Ο Άγιος Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός (329 – 25 Ιανουαρίου 390), γνωστός και ως Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος και Γρηγόριος της Ναζιανζού, ήταν Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως τον 4ο αιώνα μ.Χ. Θεωρείται  ως ο πιο ταλαντούχος ρήτορας μεταξύ των Πατέρων της Εκκλησίας. Ως κλασικά εκπαιδευμένος ομιλητής και φιλόσοφος του Ελληνισμού, κατάφερε να συνδυάσει τον Ελληνισμό με την πρώτη Εκκλησία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Σημαντικός ήταν ο ρόλος του  στη διαμόρφωση της Τριαδικής Θεολογίας τόσο μεταξύ των Ελληνόφωνων όσο και με των Λατινόφωνων Θεολόγων και έγινε γνωστός ως «Τριαδικός Θεολόγος». Ο Γρηγόριος είναι άγιος και της Ανατολικής και της Δυτικής Χριστιανικής Εκκλησίας. Στη Ρωμαϊκή Καθολική Εκκλησία θεωρείται ως ένας από τους Δασκάλους της Εκκλησίας – στην Ανατολική Ορθόδοξη και στη Δυτική Καθολική Εκκλησία είναι γνωστός ως ένας από τους Τρεις Ιεράρχες, μαζί με το Βασίλειο τον Μέγα και τον Ιωάννη το Χρυσόστομο.

Γεννήθηκε στο χωριό Αριανζός κοντά στη Ναζιανζό της νοτιοδυτικής Καππαδοκίας. Ο Γρηγόριος σπούδασε ρητορική και φιλοσοφία στη Ναζιανζό, στην Καισάρεια, στην Αλεξάνδρεια και στην Αθήνα, όπου συνάντησε και έγινε φίλος με το Βασίλειο τον Μέγα και τον Ιουλιανό. Στην Αθήνα, δάσκαλοι του ήταν οι γνωστοί ρήτορες Ιμέριος και Προαιρέσιος.

Το 361,  επέστρεψε στη Ναζιανζό και χειροτονήθηκε πρεσβύτερος από τον πατέρα του, ο οποίος τον ήθελε για να τον βοηθάει να φροντίζει τους τοπικούς Χριστιανούς. Όταν έφθασε στη Ναζιανζό, ο Γρηγόριος βρήκε τη Χριστιανική κοινότητα χωρισμένη λόγω των θεολογικών διαφορών και τον πατέρα του να κατηγορείται για συμμετοχή σε αίρεση από τους τοπικούς μοναχούς. Ο Γρηγόριος κατάφερε να ενώσει τους τοπικούς Χριστιανούς εκμεταλλευόμενος τις διπλωματικές και τις ρητορικές του ικανότητες.

Την ίδια ώρα, ο αυτοκράτορας Ιουλιανός δήλωσε δημοσίως πώς ήταν κατά του Χριστιανισμού. Ως απάντηση, ο Γρηγόριος έγραψε τις «Ύβρεις» κατά του Ιουλιανού, μεταξύ του 362 και του 363. Στις «Ύβρεις» καταγράφει πως ο Χριστιανισμός θα ξεπεράσει ηγέτες όπως ο Ιουλιανός με αγάπη και υπομονή. Ο Γρηγόριος πέρασε τα επόμενα χρόνια καταπολεμώντας τον Αρειανισμό, ο οποίος απειλούσε να διαιρέσει την Καππαδοκία. Χειροτονήθηκε Επίσκοπος στα Σάσιμα, το 372, από τον Βασίλειο.

Στα τέλη του 372 ο Γρηγόριος επέστρεψε στη Ναζιανζό για να βοηθήσει τον ετοιμοθάνατο πατέρα του στη διαχείριση της επισκοπής του. Αυτό δημιούργησε πρόβλημα στη σχέση του με τον Βασίλειο, ο οποίος ήθελε τον Γρηγόριο στα Σάσιμα. Ο Γρηγόριος απάντησε πώς δεν θέλει να συνεχίσει να παίζει τον ρόλο της μαριονέτας για να προωθήσει τα ενδιαφέροντα του Βασιλείου. Έστρεψε την προσοχή του στα καθήκοντα του ως βοηθός του Επισκόπου της Ναζιανζού.

