Το ραντεβού του Αρχιεπισκόπου και της Εκκλησίας με την Ιστορία

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος και η Ιερά Σύνοδος καλούνται να λάβουν μία από τις δυσκολότερες αποφάσεις που πήραν ποτέ, απόφαση που μπορεί να έχει πάρα πολύ σημαντικές συνέπειες και για το μέλλον της ελληνικής και παγκόσμιας Ορθοδοξίας, και για πολύ κρίσιμα εθνικά μας θέματα. Είναι από αυτές που μπορεί να προσδιορίσουν τη θέση του Αρχιεπισκόπου και των Ιεραρχών στην ιστορία. Η ευθύνη τους είναι και ιστορική και τεράστια.

Εμμέσως πλην σαφώς βέβαια, το ίδιο είναι και η ευθύνη της κυβέρνησης και του ελληνικού πολιτικού κόσμου στο σύνολό του. Ακόμα κι αν δεν είναι έτσι, δύσκολα θα πιστέψουν διεθνώς ότι οι σχετικές αποφάσεις λαμβάνονται ανεξάρτητα από την Ιεραρχία, χωρίς συμφωνία με την πολιτική ηγεσία της χώρας.

Ο λόγος για την αναγνώριση της αυτοκέφαλης Ουκρανικής Εκκλησίας και την υπαγωγή της στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Την απόφαση αυτή έλαβε πέρυσι το Φανάρι, αλλά δεν το ακολούθησε μέχρι τώρα καμιά άλλη Ορθόδοξη  Εκκλησία στον κόσμο. Ούτε καν οι ελληνόφωνες Ορθόδοξες Εκκλησίες ή Εκκλησίες χωρών που δυσφορούν κατά καιρούς με τον «ρωσικό ηγεμονισμό», όπως αίφνης η Γεωργία.

Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι η πρωτοβουλία του Οικουμενικού Πατριαρχείου δεν βρήκε την αναμενόμενη απήχηση ούτε καν στην ίδια την Ουκρανία(!), υπέρ της ανεξαρτησίας της οποίας ελήφθη. Ο εξαιρετικά αμφιλεγόμενος (και κατηγορηθείς για φιλοναζιστικές τάσεις) Ποροσένκο, που έκανε προεκλογική σημαία την απόφαση του Φαναρίου συνετρίβη στις εκλογές, ιδίως στις περισσότερο ορθόδοξες ανατολικές επαρχίες. Ελάχιστοι κληρικοί έχουν προσχωρήσει στην αυτοκέφαλη εκκλησία, που μάλιστα γνώρισε νέα διάσπαση προ μηνών. Προ ημερών, ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος Ζελένσκι συνέλαβε τον πρώην αρχηγό των ουκρανικών μυστικών υπηρεσιών και τον κατηγόρησε για προδοσία. Ο λόγος; Η άσκηση πιέσεων σε Ορθόδοξους ιερείς να προσχωρήσουν στην υπό το Οικουμενικό Αυτοκέφαλη Εκκλησία!

Να σημειώσουμε ότι, και το κλίμα στο δυτικό κατεστημένο μεταβάλλεται τώρα σε σχέση με το ουκρανικό, με τις δυνάμεις που πρωταγωνίστησαν στην εξαπόλυση του νέου Ψυχρού Πολέμου σε υποχώρηση. Ο Τραμπ τάχθηκε υπέρ της επαναφοράς της Ρωσίας στους G-7, ο Μακρόν έκανε άνοιγμα προς τη Μόσχα και φλερτάρει με την τόσο αγαπητή στον Πούτιν ιδέα ενός «πολυπολικού» κόσμου, οι Νεοσυντηρητικοί, μεταξύ των αρχιτεκτόνων της ουκρανικής κρίσης, μοιάζουν να θέλουν να ανταλλάξουν «παραχωρήσεις» στη Ρωσία και τους ρωσικούς πληθυσμούς της Ανατ. Ουκρανίας, με μια πιο “φιλική” στα ισραηλινά συμφέροντα στάση της Μόσχας στη Μέση Ανατολή, όπου πλέον μοιάζει να μην μπορεί να γίνει σχεδόν τίποτα χωρίς τη συγκατάθεση της Ρωσίας.

Θέλουν την Ελλάδα κατά της Ρωσίας στην Ουκρανία!

Είναι προφανές ότι η εκκλησιαστική διαμάχη περί την Ουκρανία, έχει μεν μια πολύ σοβαρή εκκλησιαστική πτυχή  (που περιλαμβάνει την απειλή ενός Σχίσματος της Ορθοδοξίας, ανάλογου με αυτό που επήλθε μεταξύ της ανατολικής και της δυτικής Εκκλησίας), έχει όμως και τεράστια γεωπολιτική σημασία.

