Εχουμε εισέλθει για άλλη μια φορά στην κατανυκτική περίοδο του Τριωδίου. Δεν θα αναφέρουμε όμως κάτι ειδικό σχετικά με αυτή την εκκλησιαστική περίοδο, καθώς το έχουμε κάνει αναλυτικά στο παρελθόν, σε άλλα άρθρα μας. Σήμερα όμως θα ασχοληθούμε περισσότερο με την παραβολή της Κυριακής του Ασώτου Υιού, ή για άλλους ορθότερα, του σπλαγχνικού Πατέρα, που έχει ορισθεί να αναγιγνώσκεται από την Αγία Εκκλησία μας στη 2η Κυριακή του Τριωδίου, στις προπαρασκευαστικές Κυριακές της Εκκλησίας μας, πριν εισέλθουμε στην Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή.
Δεν υπάρχει άνθρωπος που να έχει διαβάσει, ακούσει ή να έχει δει σε θεατρική ή κινηματογραφική παράσταση την συγκεκριμένη παραβολή και να έχει μείνει ασυγκίνητος. Μια παραβολή, μια ευαγγελική περικοπή, που εύστοχα έχει ειπωθεί πως και όλη η Αγία Γραφή και όλο το Ιερό Ευαγγέλιο αν χανόταν, μόνο με τη διάσωση αυτής και μόνο της παραβολής, θα ήταν αρκετό για να αντιληφθούμε όλο το πνεύμα και το νόημά της! Πέρα όμως από τη συναισθηματική φόρτιση και συγκίνηση που μπορεί κάποιος να νιώσει, αυτό που την κάνει ακόμη πιο σπουδαία, είναι το γεγονός πως όσο φορές και να τη διαβάσεις, όσες φορές και να στη διηγηθεί κάποιος, κάθε φορά θα βρεις και θα ανακαλύψεις κάτι νέο, κάτι που δεν είχες προσέξει ιδιαίτερα προηγουμένως, θα σου ανοιχτεί μία νέα προοπτική και θα σου δώσει μια νέα ελπίδα.
Στο παρόν άρθρο δεν θα επαναλάβουμε τη διήγηση της συγκεκριμένης παραβολής, καθώς τη θεωρούμε γνωστή και αυτονόητη. Θα επιμείνουμε όμως σε κάποιες στοχοποιημένες παρατηρήσεις και ερμηνευτικούς σχολιασμούς, που αφορούν τα βασικά πρόσωπα και αντικείμενα της παραβολής και αφορούν ιδιαιτέρως τον σύγχρονο άνθρωπο.
Σπλαγχνικός Πατέρας – Μόσχος ο σιτευτός: Και τα δύο αυτά στοιχεία, αφορούν τον Ενα και Τριαδικό Θεό της πίστεώς μας. Ο Θεός ως Δημιουργός του ανθρώπου από αγάπη, σχετίζεται με το πλάσμα του με ελευθερία αγαπητικά, δεν φέρνει εμπόδια στις επιλογές του ανθρώπου και όταν ο άνθρωπος αποτυγχάνει στις επιλογές του, τον περιμένει ανοιχτή αγκαλιά και γίνεται μόσχος σιτευτός (Χριστός) για να σώσει τον άνθρωπο από τις πληγές και την «πείνα» του στη μακρινή χώρα.
