«‘Ιδες, αγαπητέ, της εορτής το μυστήριον;»

χθες ανέστη ο τετραήμερος, σήμερα παρουσιάζεται ο Τριήμερος. Τετραήμερον ανέστησε τον Λάζαρο, για να προβεβαιώσει την κοινή ανάσταση της φύσεώς μας …

Και εκεί μεν, έξι ημέρες πριν το Πάσχα, χαρίζει στις δυό αδελφές, Μάρθα και Μαρία, τον τετραήμερο Λάζαρο• τώρα όμως έρχεται να δεσμευθεί ο ίδιος και έρχεται όχι με βάδισμα πομπώδες, ούτε δημιουργώντας θόρυβο, ούτε περιστοιχιζόμενος και περιβαλλόμενος αοράτως από αγγελικές δυνάμεις και εξουσίες… αλλά κρυπτόμενος σε ανθρώπινη φύση.

Διότι η παρουσία αυτή είναι της φιλανθρωπίας, όχι της δικαιοκρισίας• της συγκαταβάσεως, όχι της τιμωρίας• εκδηλώνεται ανάλογα, όχι με την δόξα του Πατρός, αλλά με την ταπείνωση της μητρός»².

Τους λόγους αυτούς του θεοφόρου πατρός της Εκκλησίας Αγίου Ευλογίου Αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας, θερμού υποστηρικτού της ορθοδόξου διδασκαλίας και Παραδόσεως, δανείζομαι, φιλέορτοι αδελφοί μου, προκειμένου να σας μεταφέρω πνευματικά μέσα στο λατρευτικό κλίμα της σημερινής εορτής της Βαϊοφόρου.

Πανηγυρίζει η Εκκλησία του Χριστού θεοπρεπώς. Υποδέχεται το Βασιλέα Χριστό «προ εξ ημερών του Πάσχα»³. «Εορτάζουμε επίσκεψη βασιλική, γι’ αυτό και θα πρέπει να μην καθεύδουμε, αλλά να υψώσουμε το νου μας προς τον Θεό… Ας ανάψουμε χαρμόσυνες λαμπάδες, ας ανανεώσουμε το χιτώνα της ψυχής, ας βαστάσουμε νικηφόρως τα βαΐα… και ας υμνήσουμε, όπως τα παιδιά, μαζί τους “Ωσαννά ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου”»⁴.

Επιτρέψτε μου λοιπόν, σήμερα, αυτήν την τόσο χαρμόσυνη και πανευφρόσυνη ημέρα της πίστεώς μας, να χρησιμοποιήσουμε ως οδηγό τον έμπειρο Ιεράρχη της Αλεξανδρείας, ο οποίος θα μας προσφέρει τη θεολογική ερμηνεία των Ιερών Κειμένων και ιδιαιτέρως του γεγονότος της ανυμνήσεως των απειροκάκων παίδων.

Πρώτον. Στην πανηγυρική και θριαμβευτική είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, μαζί με το λαό που ανυμνούσε το Χριστό και Τον υποδεχόταν ως βασιλέα (με εγκόσμιες βεβαίως διαστάσεις), ανυμνούσαν και οι «απειρόκακοι παίδες»⁵. Το γεγονός αυτό προφητεύθηκε στην Παλαιά Διαθήκη. Αναφέρει σχετικά στον 8ο ψαλμό ο Προφήτης Δαυίδ : «εκ στόματος νηπίων και θηλαζόντων κατηρτίσω αίνον ένεκα των εχθρών σου του καταλύσαι εχθρόν και εκδικητήν»⁶. Γι’ αυτό γεμάτος θαυμασμό ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος θα τονίσει χαρακτηριστικά : «Και πολύ ορθά είπε “εκ στόματος”. Διότι τα λόγια τους δεν προέρχονταν από τη διάνοιά τους, αλλ’ από τη δύναμη του Χριστού, που καθιστά μεγάλη και σπουδαία την ανώριμη γλώσσα των παίδων… Τα μεν παιδιά λοιπόν, αν και είχαν ανώριμη ηλικία, μιλούσαν με πολλή σαφήνεια και σύμφωνα με τον ουράνιο τρόπο, ενώ οι άνδρες ήταν γεμάτοι από παραφροσύνη και μανία»⁷. Και ο ιερός ερμηνευτής Ευθύμιος Ζιγαβινός θα προσθέσει : «Δεν ήσαν απλώς παίδες, αλλά θηλάζοντες»⁸. Έτσι τα παιδιά αυτά αποδείχθηκαν μεγάλοι θεολόγοι. Η γλώσσα τους εκινείτο από τη δύναμη και την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος.

«Ανυμνούσαν και δόξαζαν το Χριστό ως Βασιλέα και Θεό, ενώ οι Αρχιερείς και οι Γραμματείς αγανακτούσαν, ενθαρρύνοντας συγχρόνως το εμπόριο στο Ιερό προσπορίζοντας έτσι χρηματικά οφέλη.

Τα παιδιά ανεγνώρισαν εκ φύσεως το Δεσπότη της κτίσεως, ενώ οι πατέρες τους απεδείχθηκαν αχάριστοι.

