Αυτές τις ημέρες οι πιστοί χριστιανοί διανύουν την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Κάνουν τον ευλογημένο αγώνα τους, ο καθένας όσο μπορεί καλυτέρα για να ζήσουμε και φέτος όσο γίνεται πνευματικά και με χαρά Χριστού αυτή την ευλογημένη και κατανυκτική λειτουργική περίοδο, η όποια πολλές φορές ακούμε ότι την ονομάζουμε ή την χαρακτηρίζουμε ως πένθιμη περίοδος.
Είναι πένθιμη η περίοδος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και οι Άγιοι πατέρες που όλα τα όρισαν καλώς με φωτισμό του αγίου πνεύματος, τα έχουν τοποθετήσει όλα τόσο σωστά μέσα στη ζωή της εκκλησιάς έχουν εναρμονίσει στην περίοδο αυτή και έναν πένθιμο χαρακτήρα. Όταν παρευρισκόμαστε στις ακολουθίες αυτής της λειτουργικής περιόδου προηγιασμένες θείες λειτουργίες, χαιρετισμούς της Παναγίας και Μεγάλα απόδειπνα βλέπουμε και ακούμε μέσα στην εκκλησία αναγνώσματα, μελωδίες και τροπάρια κατανυκτικά. Ακόμη τα άμφια, τα καλύμματα τα ιερά των αγίων τραπεζών είναι λιτά και σε πένθιμους χρωματισμούς για να εξυπηρετούν αυτό το πένθιμο χαρακτήρα.
Για ποιο πένθος ομιλούμαι όμως; Είναι η κατά Θεόν λύπη, όπως αναφέρει ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος «Το κατά Θεόν πένθος είναι η σκυθρωπότητα της ψυχής, η διάθεση της πονεμένης καρδιάς, η οποία δεν παύει να ζητή με πάθος εκείνο για το οποίο είναι διψασμένη. Και όσο δεν το κατορθώνει, τόσο περισσότερο κοπιάζει και το κυνηγά και τρέχει πίσω του με οδυνηρό κλάμα. Αυτό το όποιο διψά η ψυχή είναι το έλεος του θεού». Το κατά Θεόν πένθος το γεννά η μετάνοια. Η μετάνοια έπεται όπως γνωρίζουμε της αμαρτίας και η αμαρτία γεννάει την λύπη. Έτσι η μετάνοια έρχεται να υπογραμμίσει στον άνθρωπο ότι δεν γίνεται πρέπει να περάσει κάνεις μέσα από αυτή τη λύπη για να διαλυθεί η αμαρτία. Η αμαρτία κρύβει ηδονή, η λύπη της μετανοίας είναι ωδίνη την οποία πρέπει να περάσει ο άνθρωπος για να απαλλαγεί από τα πάθη. Το κατά Θεόν πένθος δεν ταυτίζεται με το κοσμικό πένθος που νιώθουν οι άνθρωποι όταν χάσουν ένα αγαπημένο τους πρόσωπο αλλά είναι αποτέλεσμα της συνειδητοποιήσεως της αμαρτίας και της δημιουργίας μετανοίας και επιστροφής στον κύριο.
Πως βιώνομαι όμως εμείς αυτή την κατά Θεόν λύπη; Με διαφόρους τρόπους ανάλογα με τις πνευματικές προϋποθέσεις του καθενός. Αρχικά είναι η λύπη που νιώθουμε όταν συνειδητοποιήσουμε τις αμαρτίες και τα σφάλματα μας. Ο καθένας μας το έχει νιώσει αυτό σε κάθε ηλικία το τρύπημα από το αγκάθι της συνείδησης δεν μας αφήνει να ησυχάσουμε. Έτσι το κατά Θεόν πένθος έρχεται να διαλύσει αυτή την πικρία που νιώθουμε. Ο καθένας μας κάπως μπορεί να πενθήσει τα μικρά παιδιά θα κλάψουν μπροστά από το σκήνωμα της μητέρας ή τους πατερά τους και σαν παιδιά που είναι θα ξεχαστούν κάποια στιγμή. Οι μεγάλοι όμως δεν μπορούν εύκολα να ξεχαστούν. Αυτό συμβαίνει και με το κατά Θεόν πένθος ανάλογα με την ηλικία του ο καθένας πενθεί για τις αμαρτίες και τα πάθη του.
Ο Θεός μας όμως δεν μας θέλει καταθλιπτικούς μας θέλει χαρούμενους. Φυσικά θα περάσουμε απαραιτήτως από την κάθε Θεόν λύπη, την λύπη της μετάνοιας και από εκεί θα αναβλύσει η χάρις του Θεού. Δεν γίνεται να είμαστε όλο χάρες και ποτέ λυπημένοι. Η χαρά του Θεού είναι δώρο σε αυτούς που λυπούνται επειδή λύπησαν το Θεό. Έτσι ο Θεός τους λέει επειδή λυπήθηκες που με λύπησες έχε τη χαρά τη δική μου.
Μαρία Χατζησταμάτη