Η αναγνώριση της αυτοκεφαλίας και η υπαγωγή της Ουκρανικής εκκλησίας στο Φανάρι, αντί της Μόσχας,  δεν είναι φυσικά μια αποκλειστικά θρησκευτική υπόθεση, ούτε κανένας την αντιλαμβάνεται έτσι. Αντανακλά τη γεωπολιτική σύγκρουση ΗΠΑ και Ρωσίας για τον έλεγχο της Ουκρανίας. ‘Ένα βασικό άλλωστε επιχείρημα του Φαναρίου είναι καθαρά πολιτικό: η ανεξαρτησία της Ουκρανίας, που δικαούται, ως εκ τούτου μια δική της, ανεξάρτητη εκκλησία.

‘Όμως εδώ αρχίζουν τα δύσκολα, καθώς το Φανάρι και η ίδια η Ελλάδα, αν ο Αρχιεπίσκοπος και η Ιερά Σύνοδος αποφασίσουν να αναγνωρίσουν την Αυτοκεφαλία, διασχίζουν το χώρο της Θεολογίας για να μπουν στο κέντρο μιας από τις εντονότερες παγκόσμιες διαμάχες. Και μάλιστα παίρνοντας το μέρος μιας μη Ορθόδοξης εναντίον μιας Ορθόδοξης δύναμης, που τυχαίνει να είναι διαχρονικά και παρά τα κατά καιρούς προβλήματα, η πιο φιλική προς τους Έλληνες μεγάλη δύναμη, εδώ και μία … χιλιετία!

Διερωτάται κανείς αν οι Έλληνες θρησκευτικοί και πολιτικοί ηγέτες νοιώθουν τέτοια αυτοπεποίθηση και σιγουριά, που σκέπτονται ότι μπορούν εύκολα να κάνουν παγκόσμια πολιτική, χωρίς στο τέλος να καταβάλλουν και οι ίδιοι και η χώρα εντελώς δυσανάλογο τίμημα… Μήπως καλύτερα θα ήταν να περιμένουμε λιγάκι, να δούμε τι θα γίνει με την Ουκρανία, γιατί η κρίση αυτή είναι μόνο στην αρχή της, αλλά και που θα «κάτσει» τελικά η ίδια η αμερικανική και ευρωπαϊκή πολιτική και η παγκόσμια κατάσταση;

Για τους Ρώσους, η Ουκρανία έχει την ίδια σημασία που έχει, για μας τους Έλληνες, το Αιγαίο και η Κύπρος. Το Ουκρανικό είναι το πιο ζωτικό από τα πιο ζωτικά θέματα της Ρωσίας σήμερα και διαχρονικά. Και όσοι υποτίμησαν την δύναμη του ρωσικού εθνισμού είχαν πολύ άσχημο τέλος, από τον Ναπολέοντα ως τον Χίτλερ, και μέχρι τους αλαζόνες νικητές του Ψυχρού Πολέμου, που εξέλαβαν την προσχώρηση τμήματος των σοβιετικών ελίτ ως αναγκαστική συνθηκολόγηση, για να διαμαρτύρονται τώρα γιατί έλαβαν ως αποτέλεσμα την κυβέρνηση Πούτιν…

Οι Αμερικανοί δεν έκρυψαν ποτέ ότι το ουκρανικό αποτελεί την αιχμή του δόρατος της νέο-ιμπεριαλιστικής πολιτικής τους βαθιά στον ορθόδοξο και σλαβικό χώρο, σε συνέχεια άλλωστε της καταστροφής της Σερβίας (και ενδεχομένως οικονομικά της Ελλάδος), μια γραμμή που δεν διαφέρει από εκείνες που χάραξε η γεωπολιτική του Χαουζχόφερ και οργάνωσε το Drang nach Osten, η εξόρμηση προς Ανατολάς του Αδόλφου Χίτλερ.