Αυτά Τον ύμνησαν ως Θεό, και εκείνοι Τον σταύρωσαν ως εχθρό.

Αυτά ψάλλουν ωσαννά, εκείνοι κράζουν σταυρωθήτω.

Αυτά έστρωσαν στο δρόμο τα ιμάτιά τους, εκείνοι πήραν τα ιμάτιά Του και τα διεμέρισαν»⁹.

Δεύτερον. «Αυτός ο ύμνος των νηπίων και των θηλαζόντων είναι στην πραγματικότητα ύμνος του νέου λαού του Θεού, που νηπιάζει στην καρδιά… Υπάρχει νηπιότητα και παιδικότητα στο μυαλό και νηπιότητα και παιδικότητα στην καρδιά. Οι Χριστιανοί δεν πρέπει να νηπιάζουν στο μυαλό αλλά στην καρδιά, ενώ στο μυαλό πρέπει να είναι τέλειοι και ολοκληρωμένοι. Η νηπιότητα στην καρδιά συνδυάζεται με την κάθαρση και την αποβολή όλων των κακών λογισμών»¹⁰.

Και επειδή σήμερα εμείς εμπιστευθήκαμε περισσότερο τα επιτεύγματα της επιστήμης και τον πολιτισμό μας, τον οποίο θεοποιήσαμε, και σταματήσαμε να κινούμαστε γύρω από το πρόσωπο του Σωτήρος Χριστού, γι’ αυτό και επικρατεί ένα βαθύ σκοτάδι στο χώρο της καρδιάς και συγχρόνως μία φοβερή νηπιότητα και αμέλεια στο νου μας. Χωρίς την παρουσία του Θεού, ο άνθρωπος μπορεί να κάνει τα χειρότερα εγκλήματα, γιατί απουσιάζει το φως του Χριστού και η απλότητα και η νηπιότητα στο χώρο της καρδιάς, ενώ η φιλαυτία και η εγωπάθεια παραλύουν όλες τις δυνάμεις της ψυχής. Άλλωστε, και η θεολογία δεν είναι διανοητικό γεγονός, αλλά αποτέλεσμα της καθάρσεως και του φωτισμού της καρδιάς. Γι’ αυτό και οι απειρόκακοι παίδες, όντας νήπια ως προς την κακία, υποδέχθηκαν το Σωτήρα Χριστό ως Βασιλέα και Θεό, με τη γλώσσα τους κινούμενη από το Άγιον Πνεύμα.

Πόσο χαρακτηριστικός είναι ο λόγος του Αποστόλου Παύλου : «Αδελφοί, μη παιδία γίνεσθε ταις φρεσίν, αλλά τη κακία νηπιάζετε, ταις δε φρεσί τέλειοι γίνεσθε»¹¹. Πόσο συγκλονιστική ακόμη είναι η προτροπή του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά «νηπιάσωμεν και ημείς αδελφοί τη κακία, νέοι τε και πρεσβύται, άρχοντες ομού και αρχόμενοι»¹²!

Ακούμε σήμερα τα ιερά κείμενα, καθώς και την ιερά υμνολογία, να μας αναφέρουν για τη θριαμβευτική είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα. Όλα αυτά δεν είναι απλώς μία ανάμνηση του παρελθόντος, αλλά βίωση των πεπραγμένων στον παρόντα χρόνο. Είναι ο λειτουργικός χρόνος που εκτείνει την ενέργεια των γεγονότων μέχρι της συντελείας του αιώνος.

Μας καλεί, λοιπόν, η Εκκλησία με ύμνους, με προσευχή, με κατάνυξη και σιωπή να δοξάσουμε το Χριστό, να Τον υποδεχτούμε στο χώρο της καρδιάς, να συμπορευθούμε μαζί Του προς το εκούσιον Πάθος συσταυρούμενοι μαζί Του αλλά και συνανιστάμενοι. Γι’ αυτό και σήμερα : «κρατώντας τα βάγια, όχι μόνο στο χέρι, αλλά και στην ψυχή, και αφού την λευκάνουμε περισσότερο από το χιόνι, ας αποβάλλουμε από αυτήν όλη τη νέκρωση του παλαιού και δερματίνου χιτώνος, απορρίπτοντας κάθε καύχηση και έπαρση»¹³. Ας έχουμε, ακόμη, «μετριοφροσύνη όπως ο Χριστός, για να ανέλθουμε μαζί Του … ας στρώσουμε καλώς στο δρόμο της ζωής κλάδους ελαιών με την ελεημοσύνη, όπως τα παιδιά… για να βρούμε κι εμείς δια της ελεημοσύνης έλεος και να πορευθούμε μαζί με αυτήν στην άνω Ιερουσαλήμ»¹⁴.

Μαζί με αυτές τις παραπάνω σκέψεις δανεισμένες από τα πάγχρυσα χείλη των θεοφόρων πατέρων της Εκκλησίας μας, επιτρέψτε μου να σας σημειώσω και τα κάτωθι επ’ ευκαιρία της εισόδου μας στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα.