Το 379, η Σύνοδος της Αντιοχείας και ο τοπικός αρχιεπίσκοπος, Μελέτιος, ζήτησαν τον Γρηγόριο να πάει στην Κωνσταντινούπολη. Παρά τους δισταγμούς του, ο Γρηγόριος δέχθηκε. Η εξαδέλφη του, Θεοδοσία, του πρόσφερε μια έπαυλη για κατοικία – αμέσως ο Γρηγόριος μετέτρεψε την έπαυλη σε Εκκλησία, την οποία ονόμασε «Αναστασία» («σκηνή για την ανάσταση της πίστης»). Εκεί είχε εκδώσει 5 ομιλίες για την Αγία Τριάδα:

Οι ομιλίες του Γρηγορίου έτυχαν καλής υποδοχής και πολλοί πιστοί πήγαιναν στην «Αναστασία» για να τον ακούσουν. Φοβούμενοι τη δημοτικότητα του Γρηγορίου, οι υποστηρικτές του Αρειανισμού αποφάσισαν να επιτεθούν. Το Πάσχα του 379, οι οπαδοί προέβησαν σε βιαιοπραγίες μέσα στην Εκκλησία, σκοτώνοντας έναν Επίσκοπο και τραυματίζοντας τον Γρηγόριο. Όταν ξέφυγε από τον όχλο, ο Γρηγόριος προδόθηκε από ένα φίλο του, τον φιλόσοφο Μάξιμο τον Κυνικό. Στην Κωνσταντινούπολη, οι ιερείς του Αρειανισμού κατέλαβαν τις πιο σημαντικές Εκκλησίες. Όταν όμως Αυτοκράτορας έγινε ο Θεοδόσιος (380), όλα πήγαν υπέρ του Γρηγορίου. Ο Αυτοκράτορας ήταν αποφασισμένος να εξαλείψει τον Αρειανισμό και έδιωξε τον Επίσκοπο Δημόφιλο, και τη θέση του έλαβε ο Γρηγόριος.

Ο Θεοδόσιος θέλησε να ενώσει την Αυτοκρατορία με τον Χριστιανισμό, και αποφάσισε να συγκαλέσει Οικουμενική Σύνοδο για να συζητήσουν τα θέματα πίστης και πειθαρχίας. Ο Γρηγόριος συμφώνησε μαζί του, καθώς ήθελε να ενώσει την Αυτοκρατορία με συνδετικό κρίκο τον Χριστιανισμό. Την άνοιξη του 381 συγκάλεσαν τη Δεύτερη Οικουμενική Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη, στην οποία συμμετείχαν 150 Επίσκοποι της Ανατολής.

Επιστρέφοντας στην Καππαδοκία ο Γρηγόριος έγινε ξανά Επίσκοπος της Ναζιανζού. Πέρασε τα επόμενα χρόνια παλεύοντας με τους αιρετικούς του Αρειανισμού και με την αρρώστια του. Άρχισε να γράφει το De Vita Sua, το αυτοβιογραφικό του ποίημα. Στα τέλη του 383, η υγεία του χειροτέρευσε και τη θέση του ανέλαβε ο Ευλάλιος. Αφού πέρασε μερικά χρόνια ειρήνης στο οικογενειακό του κτήμα, ο Γρηγόριος πέθανε στις 25 Ιανουαρίου 390.

του Κώστα Τζίμα

Γίνετε συνοδοιπόροι μας στην γνώση και την ενημέρωση. Στείλτε στο [email protected] άρθρα, φωτογραφίες, βίντεο ή κάτι που πιστεύετε ότι αξίζει να μοιραστείτε τόσο με εμάς όσο και με τους αναγνώστες μας.

Πρόσφατα Άρθρα

Πρόγραμμα Πανηγύρεως Ιερού Ναού Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και της Αγίας Φωτεινής Υμηττού

ΙΕΡΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ Την 24η και 25η Μαρτίου επί τη Εορτή του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου πανηγυρίζει με λαμπρότητα  ο Μητροπολιτικός Ιερός Ναός του Ευαγγελισμού της...

Δικαίωση Ι. Μητροπόλεως Σουηδίας από το Δικαστήριο

Σουηδικό Δικαστήριο, με πρόσφατη απόφασή του, επεδίκασε στο Σουηδικό Συνδικάτο Εργαζομένων “Vision”, την καταβολή χρηματικής αποζημιώσεως στην Ι. Μητρόπολη Σουηδίας και πάσης Σκανδιναυΐας, μετά...

Επιστολή του Αρχιεπισκόπου Θυατείρων προς τον Βρετανό Πρωθυπουργό για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα

Θερμή επιστολή προς τον Πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου κ. Ρίσι Σούνακ απέστειλε ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Θυατείρων και Μεγάλης Βρεταννίας κ. Νικήτας, ζητώντας την επιστροφή...

Ο Μητρ. Ναυπάκτου στήν ἐκδήλωση τοῦ Συλλόγου ΑΜΕΑ «ΑΛΚΥΟΝΗ» γιά τήν Ἐθνική Ἐπέτειο τοῦ 1821

Τήν Τετάρτη, 22 Μαρτίου 2023, ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ἱερόθεος παραβρέθηκε σέ μουσικοχορευτική ἐκδήλωση γιά τήν Ἐθνική Ἐπέτειο τῆς 25ης Μαρτίου, πού διοργάνωσε ὁ...

«Ὁ Εὐαγγελισμός: τῆς Θεοτόκου καί τῶν Ἑλλήνων»

Ἐν Δελβινακίῳ τῇ 13ῃ Μαρτίου 2023 Ἀγαπητοί μου Χριστιανοί, -Α- Εἶναι ἀμφίβολο ἄν ἄλλοι λαοί ἔχουν τόσο πολύ συνδεδεμένη τήν πίστη μέ τούς ἐθνικούς τους ἀγῶνες. Ἡ...

Ολοκληρώνεται η  ανέγερση του Ιερού Ναού Αναλήψεως του Σωτήρος στο Βλοχό Καρδίτσας

Τον υπό ανέγερση Ιερό Ναό Αναλήψεως του Σωτήρος στο Βλοχό Καρδίτσας ολοκληρώνει η Περιφέρεια Θεσσαλίας με έργο προϋπολογισμού 130.000 ευρώ που χρηματοδοτείται από το...

Η Εξόδιος Ακολουθία του Αοιδίμου Ηγουμένου της Ιεράς Μονής Προφ. Ηλιού Θήρας, Αρχιμ. Δαμασκηνού

Στο Καθολικό της Ιεράς Μονής Προφήτου Ηλιού Θήρας τελέσθηκε σήμερα η Εξόδιος Ακολουθία του αιφνιδίως προς Κύριον μεταστάντος αοιδίμου Καθηγουμένου Αρχιμ. Δαμασκηνού, προεξάρχοντος του...

Στο Λίβανο και τη Συρία ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος

Στο Λίβανο και τη Συρία πραγματοποιεί συνοδική επίσκεψη, από χθες 21 Μαρτίου, ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος, προκειμένου να παραδώσει, την...

«Προετοιμασία για το Πάσχα»

Δύο εκδηλώσεις διεξήχθησαν στην Κέρκυρα, διοργανωμένες από την τοπική Εκκλησία. Το πρωί της Τρίτης 21 Μαρτίου 2023, στο Πνευματικό Κέντρο, έγινε Γενική Ιερατική Σύναξη...

Τρισάγιο στον Μακαριστό Κωνσταντίνο Γανωτή

Στον Ιερό Ναό Αγίου Ανδρέου Πατησίων βρέθηκε σήμερα ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος για να τελέσει Τρισάγιο επί του σκηνώματος ενός γνησίου «Ανθρώπου...

Κυριάκος Μητσοτάκης: Οι εκλογές θα γίνουν τον Μάιο

Την πρώτη του συνέντευξη μετά την τραγωδία στα Τέμπη παραχώρησε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην εκπομπή «Πρωταγωνιστές» του Σταύρου Θεοδωράκη. Ο πρωθυπουργός αναφερόμενος στο θέμα...

Σύναξη Εκκλησιαστικών Συμβουλίων Αρχιερατικής Περιφέρειας Λυκοστομίου

Τους νέους Επιτρόπους, μέλη των Εκκλησιαστικών Συμβουλίων των Ενοριών της Αρχιερατικής Περιφέρειας Λυκοστομίου της Ιεράς Μητροπόλεως Λαρίσης και Τυρνάβου προσκάλεσε σε σύναξη στον Ιερό...

ΧΙΟΥ ΜΑΡΚΟΣ: «Μιά Ἑλλάδα μέ κεφαλὴ της τὸν Χριστό»

Μέσα σὲ κλίμα ὀρθοδόξου χριστιανικοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ὕφους καὶ ἤθους, ἀλλὰ καὶ  μὲ ὑψηλὸ ἐθνικὸ φρόνημα, οἱ νέοι ἀκρίτες τοῦ Αἰγαίου, τὰ παιδιὰ τῶν Κατηχητικῶν...

Η Εξόδιος Ακολουθία της Μακαριστής Καθηγουμένης της Ιεράς Μονής Αγίου Κοσμά Αιτωλού Θέρμου

Σε κλίμα συγκίνησης τελέσθηκε το μεσημέρι της Τρίτης 21ης Μαρτίου 2023 η Εξόδιος Ακολουθία της μακαριστής Γερόντισσας Ευθυμίας Γκελτή, Καθηγουμένης της Ιεράς Μονής Αγίου...

Ο Μητρ. Πειραιώς ενημερώνει τους πιστούς για τις ψευδοπροφητείες τις ψευδοθεραπείες και τις πλάνες

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πειραιώς κ.Σεραφείμ ενημερώνει τους πιστούς για τις ψευδοπροφητείες και τις ψευδοθεραπείες στους χώρους της αιρέσεως των Πεντηκοστιανών και για τις πλάνες...