του Αρχιμ. Γρηγορίου Κωνσταντίνου, Δρ. Θεολογίας
Ἡ «Νέα Ἐποχῆ» ὡς κίνημα ἀποτελεῖται ἀπό πολυάριθμες ἀνθρώπινες ὁμάδες πού ἔχουν κερδίσει τήν ἐπαγγελματική τους καταξίωση ἔχοντας ἐνεργό ρόλο σέ κάθε τομέα τῆς κοινωνικῆς ζωῆς. Ἡ «Κίνηση» ἐκφράζεται μέ διάφορες μορφές, καί μέ λεπτούς τρόπους, ἀπό κάποιες θρησκευτικοῦ καί κοσμικοῦ τύπου ἐκδηλώσεις. Στά διάφορα προγράμματα πού προσφέρει, ὁδηγεῖ πολλές φορές τά ἀθώα θύματά της, συμπαρασύροντας καί χριστιανούς νά ἀναμιχθοῦν μαζί τους, σέ μία ἀρνητική ψυχολογική καί χαώδη κατάσταση. Ἀπό αὐτήν τήν ἄποψη ἡ μεθόδευση τῆς λεγόμενης «Νέας Ἐποχής» ἀποτελεῖ μία ἐπιτυχή διαστρέβλωση τῶν ἀπαντήσεων καί τῶν προοπτικῶν της, ἕνα τέχνασμα δηλαδή, ὅπως ἀκριβῶς συνέβη στόν Κῆπο τῆς Ἐδέμ. Στήν περίπτωση αὐτή εἶναι σαφής ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ διά τοῦ Εὐαγγελίου πρός τήν Ἐκκλησία: «ἐγερθήσονται γὰρ ψευδό-χριστοι καὶ ψευδοπροφῆται καὶ δώσουσι σημεῖα καὶ τέρατα πρὸς τὸ ἀποπλανᾶν, εἰ δυνατόν, καὶ τοὺς ἐκλεκτούς»[7].
Σχολιάζοντας τό χωρίο αὐτό τοῦ εὐαγγελιστοῦ Μάρκου ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς συνιστᾶ ἰδιαίτερη προφύλαξη στό ἄκουσμα τῶν διδασκαλιῶν ἀπό τούς ψευδοπροφήτες λέγοντας χαρακτηριστικά: «οἱ τῆς τοῦ Χριστοῦ ᾿Εκκλησίας, τῆς ἀληθείας εἰσί· καὶ οἱ μὴ τῆς ἀληθείας ὄντες, οὐδὲ τῆς τοῦ Χριστοῦ ᾿Εκκλησίας εἰσί»[8]. Ὡστόσο ὅμως ἡ σημασία τῆς Νέας Ἐποχῆς ἐν μέρει ταυτίζεται μὲ τὸ Κίνημα τῆς νέας Ἐποχῆς, μόνο ὡς πρός τήν μεθοδολογία. Βεβαίως κάθε Κίνημα μπορεῖ νά ἀκολουθεῖ κάποιες τεχνικὲς ἢ θρησκευτικὲς πρακτικές, ποὺ δέν εἶναι ἐνιαῖες. Ἡ σημασία τῆς Νέας Ἐποχῆς εἶναι εὐρύτερη ἀπό τήν σημασία τῆς Κινήσεως, τῶν Κινημάτων, γιατί ὑπάρχουν καί τά λεγόμενα χριστιανικά κινήματα τῆς Νέας Ἐποχῆς, δηλαδή, ἡ Νέα Ἐποχή ἔχει μία πολύπλευρη πνευματικότητα, ἡ ὁποία ἀφομοιώνει τίς θρησκευτικές πεποιθήσεις χριστιανῶν, μουσουλ-μάνων, ἰνδουιστῶν, κ.τ.λ. μέ νέο πνευματικό προσανατολισμό. Γι’ αὐτό καί ὑπάρχουν κινήματα τῆς «Νέας Ἐποχῆς» πού ὑπάγονται στίς διάφορες θρησκεῖες καί ἄλλα ὅμως πού δέν ἔχουν θρησκευτική ἀναφορά, ἀλλά κοινωνική, πολιτική, οἰκονομική κ. ἄ. Ἔτσι λοιπόν ἡ διάκριση τοῦ ὄρου «Νέα Ἐποχή» ἀπό τά λεγόμενα «Κινήματα τῆς Νέας Ἐποχῆς» εἶναι σημαντική. Ἡ «Νέα Ἐποχή» ἐκφράζει τήν πνευματικότητα καί τά «Κινήματα» τήν προσφέρουν, μέ βάση τό θρησκευτικό ὑπόβαθρο τῶν πιστῶν τοῦ κάθε Κινήματος. Γιά τήν κατανόηση τῶν Κινημάτων αὐτῶν, προϋποτίθεται ὅμως ἡ γνώση τῶν βασικῶν χαρακτηριστικῶν μεθοδολογικῶν γνωρισμάτων πού θέτει ἡ Νέα Ἐποχή. Τοιουτοτρόπως μπορεῖ σέ ἕνα Κίνημα πολιτικό, οἰκονομικό κ.τ.λ. νά ἀνήκουν πιστοί διαφόρων θρησκειῶν. Αὐτό ἄλλωστε κατανόησε καί ἡ ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία, ἡ ὁποία ἀντιλήφθηκε τήν βασική αὐτή παρατήρηση.
Στήν διάκριση μεταξύ «Νέας Ἐποχῆς» καί «Κίνηση τῆς Νέας Ἐποχῆς» ἡ Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία, ἀναφερόμενη στόν ὅρο «Νέα Ἐποχή», τήν ἀντιλαμβάνεται ὡς μία εὐρεία παράδοση, πού ἐνσωματώνει πολλές ἰδέες μή ἔχοντας σχέση μέ τήν ἀλλαγή τῆς Ἐποχῆς τῶν Ἰχθύων στήν Ἐποχή τοῦ Ὑδροχόου ἀλλά μέ τήν θρησκευτική σκοπιμότητα. Ἡ «Νέα Ἐποχή» νοείται ὡς μία γενικευμένη μελλοντική πραγματικότητα, δηλαδή ὡς πλανητική πνευματικότητα πού θά συνυπάρχει μέ τίς θρησκεῖες, τά πολιτικά ὄργανα καί ἄλλα στοιχεία τῆς σύγχρονης κοινωνίας μέ ἔμφαση στήν ἐπικοινωνία, τήν ἐκπαίδευση, κ. ἄ[9]. Ἡ Ἐποχή τοῦ Ὑδροχόου δέχεται μία μεγάλη ἐπιρροή ἀπό τό Κίνημα τῆς Νέας Ἐποχῆς ἀπό τήν θεοσοφία, τόν πνευματισμό καί τήν ἀνθρωπο-σοφία. Ἡ Νέα Ἐποχή τονίζει ἀκριβῶς τήν Ἀλλαγή Παραδείγμα-τος στήν ζωή τῶν ἀνθρώπων, μία νέα πνευματική συνειδητο-ποίηση. Ἡ ἐποχή τοῦ Ὑδροχόου μας λένε, εἶναι μιά χρυσή ἐποχή γιά τήν ἀνθρωπότητα.
Ὁ μελετητής τῆς Κίνησης[10] μπορεῖ νά ξεχωρίσει τά δίκτυα ἀνάλογα μέ τήν ἐξάπλωσή τους, (κοινοτικά, περιφερειακά, ἐθνικά, διεθνικά) καί μέ τούς ἐπιμέρους σκοπούς πού ἐξυπηρετοῦν μέσα στήν Κίνηση ἤ τά κοινά σημεῖα[11] πού ἔχουν τόν «πνευματικό» τους στόχο. Τά ἐπί μέρους δίκτυα ἑνώνονται μεταξύ τους ἔχοντας τίς ἴδιες ἰδεολογίες ἤ τούς ἴδιους ἐχθρούς, χωρίς νά εἶναι ἀπαραίτητο νά ξέρει ἡ κάθε ὁμάδα βέβαια ὅτι ὑπηρετεῖ τούς σκοπούς τῆς κίνησης (New Age). Οἱ σκοποί αὐτοί κάθε ἄλλο παρά γιά τό καλό τοῦ συνόλου εἶναι. Ἀντιθέτως ὅλες οἱ ἐνέργειες καί οἱ κινήσεις τῶν ὁμάδων πού γίνονται ἀπο-βλέπουν στήν ὠφέλεια καί μόνο τῆς ὁμάδας[12].
