μονής Βαρλαάμ

2 Ιουλίου 2025

Η Ιερά Μητρόπολις Σταγών και Μετεώρων μετά βαθυτάτης θλίψεως αναγγέλει την προς Κύριον εκδημία του εμβληματικού Γέροντος των Μετεώρων, Αρχιμανδρίτου...

Read more
Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΟ ΕΥΒΟΙΑ
Εκκλησία της Ελλάδος

Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΟ ΕΥΒΟΙΑ

2 Ιουλίου 2025

Κατά το διήμερο 30/6 και 1/7 2025, ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας, Μητροπολίτης Χαλκίδος κ. Χρυσόστομος συμμετείχε σε πανηγύρεις των αγίων...

Read more
Η εορτή των Αγίων Αναργύρων στην Καρδίτσα
Εκκλησία της Ελλάδος

Η εορτή των Αγίων Αναργύρων στην Καρδίτσα

2 Ιουλίου 2025

 Την Τρίτη 1 Ιουλίου, ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας, Μητροπολίτης Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων κ. Τιμόθεος, με την ποιμαντική του μέριμνα και...

Read more
Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΕΤΙΜΗΘΗ  «ΑΝΤΙΚΡΥ ΧΙΟΥ»
Εκκλησία της Ελλάδος

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΕΤΙΜΗΘΗ «ΑΝΤΙΚΡΥ ΧΙΟΥ»

2 Ιουλίου 2025

Μέ τήν βοήθεια καί τή Χάρη τοῦ Θεοῦ ἡ Ἱερά Μητρόπολις Χίου, Ψαρῶν καί Οἰνουσσῶν ἑορτασε τήν μνήμη τοῦ  Ἁγίου,...

Read more
Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΝΟΡΙΑ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΧΑΛΚΙΔΟΣ
Εκκλησία της Ελλάδος

Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΝΟΡΙΑ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΧΑΛΚΙΔΟΣ

2 Ιουλίου 2025

Την Τρίτη, 1 Ιουλίου 2025, το πρωί, ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Σκοπέλου κ. Νικόδημος χοροστάτησε στον Όρθρο και προέστη στη Θεία...

Read more
“…τό ἰατρεῖον ἡμῶν, πηγή ὑπάρχει ἀνεξάντλητος…”
Εκκλησία της Ελλάδος

“…τό ἰατρεῖον ἡμῶν, πηγή ὑπάρχει ἀνεξάντλητος…”

2 Ιουλίου 2025

Ιερουργών ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου κ. Δαμασκηνός, την 1η του μηνός Ιουλίου ε.έ., επι τη μνήμη των...

Read more
Η ΠΡΕΒΕΖΑ ΥΠΟΔΕΧΘΗΚΕ ΤΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ
Πατριαρχεία - Αυτοκέφαλες Εκκλησίες

Ανακοινωθέν για την εκδημία του αειμνήστου Μητροπολίτου Βιζύης κυρού Αθηναγόρου

2 Ιουλίου 2025

Ἀνακοινοῦται μετά τῆς κατ᾿ ἄνθρωπον θλίψεως ἡ πρός Κύριον ἐκδημία τοῦ ἀειμνήστου Μητροπολίτου Βιζύης κυροῦ Ἀθηναγόρου ἐπισυμβᾶσα σήμερον, Τρίτην, 1ην...

Read more
«Οι Άγ. Ανάργυροι μας διδάσκουν το πώς το επάγγελμα γίνεται λειτούργημα και διακονία»
Εκκλησία της Ελλάδος

«Οι Άγ. Ανάργυροι μας διδάσκουν το πώς το επάγγελμα γίνεται λειτούργημα και διακονία»

1 Ιουλίου 2025

Την πανσεβάσμιο ιερά μνήμη των Αγ. Κοσμά και Δαμιανού, Αναργύρων ιατρών, εόρτασε, με ιεροπρεπή λαμπρότητα και η Ιερά Μητρόπολη Σερρών...

Read more
Εορτή Μητροπολιτικού Ναού και Χειροτονία Διακόνου στη Ν. Ιωνία
Εκκλησία της Ελλάδος

Εορτή Μητροπολιτικού Ναού και Χειροτονία Διακόνου στη Ν. Ιωνία

1 Ιουλίου 2025

Πανηγυρικώς και με τη δέουσα ιεροπρέπεια εορτάσθηκε η σεπτή μνήμη των Αγίων ενδόξων θαυματουργών και ιαματικών Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού...

Read more
Νέος Ιεροδιάκονος στην Τοπική Εκκλησία του Βόλου
Εκκλησία της Ελλάδος

Νέος Ιεροδιάκονος στην Τοπική Εκκλησία του Βόλου

1 Ιουλίου 2025

Την μνήμη των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού, των εν Ρώμη, εόρτασε σήμερα η Εκκλησία μας. Στην Ιερά Μητρόπολή μας,...

Read more
Η εορτή των Αγίων και θαυματουργών Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού στην Έδεσσα
Εκκλησία της Ελλάδος

Η εορτή των Αγίων και θαυματουργών Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού στην Έδεσσα

1 Ιουλίου 2025

Με επισημότητα και λειτουργική μεγαλοπρέπεια εορτάσθηκε η ετήσια πανήγυρις της Ι. Μητροπόλεως Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας επί τη μνήμη των...