1. Να μην λείψει κανείς από τις Ιερές Ακολουθίες αυτής της εβδομάδος, που θα μας βοηθήσουν να βιώσουμε τα «Παθη τα σεπτά» μέσα σε κλίμα κατανύξεως και προσευχής. Να συμπορευθούμε, δηλαδή, μαζί με τον Κυριο μας προς το Παθος, για να φθάσουμε εν συνεχεία στη χαρά της Αναστάσεώς Του.

2. Να προετοιμασθούμε κατάλληλα δια του Μυστηρίου της Μετανοίας και της Εξομολογήσεως, προκειμένου να καθήσουμε στο Δεσποτικό Τραπέζι και να πάρουμε μέσα μας την αθάνατη τροφή, το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου. Οι λόγοι Του είναι χαρακτηριστικοί για όλους μας: «Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα εν εμοί μένει, καγώ εν αυτώ».

3. Θερμότατα σας παρακαλώ, να μείνουμε όλοι το βράδυ της Αναστάσεως στην Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία. Όπως θα τιμήσουμε τα Άχραντα Παθη του Κυρίου μας, θα πρέπει, συγχρόνως, να τιμήσουμε και το γεγονός της Αναστάσεώς Του, ΠΑΡΑΜΕΝΟΝΤΑΣ ΟΛΟΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΗ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ ΤΩΝ ΑΧΡΑΝΤΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ.

4. Εφιστώ ιδιαίτερα την προσοχή σας στην νηστεία αυτής της εβδομάδος, η οποία τελειώνει την Κυριακή του Πασχα, μετά τη Θεία Λειτουργία της Αναστάσεως. Άρα, λοιπόν, δεν επιτρέπεται, προφασιζόμενοι διαφόρους λόγους, να καταλύουμε τη νηστεία αυτής της εβδομάδος και μάλιστα τις πιο ιερές ημέρες, τη Μεγάλη Πεμπτη, τη Μεγάλη Παρασκευή και το Μεγα Σαββατο, ατιμάζοντας, έτσι, την περίοδο αυτή και περιφρονώντας το Παθος του Κυρίου.

5. Θερμά σας παρακαλώ, ακόμη, τις ημέρες αυτές να σκεφθούμε τούς αδελφούς μας, που υποφέρουν από διάφορες ασθένειες και από άλλα δυσβάστακτα προβλήματα • να τούς φέρνουμε στην σκέψη μας, στις προσευχές μας και να κάνουμε ο,τι είναι δυνατόν για να ανακουφίσουμε τον πόνο τους και να σκουπίσουμε τα δάκρυα από τα μάτια τους.
Να προσευχηθούμε, ακόμη, για όλους εκείνους που βρίσκονται μπλεγμένοι στα δίχτυα της αμαρτίας, για τα παιδιά μας, για τον κόσμο ολόκληρο.

6. Αν θέλουμε να θωρακίσουμε το σπίτι μας και να το κάνουμε απρόσιτο στον εχθρό της ψυχής μας, δεν έχουμε παρά να χρησιμοποιήσουμε τις δύο αρετές: την προσευχή και την ελεημοσύνη. Η ελεημοσύνη θα μας ανεβάσει στον Θρόνο του Θεού και θα μας δώσει τη δυνατότητα της παρρησίας κοντά Του κατά την ημέρα της κρίσεως.

Εύχομαι να συμμετάσχουμε όλοι με κατάνυξη ψυχής και με ταπείνωση στον ονειδισμό που για χάρη μας υπέμεινε ο Χριστός, καθώς και στα σωτήρια Παθήματά Του, προκειμένου να έχουμε συμμετοχή και στην δόξα Του στην Βασιλεία των Ουρανών.

^{1 Αγίου Ευλογίου Αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας, «Λόγος εις τα Βαΐα και εις τον πώλον», Κεφ. Β΄, PG 86b, 2916Β}

^{2 Αγίου Ευλογίου Αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας, «Λόγος εις τα Βαΐα και εις τον πώλον», PG 86b, 2916.}

^{3 Ιω. 12,1.}

^{4 Αγίου Ευλογίου, ο.π. 2913Α.}

^{5 Στιχηρό ιδιόμελο Αίνων εορτής Κυριακής των Βαΐων «Εξέλθετε έθνη…».}

^{6 Ψαλμ. 8,3}

^{7 Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, «Εις το κατά Ματθαίον – Ομιλία ΞΖ’», ΕΠΕ 11Α,339-341.}

^{8 Ευθυμίου Ζιγαβινού, «Ψαλμός VIII», PG 128,131B.}

^{9 Αγίου Ευλογίου, ο.π. 2921Ε.}

^{10 Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου, «Οι Δεσποτικές Εορτές», εκδ Α’, 1995, σελ. 216.}

^{11 Α’ Κορ. 14,20.}

^{12 Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, «Ομιλία ΙΕ’ – εκφωνηθείσα τη Κυριακή των Βαΐων», ΕΠΕ 9,416.}

^{13 Αγίου Ευλογίου, ο.π. κεφ. ιγ , 2936.}

^{14 ο.π. 2937.}