Οι δύο γιοι: Τα δύο παιδιά του Πατέρα είναι οι δύο βασικοί τύποι ανθρώπων που ο Θεός δημιούργησε «κατ’ εικόνα αυτού και καθ’ ομοίωσιν». Δηλαδή η ελευθερία του ανθρώπου και η προοπτική του να γίνει Αγιος Θεός κατά χάριν. Ο μικρός γιος αντιπροσωπεύει τον κάθε άνθρωπο που φεύγει μακριά από τον Θεό και τον εκκλησιαστικό τρόπο ζωής. Πέρα από αυτούς που ήταν πιστοί, ενδεχομένως αφορά και τους άπιστους και αιρετικούς ανθρώπους, ή αυτούς που αμφισβητούν ευθέως την ύπαρξη του Θεού. Η ευαγγελική περικοπή ασχολείται περισσότερο με τον άσωτο Υιό, που όμως φαίνεται με την επιστροφή του ότι σώζεται. Αντίθετα, έχουμε και τον μεγάλο γιο, τους ανθρώπους δηλαδή που ζουν εντός της Εκκλησίας (τότε που είπε την παραβολή βέβαια ο Κύριος αναφέρεται περισσότερο στους Φαρισαίους και Γραμματείς) και δεν βιώνουν την απώλεια του αδελφού τους, δεν έκαναν τίποτα για συμβάλουν στην επιστροφή του και όταν αυτή είναι γεγονός, ενοχλούνται, θυμώνουν και αντιστέκονται στην ανοιχτή αγκαλιά του πατέρα τους. Δεν ζουν τη χαρά, προβάλλουν τη δικαιοσύνη και όχι τη φιλανθρωπία και δεν έχουν σε βάθος καταλάβει τη σημαίνει να ζεις με Θεό μέσα από το πρόσωπο του αδελφού.
Σπατάλη της «ουσίας» – ξυλοκέρατα: Ο άνθρωπος έχει λάβει ως δωρεά πολλά χαρίσματα, που όμως διατηρούνται και αυξάνονται μόνο σε κοινωνία με τον Θεό. Οταν δεν υπάρχει αυτή η κοινωνία, δημιουργείται αρχικά μία ηδονή, που γρήγορα γίνεται οδύνη, υπάρχει η απατηλή αίσθηση της αυτοθέωσης και ψευδοελευθερίας, που όμως τα αποτελέσματα μακροπρόθεσμα είναι τραγικά για τον άνθρωπο. Το χειρότερο, χάνεται ο «πλούτος» και προσπαθεί να ζήσει με «τροφές» που έτρωγαν τα ζώα και φυσικά δεν μπορούν να τον χορτάσουν. Από «κύριο» τον κάνουν «δούλο», από άνθρωπο άλογο ζώο.
Η επιστροφή – το γλέντι στην πατρική εστία: Ο άνθρωπος, όσο και να απομακρυνθεί, σε όποια κατάσταση τραγική και αν φτάσει, αν θυμηθεί τον παράδεισο και ότι οι δούλοι (τα πρόσωπα της θείας οικονομίας: προφήτες, απόστολοι, κληρικοί ως διάκονοι στη σημερινή εποχή) περνούν καλύτερα από ότι ο Υιός μακριά από τον πατέρα, θα επιστρέψει. Το γεγονός ότι έρχεται «εις ευατόν» τον κάνει να παίρνει τη σωστή απόφαση να επιστρέψει. Αυτό τον σώζει και μάλιστα με την ταπείνωση ότι δεν αξίζει να είναι πλέον «Υιός». Ο άνθρωπος όταν αναγνωρίζει την αδυναμία και την πτώση, αυτό τον καθιστά δυνατό και ανορθωμένο. Του δίνει το «δακτυλίδι της υιοθεσίας» και το «ένδυμα το λευκό» και τη συμμετοχή στο «γλέντι με τη βρώση του μόσχου του σιτευτού»!
Κλείνοντας αδελφοί μου, καταλαβαίνουμε όλοι ότι σ’ αυτή τη ζωή ο μόνος προορισμός μας είναι η επιστροφή σε αυτή την ανοιχτή πατρική αγκαλιά. Μόνο τότε είμαστε πραγματικά άνθρωποι με την ετυμολογική (άνω+θρώσκω) και ουσιαστική έννοια του όρου και όχι γήινοι χωρίς Θεό, χωρίς χαρά, χωρίς μετάνοια. Η περίοδος του Τριωδίου είναι αυτή ακριβώς η ευκαιρία μας για επιστροφή, ας ξεκινήσουμε, ο Θεός καρτερικά περιμένει!
π. Αντώνιος Χρήστου, Εφημερίδα «Κιβωτό της Ορθοδοξίας»
Γίνετε συνοδοιπόροι μας στην γνώση και την ενημέρωση. Στείλτε στο [email protected] άρθρα, φωτογραφίες, βίντεο ή κάτι που πιστεύετε ότι αξίζει να μοιραστείτε τόσο με εμάς όσο και με τους αναγνώστες μας.
