Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας (1928-2019) – (Οταν η Κοίμηση γίνεται γέννηση!)

π. Αντώνιος Χρήστου

Αγαπητοί μου Αναγνώστες, τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές έχει περάσει μόλις μία μέρα από την αναγγελία της ειδήσεως ότι κοιμήθηκε ο Γέροντας Εφραίμ της Αμερικής 10:00 το βράδυ 7/12 τοπική ώρα, ενώ για εμάς στην Ελλάδα ώρα 7:00 το πρωί 8/12/2019. Είναι τόσο νωπό και δεδομένου ότι η κηδεία του θα γίνει την Τετάρτη (μία μέρα πριν την έκδοση της εφημερίδας μας), νομίζω αξίζει τον κόπο να αφιερώσουμε αυτό το άρθρο μας γι’ αυτόν τον χαρισματικό Ιερομόναχο, που κατάφερε να μεταφέρει το «Αγιο Ορος» μέσα στην καρδιά του Δυτικού τρόπου ζωής, του Αμερικάνικου Ονείρου και της αποκορύφωσης του Καπιταλισμού.

Δυστυχώς προσωπικά δεν είχαμε την ευλογία να τον γνωρίσουμε από κοντά, αν και το 1998 λαϊκός ακόμη, σε ηλικία 20 ετών επισκεφθήκαμε την Καλιφόρνια και τη Νεβάδα και ακούσαμε για πρώτη φορά πολλά για εκείνον, χωρίς όμως να τον επισκεφθούμε. Τα τελευταία χρόνια όμως τόσο λόγω του διαδικτύου, όσο και από μαρτυρίες ανθρώπων που τον γνώρισαν και επισκέφθηκαν το Μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου στην Αριζόνα, μας μετέφεραν τόσο μέσω φωτογραφιών και βίντεο, όσο και της προσωπικής τους εμπειρίας που απεκόμισαν, τα καλύτερα για τον Γέροντα και το έργο του. Μεταξύ αυτών των προσώπων ήταν ο Μακαριστός Μητροπολίτης Γλυφάδας κυρός Παύλος ο οποίος αξιώθηκε 2 φορές να τον επισκεφθεί, να μείνει από σχεδόν μία εβδομάδα τη φορά, και να μιλάει συγκινημένος για τα όσα βίωσε και έζησε.

Επειδή όμως μπορεί κάποιοι από όσους διαβάζουν αυτές τις γραμμές να μη γνωρίζουν ποιος είναι (σκόπιμα δεν βάζουμε παρελθοντικό χρόνο γιατί πιστεύουμε ακράδαντα ότι ζει και όταν θα έρθει το πλήρωμα του χρόνου θα γραφεί στη χορεία των Αγίων της Εκκλησίας μας), θα αναφέρουμε μερικά απαραίτητα στοιχεία από τον αγιασμένο βίο του Γέροντος.

Ο Γέροντας Εφραίμ, κατά κόσμον Ιωάννης Μωραΐτης, γεννήθηκε στις 24 Ιουνίου 1928 στον Βόλο. Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε στη φτώχια, βοηθώντας τον πατέρα του στην εργασία του, αλλά πάντα ακολουθούσε το ευσεβές παράδειγμα της μητέρας του. Σε ηλικία 14 χρόνων του δημιουργήθηκε η επιθυμία να ακολουθήσει τον μοναχισμό, αλλά ο πνευματικός του δεν του έδωσε ευλογία να πάει στο Αγιο Ορος μέχρι να γίνει 19 ετών. Με την άφιξή του στο Αγιο Ορος, στις 26 Σεπτεμβρίου 1947, πήγε κατευθείαν στον γέροντα Ιωσήφ (Ησυχαστή), στη σπηλιά του Τιμίου Προδρόμου, ο οποίος τον αποδέχτηκε στην αδελφότητά του και έκανε την κουρά του 9 μήνες αργότερα το 1948, δίνοντάς του το όνομα Εφραίμ. Από υπακοή στον γέροντά του, ο μοναχός Εφραίμ χειροτονήθηκε διάκονος και στη συνέχεια ιερέας. Η ζωή του Γέροντος Ιωσήφ στην αδελφότητα ήταν πολύ αυστηρή και ασκητική. Μετά την κοίμηση του Γέροντος Ιωσήφ το 1959, συγκεντρώθηκαν αρκετοί μοναχοί γύρω από τον Γέροντα Εφραίμ που τον είχαν ως πνευματικό πατέρα. Το 1973 η αδελφότητά του μετακόμισε στην Ιερά Μονή Φιλοθέου όπου έγινε και ηγούμενός της. Λόγω της φήμης του Γέροντα Εφραίμ, η μοναστική αδελφότητα μεγάλωσε γρήγορα. Μάλιστα του ζητήθηκε από την επιστασία του Αγίου Ορους να αναβιώσει και να επανδρώσει πολλά μοναστήρια στο Αγιο Ορος τα οποία έπασχαν από λειψανδρία, όπως τις Μονές Ξηροποτάμου, Κωνσταμονίτου και Καρακάλλου. Αυτά τα μοναστήρια βρίσκονταν υπό την πνευματική του καθοδήγηση μέχρι την κοίμησή του, αλλά και μονές εκτός Αγίου Ορους στην Ελλάδα είναι υπό την πνευματική καθοδήγηση του γέροντα Εφραίμ, όπως η Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στις Σέρρες, της Παναγίας της Οδηγήτριας στην Πορταριά του Βόλου και του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, πρώην μετόχι της Φιλοθέου, στη Θάσο.

Το 1979 έφθασε στον Καναδά για λόγους υγείας. Παράλληλα με τις ιατρικές εξετάσεις στις οποίες υποβλήθηκε, εξομολογούσε και δίδασκε τους απόδημους Ελληνες. Η ποιμαντική του δράση, κατόπιν προσκλήσεων, από τον Καναδά εξαπλώθηκε στις ΗΠΑ. Εκτοτε οι επισκέψεις συνεχίσθηκαν και η ποιμαντική προσφορά του όλο και αυξανόταν. Τότε σιγά-σιγά άρχισε να καλλιεργείται η σκέψη να ιδρυθεί μοναστήρι στην Αμερική, ώστε ο απόδημος ελληνισμός να έχει μία μόνιμη βάση πνευματικού ανεφοδιασμού. Πράγματι άρχισαν ενέργειες και ιδρύθηκαν στην αρχή δύο μοναστήρια, το ένα στο Μόντρεαλ του Καναδά και το άλλο στο Πίτσμπουργκ των ΗΠΑ. Ακολούθησε η ίδρυση και άλλων μοναστηριών, με αποτέλεσμα σήμερα να υπάρχουν 19 μοναστήρια (2 στη Φλόριντα, 2 στο Τέξας, 2 στο Σικάγο, 2 στη νότια Καρολίνα, 1 στη Νέα Υόρκη, 1 στην Ουάσινγκτον, 1 στην Πενσυλβάνια, 1 στην Καλιφόρνια, 1 στο Ιλινόις, 1 στο Μίσιγκαν, 1 στο Μόντρεαλ και 1 στο Τορόντο. Επίσης, έχει ιδρύσει ένα γηροκομείο ενώ βρίσκονται υπό ίδρυση άλλα δύο. Συνέχισε να είναι πνευματικός πατέρας ιερών μονών στο Αγιο Ορος και 8 γυναικείων μοναστηριών σε όλη την Ελλάδα, αλλά καθώς δεν ήταν πρακτικό να είναι ηγούμενος της Ιεράς Μονής Φιλοθέου, αφού έλειπε για μεγάλα χρονικά διαστήματα στη Βόρεια Αμερική, παραιτήθηκε το 1990. Τέλος ο Γέροντας Εφραίμ, μέχρι την κοίμησή του, εγκαταβιούσε στο μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου στην έρημο της Αριζόνα, λίγη ώρα μακριά από την πρωτεύουσα της Αριζόνα, το Phoenix, και κοντά στην πόλη Florence. Παραμονή της Κοιμήσεώς του επιθεώρησε ο ίδιος προσωπικά τον τάφο τον οποίο είχε υποδείξει και την επόμενη μέρα συμμετείχε κανονικά σε όλες τις Ακολουθίες του νυχθημέρου και μετέλαβε των Αχράντων Μυστηρίων.

Από όλα τα παραπάνω καταλαβαίνουμε αλλά και ταυτόχρονα απορούμε, πώς ένα μικρόσωμο γεροντάκι και μάλιστα φιλάσθενο, κατάφερε αυτό το τεράστιο έργο, να κτίζει επίγεια κάστρα προσευχής, που είναι οι Μονές, όσο κυρίως να εμπνέει και να έλκει ψυχές και να συσπειρώνονται και να αφιερώνονται νέοι και νέες γύρω από τον Χριστό και την ασκητικότητα της Εκκλησίας. Ο Γέροντας μας δίδαξε ότι τελικά το Αγιο Ορος είναι μεν ένας γεωγραφικός Αγιασμένος τόπος στο τρίτο πόδι της Χαλκιδικής, αλλά κυρίως δε, είναι τρόπος ζωής πανανθρώπινος και πανορθόδοξος, καθότι οι Μοναχοί είναι από όλες σχεδόν τις φυλές της γης και το επισκέπτονται καθημερινά όχι μόνο ορθόδοξοι αλλά και οπαδοί άλλων θρησκειών, λαμβάνοντας την καλύτερη ομολογία πίστεως για το τι είναι Ορθοδοξία, τι διδάσκει και πώς ζει…!

Θα κλείσουμε το άρθρο για τον Γέροντα με ένα περιστατικό που έγινε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, λίγες ώρες μετά την κοίμηση του γέροντα. Μία φίλη έγραψε στο «τοίχο» της τα εξής για την Κοίμηση του Γέροντα: «Ο Ορθόδοξος κόσμος από σήμερα πιο φτωχός… Ενας ακόμα Αγιος στη χορεία των ουρανών…που έστω κι αν ήταν στην άλλη άκρη της γης αισθανόμασταν ότι μας συντροφεύει η παρουσία του σε αυτόν τον επίγειο σκληρό κόσμο…Καλό Παράδεισο Πατέρα μας…Μας παρηγορεί ότι πήγες εκεί που πάντοτε ποθούσες…Νοερώς φιλούμε το άγιο σκήνωμά σου…Αγιε μου Γέροντα την ευχή σου…»! Η απάντησή μας που ακριβώς έχει σχέση με τον πλαγιότιτλο του τίτλου του άρθρου μας ήταν η εξής: «Δεν θα συμφωνήσω με το φτωχός… γιατί όταν γεμίσει ο ουρανός με φωτοστέφανα τόσο πλουτίζουμε και εμείς εδώ στη γη! Αιωνία του η μνήμη! Του κάναμε τρισάγιο με όλο το εκκλησίασμα μετά το Δι’ ευχών και πριν το αντίδωρο»! Πράγματι ο Γέροντας όσο ήταν στην επίγεια ζωή γέννησε Χριστό σε καρδιές χιλιάδων ανθρώπων! Τώρα με την κοίμησή του, είμαστε σίγουροι ότι θα τον γεννήσει τον Κύριο σε καρδιές εκατομμυρίων ανθρώπων! Αμήν!

Κιβωτός της Ορθοδοξίας