Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Η αρχιεπισκοπική δελφινολογία φούντωσε στον Τύπο τον τελευταίο καιρό. Είναι η πρώτη φορά που τίθεται με τόση ένταση το θέμα της διαδοχής του κ. Ιερωνύμου. Ο Αρχιεπίσκοπος έχει ενοχληθεί ιδιαίτερα από Μητροπολίτες, που φέρονται ως «δελφίνοι» και που αντέδρασαν έντονα στη συμφωνία του με τον Αλ. Τσίπρα Μετά τη συνάντησή του με τον Υπουργό Παιδείας Κ. Γαβρόγλου, στις 23 Νοεμβρίου 2018, διατύπωσε αιχμές σε βάρος τους, λέγοντας: «Αποκλείετε εσείς ότι υπάρχουν επιδιώξεις, ή άλλες σκέψεις;» Βεβαίως το ρητορικό και δηκτικό ερώτημά του είναι πλήρως αποδυναμωμένο από την ομόφωνη απόφαση της Ιεραρχίας, συμπεριλαμβανομένης και τη δικής του ψήφου, κατά της συμφωνίας του με τον Αλ. Τσίπρα.
Αναμφίβολα είναι ενοχλητικό και καθόλου χριστιανικό και ανθρώπινο να μαθαίνει ο Αρχιεπίσκοπος και οι κάποιας ηλικίας Μητροπολίτες ότι στην πλάτη τους κληρικοί κινούνται, συζητούν και περιμένουν το πότε θα αποθάνουν για να κληρονομήσουν τον θρόνο τους. Όμως και ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος υπήρξε ένας από τους «δελφίνους» επί των Αρχιεπισκόπων Σεραφείμ και Χριστοδούλου και μάλιστα πολύ πριν ασθενήσουν…
Στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», στις 18 Μαΐου 1993, πέντε δηλαδή χρόνια προ του θανάτου του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ γράφεται πως στο «δελφινάριο κολυμπάνε οι μητροπολίτες Θηβών Ιερώνυμος, Δημητριάδος Χριστόδουλος, Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος και Νέας Σμύρνης Αγαθάγγελος…».
Επί Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου και ενάμισι χρόνο μετά την εκλογή του η εφημερίδα «Επενδυτής», στις 27-28 Νοεμβρίου 1999 (σελ. 24), έχει ολοσέλιδο θέμα με τίτλο «Οι επίδοξοι διάδοχοι του Χριστοδούλου». Ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος τότε εξήντα ετών, όχι ογδόντα. Το «ρεπορτάζ» προβλέπει πως «η υγεία του μπορεί να επιβαρυνθεί, εφόσον συνεχίσει να κινείται με τους ίδιους εξαντλητικούς ρυθμούς». Ο συντάκτης του «ρεπορτάζ» συνεργάζεται σήμερα σε διεύθυνση της Αρχιεπισκοπής. Και δεν ήταν το μόνο «ρεπορτάζ»…
Η δράση των «δελφίνων» και η διαδοχολογία συνεχίζονται λοιπόν και επί του σημερινού Αρχιεπισκόπου. Είναι η πρώτη φορά, μετά από δέκα χρόνια, που τα ΜΜΕ δίνουν τόσο μεγάλη έκταση στο θέμα. Το εκκλησιαστικό ρεπορτάζ ξύπνησε από την διάρκειας δέκα ετών χειμερία νάρκη του. Οι παλαιοί εκκλησιαστικοί συντάκτες, που ετεροαπασχολούνταν, γίνονται πάλι χρήσιμοι…
Οι λεγόμενοι «δελφίνοι» είναι γνωστοί στους παροικούντας στην Ιερουσαλήμ. Είναι τόσο μικρή η συγκεκριμένη κοινότητα των Ιεραρχών, που όλα γίνονται αντιληπτά. Στο εκκοσμικευμένο πλαίσιο που η Εκκλησία πορεύεται, όσοι έχουν τη φιλοδοξία να ψηφιστούν Αρχιεπίσκοποι κάνουν αισθητή την παρουσία τους με διάφορους τρόπους. Η έως τώρα δράση τους είναι σε επίπεδο άρθρων, συνεντεύξεων, ομιλιών στην Ιεραρχία, και κοινωνικών επισκέψεων σε Μητροπολίτες, με διάφορες αιτίες. Όμως η μεγάλη ευκαιρία τους δόθηκε με το λάθος του Αρχιεπισκόπου να συμφωνήσει με τον Πρωθυπουργό σε θέματα που πλήττουν την Εκκλησία της Ελλάδος.
