Συνήθως οι φροντίδες που απορροφούν όλο το ενδιαφέρον αφορούν τις προετοιμασίες για πολύ δευτερεύοντα ζητήματα και μας διαφεύγει η προετοιμασία για το ίδιο το Μυστήριο. Προετοιμαστείτε για το μεγάλο γεγονός.
Εμβαθύνετε στο νόημα του Μυστηρίου μέσα από την ανάγνωση ενός από τα τόσα αξιόλογα βιβλία που υπάρχουν. Προσευχηθείτε θερμά για τον κορυφαίο αυτό σταθμό της ζωής του παιδιού σας. Επιδιώξτε να εξομολογηθείτε στον πνευματικό σας και ετοιμαστείτε να κοινωνήσετε στη θεία Λειτουργία εκείνης της ημέρας. Η πρώτη Εκκλησία όριζε ως ημέρα νηστείας την παραμονή του Βαπτίσματος.
Η Θεία Κοινωνία
Πολλοί χριστιανοί ζητούν μετά τη βάπτιση να κοινωνήσουν το νήπιο. Έτσι όμως όπως γίνεται σήμερα το βάπτισμα, εκτός θείας Λειτουργίας, αυτό δεν είναι δυνατό να γίνει. Πολλοί γονείς συνηθίζουν να το κοινωνούν τις επόμενες τρεις ή επτά Κυριακές και νομίζουν ότι αρκεί αυτό. Οι ίδιοι οι γονείς και ο ανάδοχος δεν κοινωνούν, ή ακόμη χειρότερα, οι ίδιοι έχουν να κοινωνήσουν από όταν ήταν συνομήλικοι με το βρέφος! Όμως η μετοχή όλων στη θεία Κοινωνία είναι έκφραση του γεγονότος ότι είμαστε χριστιανοί και ανήκουμε στη συγκεκριμένη κοινότητα-ενορία. Δεν είναι καλή και ευσεβής συνήθεια για τα μωρά. Είναι φανέρωση της συνειδητής ή όχι σχέσης μας με την Εκκλησία.
Και κάτι ακόμη. Το Βάπτισμα δεν είναι ληξιαρχικό συμπλήρωμα στα στοιχεία της οικογενειακής μας κατάστασης αλλά απόφαση ζωής κατά τον τρόπο που υποδεικνύει ο Χριστός. Δηλαδή αυτός που βαπτίζεται αποφασίζει να ζήσει τηρώντας το θέλημα του Χριστού και τις εντολές Του, αφού Τον εμπιστεύεται-πιστεύει (τον Χριστό) και τον έχει Κύριο της ζωής του και Ζωή του. Χωρίς αυτά, το Βάπτισμα μένει νεκρός τύπος που δεν τον αφήνουμε να ζωογονήσει την καρδιά μας και να την κάνει η χάρη του Θεού πηγή χαράς και ειρήνης και για μας τους ίδιους και για τους δικούς μας.
Τα Βαπτιστικά
Ειδικά καταστήματα πωλούν τα βαπτιστικά και οι γονείς με τον ανάδοχο τα διαλέγουν. Ωστόσο, συμβαίνουν κι εδώ πράγματα απαράδεκτα, έξω από το ήθος της Εκκλησίας, που μάλιστα προσεγγίζουν πολλές φορές την ειδωλολατρία.
Οι προσκλήσεις. Όταν προσκαλούμε σε ένα μυστήριο της Εκκλησίας όπως είναι το Βάπτισμα, ανάλογο πρέπει να είναι και το προσκλητήριό μας. Η μορφή του. Το περιεχόμενό του. Δυστυχώς πολλά προσκλητήρια δείχνουν ματαιοδοξία στη μορφή τους και ασυγχώρητη ελαφρότητα στο περιεχόμενό τους. Οφείλουμε να προσέξουμε. Το προσκλητήριο θα πρέπει να δείχνει τη χριστιανική μας αντίληψη για το Βάπτισμα, στο οποίο προσκαλούμε συγγενείς και φίλους.
Τα δώρα. Υπάρχει η συνήθεια να προσφέρουμε κάτι (μπομπονιέρες) ως αναμνηστικό στους καλεσμένους μας. Κι εδώ ενεργούμε ως χριστιανοί. Και επιλέγουμε αναμνηστικά που έχουν κάποια σχέση με το μυστήριο. Καινοφανείς και απαράδεκτες είναι οι επιλογές ορισμένων γονέων -θύματα κι αυτοί της εμπορευματοποίησης των πάντων- που προσφέρουν αναμνηστικά, τα οποία δεν έχουν καμιά σχέση με την Εκκλησία.