***
[7] Μρ. 13,22.
[8] «Ἀναίρεσις γράμματος ᾿Ιγνατίου», § 3, Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ ῞Απαντα τὰ ῎Εργα, τ. 3, σ. 608, ΕΠΕ, Θεσσαλονίκη 1983.
[9] PCC καί PCID, ‘‘Jesus Christ the bearer of the water of life, A Christian reflection on the “New Age”, Strathfield, NSW: St. Paul’s, 2002 , § 2,1.:«For many people, the term New Age clearly refers to a momentous turning-point in history. According to astrologers, we live in the Age of Pisces, which has been dominated by Christianity. But the current age of Pisces is due to be replaced by the New Age of Aquarius early in the third Millennium. The Age of Aquarius has such a high profile in the New Age movement largely because of the influence of theosophy, spiritualism and anthroposophy, and their esoteric antecedents. People who stress the imminent change in the world are often expressing a wish for such a change, not so much in the world itself as in our culture, in the way we relate to the world; this is particularly clear in those who stress the idea of a New Paradigm for living. It is an attractive approach since, in some of its expressions, people do not watch passively, but have an active role in changing culture and bringing about a new spiritual awareness. In other expressions, more power is ascribed to the inevitable progression of natural cycles. In any case, the Age of Aquarius is a vision, not a theory. But New Age is a broad tradition, which incorporates many ideas which have no explicit link with the change from the Age of Pisces to the Age of Aquarius. There are moderate, but quite generalised, visions of a future where there will be a planetary spirituality alongside separate religions, similar planetary political institutions to complement more local ones, global economic entities which are more participatory and democratic, greater emphasis on communication and education, a mixed approach to health combining professional medicine and self-healing, a more androgynous self-understanding and ways of integrating science, mysticism, technology and ecology. Again, this is evidence of a deep desire for a fulfilling and healthy existence for the human race and for the planet. Some of the traditions which flow into New Age are: ancient Egyptian occult practices, Cabbalism, early Christian gnosticism, Sufism, the lore of the Druids, Celtic Christianity, mediaeval alchemy, Renaissance hermeticism, Zen Buddhism».
[10] Πρβλ. Για τις διάφορες έννοιες που χρησιμοποιούνται βλέπε: «“Indra,” “Agni,” “Rudra,” “Varuna,” “Ushas,” “Prithvi,” “Soma,” “Prajapati,” “Hiranyagarbha,” “Aditi,” “Maruts,” “Kubera,” “Surya,” “Vishvedevas,” “Vishvakarman,” “Mitra,” “Yama,” “Ashvins,” “Brihaspati,” “Dyaus Pitar,” “Vayu,” “Aryaman,” “Tvashtar” and “Hindu Influences on Western Culture,” Encyclopedia of Hinduism, (eds., Denise Cush, Catherine Robinson & Michael York), London & New York: Routledge, 2008.
[11] Πρβλ. ‘’New and Emerging Religions,” “Shamanism – Introduction & Traditional,” “Shamanism – Urban,” “Carlos Castaneda,” “Holidays and Nature,” “Demons,” “Geomancy,” “Marija Gimbutas,”, “Aldous Huxley,” “Prince Charles,” “Sigmund Freud,” “Max Müller,” “Proto-Indo-Europeans,” “Holidays & Nature,” “Pagan festivals (contemporary),” “Pagan Calendar,”, “Sun Worship,” “UFOs, Extra-Terrestrials, and Nature,” “Channeling,” “Stone Circles,” “Polytheism,” “pantheism,” “Astrology,” “New Age Religion and Nature,” “Magic,” “Complexity Theory,” Encyclopedia of Religion and Nature (eds., Bron Taylor & Jeffrey Kaplan), London/New York: Thoemmes Continuum, 2005.
[12] ΕΛ. ΑΝΑΡΙΤΗ, Οἱ νεοεποχίτες, Ἀθήνα 2004, σ. 32.
[Συνεχίζεται Μέρος Β΄]