Με την συμφωνία Τσίπρα – Ιερωνύμου δόθηκε η ουσιαστική εκκίνηση του αγώνα δρόμου, που έχει έπαθλο τον αρχιεπισκοπικό θρόνο. Μερικοί υποψήφιοι αναπτύσσουν ήδη μεγάλη ταχύτητα και δείχνουν βιασύνη να προηγηθούν στην κούρσα. Κάνουν λάθος. Ο αγώνας δεν είναι ταχύτητος, αλλά μαραθώνιος. Σε αυτόν η αντοχή μετράει, η ταχύτητα χρειάζεται λίγο πριν από το τέρμα.
Όσοι περιορίζονται στις δημόσιες σχέσεις επίσης κάνουν λάθος. Το κριτήριο των Μητροπολιτών που θα ψηφίσουν δεν θα είναι πόσα χιλιόμετρα διήνυσε ο κάθε υποψήφιος, ή πόσα μέσα μεταφοράς χρησιμοποίησε. Το κριτήριο της εκλογής του επόμενου Αρχιεπισκόπου θα πρέπει να είναι ποιος θα έχει κύρος, γνώση, εντιμότητα, γενναιότητα και ικανότητα να αντέξει στον κλύδωνα και να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της εποχής και τις επιθέσεις κατά του πιστού λαού. Υποσχέσεις οι άλλοι Μητροπολίτες, ότι θα τους ψηφίσουν για Αρχιεπισκόπους, δίδουν στους «δελφίνους», αλλά οι σωφρονέστεροι από αυτούς γνωρίζουν ότι δεν έχουν βάση. Η πικρή εμπειρία του Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κ. Ανθίμου στην προ δεκαετίας αρχιεπισκοπική εκλογή αποτελεί απτή απόδειξη της αξίας των υποσχέσεων των Μητροπολιτών.
Για την προσεχή αρχιεπισκοπική εκλογή είναι πάντως λυπηρό ότι η Ιεραρχία δεν έχει πολλές γενικού κύρους και καθολικής αναγνώρισης προσωπικότητες. Είναι λυπηρό για την Εκκλησία ότι ορισμένοι Ιεράρχες με πολλά τυπικά προσόντα έχουν απογοητεύσει στα ποιμαντικά και εκκλησιαστικά τους καθήκοντα. Η έλλειψη σημαντικών προσωπικοτήτων στην Εκκλησία οφείλεται στο ότι οι εκλόγιμοι για Μητροπολίτες κληρικοί δεν είναι αρκούντως υψηλού επιπέδου και από αυτούς δεν εκλέγονται οι καλύτεροι. Τα παραδείγματα πολλά. Η ευθύνη για το επίπεδο των Μητροπολιτών βαρύνει τον Αρχιεπίσκοπο και τα άλλα μέλη της Ιεραρχίας, που τους ψηφίζουν.
Η πρόσφατη ομόφωνη αντίθεση της Ιεραρχίας στη συμφωνία του Αρχιεπισκόπου με τον πρωθυπουργό Αλ. Τσίπρα είναι μια αχτίδα ελπίδας. Η δοκιμασία μπορεί να οδηγήσει τους Ιεράρχες σε μιαν εκκλησιαστική υπέρβαση. Όμως η επιδειχθείσα αποφασιστικότητά τους θα δοκιμασθεί πραγματικά σε μιαν απτή ενέργεια σε βάρος της Εκκλησίας της Ελλάδος από την κυβέρνηση ή το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Το συμπέρασμα είναι ότι παρά το ότι δημοσιογραφικά υπάρχει δίψα για ιστορίες με αρχιεπισκοπικούς «δελφίνους», ακόμη είναι πολύ νωρίς για τον ονοματικό προσδιορισμό τους. Πέραν των προβαλλομένων σήμερα θα υπάρξουν και άλλοι, που οι εξελίξεις θα τους αναδείξουν. Ο αρχιεπισκοπικός θρόνος έχει γόητρο και κύρος, αλλά έχει και πολλές σκοτούρες. Όσο οι δοκιμασίες θα αυξάνονται τόσο και τα κριτήρια για την εκλογή του Αρχιεπισκόπου ελπίζεται ότι θα γίνονται αυστηρότερα. Βεβαίως το γεγονός παραμένει ότι η δελφινολογία επί του παρόντος είναι κενή περιεχομένου.
