Νεκρὸς ἦν καὶ ἀνέζησε – Η επιστροφή του ασώτου υιού

Γράφει, ο Αρχιμανδρίτης του Οικουμενικού Θρόνου Μελχισεδέκ Αμπελικάκης

…ἥμαρτον εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἐνώπιόν σου,

καὶ οὐκ έτι εἰμὶ ἄξιος κληθῆναι υἱός σου…

Κυριακή του Ασώτου (Λκ 15:13-32)

Η παραβολή της Κυριακής του Ασώτου μας παρουσιάζει τη σημασία της συγχώρησης και το μεγαλείο της μετάνοιας, αξίες οι οποίες αποτελούν δύο από τους ακρογωνιαίους λίθους στη διδασκαλία της Εκκλησίας μας.

Εκτενέστερα, η συγκεκριμένη παραβολή δεν αναφέρεται σε ένα μόνο αμάρτημα του νεωτέρου υιού. Αλλά αποκαλύπτει, κυρίως, τη φύση της αμαρτίας, που δεν είναι τίποτε άλλο, παρά η ανταρσία του ανθρώπου προς το πρόσωπο του Κυρίου. Ο άνθρωπος, ενεργεί με τέτοιο τρόπο, ώστε αλλοιώνει την όψη των πραγμάτων. Δηλαδή, τις εντολές του Θεού, τις οποίες παρουσιάζει ως δύσκολες ή επικίνδυνες, ενώ την οικογενειακή ευτυχία, την πείρα και τις συμβουλές του Πατρός τις θεωρεί αναχρονιστικές και τις παρουσιάζει σαν μια φυλακή. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή της προσωπικής επικοινωνίας του Θεού Πατέρα με το ανθρώπινο γένος.

Ο άνθρωπος, λοιπόν, της αποστασίας δεν θέλει να ζει μέσα στη θαλπωρή και την αγάπη του Θεού. Συγχρόνως όμως απαιτεί από το Θεό υγεία, δύναμη, αγαθά και ιδιαιτέρως απόλυτη ελευθερία.  Στην ουσία δεν επιθυμεί να έχει καμία επικοινωνία με Αυτόν. Σε αυτό το σημείο καλό θα ήταν να αναφερθούμε και στα σοφά του Προφήτη Ιώβ : «λέγει δὲ Κυρίῳ (ο ασεβής)· ἀπόστα ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὁδούς σου εἰδέναι οὐ βούλομαι», δηλαδή «λέγει ο ασεβής προς τον Κύριο • φύγε από μένα, δεν θέλω να ξέρω τις εντολές σου!».

Θέλουμε τα πλούτη, αλλά δεν θέλουμε το Θεό που μας τα δίδει.

Θέλουμε τα αγαθά Του, αλλά δεν θέλουμε να δούμε το πρόσωπό Του.

Θέλουμε κάθε τι που θα μας προσφέρει άνεση, δόξα και τιμή, δεν θέλουμε όμως, Εκείνον που μας τα χαρίζει δωρεάν και με αφθονία.

Γι’ αυτό και οι άνθρωποι αυτού του τύπου, όσα και να διαθέτουν, τελικά είναι κλεισμένοι στον εαυτό τους, έχοντας επάνω τους τη φοβερή ασθένεια της ατομοκρατίας. Και όταν χάσουν τα αγαθά τους, τότε παραμένουν στην απόλυτη μοναξιά και την απελπισία τους, με μοναδική παρηγοριά τους χοίρους και τα ξυλοκέρατα, όπως μας υπενθυμίζει και η σημερινή παραβολή.

Συνεπώς, πολύ σοφά οι Πατέρες της Εκκλησίας ονόμασαν την αμαρτία «νόσο χαλεπωτάτη, ψυχής παρανομία», «λιμό ισχυρό» και «νόσο βαρεία». Ο δε Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος, στην Α΄ Επιστολή του, την χαρακτηρίζει με απόλυτο τρόπο ως «ανομία»: «Πᾶς ὁ ποιῶν τὴν ἁμαρτίαν καὶ τὴν ἀνομίαν ποιεῖ, καὶ ἡ ἁμαρτία ἐστὶν ἡ ἀνομία (Α΄ Επ. Ιωαν. 3:4)».

Παράλληλα η παραβολή αυτή μας αναδεικνύει και τα αποτελέσματα της ανταρσίας: «δαπανήσαντος δὲ αὐτοῦ πάντα ἐγένετο λιμὸς ἰσχυρὸς κατὰ τὴν χώραν ἐκείνην, καὶ αὐτὸς ἤρξατο ὑστερεῖσθαι. καὶ πορευθεὶς ἐκολλήθη ἑνὶ τῶν πολιτῶν τῆς χώρας ἐκείνης, καὶ ἔπεμψεν αὐτὸν εἰς τοὺς ἀγροὺς αὐτοῦ βόσκειν χοίρους.. καὶ ἐπεθύμει γεμίσαι τὴν κοιλίαν αὐτοῦ ἀπὸ τῶν κερατίων ὧν ἤσθιον οἱ χοῖροι, καὶ οὐδεὶς ἐδίδου» (Λκ 15:14-16)

Αγαπητοί, τα πρόσωπα της Παραβολής, θεωρώ πως μας εκφράζουν όλους. Ο Πατέρας είναι ο ουράνιος Δημιουργός μας, που επιθυμεί να μας βλέπει όλους μονιασμένους και αγαπημένους σε κάθε εκδήλωσή μας. Τα δύο άλλα πρόσωπα, τα παιδιά, αντιπροσωπεύουν όλους εμάς. Ο νεώτερος, τους αμαρτάνοντας και μετανοούντες, με κέρδος την πατρική αποδοχή και αγάπη. Ο πρεσβύτερος, τους δικαίους, που εύκολα μπορούν να εκτραπούν σε λαθεμένες ενέργειες, αν δεν βάλλουν στην καρδιά τους όλες τις διδαχές του Ευαγγελίου.

Άρα, η σημερινή  παραβολή είναι ολόκληρο το Ευαγγέλιο. Και μόνη αυτή είναι ικανή να μας οδηγήσει στη σωτηρία. Ο Χριστός, σήμερα, μας έμαθε, ότι δεν πλασθήκαμε για τη ζωή της αμαρτίας. Βρισκόμαστε σε αυτή την κατάσταση της πτώσεως και της εξαχρείωσης, με δική μας ευθύνη. Ενώ αν και αμαρτωλοί δεν χάσαμε την ελπίδα και τη δυνατότητα να επιστρέψουμε εκεί από όπου ξεπέσαμε. Ο Θεός είναι Πατέρας μας, γεμάτος φιλευσπλαχνία και στοργή. Μπορούμε να απολαύσουμε το έλεος του Κυρίου, υπό μία και μόνο προϋπόθεση: την ταπείνωση μας ενώπιον Του, την υποταγή μας στο θέλημα Του, την αναγνώριση της αποτυχίας μας, την ΜΕΤΑΝΟΙΑ μας.