• Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
Τετάρτη, 14 Μαΐου, 2025
Poimin.gr
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
Poimin.gr
No Result
View All Result

Το «δωδεκαήμερο» στον εθιμικό και κοινωνικό βίο του ελληνικού λαού

4 Ιανουαρίου 2020
in Απόψεις - Γνώμες
Το «δωδεκαήμερο» στον εθιμικό και κοινωνικό βίο του ελληνικού λαού
Share on FacebookShare on Twitter

Μ. Γ. ΒΑΡΒΟΥΝΗΣ, Καθηγητής Λαογραφίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης

Τις σημαντικές, οριακές, «χρονιάρες» και σημαδιακές μέρες των εορτών του Δωδεκαήμερου, ο λαϊκός άνθρωπος φρόντισε να τις περιβάλει με σειρά διαβατηρίων και θρησκευτικών εθίμων, μέσω των οποίων προσπάθησε να εξασφαλίσει την ευτυχία και τη μακροημέρευσή του. Με μια σειρά εθίμων και τελετουργιών ο λαϊκός άνθρωπος προσπαθεί να ξορκίσει τον απερχόμενο χειμώνα και να καλωσορίσει την επερχόμενη, ευοίωνη και αναβλαστική άνοιξη, που οριοθετεί περίοδο άνθισης και προμηνύει την καρποφορία του καλοκαιριού. Με τα ποικίλα αυτά έθιμα κατά κανόνα επιδιώκεται να θωρακιστεί τελετουργικά, αλλά και να γίνει αισθητή η μετάβαση από το χειμώνα στην άνοιξη, από το σκοτάδι στο φως και από τη νέκρωση στην αναγέννηση της φύσης. Επίσης, να εξασφαλιστεί ευετηριακή ευτυχία για τη χρονιά που έρχεται και να τονωθεί το θρησκευτικό συναίσθημα και η οικογενειακή συνοχή, με τις εκκλησιαστικές και οικιακές λατρευτικές τελετουργίες των τριών μεγάλων εορταστικών σταθμών της περιόδου (Χριστουγέννων – Πρωτοχρονιάς – Θεοφανίων).

Στα παραδοσιακά ελληνικά σπίτια, έκαιγε στο τζάκι, όλες τις ημέρες αυτές, το «χριστόξυλο», ένα μεγάλο ξύλο που έμπαινε εκεί επίτηδες, και του οποίου η χωνεμένη στάχτη συλλεγόταν τελετουργικά στο τέλος του Δωδεκαήμερου, για να χρησιμεύσει ως μαγικό αποτροπαϊκό φυλακτήριο του σπιτιού και της οικογένειας. Στα σύγχρονα σπίτια, που το τζάκι, αν υπάρχει, είναι μάλλον δηλωτικό εκζήτησης και πολυτέλειας παρά χρηστικό, οι κάθε είδους διακοσμήσεις έχουν τον κύριο λόγο, και μάλιστα διακοσμήσεις που αναμειγνύουν τη φάτνη με πολλές μορφές ξωτικών από τη δυτικοευρωπαϊκή, κατά κύριο λόγο, παράδοση.

Τα ξωτικά αυτά, στην ελληνική μάλιστα εκδοχή τους, είναι που ενέπνευσαν, ως μορφές και τις δωδεκαημερίτικες παραδοσιακές μεταμφιέσεις, όπως αυτές παριστάνονται, κυρίως από τα Χριστούγεννα ως και πριν τα Φώτα, στον βορειοελλαδικό χώρο. Το Δωδεκαήμερο με τις τρεις μεγάλες γιορτές του αποτελεί μία από τις σημαντικότερες περιόδους του ετήσιου εορτολογικού κύκλου, αφού μάλιστα η περίοδος αυτή συμπίπτει με τις χειμερινές τροπές του ηλίου, μια σημαντική φάση του ετήσιου ημερολογιακού κύκλου, που σημαδεύεται, ήδη από τα αρχαία χρόνια και σε όλους σχεδόν τους λαούς, με ανάλογα σημαντικά έθιμα.

