Πραγματικά δεν υπάρχουν λόγια, για να περιγράψει κάποιος την υπέροχη παραβολή του «ασώτου υιού» ή πιο ορθά του «ευσπλαχνικού Πατέρα». Έτσι θα έπρεπε να είναι γνωστή η εν λόγω περικοπή, καθώς δε μας μιλά μόνο για έναν υιό, αλλά για δύο. Δυο γιοί, οι οποίοι αντιμετωπίζονται με τόση αγάπη και διάκριση από τον Πατέρα.
Η παραβολή έχει ένα πλούτο νοημάτων, εμείς ωστόσο μένουμε στην επιφάνεια και δεν εντρυφούμε τόσο στο βάθος. Για το λόγο αυτό, θα ήθελα σε αυτό το κείμενο να σταματήσουμε λίγο στο μεγαλύτερο γιο της παραβολής και να ψηλαφήσουμε αυτό το «παρεξηγημένο» παιδί της ιστορίας. Όταν κάνουμε λόγο για το πρόσωπο αυτό, τις περισσότερες φορές έχουμε στο νου μας ένα σκληρόκαρδο αδελφό, ο οποίος αντί να χαίρετε με τη χαρά της οικογένειας, κάθεται έξω από το σπίτι θυμωμένος. Κρίνουμε με μια ευκολία τη στάση του αυτή, χωρίς να γνωρίζουμε τα μύχια της καρδίας του.
Ποιος είναι, λοιπόν, αυτός ο γιος; Είναι ένας άνθρωπος, ο οποίος εργάζεται σκληρά για τον πατέρα του, χωρίς όμως να νιώθει και γιός του. Νιώθει πως είναι μισθωτός και κατ’ επέκταση νιώθει τον Πατέρα ως τον εργοδότη του. Αυτό φανερώνεται στο παράπονο που του κάμει λέγοντας του, πως ποτέ δεν του έδωσε ένα κατσίκι, για να γιορτάσει και αυτός με τους φίλους του. Εάν λάβουμε υπόψη το τι λέγει ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, σχετικά με τις τρείς βαθμίδες των πιστών (δούλου, μισθωτού, ελευθέρου – υιού), θα τον κατατάσσαμε στη δεύτερη, μαζί με τους μισθωτούς. Περιμένει την ανταπόδοση από τον Πατέρα, όπως και πολλοί πιστοί σήμερα, οι οποίοι βρίσκονται στην ίδια βαθμίδα, που όμως δεν είναι η τελεία κατάσταση.
Ευτυχώς, ο Πατέρας της παραβολής, δεν κρίνει το παιδί Του, όπως θα κάναμε εμείς και εκεί φαίνεται η ευσπλαχνία του. Γνωρίζει πως η συμπεριφορά του, δε γεννάται από κακία ή ζήλεια προς τον αδελφό του. Το πρόβλημα είναι πως ο ίδιος δεν έχει καταλάβει ποια είναι η θέση μες στον Οίκο του Πατρός, δεν τον νιώθει και σαν δικό του σπίτι. Εδώ, λοιπόν, είναι που έρχεται ο φιλεύσπλαχνος Πατέρας, ο ετάζων νεφρούς και καρδίας και τον βοηθά να απεγκλωβιστεί από αυτή την κατάσταση. Με στοργή τον καλεί «παιδί μου» και συνεχίζει λέγοντας του: «εσύ είσαι πάντοτε μαζί μου και ότι είναι δικό μου, είναι και δικό σου». Τότε είναι που ανοίγονται πλήρως οι οφθαλμοί του γιού και από μισθωτός γίνεται υιός. Μέχρι τότε αν και τα πάντα του ανήκαν, ο ίδιος δεν μπορούσε να το καταλάβει. Τώρα συνειδητοποιεί και νιώθει την πατρική αγάπη και όντως ζει στην τρίτη βαθμίδα, στην κατάσταση της υιότητας και της ελευθερίας. Αν και η παραβολή σταματά, συμπεραίνουμε πως ο υιός μπαίνει μαζί με τον Πατέρα στο σπίτι, πλέον αλλαγμένος και αλλοιωμένος εκ δεξιών.
Αυτό είναι, λοιπόν, το ζητούμενο, να γίνουμε τέκνα Θεού. Αυτό βέβαια, μπορεί να εξαρτάται εν μέρει από τη δική μας διάθεση και τα δικά μας παλαίσματα, όμως μόνον ο Κύριος δωρίζει την άνωθεν υιοθεσία, όταν Εκείνος το κρίνει, όπως γίνεται και στην παραβολή. Τότε θα καταλάβουμε, πως ο δωρεοδότης Κύριος πάντοτε μας παρέχει τις δωρεές Του, όχι μόνο στις χαρές μας, αλλά και στις θλίψεις. Τότε θα γίνουμε πραγματικά ελεύθεροι.
Εύχομαι, αφού εν πρώτοις, αποκτήσουμε τη ριζική μετάνοια του ασώτου υιού, να αξιωθούμε και της μετοχής των αιωνίων αγαθών του Παναγάθου Θεού μας. Γένοιτο!
Σελίμου Β. Παναγιώτου