• Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
Πέμπτη, 3 Ιουλίου, 2025
Poimin.gr
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
Poimin.gr
No Result
View All Result

Το «δωδεκαήμερο» στον εθιμικό και κοινωνικό βίο του ελληνικού λαού

4 Ιανουαρίου 2020
in Απόψεις - Γνώμες
Το «δωδεκαήμερο» στον εθιμικό και κοινωνικό βίο του ελληνικού λαού
Share on FacebookShare on Twitter

Μ. Γ. ΒΑΡΒΟΥΝΗΣ, Καθηγητής Λαογραφίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης

Τις σημαντικές, οριακές, «χρονιάρες» και σημαδιακές μέρες των εορτών του Δωδεκαήμερου, ο λαϊκός άνθρωπος φρόντισε να τις περιβάλει με σειρά διαβατηρίων και θρησκευτικών εθίμων, μέσω των οποίων προσπάθησε να εξασφαλίσει την ευτυχία και τη μακροημέρευσή του. Με μια σειρά εθίμων και τελετουργιών ο λαϊκός άνθρωπος προσπαθεί να ξορκίσει τον απερχόμενο χειμώνα και να καλωσορίσει την επερχόμενη, ευοίωνη και αναβλαστική άνοιξη, που οριοθετεί περίοδο άνθισης και προμηνύει την καρποφορία του καλοκαιριού. Με τα ποικίλα αυτά έθιμα κατά κανόνα επιδιώκεται να θωρακιστεί τελετουργικά, αλλά και να γίνει αισθητή η μετάβαση από το χειμώνα στην άνοιξη, από το σκοτάδι στο φως και από τη νέκρωση στην αναγέννηση της φύσης. Επίσης, να εξασφαλιστεί ευετηριακή ευτυχία για τη χρονιά που έρχεται και να τονωθεί το θρησκευτικό συναίσθημα και η οικογενειακή συνοχή, με τις εκκλησιαστικές και οικιακές λατρευτικές τελετουργίες των τριών μεγάλων εορταστικών σταθμών της περιόδου (Χριστουγέννων – Πρωτοχρονιάς – Θεοφανίων).

Στα παραδοσιακά ελληνικά σπίτια, έκαιγε στο τζάκι, όλες τις ημέρες αυτές, το «χριστόξυλο», ένα μεγάλο ξύλο που έμπαινε εκεί επίτηδες, και του οποίου η χωνεμένη στάχτη συλλεγόταν τελετουργικά στο τέλος του Δωδεκαήμερου, για να χρησιμεύσει ως μαγικό αποτροπαϊκό φυλακτήριο του σπιτιού και της οικογένειας. Στα σύγχρονα σπίτια, που το τζάκι, αν υπάρχει, είναι μάλλον δηλωτικό εκζήτησης και πολυτέλειας παρά χρηστικό, οι κάθε είδους διακοσμήσεις έχουν τον κύριο λόγο, και μάλιστα διακοσμήσεις που αναμειγνύουν τη φάτνη με πολλές μορφές ξωτικών από τη δυτικοευρωπαϊκή, κατά κύριο λόγο, παράδοση.

Τα ξωτικά αυτά, στην ελληνική μάλιστα εκδοχή τους, είναι που ενέπνευσαν, ως μορφές και τις δωδεκαημερίτικες παραδοσιακές μεταμφιέσεις, όπως αυτές παριστάνονται, κυρίως από τα Χριστούγεννα ως και πριν τα Φώτα, στον βορειοελλαδικό χώρο. Το Δωδεκαήμερο με τις τρεις μεγάλες γιορτές του αποτελεί μία από τις σημαντικότερες περιόδους του ετήσιου εορτολογικού κύκλου, αφού μάλιστα η περίοδος αυτή συμπίπτει με τις χειμερινές τροπές του ηλίου, μια σημαντική φάση του ετήσιου ημερολογιακού κύκλου, που σημαδεύεται, ήδη από τα αρχαία χρόνια και σε όλους σχεδόν τους λαούς, με ανάλογα σημαντικά έθιμα.