O Μπρζεζίνσκι ξυπνάει τον ρωσικό γίγαντα

Για τον Μπρζεζίνσκι, «ιέρακα των ιεράκων» (αν και έκτοτε βγήκαν πιο «γεράκια» κι από αυτόν), τον «στρατηγό» δηλαδή του παλαιού Ψυχρού Πολέμου, οργανωτή της συμμαχίας με τον ισλαμικό φονταμενταλισμό κατά των Σοβιετικών και εκ των αρχιτεκτόνων του νέου Ψυχρού Πολέμου, φανατικό φορέα της βαθιά αντιρωσικής, πολωνικής εθνικής ιδεολογίας, ο έλεγχος της Ουκρανίας και το οριστικό σπάσιμο των σχέσεων των δύο μεγαλύτερων Ορθόδοξων και σλαβικών εθνών έπρεπε να είναι η υπ. Αρ. 1 παγκόσμια προτεραιότητα της στρατηγικής των ΗΠΑ. Ο «Ορθόδοξος κόσμος» (‘Ελληνες και Σλάβοι) είναι επίσης ο υπ. 2 (μετά το Ισλάμ) παγκόσμιος εχθρός της Αυτοκρατορίας, κατά τον άλλο θεωρητικό, τον εισηγητή του Πολέμου των Πολιτισμών Σάμιουελ Χάντινγκτον.

Η στρατηγική Μπρζεζίνσκι φάνηκε προς στιγμήν να θριαμβεύει υλοποιούμενη με το πραξικόπημα του 2014 στο Κίεβο, που οργάνωσαν Μπρέναν και Νούλαντ, τον εν συνεχεία εμφύλιο στην Ουκρανία, την καταστροφή των σχέσεων Ευρώπης – Ρωσίας και τον νέο Ψυχρό Πόλεμο. Το τελικό αποτέλεσμα; Η Μόσχα αναγκάστηκε να βγει από το «καβούκι» της, παρεμβαίνοντας στρατιωτικά στη Συρία και ανατρέποντας ριζικά τα μεσανατολικά και παγκόσμια δεδομένα δεκαετιών. Λίγο πριν πεθάνει, ο Μπρζεζίνσκι ο ίδιος έγραψε ένα άρθρο με το οποίο συνιστούσε, εμμέσως πλην σαφώς, την εγκατάλειψη της στρατηγικής που είχε ο ίδιος οικοδομήσει, θεωρώντας την προφανώς ως ανέφικτη.

Αθήνα, Μόσχα και Κίεβο

Από τότε που ξέσπασε το ουκρανικό, η Αθήνα ακολουθεί μια πολιτική συμπόρευσης με τους δυτικούς, συμφωνώντας με τα μέτρα που οι ΗΠΑ ανάγκασαν την ΕΕ να πάρει, έχοντας επιβάλλει ζημιογόνες για την ίδια οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία κλπ. Αξίζει τον κόπο να επισημάνουμε ότι, η Τουρκία, αν και μέλος του ΝΑΤΟ, δεν εφήρμοσε την πολιτική που ήθελαν οι Αμερικανοί στο ουκρανικό, όπως και σε πολλά άλλα θέματα. Τα αποτελέσματα και η σύγκριση Ελλάδας και Τουρκίας σήμερα εν σχέσει με το παρελθόν, είναι τόσο εύγλωττα που δεν χρειάζεται να τα σχολιάσουμε εμείς.

Η πολιτική αυτή, απλής παρακολούθησης των αποφάσεων της ΕΕ, δεν είναι ασφαλώς μια σπουδαία πολιτική, ούτε κερδίζει κανείς πολλά πράγματα, έχει όμως τουλάχιστον το προσόν να είναι κάπως ασφαλής. Μένεις στο κοπάδι και δε σε τρώνε οι λύκοι.

Άλλο βέβαια αυτό, και άλλο να πάς να πρωταγωνιστήσεις σε μια διεθνή γεωπολιτική σύγκρουση, με ενέργειες που ο άλλος θα εκλάβει ως εχθρικές μαχαιριές στην καρδιά των ζωτικών του συμφερόντων… Δεν μας φτάνει η οικονομική και κοινωνική κατάσταση της χώρας, δεν μας φτάνουν τα προβλήματα με τους πρόσφυγες και μετανάστες ή με την Τουρκία, δεν μας φτάνει η πρωτοφανής αστάθεια, οικονομική και γεωπολιτική, που μας ζώνει από παντού, έχουμε άραγε κάποιον λόγο να πάμε τώρα να προχωρήσουμε σε ενέργειες που θα γίνουν κατανοητές ως βαθειά και αδικαιολόγητα εχθρικές από τη Ρωσία και που η Μόσχα, ακόμα κι αν δεν αντιδράσει άμεσα, που θα αντιδράσει, ασφαλώς και θα μας τις “φυλάξει”;

Μια ιστορική υπενθύμιση

Τα τελευταία χρόνια διεξάγονται στην Ελλάδα δύο, όχι μία, προσπάθειες συστηματικής διαστρέβλωσης της ιστορίας μας και της σημασίας της, αλλαγής της ιστορικής αυτοσυνείδησης του ελληνικού λαού, αρπαγής της Αλήθειας του (που είναι κατά τους Αρχαίους η μη Λήθη), του πιο σημαντικού όπλου που διαθέτει ο άνθρωπος και οι λαοί για να σταθούνε όρθιοι. Η μία, η παλαιότερη, εκπορεύεται από την «παγκοσμιοποιητική» πτέρυγα του παγκόσμιου καπιταλισμού, η δεύτερη από τα νεοσυντηρητικά κέντρα.