Οσα παραπάνω διαπιστώθηκαν ή αναφέρθηκαν, αποτελούν απλές νύξεις σε ένα μεγάλο και σπουδαίο ζήτημα, που έχει απασχολήσει αρκετά την ελληνική λαογραφική βιβλιογραφία, και το οποίο χρειάζεται μεγάλη έκταση για να αναλυθεί και να καλυφθεί. Είναι όμως, οι παρατηρήσεις αυτές, ενδεικτικές του κλίματος που προσδιορίζει τον ελληνικό λαϊκό εορτασμό των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, τόσο σήμερα όσο και διαχρονικά, στην ελληνική λαϊκή λατρευτική και εορτολογική παράδοση. Και είναι, παραλλήλως, αποκαλυπτικές του μεγάλου εθιμικού πλούτου που μελετά και διαχειρίζεται η ελληνική λαογραφία, πλούτου μοναδικού και πολύχρωμου, πολύμορφου και πολυδιάστατου, κυρίως όμως ανθρωποκεντρικού. Γιατί όσα έθιμα παραπάνω αναφέρθηκαν, διακρίνονται για την κοινωνική τους λειτουργικότητα και για την εγγραφή τους σε ένα πλαίσιο αρμονικής ζωής με το φυσικό περιβάλλον και υποδειγματικής συνύπαρξης με το συγχωριανό και το συνάνθρωπο, στα πλαίσια πάντοτε των παραδοσιακών ελληνικών κοινωνιών.

Στις μέρες μας, πέρα από την όποια εθιμολογία, το σπουδαιότερο ίσως δίδαγμα της λαογραφίας είναι η ανάγκη επανόδου στις σπουδαίες αυτές αξίες, που είναι ικανές να εξανθρωπίσουν και πάλι, την ήδη εξαγριωμένη και αγχώδη καθημερινή μας ύπαρξη και κοινωνική πρακτική. Σήμερα δεν είναι η ευγονία και η γονιμότητα, είναι η συνοχή, η αγάπη και η διαμόρφωση των ανθρώπινων σχέσεων σε ένα πραγματικά εξανθρωπισμένο επίπεδο, που αποτελούν τα μεγάλα ζητήματα· αυτά που μπορούμε να επιτύχουμε με εφαλτήριο τις μεγάλες αυτές γιορτές, φτάνει να συνειδητοποιήσουμε ότι ο χαρακτήρας τους είναι ουσιαστικά χριστοκεντρικός, εκκλησιοκεντρικός και οικογενειοκεντρικός και ανάλογα να τις τιμήσουμε, υποτάσσοντας στο πλαίσιο αυτό τις όποιες αναπόφευκτες κοσμικές και εκκοσμικευμένες τάσεις των εξευρωπαϊσμένων και παγκοσμιοποιημένων καιρών μας.

Πρόσφατα Άρθρα

Η Άρτα πανηγύρισε τον Άγιο Θεράποντα
Εκκλησία της Ελλάδος

Η Άρτα πανηγύρισε τον Άγιο Θεράποντα

14 Μαΐου 2025

Αρχιερατική Θεία Λειτουργία προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Άρτης κ. Καλλινίκου ετελέσθη την Τετάρτη 14 Μαΐου 2025, το πρωΐ, στον πανηγυρίζοντα...

Read more
Θεία Λειτουργία προς την Τιμία Ζώνη της Παναγίας μας από τον Μητροπολίτη Άρτης
Εκκλησία της Ελλάδος

Θεία Λειτουργία προς την Τιμία Ζώνη της Παναγίας μας από τον Μητροπολίτη Άρτης

14 Μαΐου 2025

Με ιδιαίτερη ευλάβεια συνεχίζεται η προσέλευση των πιστών για να προσκυνήσουν την Αγία Ζώνη της Θεομήτορος, που φυλάσσεται στον Ιερό...

Read more
Κουρά Μοναχού στην Ιερά Μονή Παναγίας Λεσινιωτίσσης
Εκκλησία της Ελλάδος

Κουρά Μοναχού στην Ιερά Μονή Παναγίας Λεσινιωτίσσης

14 Μαΐου 2025

Μέσα σε κατανυκτική ατμόσφαιρα τελέσθηκε η μοναχική κουρά ενός νέου μοναχού στην Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας. Το απόγευμα της...

Read more
Ενημερωτική Ημερίδα για τους Υπευθύνους των Γραφείων Τύπου και των ασχολουμένων με την επικοινωνία των Μητροπόλεων
Εκκλησία της Ελλάδος

Ενημερωτική Ημερίδα για τους Υπευθύνους των Γραφείων Τύπου και των ασχολουμένων με την επικοινωνία των Μητροπόλεων

14 Μαΐου 2025

Κατόπιν Συνοδικής Αποφάσεως, ληφθείσης κατά τη Συνεδρία της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της 10ης Μαρτίου 2025, πραγματοποιήθηκε χθες, Τρίτη 13 Μαῒου...

Read more
Κουρά Μοναχής στην Ιερά Μονή Αγίου Ιλαρίωνος
Εκκλησία της Ελλάδος

Κουρά Μοναχής στην Ιερά Μονή Αγίου Ιλαρίωνος

14 Μαΐου 2025

Την Δευτέρα 12 Μαΐου 2025 το απόγευμα και κατά την διάρκεια της ακολουθίας του Εσπερινού, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Εδέσσης, Πέλλης...

Read more
Ξεκίνησαν στη Λάρισα οι εκδηλώσεις για τον εορτασμό του Πολιούχου  Αγίου Αχίλλιου
Εκκλησία της Ελλάδος

Ξεκίνησαν στη Λάρισα οι εκδηλώσεις για τον εορτασμό του Πολιούχου Αγίου Αχίλλιου

14 Μαΐου 2025

Ξεκίνησαν σήμερα το απόγευμα στη Λάρισα οι εκδηλώσεις για τον ‬εορτασμό‭ ‬του‭ ‬Πολιούχου‭ ‬της‭ ‬‬Μητροπόλεως‭ ‬μας‭ ‬Αγίου‭ ‬Αχίλλιου, Αρχιεπισκόπου Λαρίσης...

Read more
Πανηγυρικός Εσπερινός του Αγίου Θεράποντος στην Άρτα
Εκκλησία της Ελλάδος

Πανηγυρικός Εσπερινός του Αγίου Θεράποντος στην Άρτα

14 Μαΐου 2025

Την Τρίτη 13 Μαΐου 2025, το απόγευμα, στον πανηγυρίζοντα Ενοριακό Ιερό Ναό του Αγίου Ιερομάρτυρος Θεράποντος του θαυματουργού, στον οικισμό...

Read more
Το πρόβλημα της Θεοδικίας στην Ιερατική Σύναξη της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος
Εκκλησία της Ελλάδος

Το πρόβλημα της Θεοδικίας στην Ιερατική Σύναξη της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος

13 Μαΐου 2025

Η 8η και τελευταία για το τρέχον Ιεραποστολικό έτος, σύναξη της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος, πραγματοποιήθηκε σήμερα στο Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας,...

Read more
Εσπερινός προς τιμήν του Αγίου Χριστοφόρου, προστάτη των οδηγών στο παρεκκλήσι του σταθμού λεωφορείων στην Κατερίνη
Εκκλησία της Ελλάδος

Εσπερινός προς τιμήν του Αγίου Χριστοφόρου, προστάτη των οδηγών στο παρεκκλήσι του σταθμού λεωφορείων στην Κατερίνη

13 Μαΐου 2025

Με ιδιαίτερη λαμπρότητα και κατάνυξη τελέστηκε το απόγευμα του της Πέμπτης 8 Μαΐου, ο πανηγυρικός Εσπερινός στο Παρεκκλήσιο του Αγίου...

Read more
Η λιτανεία της Παναγίας των Βελλιανιτών στους Παξούς
Εκκλησία της Ελλάδος

Η λιτανεία της Παναγίας των Βελλιανιτών στους Παξούς

13 Μαΐου 2025

Στη λιτανεία της Παναγίας των Βελλιανιτών προέστη την Κυριακή του Παραλύτου, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ....

Read more
Αγρυπνία επί τη Ελεύσει της Αγίας Ζώνης στην Καρδίτσα
Εκκλησία της Ελλάδος

Αγρυπνία επί τη Ελεύσει της Αγίας Ζώνης στην Καρδίτσα

14 Μαΐου 2025

Συνεχίζεται με αμείωτο ιερό ζήλο το ευλαβικό προσκύνημα της Αγίας Ζώνης της Υπεραγίας Θεοτόκου στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου...

Read more
ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΟ ΣΥΛΛΕΙΤΟΥΡΓΟ ΣΤΗΝ ΚΑΤΕΡΙΝΗ
Εκκλησία της Ελλάδος

ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΟ ΣΥΛΛΕΙΤΟΥΡΓΟ ΣΤΗΝ ΚΑΤΕΡΙΝΗ

13 Μαΐου 2025

Την Κυριακή 11 Μαΐου, στον Ιερό Ναό Αγίου Αντωνίου Σβορώνου Κατερίνης, τελέστηκε Αρχιερατικό Συλλείτουργο προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κεφαλληνίας κ....

Read more
Μνήμη Ἱερομαρτύρων τῆς Σφαγῆς τῆς Χίου
Εκκλησία της Ελλάδος

Μνήμη Ἱερομαρτύρων τῆς Σφαγῆς τῆς Χίου

12 Μαΐου 2025

Μέ ἐκκλησιαστική εὐλάβεια, λατρευτική κατάνυξη καί ἐθνικό φρόνημα ἡ Ἱερά Μητρόπολη Χίου, Ψαρῶν καί Οἰνουσσῶν ἐτίμησε τήν Κυριακή τοῦ Παραλύτου...

Read more
Η Β΄ Στάση των Χαιρετισμών στη Νότια Κέρκυρα
Εκκλησία της Ελλάδος

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΚΕΡΚΥΡΑΣ κ. ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ

12 Μαΐου 2025

Προς Τον Αξιότιμον κ. Κυριάκον Μητσοτάκην, Πρωθυπουργόν Το Υπουργικόν Συμβούλιον Την κ. Λ. Μενδώνη, Υπουργόν Πολιτισμού Αθήνας Κοινοποίησις: Ιεράν Σύνοδον της...

Read more
Άγιος Επιφάνιος Κύπρου: Ο Μεγάλος Αντιαιρετικός Πατέρας
Πνευματικές Διδαχές

Άγιος Επιφάνιος Κύπρου: Ο Μεγάλος Αντιαιρετικός Πατέρας

12 Μαΐου 2025

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού Ορισμένοι από τους αγίους μας χαρακτηρίζονται ως Πατέρες και Διδάσκαλοι της Εκκλησίας. Κι’ αυτό...

Read more
Previous slide
Next slide

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ…. Μεγάλη η απουσία του μακαριστού Μητρ. Πατρών Νικοδήμου!
Κηρύγματα

Ομιλία μακαριστού Μητροπολίτου Πατρών ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ την Κυριακή του Παραλύτου 1998

10 Μαΐου 2025

Ομιλία του μακαριστού Μητροπολίτου Πατρών ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ την Κυριακή του Παραλύτου 1998 ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΩΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΝΑΟ...

«Όταν προστάζει ο Χριστός»

«Άνθρωπον ουκ έχω»

10 Μαΐου 2025
«Όταν προστάζει ο Χριστός»

«Ἴδε ὑγιὴς γέγονας· μηκέτι ἁμάρτανε»

10 Μαΐου 2025
Ἀρρώστια καὶ μοναξιά

Ἀρρώστια καὶ μοναξιά

10 Μαΐου 2025
Κοιτάζοντας κατάματα την αμαρτία

Η προσφορά της Ορθοδόξου Ελληνίδος

10 Μαΐου 2025
Ἀρρώστια καὶ μοναξιά

«Γιατί οι άγιοι έθεσαν αυτήν την σειρά στις Ευαγγελικές περικοπές;»

6 Μαΐου 2023
Ἀρρώστια καὶ μοναξιά

Το μήνυμα της Κυριακής του Παραλύτου

6 Μαΐου 2023
Ἀρρώστια καὶ μοναξιά

Ο πόνος στη ζωή μας

14 Μαΐου 2022
Ἀρρώστια καὶ μοναξιά

Ο άνθρωπος μας

10 Μαΐου 2020
«Όταν προστάζει ο Χριστός»

«Όταν προστάζει ο Χριστός»

18 Μαΐου 2019
Ἀρρώστια καὶ μοναξιά

Ο Ιησούς Χριστός και ο παράλυτος της Βηθεσδά

18 Μαΐου 2019
Ἀρρώστια καὶ μοναξιά

Το μήνυμα της Κυριακής του Παραλύτου

29 Απριλίου 2018
“Πειρατήριον εστίν ο βίος του ανθρώπου” (Ιώβ ζ΄,1)

“Πειρατήριον εστίν ο βίος του ανθρώπου” (Ιώβ ζ΄,1)

25 Απριλίου 2018
Next Post
Εορτάστηκε η μνήμη του Αγίου Σεραφείμ του Σαρώφ στο Χιονοδρομικό Κέντρο Σελίου

Εορτάστηκε η μνήμη του Αγίου Σεραφείμ του Σαρώφ στο Χιονοδρομικό Κέντρο Σελίου

Η κοπή της Βασιλόπιτας των υπηρεσιών της I.M. Σπάρτης

Η κοπή της Βασιλόπιτας των υπηρεσιών της I.M. Σπάρτης

Εκδήλωση για τα παιδιά των Ιερέων στην Κόρινθο

Εκδήλωση για τα παιδιά των Ιερέων στην Κόρινθο

Ο εορτασμός της Αγίας Θωμαΐς στη Λέσβο

Ο εορτασμός της Αγίας Θωμαΐς στη Λέσβο

Ευλογία Βασιλόπιτας υπαλλήλων Ι. Μητρόπολης Ελευθερουπόλεως

Ευλογία Βασιλόπιτας υπαλλήλων Ι. Μητρόπολης Ελευθερουπόλεως

  • Όροι χρήσης – Πολιτική Απορρήτου
  • Επικοινωνία
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις

Poimin.gr © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist