Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Ο μακαριστός Μητροπολίτης Πατρών γιόρταζε την Θεοφάνεια στον Μητροπολιτικό Ναό Ευαγγελιστρίας και κατόπιν μετέβαινε στο λιμάνι για την κατάδυση του Τιμίου Σταυρού. Από τον εορτασμό αυτόν (του έτους 1990 και άλλων ετών) είναι και οι φωτογραφίες που δημοσιεύουμε εδώ. Σημαντική η φωτογραφία στην οποία φαίνεται ο μακαριστός Μητροπολίτης Πατρών να τελεί την Ακολουθία του Μ. Αγιασμού προς ανατολάς, κατά το ορθόδοξον έθος, και όχι κατενώπιον του λαού όπως πολλάκις παρατηρείται εν εσχάταις ημέραις.
Ο αείμνηστος Γέροντας τελούσε, όμως, υποδειγματικά και τις Ακολουθίες της παραμονής των Θεοφανείων: Μ. Ώρες, Μ. Εσπερινό μετά της Θείας Λειτουργίας του Μ. Βασιλείου και τον Μ. Αγιασμό, στον ιστορικό Ιερό Ναό του Παντοκράτορος, στην Άνω Πόλη. Είναι αυτός που καθιέρωσε Αγρυπνία (9-1 μ. μεσ.) για τις Ώρες τόσο των Χριστουγέννων όσο και των Θεοφανείων. Επέλεξε τον Παντοκράτορα, προφανώς επειδή ανήμερα της εορτής η Τελετή Αγιασμού των Υδάτων της ενορίας γίνεται πανηγυρικά στην Δεξαμενή, στο ιστορικό Φρούριο της πόλης. Με την παρουσία του την παραμονή των Θεοφανείων εκεί, τιμούσε και τον εορτασμό της Άνω Πόλης.
Εννοείται πως έψαλλε πανηγυρικά τα ιδιόμελα των Μ. Ωρών και του Μ. Εσπερινού, στο κλασικό μέλος, και κατόπιν τελούσε την Θ. Λειτουργία του Μ. Βασιλείου και στο τέλος την Ακολουθία του Μ. Αγιασμού. Θυμάμαι την ανεπανάληπτη εμμελή απαγγελία του στο Ευαγγέλιο της Θ’ Ώρας: «Εν έτει πεντεκαιδεκάτω…». Και την εξπρεσιονιστική ερμηνεία του στο πρώτο ιδιόμελο του Εσπερινού, ιδιαίτερα στη φράση: «τρέμει τη χειρί» (ο Πρόδρομος), όπου αποδίδει την κλασική γραμμή με ρυθμό και ένταση.
Αυτό μπορείτε να το διαπιστώσετε ακούγοντας το βίντεο που παραθέτουμε εδώ.
Πρόκειται για μια ηχογράφηση που πραγματοποίησα στις 4 Ιανουαρίου του 1988, στον Ι. Ναό Παντοκράτορος Πατρών, στην Αγρυπνία για τις Μ. Ώρες των Θεοφανείων. Ο Μητροπολίτης Νικόδημος ψάλλει στον Μ. Εσπερινό το «Κύριε εκέκραξα» και το στιχηρό ιδιόμελο «Τον φωτισμόν ημών» σε ήχο β’. Και στη συνέχεια ψάλλει τα τροπάρια των Προφητειών «Επεφάνης εν τω κόσμω» σε ήχο πλ.α’ και «Αμαρτωλοίς και τελώναις» σε ήχο πλ.β’, λέγοντας και τους ψαλμικούς στίχους, των χορών ψαλλόντων τα ακροτελεύτια κάθε φορά. Τότε έψαλαν στον Παντοκράτορα οι επί σειρά ετών ψάλτες του Ναού, αείμνηστοι Κωνσταντίνος Μυλωνάς και Αργύριος Μωραϊτης.