Ἰεζεκιήλ, ὁ προφήτης τῆς «νέας καρδιᾶς» – «Ἄκου ἕνα βιβλίο»

«Ἄκου ἕνα βιβλίο»
μέ τόν ἀρχιμανδρίτη Ἰάκωβο Κανάκη

Τό ὄνομα Ἰεζεκιήλ μεταφράζεται ὡς «Ὁ Θεός ἐνισχύει ἤ εἶναι ἰσχυρός». Πρόκειται γιά τό βιβλίο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης πού ἔλαβε τό ὄνομά του ἀπό τόν ὁμώνυμο προφήτη. Γνωρίζουμε γι᾽αὐτόν μερικά βιογραφικά στοιχεῖα, ὅπως ὅτι ἦταν ἔγγαμος ἀλλά ἄτεκνος. Ἐπίσης, γόνος οἰκογένειας εὐγενῶν τῆς Ἰερουσαλήμ. Εἶναι πασιφανές ὅτι ὁδηγήθηκε αἰχμάλωτος στήν Βαβυλῶνα μαζί μέ πολλούς συμπατριῶτες του καί ἐκεῖ θά ἀποδειχθεῖ γνήσιος πνευματικός ἡγέτης ἀφοῦ θά συμπαρασταθεῖ στόν λαό πού ὑπηρετοῦσε. Φαίνεται ὅτι ἡ καταστροφή τῆς Ἰερουσαλήμ σημάδεψε τήν ζωή τοῦ προφήτη, ὅπως ἔγινε καί γιά ὅλους τούς Ἰουδαίους. Ὁ προφήτης θά ἀγωνιστεῖ ἀπέναντι στίς ἀντίξοες συνθῆκες τίς ὁποίες θά δημιουργήσει ἡ ἠθική, κοινωνική καί θρησκευτική κατάπτωση τῆς ἐποχῆς του.

Στά 48 κεφάλαια τοῦ βιβλίου δύο εἶναι τά θέματα πού ξεχωρίζουν: «Ἡ ἀνάδειξη τῶν μελῶν τῆς διαθηκικῆς κοινότητας τοῦ περιούσιου λαοῦ σέ ὑπεύθυνες καί ὑπόλογες ἔναντι τοῦ Θεοῦ θρησκευτικές καί ἠθικές προσωπικότητες, πού διαμορφώνονται στά πλαίσια τῆς ἐξατομίκευσης τῆς θρησκείας. Δεύτερον, ἡ πνευματική μεταμόρφωση καί ἡ ἠθική μεταστροφή τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης, πού θά πραγματοποιηθοῦν μέ τήν ἔλευση τοῦ Μεσσία στά πλαίσια τοῦ εὐρυτέρου ἀναδημιουργικοῦ καί ἀναγεννητικοῦ ἔργου τοῦ Θεοῦ στόν κόσμο κατά τήν ἐσχατολογική ἐποχή».

Αὐτό πού ἔχει ἰδιαίτερη ἀξία ὡς πρός τό περιεχόμενο τοῦ βιβλίου εἶναι ἡ κλήση τοῦ Προφήτη στό ἀξίωμά του, ὅπως ἐπίσης καί ἡ διδασκαλία του περί τῆς ἀτομικῆς θρησκευτικότητας, τῆς θρησκείας τῆς ἠθικῆς πού θεμελιώνεται στήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν καί τήν ἐσωτερική ἀναγέννηση. Ἀκόμα, εἶναι ὄντως ὅλως ἰδιαίτερη ἡ ἀναφορά του στά «ξερά ὀστά» πού «ζωντανεύουν» στήν γλαφυρή περικοπή Ἰεζ. 37, 1-14.

Ἄλλα θέματα τοῦ βιβλίου εἶναι ἡ προσωποποίηση τῆς δόξας τοῦ Θεοῦ, ὁ Μεσσίας ὡς ποιμένας τοῦ λαοῦ, ἡ ἁμαρτία καί ἡ μετάνοια, ἡ νέα διαθήκη μεταξύ τοῦ Θεοῦ καί τῶν ἀνθρώπων, ἡ ἔννοια τῆς Ἐκκλησίας ὡς ἰδεώδης ναός τοῦ μέλλοντος καί φυσικά ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν.

Εἶναι ἀξιοσημείωτο ὅτι στήν Καινή Διαθήκη παρατηροῦμε τήν ἀνάπτυξη ἰδεῶν πού ἔχουν τήν βάση τους στήν Παλαιά Διαθήκη. Εἰδικά στό βιβλίο τοῦ Ἰεζεκιήλ αὐτό εἶναι ὁλοφάνερο. Οἱ ἰδέες περί τοῦ καλοῦ ποιμένα, τῆς ἐσωτερικῆς ἀναγέννησης, τῆς ἔκχυσης τοῦ Πνεύματος τοῦ Θεοῦ καί τῆς Ἀνάστασης εἶναι μερικά ἀπό αὐτά. Αὐτό πού τονίζει ὁ Προφήτης καί θά στηρίξει καί θά ἐπαυξήσει ὁ ἀπόστολος Παῦλος εἶναι ἡ δημιουργία γιά τόν πιστό μιᾶς «νέας καρδιᾶς».

Ὡς πρός τήν συγγραφή θά μποροῦσε νά ὑποστηριχθεῖ αὐτό πού γενικά ἔχουμε σημειώσει, ὅτι δηλαδή κατά τήν χριστιανική παράδοση συγγραφέας εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Ἰεζεκιήλ, ἄν καί ἡ νεώτερη ἔρευνα ἀμφισβητεῖ αὐτήν τήν θεώρηση, ἀλλά πιθανή λύση εἶναι ὅτι πρόκειται γιά μεταγενέστερο μαθητή του.

Μέ τό βιβλίο ἀσχολήθηκαν ὡς πρός τόν ὑπομνηματισμό του οἱ Ὠριγένης, Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, Κύριλλος Ἀλέξανδρείας, Θεοδώρητος Κύρου, καί ὁ Ἠσύχιος Ἰεροσολύμων.

Καλαντζάκη Σ., Εἰσαγωγή στήν Παλαιά Διαθήκη, Θεσσαλονίκη 2006, σ.931.
Καλαντζάκη Σ., Εἰσαγωγή στήν Παλαιά Διαθήκη, Θεσσαλονίκη 2006, σ.934.
Καλαντζάκη Σ., Εἰσαγωγή στήν Παλαιά Διαθήκη, Θεσσαλονίκη 2006, σ.941.