Του Ιωσήφ Κόκκινου
Σε προκλήσεις έξω από κάθε λογική προχωρά η Τουρκία. Σαν να μην έφταναν όλα τα άλλα, ο Τούρκος υπουργός Τουρισμού Νουρί Ερσοϊ έχει αρχίσει τις διαδικασίες για την επιστροφή εικόνων και κειμηλίων της Παναγίας Σουμελά που βρίσκονται σε μουσεία και ναούς σε Ελλάδα , Ιταλία και Ιρλανδία. Το θέμα που έχει προκαλέσει σοκ στον ποντιακό Ελληνισμό αποκάλυψε σε ρεπορτάζ της η εφημερίδα Milliyet, η οποία αναφέρει μάλιστα ότι Τούρκοι αρχαιολόγοι έχουν επισκεφτεί μουσεία σε Ελλάδα, Ιρλανδία και Ιταλία, για να πάρουν πίσω εικόνες και κειμήλια.
Οπως έγινε γνωστό, το τουρκικό υπουργείο Πολιτισμού σχεδιάζει να διεκδικήσει κειμήλια της Παναγίας Σουμελά, η οποία παρέμεινε κλειστή από το 1922 μέχρι το 2010.
Στο ρεπορτάζ της εφημερίδας Milliyet, αναφέρεται μάλιστα ότι αρχαιολόγοι έχουν επισκεφτεί μουσεία σε Ελλάδα, Ιρλανδία και Ιταλία, για να διεκδικήσουν εικόνες και κειμήλια τα οποία βγήκαν στο εξωτερικό μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών.
Σοβαρή λοιπόν ανησυχία πυροδοτεί η δήλωση του Τούρκου υπουργού Τουρισμού, Νουρί Ερσοϊ, στη Milliyet, με την οποία επιβεβαιώνεται ότι η Αγκυρα ξεκίνησε τις διαδικασίες ώστε να επιστρέψουν τα κειμήλια της Παναγίας Σουμελά στην Τουρκία.
Η Παναγία Σουμελά άνοιξε ξανά τις πόρτες της το 2010 έπειτα από 88 χρόνια, συγκεντρώνοντας εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Ωστόσο, τον Σεπτέμβριο του 2015 οι τουρκικές αρχές αναγκάστηκαν να την κλείσουν και πάλι, λόγω σοβαρών κινδύνων για την ασφάλεια των επισκεπτών αλλά και τη διατήρηση του μνημείου.
Το 1922 η μονή καταστράφηκε από τους Τούρκους. Πριν βάλουν φωτιά, είχαν αρπάξει όλα τα πολύτιμα κειμήλια της μονής. Οι μοναχοί όμως, που είχαν προβλέψει το χτύπημα των Τούρκων, είχαν φροντίσει να κρύψουν τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Σουμελά, καθώς και άλλα κειμήλια, όπως το Ευαγγέλιο του Οσίου Χριστοφόρου και έναν Σταυρό από Τίμιο Ξύλο, που είχε δωρίσει στη Μονή ο αυτοκράτορας Μανουήλ Γ΄ της δυναστείας των Κομνηνών. Τα ιερά αντικείμενα θάφτηκαν στο παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας που βρισκόταν σε απόσταση 2 χιλιομέτρων από το μοναστήρι. Οι Ελληνες του Πόντου ξεριζώθηκαν και τα κειμήλια έμειναν εκεί για περίπου δέκα χρόνια. Το 1930 ο μητροπολίτης Ξάνθης Πολύκαρπος Ψωμιάδης και ο τότε υπουργός πρόνοιας Λεωνίδας Ιασωνίδης, απευθύνθηκαν στον πρωθυπουργό Ελ. Βενιζέλο για να ασχοληθεί με το ζήτημα των θαμμένων κειμηλίων. Τότε ο Τούρκος ομόλογος του Βενιζέλου, ο Ισμέτ Ινονού, δέχτηκε να πάει στην περιοχή της μονής μία αντιπροσωπεία Ελλήνων και να αναζητήσει τα κειμήλια. Υπό την καθοδήγηση του αρχιμανδρίτη Αμβρόσιου, ο οποίος ήταν ένας από τους τελευταίους μοναχούς της μονής Παναγίας Σουμελά, βρέθηκαν και ξεθάφτηκαν τα ιερά αντικείμενα. Μεταφέρθηκαν στην Αθήνα στο βυζαντινό μουσείο, όπου παρέμειναν έως το 1951. Τότε η εικόνα φιλοξενήθηκε για λίγο στο σωματείο Παναγίας Σουμελά, για να τοποθετηθεί επίσημα τον Αύγουστο του 1952 στον Ιερό Ναό Νέας Παναγίας Σουμελά, που χτίστηκε στις πλαγιές του Βερμίου.
Τα μοναστήρια του Πόντου
Tα μοναστήρια του Πόντου υπέφεραν από τη βάρβαρη και ασεβή συμπεριφορά των Nεότουρκων και των Kεμαλικών, οι οποίοι φανάτιζαν τις άγριες και ληστρικές μουσουλμανικές ομάδες. Πολλές φορές έπεσαν θύματα ληστειών και καταστροφών. Tο 1922 οι Tούρκοι κατέστρεψαν ολοσχερώς το μοναστήρι. Aφού πρώτα λήστεψαν όλα τα πολύτιμα αντικείμενα που υπήρχαν μέσα στη μονή, μετά έβαλαν φωτιά για να σβήσουν τα ίχνη των εγκλημάτων τους ή για να ικανοποιήσουν το μίσος τους εναντίον των Eλλήνων. Oι μοναχοί πριν την αναγκαστική έξοδο το 1923, έκρυψαν μέσα στο παρεκκλήσι της Aγίας Bαρβάρας την εικόνα της Παναγίας, το ευαγγέλιο του Oσίου Xριστοφόρου και τον σταυρό του αυτοκράτορα της Tραπεζούντας Mανουήλ Kομνηνού.
Τον Μάιο του 2020 θα ανοίξει η Παναγία Σουμελά
Toν ερχόμενο Μάιο θα επαναλειτουργήσει κανονικά η Παναγία Σουμελά στην Τραπεζούντα. Μένουν να γίνουν ακόμη κάποια έργα προκειμένου να λυθούν τα όποια προβλήματα, ώστε το μοναστήρι–μνημείο να είναι απόλυτα ασφαλές για τους επισκέπτες. Η μονή έμεινε κλειστή τα τέσσερα τελευταία χρόνια όπου έγιναν αναστηλωτικές εργασίες οι οποίες ολοκληρώθηκαν με την απομάκρυνση περίπου 4.000 τόνων επικίνδυνων βράχων, ενώ ασφαλίστηκε και ένας βράχος 360 τόνων που απειλούσε μέρος του κτηριακού συγκροτήματος. Εκτός αυτών έγιναν εργασίες εξωραϊσμού στο μονοπάτι προς τη Σουμελά και εργασίες αποκατάστασης στο ιστορικό υδραγωγείο και στα σκαλοπάτια που οδηγούν στο μοναστήρι.
«Κιβωτό της Ορθοδοξίας»
Γίνετε συνοδοιπόροι μας στην γνώση και την ενημέρωση. Στείλτε στο info@poimin.gr άρθρα, φωτογραφίες, βίντεο ή κάτι που πιστεύετε ότι αξίζει να μοιραστείτε τόσο με εμάς όσο και με τους αναγνώστες μας.