Οσα παραπάνω διαπιστώθηκαν ή αναφέρθηκαν, αποτελούν απλές νύξεις σε ένα μεγάλο και σπουδαίο ζήτημα, που έχει απασχολήσει αρκετά την ελληνική λαογραφική βιβλιογραφία, και το οποίο χρειάζεται μεγάλη έκταση για να αναλυθεί και να καλυφθεί. Είναι όμως, οι παρατηρήσεις αυτές, ενδεικτικές του κλίματος που προσδιορίζει τον ελληνικό λαϊκό εορτασμό των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, τόσο σήμερα όσο και διαχρονικά, στην ελληνική λαϊκή λατρευτική και εορτολογική παράδοση. Και είναι, παραλλήλως, αποκαλυπτικές του μεγάλου εθιμικού πλούτου που μελετά και διαχειρίζεται η ελληνική λαογραφία, πλούτου μοναδικού και πολύχρωμου, πολύμορφου και πολυδιάστατου, κυρίως όμως ανθρωποκεντρικού. Γιατί όσα έθιμα παραπάνω αναφέρθηκαν, διακρίνονται για την κοινωνική τους λειτουργικότητα και για την εγγραφή τους σε ένα πλαίσιο αρμονικής ζωής με το φυσικό περιβάλλον και υποδειγματικής συνύπαρξης με το συγχωριανό και το συνάνθρωπο, στα πλαίσια πάντοτε των παραδοσιακών ελληνικών κοινωνιών.

Στις μέρες μας, πέρα από την όποια εθιμολογία, το σπουδαιότερο ίσως δίδαγμα της λαογραφίας είναι η ανάγκη επανόδου στις σπουδαίες αυτές αξίες, που είναι ικανές να εξανθρωπίσουν και πάλι, την ήδη εξαγριωμένη και αγχώδη καθημερινή μας ύπαρξη και κοινωνική πρακτική. Σήμερα δεν είναι η ευγονία και η γονιμότητα, είναι η συνοχή, η αγάπη και η διαμόρφωση των ανθρώπινων σχέσεων σε ένα πραγματικά εξανθρωπισμένο επίπεδο, που αποτελούν τα μεγάλα ζητήματα· αυτά που μπορούμε να επιτύχουμε με εφαλτήριο τις μεγάλες αυτές γιορτές, φτάνει να συνειδητοποιήσουμε ότι ο χαρακτήρας τους είναι ουσιαστικά χριστοκεντρικός, εκκλησιοκεντρικός και οικογενειοκεντρικός και ανάλογα να τις τιμήσουμε, υποτάσσοντας στο πλαίσιο αυτό τις όποιες αναπόφευκτες κοσμικές και εκκοσμικευμένες τάσεις των εξευρωπαϊσμένων και παγκοσμιοποιημένων καιρών μας.

Πρόσφατα Άρθρα

Μία μορφή μεταξύ οὐρανοῦ και γῆς!
Αφιερώματα

Μία μορφή μεταξύ οὐρανοῦ και γῆς!

3 Ιουλίου 2025

Μεταξύ οὐρανοῦ καί γῆς, στόν ἀπόκρημνο βράχο τοῦ Βαρλαάμ, ὁ ταπεινός καί ἐπιβλητικός Γερο-Ἰσίδωρος, γνήσιος συνεχιστής τῆς παράδοσης καί ἀπροσπέλαστο...

Read more
Τρισάγιο ενώπιον του σκηνώματος του Γέροντος Ισιδώρου τέλεσε ο Μητροπολίτης Βρεσθένης
Εκκλησία της Ελλάδος

Τρισάγιο ενώπιον του σκηνώματος του Γέροντος Ισιδώρου τέλεσε ο Μητροπολίτης Βρεσθένης

3 Ιουλίου 2025

Τρισάγιο ενώπιον του σκηνώματος του μακαριστού Γέροντος Ισιδώρου στην Ιερά Μονή Βαρλαάμ, στα άγια Μετέωρα τέλεσε σήμερα το πρωί ο...

Read more
Φθιώτιδος Συμεών: «Στα πρόσωπα των Αγίων Αναργύρων εορτάζουμε την δικαιοσύνη»
Εκκλησία της Ελλάδος

Φθιώτιδος Συμεών: «Στα πρόσωπα των Αγίων Αναργύρων εορτάζουμε την δικαιοσύνη»

3 Ιουλίου 2025

Στην Γλύφα και στον Καραβόμυλο της παραθαλάσσιας Ανατολικής Φθιώτιδας αλλά και στον γραφικό Ναό του Κάστρου της Λαμίας ιερούργησε ο...

Read more
ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΗΚΑΝ ΟΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΧΑΛΚΙΔΟΣ
Εκκλησία της Ελλάδος

ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΗΚΑΝ ΟΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΧΑΛΚΙΔΟΣ

2 Ιουλίου 2025

Με επιτυχία διενεργήθηκαν και εφέτος οι προαγωγικές και διπλωματικές-πτυχιακές εξετάσεις της Σχολής Βυζαντινής Μουσικής της Ιεράς Μητροπόλεως Χαλκίδος, στην έδρα...

Read more
π. Φίλιππος: Το παράπονο των ανθρώπων…”άνθρωπον ουκ έχω “.
Εκκλησία της Ελλάδος

π. Φίλιππος: Το παράπονο των ανθρώπων…”άνθρωπον ουκ έχω “.

2 Ιουλίου 2025

Εγκαινιάστηκε το πρωί της Τετάρτης 2 Ιουλίου 2925 η νέα Μονάδα Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και οικοτροφείο Ατόμων με Αυτισμό, στη Μερόπη...

Read more
Η εορτή της Παναγίας Βλαχερνών στην Κέρκυρα
Εκκλησία της Ελλάδος

Η εορτή της Παναγίας Βλαχερνών στην Κέρκυρα

2 Ιουλίου 2025

Την Τετάρτη, 2 Ιουλίου 2025, ημέρα εορτής της Καταθέσεως της Τιμίας Εσθήτος της Υπεραγίας Θεοτόκου εν Βλαχέρναις, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης...

Read more
Λαμπρά πανήγυρις Ιεράς Μονής Αγίων Πάντων Βαρλαάμ Μετεώρων
Αφιερώματα

Ἀπὸ τὸ ὕψος τῶν Μετεώρων στὸ ὕψος τοῦ οὐρανοῦ

2 Ιουλίου 2025

Στὴν σημερινὴ κοίμηση τοῦ Γέροντος Ἰσιδώρου Βαρλααμίτου Ἀπὸ τὸ ὕψος τῶν Μετεώρων στὸ ὕψος τοῦ οὐρανοῦ Ὑψηλὸ ἀνάστημα ἐναρέτου βιοτῆς,...

Read more
Η Ακολουθία του Επιταφίου στα Μετέωρα
Αφιερώματα

Ο Γέροντας των Μετεώρων που φώτισε με το πέρασμά του: Καλό Παράδεισο, πατέρα Ισίδωρε

2 Ιουλίου 2025

Η γαλήνη του μεσημεριού της Τετάρτης σκίστηκε από τη θλιβερή είδηση που ανακοίνωσε η Μητρόπολη Σταγών και Μετεώρων: ο εμβληματικός...

Read more
Η Ακολουθία του Επιταφίου στα Μετέωρα
Εκκλησία της Ελλάδος

Eκδημία του εμβληματικού Γέροντος των Μετεώρων, Αρχιμανδρίτου Ισιδώρου Τσιατά, προηγουμένου της Ιεράς Μονής Βαρλαάμ

2 Ιουλίου 2025

Η Ιερά Μητρόπολις Σταγών και Μετεώρων μετά βαθυτάτης θλίψεως αναγγέλει την προς Κύριον εκδημία του εμβληματικού Γέροντος των Μετεώρων, Αρχιμανδρίτου...

Read more
Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΟ ΕΥΒΟΙΑ
Εκκλησία της Ελλάδος

Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΟ ΕΥΒΟΙΑ

2 Ιουλίου 2025

Κατά το διήμερο 30/6 και 1/7 2025, ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας, Μητροπολίτης Χαλκίδος κ. Χρυσόστομος συμμετείχε σε πανηγύρεις των αγίων...

Read more
Η εορτή των Αγίων Αναργύρων στην Καρδίτσα
Εκκλησία της Ελλάδος

Η εορτή των Αγίων Αναργύρων στην Καρδίτσα

2 Ιουλίου 2025

 Την Τρίτη 1 Ιουλίου, ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας, Μητροπολίτης Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων κ. Τιμόθεος, με την ποιμαντική του μέριμνα και...

Read more
Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΕΤΙΜΗΘΗ  «ΑΝΤΙΚΡΥ ΧΙΟΥ»
Εκκλησία της Ελλάδος

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΕΤΙΜΗΘΗ «ΑΝΤΙΚΡΥ ΧΙΟΥ»

2 Ιουλίου 2025

Μέ τήν βοήθεια καί τή Χάρη τοῦ Θεοῦ ἡ Ἱερά Μητρόπολις Χίου, Ψαρῶν καί Οἰνουσσῶν ἑορτασε τήν μνήμη τοῦ  Ἁγίου,...

Read more
Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΝΟΡΙΑ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΧΑΛΚΙΔΟΣ
Εκκλησία της Ελλάδος

Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΝΟΡΙΑ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΧΑΛΚΙΔΟΣ

2 Ιουλίου 2025

Την Τρίτη, 1 Ιουλίου 2025, το πρωί, ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Σκοπέλου κ. Νικόδημος χοροστάτησε στον Όρθρο και προέστη στη Θεία...

Read more
“…τό ἰατρεῖον ἡμῶν, πηγή ὑπάρχει ἀνεξάντλητος…”
Εκκλησία της Ελλάδος

“…τό ἰατρεῖον ἡμῶν, πηγή ὑπάρχει ἀνεξάντλητος…”

2 Ιουλίου 2025

Ιερουργών ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου κ. Δαμασκηνός, την 1η του μηνός Ιουλίου ε.έ., επι τη μνήμη των...

Read more
Η ΠΡΕΒΕΖΑ ΥΠΟΔΕΧΘΗΚΕ ΤΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ
Πατριαρχεία - Αυτοκέφαλες Εκκλησίες

Ανακοινωθέν για την εκδημία του αειμνήστου Μητροπολίτου Βιζύης κυρού Αθηναγόρου

2 Ιουλίου 2025

Ἀνακοινοῦται μετά τῆς κατ᾿ ἄνθρωπον θλίψεως ἡ πρός Κύριον ἐκδημία τοῦ ἀειμνήστου Μητροπολίτου Βιζύης κυροῦ Ἀθηναγόρου ἐπισυμβᾶσα σήμερον, Τρίτην, 1ην...

Read more
Previous slide
Next slide

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ

Τα τρία φάρμακα
Αγίων Αναργύρων

Τα τρία φάρμακα

31 Οκτωβρίου 2024

Του μακαριστού Μητροπολίτου Καστορίας  Σεραφείμ Πλησιάζουμε, σύμφωνα με την παράδοση της Αγίας μας Εκκλησίας, καθημερινά τους Αγίους μας, τιμούμε την...

«Από τον Ιπποκράτη στον Μέγα Βασίλειο»

«Από τον Ιπποκράτη στον Μέγα Βασίλειο»

31 Οκτωβρίου 2024
Η εορτή των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού στην Ι.Μ. Κορίνθου

Oι άγιοι των φτωχών Άγιοι Ανάργυροι

30 Ιουνίου 2022
Αγία Γραφή και Ασθένειες

«Μή πάντες ἀπόστο­λοι; μή πά­ντες προφῆ­ται; … μή πάντες χαρί­σματα ἔχουσιν ἰαμά­των;»

1 Ιουλίου 2019
«Ἀτελεύτητος ὑπάρχει τῶν Ἁγί­ων ἡ χάρις ἥν παρά Θεοῦ ἐκομί­σαν­το»

«Ἀτελεύτητος ὑπάρχει τῶν Ἁγί­ων ἡ χάρις ἥν παρά Θεοῦ ἐκομί­σαν­το»

1 Ιουλίου 2019

«Καί ἄν ἔχω πίστιν ὥστε ὄρη μεθιστάνειν, ἀγάπην δέ μή ἔχω, οὐδέν εἰμί».

1 Νοεμβρίου 2018
«Ἀτελεύτητος ὑπάρχει τῶν Ἁγί­ων ἡ χάρις, ἥν παρά Χρι­στοῦ ἐκο­μίσαντο»

«Ἀτελεύτητος ὑπάρχει τῶν Ἁγί­ων ἡ χάρις, ἥν παρά Χρι­στοῦ ἐκο­μίσαντο»

1 Νοεμβρίου 2018
Next Post
Εορτάστηκε η μνήμη του Αγίου Σεραφείμ του Σαρώφ στο Χιονοδρομικό Κέντρο Σελίου

Εορτάστηκε η μνήμη του Αγίου Σεραφείμ του Σαρώφ στο Χιονοδρομικό Κέντρο Σελίου

Η κοπή της Βασιλόπιτας των υπηρεσιών της I.M. Σπάρτης

Η κοπή της Βασιλόπιτας των υπηρεσιών της I.M. Σπάρτης

Εκδήλωση για τα παιδιά των Ιερέων στην Κόρινθο

Εκδήλωση για τα παιδιά των Ιερέων στην Κόρινθο

Ο εορτασμός της Αγίας Θωμαΐς στη Λέσβο

Ο εορτασμός της Αγίας Θωμαΐς στη Λέσβο

Ευλογία Βασιλόπιτας υπαλλήλων Ι. Μητρόπολης Ελευθερουπόλεως

Ευλογία Βασιλόπιτας υπαλλήλων Ι. Μητρόπολης Ελευθερουπόλεως

  • Όροι χρήσης – Πολιτική Απορρήτου
  • Επικοινωνία
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις

Poimin.gr © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist