Σήμερα ἡ Ἐκκλησία ἑορτάζει καὶ τιμᾶ τὴν ἱερὴ μνήμη τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος εἶν’ ἕνας ἀπὸ τοὺς τρεῖς μεγάλους ἱεράρχες καὶ οἰκουμενικοὺς διδασκάλους τῆς Ἐκκλησίας μαζὶ μὲ τὸν Μέγα Βασίλειο καὶ τὸν Ἰωάννη τὸ Χρυσόστομο. Μετὰ τὸν ἀπόστολο καὶ εὐαγγελιστὴ Ἰωάννη, εἶναι ὁ δεύτερος στὸν ὁποῖο ἡ Ἐκκλησία ἀπένειμε τὸν τίτλο τοῦ Θεολόγου· ὁ τρίτος εἶναι ὁ ἅγιος Συμεὼν ὁ νέος Θεολόγος. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος εἰδικώτερα εἶναι ὁ τριαδικὸς θεολόγος, γιατί σὲ κάθε του λόγο κεντρικὴ διδασκαλία του εἶναι πάντα τὸ μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδος. Στὸν πέμπτο θεολογικὸ λόγο του γράφει· οἱ πιστοὶ «προσκυνοῦσι τὸν Πατέρα, τὸν Υἱὸν καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα, μίαν Θεότητα…».

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος γεννήθηκε στὰ 329 στὴν Ἀριανζό, ἕνα μικρὸ χωριὸ τῆς Καππαδοκίας, κοντὰ στὴν κωμόπολη Ναζιανζό, γι’ αὐτὸ καὶ λέγεται Ναζιανζηνός. Ὁ πατέρας του λεγότανε κι αὐτὸς Γρηγόριος κι ἦταν ἐπίσκοπος Ναζιανζοῦ, ἡ δὲ μητέρα του λεγόταν Νόννα. Ἀπὸ μικρὸς ἦταν φιλομαθὴς καὶ ἐπιμελὴς κι ἔκαμε λαμπρὲς καὶ ἐξαίρετες σπουδὲς στὴ Ναζιανζό, στὴν Καισαρεία τῆς Καππαδοκίας, στὴν Καισαρεία τῆς Παλαιστίνης, στὴν Ἀλεξάνδρεια καὶ τέλος στὰς Ἀθήνας. Ἐκεῖ γνωρίστηκε μὲ τὸ συμπατριώτη του Μέγα Βασίλειο, συνδέθηκαν ἀδελφικὰ κι ἔμειναν μαζὶ σπουδάζοντας ἕξη ὁλόκληρα χρόνια τὴν ἔξω φιλοσοφία. Στὸ τέλος τοῦ προσφέρθηκε καθηγητικὴ θέση, μὰ ἐκεῖνος προτίμησε νὰ ξαναγυρίση στὴν πατρίδα του Ναζιανζό.

Στὴν Καππαδοκία συναντήθηκαν οἱ δυὸ συμμαθητὲς κι ἔζησαν πάλι μαζί, ἀποτραβηγμένοι στὴν ἔρημο, ἀσκούμενοι καὶ μελετώντας τώρα τὰ ἱερὰ γράμματα. Σὲ ἡλικία 30 ἐτῶν ὁ ἅγιος Γρηγόριος πῆρε τὸ βάπτισμα καὶ χειροτονήθηκε ἀπὸ τὸν πατέρα του πρεσβύτερος. Ἔμεινε γιὰ καιρὸ βοηθώντας τὸ γέροντα πατέρα του ἐπίσκοπο Γρηγόριο καὶ τὸ 372 σὲ ἡλικία 43 ἐτῶν ὁ Μέγας Βασίλειος, ποὺ ἦταν πιὰ ἀρχιεπίσκοπος Καισαρείας, τὸν χειροτόνησε ἐπίσκοπο Σασίμων. Αὐτὴ ἡ χειροτονία ἔγινε παρὰ τὴ θέλησή του, γι’ αὐτὸ κι ὁ ἅγιος Γρηγόριος δὲν δέχθηκε νὰ πάη στὰ Σάσιμα, ἀλλὰ ἔμεινε βοηθώντας τὸν πατέρα του στὴ Ναζιανζό. Γι’ αὐτὴ τὴ χειροτονία ὁ Μέγας Βασίλειος γράφει σὲ μία ἐπιστολή του ὅτι γιὰ τὸν ἅγιο Γρηγόριο ἄξιζε μία ἐπισκοπὴ ὅση ὅλος ὁ κόσμος.

Τὸ 375, ὅταν πέθανε ὁ πατέρας τοῦ ἁγίου Γρηγορίου, οἱ ὀρθόδοξοί τῆς Κωνσταντινούπολης, ποὺ οἱ ἀρειανοί τοὺς εἶχαν πάρει ὅλες σχεδὸν τὶς Ἐκκλησίες, πῆγαν στὴ Ναζιανζὸ καὶ κάλεσαν τὸν ἅγιο Γρηγόριο. Ἦταν ὁ μόνος ποὺ θὰ μποροῦσε, μὲ τὴ θεολογική του σοφία καὶ τὴ ρητορική του δεινότητα νὰ ἀντιμετώπιση τοὺς αἱρετικούς. Ἦλθε λοιπὸν στὴν Κωνσταντινούπολη, καὶ σὲ μία μικρὴ Ἐκκλησία τῆς ἁγίας Ἀναστασίας ἡ Ὀρθοδοξία ἔστησε τὸ στρατηγεῖο της ἐναντίον τῶν αἱρέσεων. Ἐκεῖ ὁ ἅγιος Γρηγόριος εἶπε τοὺς περίφημους πέντε θεολογικοὺς λόγους κατὰ τῶν ἀρειανῶν καὶ τῶν μακεδονιανῶν. Ἀρειανοὶ ἦσαν οἱ ὀπαδοὶ τοῦ Ἀρείου, ποὺ ἀρνιοῦνταν τὴ θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ μακεδονιανοὶ οἱ ὀπαδοὶ τοῦ Μακεδονίου, ποὺ ἀρνιοῦνταν τὴ θεότητα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Στὰ 381 ἔγινε στὴν Κωνσταντινούπολη ἡ δεύτερη οἰκουμενικὴ Σύνοδος, ἡ ὁποία ἐσύνταξε τὰ πέντε τελευταῖα ἄρθρα τοῦ Συμβόλου τῆς πίστεως· τὸ ὄγδοο ἄρθρο, «Καὶ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον…», εἶναι ἡ διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου. Ἡ Σύνοδος, ὅταν τότε χήρεψε ὁ ἀρχιεπισκοπικὸς θρόνος τῆς Κωνσταντινούπολης, ἐξέλεξε ἀρχιεπίσκοπο τὸν ἅγιο Γρηγόριο. Ἔτσι, ὅταν ὓστερ’ ἀπέθανε ὁ Πρόεδρος τῆς Συνόδου ἅγιος Μελέτιος ἀρχιεπίσκοπος Ἀντιοχείας, Πρόεδρος τῆς Συνόδου ἔγινε ὁ ἅγιος Γρηγόριος. Ἐπειδὴ ὅμως ἀργότερα ἀκούστηκαν διαμαρτυρίες καὶ ἀμφισβητήσεις καὶ μάλιστα ἀπὸ τοὺς ἐπισκόπους τῆς Μακεδονίας, ποὺ ἦλθαν καθυστερημένοι στὴ Σύνοδο, ὁ ἅγιος Γρηγόριος παραιτήθηκε κι ἀπὸ ἀρχιεπίσκοπος κι ἀπὸ Πρόεδρος τῆς Συνόδου κι ἔφυγε στὴν Καππαδοκία.

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἀφῆκε στὴν Ἐκκλησία, ἐκτὸς ἀπὸ τὸν ἅγιο βίο του καὶ σπουδαῖο συγγραφικὸ ἔργο. Περίφημος εἶναι ὁ Συντακτήριος λόγος, μὲ τὸν ὁποῖο, ὅταν παραιτήθηκε, ἀποχαιρέτησε τὴ Σύνοδο καὶ τοὺς χριστιανοὺς τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς. Ὅταν, μετὰ τὴν παραίτησή του, ὁ ἅγιος Γρηγόριος κατέβηκε στὴν Καππαδοκία, ὁ Μέγας Βασίλειος εἶχε ἀποθάνει πρὶν δύο χρόνια. Τότε ἔγραψε καὶ εἶπε τὸν ἐπίσης περίφημο ἐπιτάφιο λόγο στὸ Μέγα Βασίλειο. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ἔζησε ἀκόμα ὀκτὼ χρόνια καὶ ἀπέθανε στὰ 389 σὲ ἡλικία 60 ἐτῶν. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Ναζιανζηνὸς εἶναι πραγματικὰ ὁ Θεολόγος Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας· ἱερουργὸς τοῦ λόγου καὶ τῶν θείων Μυστηρίων, ποὺ ἀποχαιρέτιζε τὴ δεύτερη οἰκουμενικὴ Σύνοδο κι ἔλεγε· «Καθαρὰν καὶ ἀκίβδηλον τὴν ἱερωσύνην ἐφύλαξα». Ἀμήν.

Διονύσιος Ψαριανός (Μητροπολίτης Σερβίων καί Κοζάνης (+)

Γίνετε συνοδοιπόροι μας στην γνώση και την ενημέρωση. Στείλτε στο [email protected] άρθρα, φωτογραφίες, βίντεο ή κάτι που πιστεύετε ότι αξίζει να μοιραστείτε τόσο με εμάς όσο και με τους αναγνώστες μας.

Πρόσφατα Άρθρα

Πρόγραμμα Πανηγύρεως Ιερού Ναού Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και της Αγίας Φωτεινής Υμηττού

ΙΕΡΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ Την 24η και 25η Μαρτίου επί τη Εορτή του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου πανηγυρίζει με λαμπρότητα  ο Μητροπολιτικός Ιερός Ναός του Ευαγγελισμού της...

Δικαίωση Ι. Μητροπόλεως Σουηδίας από το Δικαστήριο

Σουηδικό Δικαστήριο, με πρόσφατη απόφασή του, επεδίκασε στο Σουηδικό Συνδικάτο Εργαζομένων “Vision”, την καταβολή χρηματικής αποζημιώσεως στην Ι. Μητρόπολη Σουηδίας και πάσης Σκανδιναυΐας, μετά...

Επιστολή του Αρχιεπισκόπου Θυατείρων προς τον Βρετανό Πρωθυπουργό για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα

Θερμή επιστολή προς τον Πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου κ. Ρίσι Σούνακ απέστειλε ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Θυατείρων και Μεγάλης Βρεταννίας κ. Νικήτας, ζητώντας την επιστροφή...

Ο Μητρ. Ναυπάκτου στήν ἐκδήλωση τοῦ Συλλόγου ΑΜΕΑ «ΑΛΚΥΟΝΗ» γιά τήν Ἐθνική Ἐπέτειο τοῦ 1821

Τήν Τετάρτη, 22 Μαρτίου 2023, ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ἱερόθεος παραβρέθηκε σέ μουσικοχορευτική ἐκδήλωση γιά τήν Ἐθνική Ἐπέτειο τῆς 25ης Μαρτίου, πού διοργάνωσε ὁ...

«Ὁ Εὐαγγελισμός: τῆς Θεοτόκου καί τῶν Ἑλλήνων»

Ἐν Δελβινακίῳ τῇ 13ῃ Μαρτίου 2023 Ἀγαπητοί μου Χριστιανοί, -Α- Εἶναι ἀμφίβολο ἄν ἄλλοι λαοί ἔχουν τόσο πολύ συνδεδεμένη τήν πίστη μέ τούς ἐθνικούς τους ἀγῶνες. Ἡ...

Ολοκληρώνεται η  ανέγερση του Ιερού Ναού Αναλήψεως του Σωτήρος στο Βλοχό Καρδίτσας

Τον υπό ανέγερση Ιερό Ναό Αναλήψεως του Σωτήρος στο Βλοχό Καρδίτσας ολοκληρώνει η Περιφέρεια Θεσσαλίας με έργο προϋπολογισμού 130.000 ευρώ που χρηματοδοτείται από το...

Η Εξόδιος Ακολουθία του Αοιδίμου Ηγουμένου της Ιεράς Μονής Προφ. Ηλιού Θήρας, Αρχιμ. Δαμασκηνού

Στο Καθολικό της Ιεράς Μονής Προφήτου Ηλιού Θήρας τελέσθηκε σήμερα η Εξόδιος Ακολουθία του αιφνιδίως προς Κύριον μεταστάντος αοιδίμου Καθηγουμένου Αρχιμ. Δαμασκηνού, προεξάρχοντος του...

Στο Λίβανο και τη Συρία ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος

Στο Λίβανο και τη Συρία πραγματοποιεί συνοδική επίσκεψη, από χθες 21 Μαρτίου, ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος, προκειμένου να παραδώσει, την...

«Προετοιμασία για το Πάσχα»

Δύο εκδηλώσεις διεξήχθησαν στην Κέρκυρα, διοργανωμένες από την τοπική Εκκλησία. Το πρωί της Τρίτης 21 Μαρτίου 2023, στο Πνευματικό Κέντρο, έγινε Γενική Ιερατική Σύναξη...

Τρισάγιο στον Μακαριστό Κωνσταντίνο Γανωτή

Στον Ιερό Ναό Αγίου Ανδρέου Πατησίων βρέθηκε σήμερα ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος για να τελέσει Τρισάγιο επί του σκηνώματος ενός γνησίου «Ανθρώπου...

Κυριάκος Μητσοτάκης: Οι εκλογές θα γίνουν τον Μάιο

Την πρώτη του συνέντευξη μετά την τραγωδία στα Τέμπη παραχώρησε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην εκπομπή «Πρωταγωνιστές» του Σταύρου Θεοδωράκη. Ο πρωθυπουργός αναφερόμενος στο θέμα...

Σύναξη Εκκλησιαστικών Συμβουλίων Αρχιερατικής Περιφέρειας Λυκοστομίου

Τους νέους Επιτρόπους, μέλη των Εκκλησιαστικών Συμβουλίων των Ενοριών της Αρχιερατικής Περιφέρειας Λυκοστομίου της Ιεράς Μητροπόλεως Λαρίσης και Τυρνάβου προσκάλεσε σε σύναξη στον Ιερό...

ΧΙΟΥ ΜΑΡΚΟΣ: «Μιά Ἑλλάδα μέ κεφαλὴ της τὸν Χριστό»

Μέσα σὲ κλίμα ὀρθοδόξου χριστιανικοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ὕφους καὶ ἤθους, ἀλλὰ καὶ  μὲ ὑψηλὸ ἐθνικὸ φρόνημα, οἱ νέοι ἀκρίτες τοῦ Αἰγαίου, τὰ παιδιὰ τῶν Κατηχητικῶν...

Η Εξόδιος Ακολουθία της Μακαριστής Καθηγουμένης της Ιεράς Μονής Αγίου Κοσμά Αιτωλού Θέρμου

Σε κλίμα συγκίνησης τελέσθηκε το μεσημέρι της Τρίτης 21ης Μαρτίου 2023 η Εξόδιος Ακολουθία της μακαριστής Γερόντισσας Ευθυμίας Γκελτή, Καθηγουμένης της Ιεράς Μονής Αγίου...

Ο Μητρ. Πειραιώς ενημερώνει τους πιστούς για τις ψευδοπροφητείες τις ψευδοθεραπείες και τις πλάνες

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πειραιώς κ.Σεραφείμ ενημερώνει τους πιστούς για τις ψευδοπροφητείες και τις ψευδοθεραπείες στους χώρους της αιρέσεως των Πεντηκοστιανών και για τις πλάνες...