Οι ελληνορωσικές σχέσεις δεν στερούνται ασφαλώς και αυτές σκιών, δεν θα μπορούσε άλλωστε να συμβαίνει κάτι άλλο. Οι πιο επίφοβοι όμως εχθροί του ελληνισμού διαχρονικά, αυτοί που μας κατέστρεψαν, δεν προήλθαν τόσο από τον Βορρά, όσο από την Ανατολή και από τη Δύση. Στη Ρωσία εξάλλου έστειλε τον Λυσσαρίδη ο Μακάριος, το 1964, για να αποτρέψει τη σχεδιαζόμενη τουρκική εισβολή στην Κύπρο, όπερ και εγένετο. Στη Σόφια, τον στενότερο σύμμαχο της Μόσχας, έστειλε τον Παπούλια ο Παπανδρέου, για να αμυνθεί απέναντι στην Τουρκία το 1987 και η Βουλγαρία συμπαραστάθηκε μετακινώντας μονάδες στην μεθόριο με την Τουρκία. Στη Μόσχα εστάλη, μυστικά, το 2004, ο Πάφου Γεώργιος, για να ζητήσει από τον Πατριάρχη Μόσχας να πει στον Πούτιν να θέσει βέτο στο αγγλοαμερικανικό ψήφισμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας όπερ και εγένετο. Στη Μόσχα, το Παρίσι, τους Άραβες απέβλεψαν για να στηριχθούν όσοι ηγέτες, σε Ελλάδα και Κύπρο, ένοιωσαν την ανάγκη μιας κάπως πιο ανεξάρτητης, κυρίαρχης πολιτικής.

Η πρόταση Αναστασίου – Χρυσοστόμου

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης και το Οικουμενικό Πατριαρχείο ως θεσμός είναι αγαπητοί και σεβαστοί από τη συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού, ακόμα και Ελλήνων που δεν μετέχουν της Ορθοδόξου Πίστεως. Προφανώς, το ίδιο συμβαίνει και με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, τη Σύνοδο και την ελληνική πολιτική ελίτ. Και δεν θα αρνηθούμε ότι και το Φανάρι διαθέτει, στην υπόθεση της Ουκρανίας, τα δικά του, θεολογικά και πολιτικά επιχειρήματα.

Όμως η εμπέδωση του Οικουμενικού ρόλου του Φαναρίου και η διεθνής ακτινοβολία του δεν εξαρτάται από την σχεδόν ανύπαρκτη υλική ισχύ του ή την αποδεκατισμένη κοινότητα των Ορθοδόξων της Τουρκίας. Εξαρτάται από τη διεθνή ακτινοβολία του που με τη σειρά της εξαρτάται και από τον τρόπο άσκησης του οικουμενικού του ρόλου.

Ο Τιράνων Αναστάσιος και ο Κύπρου Χρυσόστομος, που δεν έχουν αναγνωρίσει την αυτοκεφαλία της ουκρανικής εκκλησίας και την υπαγωγή της στο Φανάρι, ενώ ζήτησαν την σύγκλιση μιας Οικουμενικής Διάσκεψης για να βρει μια συμβιβαστική λύση στο ζήτημα, δεν έχουν ασφαλώς ούτε ίχνος εχθρικού αισθήματος προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη και το Πατριαρχείο. Να το βοηθήσουν θέλουν.

Ελπίζει κανείς ότι ο Θεός θα φωτίσει τον Αρχιεπίσκοπο, την Σύνοδο, αλλά και τον Πρωθυπουργό να λάβουν την ορθότερη, υπό τις περιστάσεις, απόφαση. Η πρόσφατη άλλωστε εμπειρία της κατά δήλωσή της αριστερής διακυβέρνησης, είναι εξόχως διδακτική για το τι παθαίνει τελικά ένας πολιτικός και ένα κόμμα που σπεύδουν να κάνουν όχι μόνο τα λογικά, αλλά και κάθε παράλογο χατήρι στους Αμερικανούς, κλείνοντας όπως – όπως το μακεδονικό , κάνοντας μύριες ακόμα παραχωρήσεις στην Ουάσιγκτων, χωρίς να ζητάνε κανένα αντάλλαγμα (για τη χώρα) και έχοντας τυφλή εμπιστοσύνη στις υποσχέσεις των ΗΠΑ.