Μητροπολίτου Φαναρίου Ἀγαθαγγέλου,
Γενικοῦ Διευθυντοῦ Ἀποστολικῆς Διακονίας
τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος
Ἡ λέξη Ἴνδικτος ἀποτελεῖ ἄλλη γραφή τῆς Ἰνδικτιῶνος, ἡ ὁποία εἶναι μεταγλώτισση τῆς λατινικῆς indictio. Ἡ Ἴνδικτος ἐπικράτησε στό ἐκκλησιαστικό ἑορτολόγιο μέ τή σημασία μετρήσεως τῆς χρονικῆς διάρκειας ἑνός ἔτους μέ ἀρχή τήν 1η Σεπτεμβρίου.
Ἡ Ἰνδικτιών ὑπῆρξε μέσο χρονολογίας, ἡ διάρκεια τῆς ὁποίας ἦταν ἕνας κύκλος δέκα πέντε ἐτῶν. Στήν Ἀνατολή ἡ χρήση τῶν Ἰνδικτιώνων ἀνάγεται στίς ἀρχές τοῦ 4ου αἰῶνος μ.Χ. καί συνδέεται μέ τό πρόσωπο τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, ὁ ὁποῖος τίς καθιέρωσε ὡς μέτρο χρονολογήσε-ως. Μέ τήν ἴδια σήμασία καί διάρκεια, δηλαδή ἑνός κύκλου δέκα πέντε ἐτῶν καί μέ ἀρχή τό Σεπτέμβριο τοῦ 312 μ.Χ., ἔκανε χρήση τῶν Ἰνδικτιώ-νων καί ὁ Μέγας Ἀθανάσιος, Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας1.
Ἡ Ἰνδικτιών, ὡς ἀρχή τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους καί ἰδιαίτερη ἑορτή μέ ξεχωριστή Ἀκολουθία, καθιερώθηκε στίς ἀρχές τοῦ 4ου αἰῶνος μ.Χ.
Οἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους ἑορτάζει ἡ Ἐκκλησία τήν Ἀρχή τῆς Ἰνδί-κτου εἶναι, κατά τόν Ἅγιο Νικόδημο τόν Ἁγιορείτη, οἱ ἀκόλουθοι:
α) ὡς ἀρχή τοῦ νέου ἔτους,
β) σέ ἀνάμνηση τῆς μεταβάσεως τοῦ Κυρίου στή Συναγωγή τῆς Ναζαρέτ, ὅπου καί τοῦ ἐπιδόθηκε τό βιβλίο τοῦ Προφήτου Ἡσαῒα, γιά νά διαβάσει, καί ἀφοῦ τό ἄνοιξε ἄρχισε νά διαβάζει «Πνεῦμα Κυρίου ἐπ ἐμέ…»2, και
γ) ὅπως διά μέσου τῆς ὑμνωδίας καί ἱκεσίας ὁ Θεός γίνει ἵλεως καί εὐλο-γήσει τό νέο χρόνο.
Στό Μέγα Ὡρολόγιον προστίθεται ἀκόμα ἕνας λόγος: διότι ἡ πα-λαιά Συναγωγή τῶν Ἰουδαίων ἑόρταζε κατά τήν ἡμέρα αὐτή τή λεγόμενη ἑορτή τῶν Σαλπίγγων, προσφέρουσα στόν Θεό εὐχαριστήριους ὕμνους3.
Ἡ ἑορτή τῆς Ἰνδίκτου περιελάμβανε δύο μέρη: α) τήν εἰδική Ἀκο-λουθία μέσα στό ναό, πού συνδυαζόταν καί μέ τήν τέλεση τῆς Θείας Λει-τουργίας, καί β) τήν τελετή, ἡ ὁποία ἐγινόταν ἔξω ἀπό τό ναό4.
Ἡ ἑορτή τῆς Ἰνδίκτου, ἡ ἀρχή δηλαδή τοῦ νέου δηλαδή ἐκκλη-σιαστικοῦ ἔτους ἑορτάζεται μέ λαμπρότητα στό Οἰκουμενικό Πα-τριαρχεῖο. Τήν ἴδια ἡμέρα ὅρισε ἡ Μεγάλη τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία «ποιεῖ-σθαι δεήσεις, προσευχάς, ἐντεύξεις, εὐχαριστίας ὑπέρ πάντων ἀνθρώπων καί ὑπέρ προστασίας καί διαφυλάξεως τῆς περιβαλλούσης ἡμῶν φύσεως ἀπό φθορᾶς καί ἀλλοιώσεως».
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος β’.
Ὁ πάσης δημιουργὸς τῆς κτίσεως, ὁ καιροὺς καὶ χρόνους ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐξουσία θέμενος, εὐλόγησον τὸν στέφανον τοῦ ἐνιαυτοῦ τῆς χρηστότητός σου Κύριε, φυλάττων ἐν εἰρήνῃ τοὺς βασιλεῖς καὶ τὴν πόλιν σου, πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου, καὶ σῶσον ἡμᾶς.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. α’. Τόν συνάναρχον Λόγον.
Ὁ τά πάντα σοφίᾳ δημιουργήσας καλῶς, καί τόν ἄνθρωπον κτίσαν εἰς καθ’ ὁμοίωσιν, καθαγίασον ἡμῶν τόν χρόνον Κύριε, εἰς ἐκπλήρωσιν τῶν σῶν προσταγμάτων, Βασιλεῦ, ἵνα ὑμνῶμεν ἀπαύστως, τά ἄπειρά σου ἐλέη, εἰς παντός κόσμου τήν ἀνακαίνισιν.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Ὁ πάντα τῷ ῥήματι, παραγαγών ὡς Θεός, καί νόμους ἐνθέμενος καί κυβερνῶν ἀσφαλῶς, πρός δόξαν σου Κύριε, ἄπτωτα διατήρει, καί ἀλώβητα Σῶτερ, ἅπαντα τά στοιχεῖα, τά τήν γῆν συγκροτοῦντα, πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου, και σῶσον τά σύμπαντα.
1 Περί τῶν Ἀριμίνῳ καί Σελευκείᾳ Συνόδων, P.G. 26, 725Α.
3 Λευϊτ. 23, 24. Ἀριθ. 29, 1-2.
4 Περισσότερα γιά τό θέμα βλ.: Ἀνδρέα Ν. Παπαβασιλείου, ἡ Ἀρχή τῆς Ἰνδίκτου, Λευκωσία 1986.
Γίνετε συνοδοιπόροι μας στην γνώση και την ενημέρωση. Στείλτε στο [email protected] άρθρα, φωτογραφίες, βίντεο ή κάτι που πιστεύετε ότι αξίζει να μοιραστείτε τόσο με εμάς όσο και με τους αναγνώστες μας.
