του Ιωσήφ Κόκκινου
Aνω – κάτω για μία ακόμη φορά η εκπαιδευτική κοινότητα για το θέμα των Θρησκευτικών, αφού το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με απόφασή του θεωρεί ότι το σύστημα για την εξαίρεση μαθητών από το υποχρεωτικό μάθημα παραβιάζει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση, καθώς οι γονείς απαιτείται να υποβάλλουν επίσημη δήλωση, στην οποία θα αναφέρουν ότι τα παιδιά τους δεν είναι ορθόδοξα.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ομόφωνα ότι υπάρχει παραβίαση του Αρθρου 2 του Πρωτοκόλλου 1 (δικαίωμα στην εκπαίδευση) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ερμηνευόμενη υπό το πρίσμα του άρθρου 9 (ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας).
Σύμφωνα με τους δικαστές, οι αρχές δεν έχουν το δικαίωμα να υποχρεώνουν τα πρόσωπα να αποκαλύπτουν τις πεποιθήσεις τους. Ωστόσο, το σύστημα απαλλαγής εξαίρεσης παιδιών από μαθήματα Θρησκευτικών απαιτεί από τους γονείς να υποβάλλουν επίσημη δήλωση στην οποία θα αναφέρουν ότι τα παιδιά τους δεν είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Κάτι τέτοιο, θεωρούν οι δικαστές, επιβαρύνει αδικαιολόγητα τους γονείς που καλούνται να αποκαλύψουν πληροφορίες από τις οποίες θα μπορούσε να συναχθεί ότι αυτοί και τα παιδιά τους είχαν ή δεν είχαν συγκεκριμένη θρησκευτική πίστη.
Μάλιστα, το συγκεκριμένο σύστημα θα μπορούσε να αποθαρρύνει τους γονείς από την υποβολή αίτησης απαλλαγής, ειδικά σε περιπτώσεις όπως αυτών που προσέφυγαν στο Στρασβούργο, που ζουν σε μικρά νησιά, όπου η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού πιστεύει σε συγκεκριμένη θρησκεία και ο κίνδυνος στιγματισμού είναι πολύ υψηλότερος.
Στο Δικαστήριο προσέφυγαν πέντε Ελληνες, γονείς και παιδιά, που μένουν στη Μήλο και τη Σίφνο. Με βάση το Ελληνικό Σύνταγμα και άλλα νομοθετικά κείμενα, όπως τον εκπαιδευτικό νόμο, αλλά και υπουργικές αποφάσεις, η θρησκευτική εκπαίδευση είναι υποχρεωτική για όλα τα παιδιά στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Τον Ιούλιο του 2017, οι προσφεύγοντες ζήτησαν από το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο να ακυρώσει δύο πρόσφατες υπουργικές αποφάσεις για το σχολικό έτος 2017-2018. Την εποχή εκείνη, το ένα από τα παιδιά φοιτούσε στην τρίτη γυμνασίου στη Μήλο, ενώ το άλλο στην τετάρτη δημοτικού στη Σίφνο.
Οι προσφεύγοντες είχαν ζητήσει να εξεταστεί η υπόθεσή τους με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, πριν την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, αλλά το αίτημά τους απορρίφθηκε λόγω έλλειψης σημασίας.
Επίσης, το δικαστήριο ουδέποτε αποφάνθηκε επί της υπόθεσης, καθώς η αρχική ακρόαση είχε αναβληθεί για τον Σεπτέμβριο του 2018, οπότε και το σχολικό έτος είχε ολοκληρωθεί.
Με βάση τα άρθρα 43 και 44 της Σύμβασης, η απόφαση του δικαστηρίου δεν είναι οριστική, καθώς εντός τριμήνου οι διάδικοι έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν παραπομπή της υπόθεσης στο τμήμα μείζονος σύνθεσης. Σε περίπτωση που υπάρξει τέτοιο αίτημα, μία ομάδα πέντε δικαστών θα εξετάσει εάν η υπόθεση θα παραπεμφθεί. Το μεγαλύτερο τμήμα, εφόσον εκδικάσει την υπόθεση, θα εκδώσει οριστική απόφαση. Διαφορετικά, εάν οι πέντε δικαστές απορρίψουν το αίτημα, η απόφαση θα καταστεί οριστική εκείνη την ημέρα και θα διαβιβαστεί για την εκτέλεσή της.
Οι προσφεύγοντες γονείς διαμαρτυρήθηκαν ότι εάν ήθελαν να εξαιρεθούν οι κόρες τους από τα Θρησκευτικά, θα έπρεπε να δηλώσουν ότι δεν είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι με βάση την Ευρωπαϊκή Σύμβαση, οι γονείς έχουν δικαίωμα να απαιτήσουν από το κράτος σεβασμό για τις θρησκευτικές και φιλοσοφικές τους πεποιθήσεις για τη διδασκαλία των Θρησκευτικών. Επίσης, το κράτος εγγυάται στους μαθητές το δικαίωμα πρόσβασης στην εκπαίδευση, με μορφή που να σέβεται το δικαίωμα να πιστεύουν ή όχι.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο θεώρησε ότι το κρίσιμο ζήτημα ήταν ότι εάν οι αιτούντες γονείς ήθελαν να απαλλάξουν τα παιδιά τους από τα Θρησκευτικά, θα ήταν υποχρεωμένοι να υποβάλουν υπεύθυνη δήλωση στην οποία να αναφέρεται ότι τα παιδιά τους δεν είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι.
Η θέση της κυρίας Κεραμέως
Την πρόθεσή της να τροποποιήσει τις ισχύουσες ρυθμίσεις για τη διδασκαλία και το πρόγραμμα σπουδών των Θρησκευτικών στα σχολεία, αλλά και τον τρόπο απαλλαγής από το μάθημα μετά από τις πρόσφατες αποφάσεις του ΣτΕ και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του ανθρώπου αντίστοιχα, ανακοίνωσε σήμερα η υπουργός Παιδείας. Η δήλωσή της έχει ως εξής:
«Με αφορμή την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για τον ειδικότερο τρόπο απαλλαγής από το μάθημα των Θρησκευτικών, σημειώνεται ότι το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων – σε συμμόρφωση και με την υπ’ αριθ. 1749/2019 πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας – δρομολογεί την τροποποίηση των κείμενων ρυθμίσεων.
Το Υπουργείο θα επεξεργαστεί και θα αντιμετωπίσει με τρόπο συνεκτικό, όλα τα ζητήματα που εγείρονται από τις πρόσφατες σχετικές αποφάσεις των Δικαστηρίων.
Στο πλαίσιο αυτό, αυτονοήτως θα τροποποιηθούν και οι ρυθμίσεις που αφορούν στο πρόγραμμα σπουδών των Θρησκευτικών και στον τρόπο απαλλαγής από το μάθημα, ώστε να είναι απόλυτα συμβατές με το εθνικό και ενωσιακό δίκαιο καθώς και με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου».
Κιβωτός της Ορθοδοξίας
Γίνετε συνοδοιπόροι μας στην γνώση και την ενημέρωση. Στείλτε στο info@poimin.gr άρθρα, φωτογραφίες, βίντεο ή κάτι που πιστεύετε ότι αξίζει να μοιραστείτε τόσο με εμάς όσο και με τους αναγνώστες μας.