Τα ρούχα του νεοφώτιστου. Σύμφωνα με τον συμβολισμό της Εκκλησίας είναι λευκά. Το λευκό χρώμα, όπως σημειώσαμε, συμβολίζει την καθαρότητα, το Άγιο Πνεύμα που έλαβε ο νεοφώτιστος. Σεβαστείτε αυτόν τον ιερό συμβολισμό και μην παρασύρεστε από ενδυματολογικές επιλογές που είναι άσχετες με το νόημα του μυστηρίου και τη σεβάσμια παράδοση της Εκκλησίας μας.
Τα μαρτυρικά. Είναι ο Σταυρός ή η εικόνα της Παναγίας. Τίποτε άλλο. Δυστυχώς έχει παρατηρηθεί να καρφιτσώνονται στα πέτα των προσκεκλημένων διάφορα αντικείμενα από… στρουμφάκια μέχρι κόκκαλα, δόντια, μάτια ή άλλα χαϊμαλιά, που δεν έχουν καμιά σχέση με την Εκκλησία και παραπέμπουν σε προλήψεις και δεισιδαιμονίες.
Ακόμη και ο σταυρός που φέρνουν για το παιδί, πολλές φορές μόνο σταυρό δεν θυμίζει. Είναι ασέβεια στην οποία δεν πρέπει από επιπολαιότητα να παρασυρόμαστε.
Το λάδι. Με αυτό χρίει ο ιερέας το παιδί πριν τη βάπτιση. Αποβλέπει στην προστασία του από κάθε δαιμονική ενέργεια. Με το ίδιο λάδι αλείφει το παιδί και ο ανάδοχος. Να είναι αγνό ελαιόλαδο και όχι νοθευμένο σπορέλαιο, σαν αυτά που πωλούν στα καταστήματα βαπτιστικών. Ό,τι χρησιμοποιούμε στη λατρεία πρέπει να είναι το καλύτερο.
Ο στολισμός.Το Βάπτισμα δεν είναι παιδική γιορτούλα που πρέπει να διακοσμηθεί ανάλογα! Δεν είναι υπόθεση λουλουδιών, μπαλονιών και φωτογράφων. Δεν πρόκειται να διακοσμήσουμε περιβάλλον και να απαθανατίσουμε περιστατικό της ζωής, αλλά να τελέσουμε το μυστήριο της ένταξης καινούργιου μέλους στο σώμα της Εκκλησίας του Χριστού.
Γι’ αυτό λοιπόν:
1) Δεν διακοσμούμε ποτέ την κολυμβήθρα, αλλά ούτε και το ναό. Πολύ περισσότερο δεν έχουν θέση στο Ναό μπαλόνια και… αρκούδες. Τη διακόσμηση μπορούμε να την κάνουμε στο χώρο που τυχόν θα παρατεθεί γεύμα.
2) Το ίδιο ισχύει για τις φωτογραφήσεις και τα βίντεο τα οποία επιτρέπονται κατ’ οικονομίαν την ώρα του Μυστηρίου. Όμως οι επαγγελματίες ή οι ερασιτέχνες φωτογράφοι και λήπτες πρέπει να ενεργούν με διακριτικότητα, με σεβασμό προς το τελούμενο μυστήριο, χωρίς να ενοχλούν και χωρίς να μεταβάλλουν τον ιερό Ναό σε στούντιο.
Η παρουσία μας στο Μυστήριο. Συχνά γινόμαστε μάρτυρες απαράδεκτης συμπεριφοράς στο ναό κατά την τέλεση της βάπτισης. Ήρθαμε με τη θέλησή μας για ένα δικό μας άνθρωπο, για να προσευχηθούμε στο Θεό να στείλει τη χάρη του. Και αντί της προσευχής αυτό που παρατηρούμε είναι ο θόρυβος, οι συζητήσεις, ο ενδυματολογικός σχολιασμός, η αδιαφορία, οι άσκοπες μετακινήσεις.
Αν ζούσαμε άραγε στην εποχή του Κυρίου και μας προσκαλούσε να παραβρεθούμε στη βάπτισή Του στον Ιορδάνη, εκεί όπου έκανε αισθητή την παρουσία της η Αγία Τριάδα, με τι είδους εμφάνιση θα πηγαίναμε και με ποιο τρόπο θα στεκόμασταν και πως θα συμμετείχαμε; Και στη βάπτιση του παιδιού σας όμως θα επαναληφθεί το ίδιο συγκλονιστικό γεγονός! Στο όνομα της Αγίας Τριάδος βαπτίζεται! Το Άγιο Πνεύμα παρίσταται αοράτως. Εκείνο ενεργεί την πνευματική αναγέννηση του βρέφους.