Read more
Ο Πρωτ. Γεώργιος Μπλάθρας συμπλήρωσε 55 χρόνια άοκνης προσφοράς στον Μητροπολιτικό Ναό Σπάρτης
Εκκλησία της Ελλάδος

Ο Πρωτ. Γεώργιος Μπλάθρας συμπλήρωσε 55 χρόνια άοκνης προσφοράς στον Μητροπολιτικό Ναό Σπάρτης

1 Ιουλίου 2025

Πενήντα πέντε χρόνια συμπληρώθηκαν από την τοποθέτηση του Αιδεσιμολογιώτατου Πρωτοπρεσβύτερου και επίτιμου Πρωτοσυγκελλεύοντα της Ιεράς Μητροπόλεώς μας,  πατρός Γεωργίου Μπλάθρα,...

Read more
Πανηγύρισε το Μετόχι της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου στην Άρτα
Εκκλησία της Ελλάδος

Πανηγύρισε το Μετόχι της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου στην Άρτα

2 Ιουλίου 2025

Την Τρίτη 1 Ιουλίου 2025, το πρωΐ, τελέστηκε πανηγυρική Θεία Λειτουργία στο εορτάζον Μετόχι της Αθωνικής Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου...

Read more
Μητροπολίτης Πειραιώς: Οι Άγιοι Ανάργυροι θεράπευαν το σώμα, αφού προηγουμένως είχαν θεραπεύσει την ψυχή
Εκκλησία της Ελλάδος

Μητροπολίτης Πειραιώς: Οι Άγιοι Ανάργυροι θεράπευαν το σώμα, αφού προηγουμένως είχαν θεραπεύσει την ψυχή

1 Ιουλίου 2025

Στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό Αγίων Αναργύρων Καραβά ιερούργησε σήμερα, Τρίτη 1 Ιουλίου 2025, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πειραιώς κ. Σεραφείμ. Κατά...

Read more
Φθιώτιδος Συμεών: «Να αναλογισθούμε όλοι την αποστολή μας στον κόσμο»
Εκκλησία της Ελλάδος

Φθιώτιδος Συμεών: «Να αναλογισθούμε όλοι την αποστολή μας στον κόσμο»

1 Ιουλίου 2025

Στο όμορφο μικρό χωριό Παλιούρι της Δυτικής Φθιώτιδος, στις όχθες του Σπερχειού Ποταμού, στον Δήμο Μακρακώμης και στον Ναό των...

Read more
Previous slide
Next slide

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ

Τα τρία φάρμακα
Αγίων Αναργύρων

Τα τρία φάρμακα

31 Οκτωβρίου 2024

Του μακαριστού Μητροπολίτου Καστορίας  Σεραφείμ Πλησιάζουμε, σύμφωνα με την παράδοση της Αγίας μας Εκκλησίας, καθημερινά τους Αγίους μας, τιμούμε την...

«Από τον Ιπποκράτη στον Μέγα Βασίλειο»

«Από τον Ιπποκράτη στον Μέγα Βασίλειο»

31 Οκτωβρίου 2024
Η εορτή των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού στην Ι.Μ. Κορίνθου

Oι άγιοι των φτωχών Άγιοι Ανάργυροι

30 Ιουνίου 2022
Αγία Γραφή και Ασθένειες

«Μή πάντες ἀπόστο­λοι; μή πά­ντες προφῆ­ται; … μή πάντες χαρί­σματα ἔχουσιν ἰαμά­των;»

1 Ιουλίου 2019
«Ἀτελεύτητος ὑπάρχει τῶν Ἁγί­ων ἡ χάρις ἥν παρά Θεοῦ ἐκομί­σαν­το»

«Ἀτελεύτητος ὑπάρχει τῶν Ἁγί­ων ἡ χάρις ἥν παρά Θεοῦ ἐκομί­σαν­το»

1 Ιουλίου 2019

«Καί ἄν ἔχω πίστιν ὥστε ὄρη μεθιστάνειν, ἀγάπην δέ μή ἔχω, οὐδέν εἰμί».

1 Νοεμβρίου 2018
«Ἀτελεύτητος ὑπάρχει τῶν Ἁγί­ων ἡ χάρις, ἥν παρά Χρι­στοῦ ἐκο­μίσαντο»

«Ἀτελεύτητος ὑπάρχει τῶν Ἁγί­ων ἡ χάρις, ἥν παρά Χρι­στοῦ ἐκο­μίσαντο»

1 Νοεμβρίου 2018
Next Post
Ο Φθιώτιδος με 10 Ιερείς και 90 προσκυνητές στην Αγία Γη των Ιεροσολύμων και στο Σινά

Ποιμαντική του Τουρισμού

Αναστάσιος: Ο άγιος της Αλβανίας

Κάποτε ὁ κόσμος γιόρταζε Χριστούγεννα!

Η Εκκλησία να συμμορφωθεί ή εγώ;

Ἀκρίβεια καί οἰκονομία γιά τίς χειροτονίες τῶν ἐκτός τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας

Στελέχη της κατασκήνωσης δεξιώθηκε ο Μητροπολίτης Καρπενησίου

Στελέχη της κατασκήνωσης δεξιώθηκε ο Μητροπολίτης Καρπενησίου

  • Όροι χρήσης – Πολιτική Απορρήτου
  • Επικοινωνία
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις

Poimin.gr © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist