† Μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Βασιλείου, πρεσβυτέρου Ἀγκύρας.
Ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυς Βασίλειος ἔζησε καί ἐμαρτύρησε κατά τούς χρόνους τοῦ αὐτοκράτορος Ἰουλιανοῦ τοῦ Παραβάτου (361-363 μ.Χ.) καί ἐπί ἡγεμόνος Ἀγκύρας Σατορνίνου ἤ Σατορνίλου. Οἱ εἰδωλολάτρες τόν διέβαλαν στόν ἔπαρχο, ὅτι εἰρωνευόταν καί κατηγοροῦσε τίς ἐνέργειες τοῦ Ἰουλιανοῦ καί τήν εἰδωλολατρική θρησκεία. Γι’ αὐτό συνελήφθη καί ἀφοῦ δέν ἐπείσθηκε νά ἀρνηθεῖ τόν Χριστό, ἐβασανίσθηκε.
Ὅταν, λίγες ἡμέρες ἀργότερα ἔφθασε στήν Ἄγκυρα ὁ Ἰουλιανός, ὁδήγησαν τόν Ἅγιο Βασίλειο ἐνώπιόν του. Ὁ αὐτοκράτορας τόν ἐρώτησε ἐάν ἀρνεῖται τόν Χριστό. Ὁ Ἅγιος μέ πνευματική ἀνδρεία τοῦ ἀπάντησε, ὅτι πιστεύει μόνο στήν Τριαδική Θεότητα καί λατρεύει τόν Ἰησοῦ Χριστό.
Μετά τήν ἀπάντηση αὐτή ὁ βασιλέας ἔδωσε ἐντολή στόν κόμητα Φλαβέντιο νά ἀποκόψει λουρίδες δέρματος ἀπό τό σῶμα τοῦ Ἁγίου. Ὁ Ἅγιος ἅρπαξε μέ δύναμη μιά λουρίδα τοῦ δέρματός του, τήν ἀπέσπασε ἀπό τό σῶμα του καί τήν ἔρριψε στό πρόσωπο τοῦ Ἰουλιανοῦ. Ἐκεῖνος ἐξοργίσθηκε καί ἔδωσε ἐντολή νά τόν κατακαύσουν μέ πυρακτωμένα σουβλιά καί νά τόν διατρυπήσουν παντοῦ.
Ἔτσι ἐμαρτύρησε ὁ Ἅγιος Βασίλειος, τό ἔτος 362 μ.Χ., καί ἔλαβε τόν ἀμαράντινο στέφανο τῆς δόξας τοῦ Θεοῦ.
† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τῆς ἁγίας Δροσίδος, θυγατρός Τραϊανοῦ, τοῦ Ρωμαίου βασιλέως, καί τῶν σύν αὐτῇ πέντε Κανονικῶν.
Ἡ Ἁγία Μάρτυς Δροσίς ἦταν θυγατέρα τοῦ αὐτοκράτορος Τραϊανού (98-117 μ.Χ.) καί συμπαθοῦσε τούςε Χριστιανούς, πού τόσο ὑπέφεραν ἀπό τό διωγμό. Κάθε βράδυ ἡ Ἁγία ἐξερχόταν ἀπό τά ἀνάκτορα καί μαζί μέ πέντε Κανονικές, δηλαδή πέντε μοναχές, περισυνέλεγε καί ἐνταφίαζε τά λείψανα τῶν ἄταφων Χριστιανῶν, πού εἶχαν μαρτυρήσει. Ὅμως
Ὅμως ἕνας σύμβουλος τοῦ αὐτοκράτορος, πού ἦταν καί μνηστήρας τῆς Δροσίδος, ὁ Ἀδριανός, ἐπληροφόρησε τό βασιλέα γιά τό ἔργο τῶν γυναικῶν. Τότε ὁ Τραϊανός σὐνέλαβε αὐτές. Καί τή μέν Ἁγία Δροσίδα περιόρισε στό παλάτι, τίς δέ μοναχές ἔρριψε μέσα σέ χωνευτήρι μέ λιωμένο χαλκό.
Στό Συναξάρι ἀναφέρεται, ὅτι μέ τό χαλκό αὐτό, μέσα στόν ὁποῖο ἐχωνεύθησαν οἱ πέντε Ἁγίες, ὁ Τραϊανός διέταξε νά κατα-σκευασθοῦν οἱ βάσεις τῶν χάλκινων ἀγγείων τοῦ δημόσιου λου-τροῦ, πού εἶχε ἀνεγείρει καί ἔμελλε νά ἀναφθεῖ κατά τήν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς τῶν Ἀπολλωνίων.
Ὅταν ἔγιναν τά ἐγκαίνια τοῦ λουτροῦ, ὁ πρῶτος πού ἔσπευσε νά εἰσέλθει μέσα, μόλις ἐπλησίασε, ἔπεσε κάτω νεκρός. Τό ἴδιο συνέβη καί μέ ὅσους ἄλλους, μετά ἀπό αὐτόν, ἐπλησίασαν τή θύρα.
Μόλις ὁ αὐτοκράτορας ἐπληροφορήθηκε τά γεγονότα, ἐρώ-τησε τούς ἱερεῖς τῶν εἰδώλων μήπως οἱ Χριστιανοί εἶχαν κάνει καμμιά μαγεία. Ἐκεῖνοι ἀπάντησαν, ὅτι αὐτό τό ἔκαναν τά χάλκινα ἀγγεῖα πού κατασκευάσθηκαν ἀπό τά λείψανα τῶν πέντε Μονα-χῶν. Τότε ὁ Τραϊανός διέταξε νά κατασκευασθοῦν ἄλλα χάλκινα ἀγγεῖα, ὥστε νά σταματήσουν οἱ θάνατοι, καί νά ξαναλιώσουν τά ἀγγεῖα μέσα στά ὁποῖα ἐμαρτύρησαν οἱ Ἁγίες, γιά νά κατασκευά-σουν χάλκινα γυμνά ὁμοιώματα τῶν πέντε ἐκείνων Μαρτύρων πρός ἀτίμωση καί ὄνειδός τους.
Τά γυμνά ἀγάλματα ἐστήθηκαν. Ὁ βασιλέας εἶδε στόν ὕπνο του τίς πέντε Μοναχές νά τόν ἐπιτιμοῦν καί νά τοῦ προαναγγέλουν τήν κοίμηση τῆς θυγατρός του. Ὁ ἀσεβής αὐτοκράτοροας ἐξοργί-σθηκε, διότι ὁ Θεός ἐξευτέλισε τίς ἀνόητες βουλές του καί τίς γεμᾶ-τες παράνοια πράξεις του. Ἔδωσε, λοιπόν, ἐντολή νά ἀναφθοῦν δύο κλίβανοι σέ καθένα ἀπό τά δύο ἄκρα τῆς πόλεως καί νά πυρα-κτώνονται συνεχῶς. Μέ διαταγή του ἐτέθηκε στούς κλιβάνους καί ἐπιγραφή, ἡ ὁποία ἔγραφε: «Χριστιανοί, πού προσκυνᾶτε τόν Ἐσταυρωμένο, λυτρώσατε τούς ἑαυτούς σας ἀπό τά πολλά βασα-νιστήρια καί ἀπαλλάξατε ἐμᾶς ἀπό τόν κόπο τῶν βασάνων. Ρίψατε ἑαυτούς στόν κλίβανο».
Ἡ Ἁγία Δροσίς ἔρριψε τά βασιλικά ἐνδύματα καί ἔφυγε ἀπό τά ἀνάκτορα χωρίς νά τήν ἀντιληφθεῖ κανείς. Προχωροῦσε πρός τόν κλίβανο, γιά νά μαρτυρήσει ὑπέρ τοῦ Χριστοῦ καί νά εὑρεθεῖ κοντά στίς Ἁγίες, πού ἀναπαύονταν στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἐσκέφθηκε ὅμως, ὅτι δέν εἶχε βαπτισθεῖ. Ἔβγαλε ἀπό τό θηλάκιο τοῦ χιτῶνα της τό μῦρο, μπῆκε μέσα σέ ἕνα λάκκο μέ νερό καί ἐβαπτίσθηκε στό Ὄνομα τοῦ Πατρός, καί τοῦ Υἱοῦ, καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Στή συνέχεια ἐκρύφθηκε κάπου γιά λίγες ἡμέρες, καί ἐκοιμήθηκε προσευχόμενη.
† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων Βασιλίσσης καί Καλλινίκης.
Οἱ Ἁγίες Βασίλισσα καί Καλλινίκη κατάγονταν ἀπό τή Γαλατία. Ἐπειδή ἡ Ἁγία Μάρτυς Βασίλισσα ἦταν πλούσια, ἔδιδε χρήματα στήν Ἁγία Καλλινίκη νά πηγαίνει στίς φυλακές καί νά τά παρέχει στούς ἔγκλειστους Χριστιανούς γιά τή διατροφή τους, μέ σκοπό νά προσεύχονται ὑπέρ αὐτῆς, καί νά τούς κάνει πρόθυμους γιά τό μαρτύριο καί νά μή χάνουν τό θάρρος στίς θλίψεις τους. Κάποια λοιπόν ἡμέρα, ἀφοῦ συνελήφθη ἡ Καλλινίκη καί ἐρωτήθηκε τίνος εἶναι τά χρήματα, ἐπειδή δέν ἐγνώριζε νά λέγει ψέμματα, ὁμολόγησε. Γι’ αὐτό τήν ἔδεσαν καί τήν παρέδωσαν στόν ἄρχοντα. Καί ἀφοῦ συνελήφθη καί ἡ Ἁγία Βασίλισσα, ἐπαρουσιάσθηκε ἐνώπιόν του στό δικαστήριο. Καί οἱ δύο ὁμολόγησαν μέ παρρησία τόν Χριστό καί ὑπεβλήθησαν σέ διάφορα βασανιστήρια, ἐξαναγκαζόμενες νά ἀρνηθοῦν τόν Χριστό καί νά θυσιάσουν ὅμως στά εἴδωλα. Ἐπειδή ὅμως δέν ἐπείσθηκαν, μέ ξίφος τούς ἀπέκοψαν τίς ἱερές κεφαλές, ἀφοῦ ἐνίκησαν τό διάβολο καί ἀπήλαυσαν τή βασιλεία τῶν οὐρανῶν.
Τό μαρτύριο τῶν Ἁγίων Μαρτύρων Βασιλίσσης καί Καλλινί-κης ἔγινε τό ἔτος 252 μ.Χ., ἐπί αὐτοκράτορος Γάλλου (251-253 μ.Χ.)[1].
† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Βασιλείου, ἐπισκόπου Μανγκαζίας τῆς Σιβηρίας, τοῦ Θαυματουργοῦ.
Ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυς Βασίλειος ἐγεννήθηκε στήν πόλη τοῦ Γιαροσλάβ τῆς Ρωσίας τό ἔτος 1583. Ἐξελέγη Ἐπίσκοπος Μανγκα-ζίας τῆς Σιβηρίας καί ἐμαρτύρησε τό ἔτος 1602. Ἡ Ἐκκλησία ἑορτάζει στίς 6 Ἰουνίου τήν ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν λειψάνων αὐτοῦ καί στίς 10 Μαῒου τή μετακομιδή αὐτῶν ἀπό τή Μανγκαζία στό Τουρουχάνσκ.
† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ὁσιομάρτυρος Εὐθυμίου, τοῦ ἐκ Δημητσάνης.
Ὁ Ἅγιος Ὁσιομάρτυς Εὐθύμιος, κατά κόσμον Ἐλευθέριος, καταγόταν ἀπό πλούσια οἰκογένεια τῆς Δημητσάνας. Ἐκπαιδεύ-θηκε στή σχολή τῆς πόλεως αὐτῆς καί συνέχισε τίς σπουδές του, μαζί μέ τόν ἀδελφό του Ἰωάννη, στήν Πατριαρχική Ἀκαδημία τῆς Κων-σταντινουπόλεως. Στή συνέχεια μετέβη στό Ἰάσιον τῆς Ρουμανίας, ὅπου εὑρικόταν ὁ πατέρας του μέ τά μεγαλύτερα ἀδέλφια του Γε-ώργιο καί Χρῆστο.
Ἀποφασίσας ὁ Ἐλευθέριος νά ἔλθει στό Ἅγιον Ὄρος, γιά νά καρεῖ μοναχός, καί μή δυνηθείς λόγῳ τῶν κρατουσῶν συνθηκῶν, μετέβη στό Βουκουρέστι, ὅπου παρέμεινε κοντά στό Γάλλο πρόξενο, ἔπειτα δέ σέ σέ Ρῶσο ἀνώτερο ἀξιωματοῦχο. Ἀργότερα προσκολλή-θηκε σέ κάποιους Τούρκους καί κατά τή διάρκεια ταξιδίου πρός τήν Κωνσταντινούπολη ἀρνήθηκε τόν Χριστό, ἐξισλαμίσθηκε καί ὀνομάσθηκε Ρεσίτης.
Ἀμέσως μετά τήν περιτομή του, αἰσθανόμενος τύψεις συνει-δήσεως, ἐζητοῦσε νά ἐπανέλθει στήν πατρώα πίστη. Ἦλθε, λοιπόν, στήν Κωνσταντινούπολη καί ἀπό ἐκεῖ, διευκολυνόμενος ἀπό τή Ρωσική πρεσβεία, ἔφθασε στό Ἅγιον Ὄρος, ὅπου συνάντησε στή Λαύρα τόν Πατριάρχη Ἅγιο Γρηγόριο τόν Ε΄, πρός τόν ὁποῖο ἐξομολογήθηκε τά ἁμαρτήματά του καί ἔτυχε ἀπό αὐτόν προστα-σίας καί παρηγοριᾶς. Ἀφοῦ περιῆλθε πολλές σκῆτες καί μονές ἐξομολογούμενος τήν ἐξωμοσία του καί ζώντας μέ προσευχή, ἄσκηση καί νηστεία, ἐκάρη μοναχός μέ τό ὄνομα Εὐθύμιος.
Προπεμφθείς ἀπό πολλούς μοναχούς τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ἔφθασε στό Γαλατᾶ τῆς Κωνσταντινουπόλεως στίς 19 Μαρτίου 1814, συνοδευόμενος ἀπό ἕνα μοναχό ὀνομαζόμενο Γρηγόριο. Ἀφοῦ ἐκοινώνησε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων κατά τήν Κυριακή τῶν Βαῒων, ἔβγαλε τό μοναχικό ἔνδυμα, ἐνεδύθη μέ τουρκικά ἐνδύματα, ἔβαλε μετάνοια στό συνοδίτη μοναχό Γρηγόριο καί ἐξεκίνησε τήν πορεία πρός τό μαρτύριο. Ὁ Εὐθύμιος ἐκρατοῦσε στά χέρια βαῒα καί σταυρό. Ἐπαρουσιάσθηκε ἐνώπιον τοῦ βεζύρη Ρουσούτ πασᾶ καί ἀφοῦ κατεπάτησε ἐνώπιον αὐτοῦ τό τουρκικό φέσι, ὁμολόγησε τόν Ἰησοῦ Χριστό Θεό Ἀληθινό καί ἐδήλωσε ὅτι ἀρνεῖται τή θρησκεία τοῦ Μωάμεθ.
Κατά διαταγή τοῦ βεζύρη ὁ Μάρτυς ἐρρίφθηκε στή φυλακή, ὅπου ἐβασανίσθηκε σκληρά. Προσήχθη γιά δεύτερη φορά ἐνώπιον τοῦ ἄρχοντος, ἀλλά καί πάλι δέν ἐνέδωσε στίς κολακεῖες καί ἀπειλές αὐτοῦ. Μέ σταθερό φρόνημα καί γενναία ψυχή ὁ Ὁσιο-μάρτυς Εὐθύμιος ὁμολογοῦσε τό Ὄνομα τοῦ Κυρίου.
Ἔτσι ἀποκεφαλίσθηκε στήν Κωνσταντινούπολη, τό ἔτος 1814.
Ἡ Ἐκκλησία τιμᾶ τή μνήμη τοῦ Ὁσιομάρτυρος Εὐθυμίου καί τήν 1η Μαῒου, μετά τῶν συναθλητῶν του Ἰγνατίου καί Ἀκακίου.
† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Δημητρίου, πατρός τῆς ὁσιομάρτυρος Σοφίας, ἡγουμένης ἐν Κιέβῳ.
Ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυς Δημήτριος (Ἰβανώφ) ἐμαρτύρησε τό ἔτος 1934[2].
† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τῆς ἁγίας ὁσιομάρτυρος Σοφίας, τῆς ἐν Κιέβῳ.
Ἡ Ἁγία Ὁσιομάρτυς Σοφία ἦταν θυγατέρα τοῦ Ἁγίου Δημητρίου (Ἰβανώφ) καί ἡγουμένη σέ μονή τοῦ Κιέβου. Ἐμαρτύρησε τό ἔτος 1941[3].
Ταῖς αὐτῶν ἁγίαις πρεσβείαις, ὁ Θεός, ἐλέησον ἡμᾶς. Ἀμήν!
[1] Κάποιοι Κώδικες, ὅπως τῆς Πετρουπόλεως (200), τῆς Βιέννης (Theol. gr. 300), καί τῆς Λαύρας (Ι 70), ὀνομάζουν τήν Ἁγία Καλλινίκη Καλλίνικο.
[2] Ἀνδρέου Ν. Παπαβασιλείου, Μητρῷον Ἁγιωνυμίας τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, σελ. 72.
[3] Ἀνδρέου Ν. Παπαβασιλείου, Μητρῷον Ἁγιωνυμίας τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, σελ. 72.