Ο ιερός Ναός δεν είναι τόπος επίδειξης αλλά επικοινωνίας με το Θεό. Η ματαιοδοξία, η χλιδή, η εξεζητημένη έως και προκλητική ενδυμασία δεν συμβιβάζονται με τη χριστιανική μας ιδιότητα και προκαλούν την οργή του Θεού! Άλλωστε αποτελεί σχήμα οξύμωρο να ερχόμαστε στον ναό για να βαπτίσουμε το παιδί μας που σημαίνει να ντυθεί «ένδυμα αφθαρσίας» και την ίδια στιγμή εμάς με τη δική μας «ενδυμασία» και συμπεριφορά να προσβάλλουμε την ιερότητα του μυστηρίου και να προβάλλουμε την πνευματική γύμνια της ψυχής μας.
Πρακτικές επισημάνσεις
1) Όπως τονίσαμε, όλα τα μυστήρια θα πρέπει να τελούνται στον ενοριακό ναό μας. Αν όμως για οποιοδήποτε λόγο είναι ανάγκη να κάνουμε τη βάπτιση του παιδιού μας σε άλλη ενορία, είναι απαραίτητο να ζητήσουμε από τον εφημέριο της ενορίας μας ένα χαρτί που λέγεται μεταβίβαση βαπτίσεως.
2) Η Έκκλησία δεν ζητεί αμοιβή για τη βάπτιση. Έχει όμως πολλές ανάγκες. Τις καλύπτουν τα παιδιά της τα φιλότιμα. Γι’ αυτό επικράτησε να προσφέρουν οι χριστιανοί στην Εκκλησία και στους ανθρώπους της ό,τι φιλοτιμούνται. Αυτά λέγονται «φιλότιμα» ή «τυχερά». Δεν είναι υποχρεωτικά. Είναι όμως άδικο να ξοδεύονται έξω από την εκκλησία αρκετές χιλιάδες, και όταν πρόκειται κάτι να δοθεί και στην Εκκλησία να δημιουργείται θέμα συζητήσεων και επικρίσεων. Άλλωστε, «ιλαρόν δότην» ζητεί η Εκκλησία. Όποιος δεν θέλει, δεν δίδει τίποτε.
3) Ο ιερέας σας χορηγεί πιστοποιητικό Βαπτίσεως για κάθε χρήση (Ληξιαρχείο, Σχολείο κ.λπ.).
Μετά τη Βάπτιση
Η απόλουση. Το νερό της κολυμβήθρας είναι αγιασμένο. Γι’ αυτό και δεν καταλήγει στην αποχέτευση αλλά στο χωνευτήρι του ναού. Το ίδιο πρέπει να γίνει και με τα νερά από το πρώτο μπάνιο του παιδιού σας μετά τρεις ημέρες, καθώς και τα πρώτα νερά από το πλύσιμο των ρούχων του τα οποία θα πλύνετε σε μια μικρή λεκάνη.
Αν πρακτικά δεν μπορείτε να τα φέρετε στο χωνευτήρι του ναού, τουλάχιστον αδειάστε τα στον κήπο για να απορροφηθούν στο έδαφος. Βλέπετε η ευλάβεια χωρίς να εκπίπτει σε τυπολατρία, γνωρίζει να προσέχει και τις λεπτομέρειες.
Η θεία κοινωνία. Τα νήπια και τα μικρά παιδιά, βαπτισμένα και μυρωμένα, έχουν ανάγκη τη συχνή θεία Κοινωνία και όχι μόνο «τις τρεις επόμενες Κυριακές» μετά τη βάπτισή τους. Όταν τα φέρνετε τακτικά στο ναό για να κοινωνούν τους προσφέρετε από την τρυφερή αυτή ηλικία την ουράνια τροφή της ψυχής. Χαριτώνονται. Το σώμα και το αίμα του Χριστού τα φυλάσσει από κάθε κακό. Επίσης μαθαίνουν να ζούν ως παιδιά του Θεού, συνηθίζουν και δεν φοβούνται ούτε αντιδρούν, όπως συμβαίνει με κάποια παιδιά που οι μητέρες τα φέρνουν σπάνια για να κοινωνήσουν.
Η κατήχηση. Η ζωή προέρχεται μόνο από ζωή. Αυτό ισχύει όχι μόνο για τη βιολογία, αλλά και για την πίστη. Τη δική σας βιωματική πίστη καλείστε να μεταδώσετε στο παιδί σας και να την αυξήσετε.
Μέσα σ’ ένα χαρούμενο κλίμα εμπιστοσύνης και ελευθερίας, θα το μάθετε να κάνει το σταυρό του, να ψελλίζει τις πρώτες προσευχές του, θα του διαβάζετε όμορφες διδακτικές βιβλικές ιστορίες, θα βιώσει μαζί σας τον εκκλησιασμό, τη λειτουργική και μυστηριακή ζωή, το μυστήριο της πίστεως!
Αργότερα θα συνδέσετε το παιδί σας με την εκκλησιαστική κατήχηση της ενορίας σας και θα επιμεληθείτε τη συμμετοχή του στις κατηχητικές συνάξεις της ενορίας σας. Είναι ο χώρος όπου με την κατάλληλη διαπαιδαγώγηση, θα θωρακιστεί πνευματικά το παιδί σας και θα γνωρίσει τις αλήθειες της χριστιανικής πίστεως μας. Η σύνδεσή του επίσης με έναν καλό πνευματικό πατέρα θα το βοηθήσει να αποκτήσει μία υγιή και ισορροπημένη προσωπικότητα. Να γίνει ένας άνθρωπος του Θεού, ένας αληθινός άνθρωπος του Πνεύματος.
Αν σε κάποια από αυτά νιώθετε πως υστερείτε, η φροντίδα σας για τη χριστιανική ανατροφή του παιδιού σας σας δίνει την ευκαιρία να καταρτιστείτε και σεις πνευματικά, Αξιοποιείστε το μοναδικό προνόμιο που έχετε ως γονείς να ξαναγίνετε παιδιά μαζί με τα παιδιά σας και να μεγαλώσετε μαζί τους έχοντας την ωριμότητα των μεγάλων. Η διαπαιδαγώγηση του παιδιού σας κατά το θέλημα του Θεού θα γίνει η ομορφότερη και ιερότερη καθημερινή σας λειτουργία.
Η ονομαστική εορτή. Οι ορθόδοξοι δεν γιορτάζουμε τη βιολογική γέννησή μας όπως οι ξένοι στα γενέθλια, αλλά την πνευματική αναγέννησή μας που έγινε στη βάπτισή μας. Τα γενέθλια είναι συνδεδεμένα με το χρόνο και τη φθορά, ενώ η ονομαστική γιορτή συνδέεται με το όνομα του Αγίου που νίκησε το χρόνο και τη φθορά και ζεί στην αιωνιότητα. Η ονομαστική γιορτή ακόμη δεν είναι ατομική μας υπόθεση όπως τα γενέθλια, αλλά εκκλησιαστικό γεγονός, γιατί την ίδια ημέρα γιορτάζουν μαζί μας και πολλοί άλλοι πιστοί, αδελφοί μας, που έχουν το ίδιο όνομα μ’ εμάς· γιορτάζει ολόκληρη η Εκκλησία.
Αγαπητοί Γονείς.
Με αυτές τις επισημάνσεις σας προτρέπω και σας ενθαρρύνω:
-Να κατανοήσετε την πνευματική διάσταση του μυστηρίου του Βαπτίσματος. Η βάπτιση του παιδιού μας είναι μυστήριο της πίστεως- πράξη ιερή της Εκκλησίας και όχι κοινωνικό γεγονός. Να σεβαστείτε την ιερότητα της ώρας και να συμμετάσχετε όπως ταιριάζει σε συνειδητούς πιστούς.
-Το μυστήριο τελείται όπως η μακραίωνη και ευλογημένη παράδοση της Εκκλησίας καθορίζει. Και στα ουσιώδη και στα δευτερεύοντα. Όχι όπως εμείς νομίζουμε εσφαλμένα ή θέλουμε από ιδιοτροπία ή απαιτούμε με κίνητρο την κοσμικότητα.
Ολόψυχα σας εύχομαι η βάπτιση του παιδιού σας να αποτελέσει για σας και τους καλεσμένους σας μια ευλογημένη ευκαιρία ψυχικής ανάτασης, θερμής προσευχής, ουσιαστικής συμμετοχής στην πνευματική αναγέννηση τον παιδιού σας!
Μητρ. Αργολίδος κ. Νεκτάριος, Έκδοσις Ιεράς Μητροπόλεως Αργολίδος
