Με αφορμή τον καινούργιο χρόνο

Αρχιμανδρίτης Σωφρόνιος Γκουτζίνης

Στην Εκκλησία ζούμε το θαύμα της κατά Χάριν ένωσης του κτιστού κόσμου με τον άκτιστο Δημιουργό του, τον Θεό. Ο Θεός ενώνεται με τον άνθρωπο και ο άνθρωπος με τον Θεό. Η Εκκλησία βρίσκεται μέσα στον κόσμο, αλλά δεν ανήκει σ’ αυτόν. Κινείται μέσα στον χώρο και στον χρόνο, αλλά τους υπερβαίνει γιατί φανερώνει τα έσχατα, την ατελεύτητη και αιώνια Βασιλεία του Θεού.

Για την Εκκλησία λοιπόν, τα όποια χρονικά ορόσημα, όπως λ.χ. το τέλος του παλαιού και η αρχή του νέου ημερολογιακού έτους, η πρωτοχρονιά ή η εναλλαγή των εποχών, μόνο σχετική σημασία μπορούν να έχουν. Ο χριστιανός ζει μεν στο παρόν, ατενίζει όμως προς το μέλλον, προσδοκώντας τον ερχομό των εσχάτων, με την πεποίθηση πως χίλια χρόνια ενώπιον του Θεού ισοδυναμούν με μία μέρα.

Ο Δομήτορας της Εκκλησίας Χριστός ενώνει στο πρόσωπό του το κτιστό με το άκτιστο και φέρνει μέσα στην ιστορία την αιωνιότητα. Ετσι και η Εκκλησία που είναι το σώμα του Χριστού, διά της εν Χριστώ ζωής των μελών της υπερβαίνει τον χρόνο. Αλλά και πάλι, όπως ο Χριστός που υπερβαίνει τον χρόνο είναι παρών μέσα σε αυτόν, αφού σαρκώθηκε όταν «εξήλθε δόγμα παρά Καίσαρος Αυγούστου», έτσι και η εν Χριστώ εκκλησιαστική ζωή υπάρχει και φανερώνεται μέσα στον χρόνο. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο ο χρόνος της ζωής μας έχει τεράστια αξία, αφού είναι το «στάδιο» εκείνο και ο «καιρός» εκείνος κατά τον οποίο θα αγωνιστούμε για τη σωτηρία μας, που ως προϋπόθεση έχει την ένταξή μας στο Σώμα του Χριστού, την Εκκλησία.

Με την εν Χριστώ ζωή, που μόνον εν χρόνω μπορεί να βιωθεί από τους πιστούς, η ζωή του Χριστού γίνεται ζωή του κάθε ανθρώπου. Με άλλα λόγια ο προ αιώνων Θεός συνδέεται με την ανθρώπινη χρονικότητα, αφού με την Ενσάρκωσή του λαμβάνει «αρχή χρονική». Ετσι ο χρόνος χάνει την περιοριστική του δύναμη. Τα παρόντα συνάπτονται με τα παρελθόντα και τα μέλλοντα. Οι θνητοί γινόμαστε αθάνατοι, οι χοϊκοί πνευματοφόροι. Οι χρονικοί περιορισμοί πλέον παραμερίζονται και οι δεσμεύσεις τους ανατρέπονται. Το νυν γίνεται αεί. Μέτρο του ανθρώπινου χρόνου δεν μπορούν να είναι πλέον τα λεπτά και τα δευτερόλεπτα, το πενθήμερο και οι αργίες, αλλά η αιωνιότητα.

Η δύναμη άρσεως των χρονικών περιορισμών και των λοιπών φυσικών δεσμεύσεων είναι ο ίδιος ο Χριστός. Με την ενοποίηση των διαστάσεων του χρόνου μέσα στην Εκκλησία, κατορθώνεται το παράδοξο: η πίστη ταυτίζεται με την ελπίδα και η ελπίδα υποστασιάζει το περιεχόμενο της πίστεως μέσα στο παρόν. Η εν Χριστώ ζωή δεν είναι μέσον για την μετοχή στην Βασιλεία του Θεού, αλλά η ίδια η βασιλεία του Θεού, ως αρραβώνας μέσα στο παρόν. Αλλά και η προσδοκώμενη βασιλεία του Θεού δεν είναι ο σκοπός της εν Χριστώ ζωής, αλλά η ίδια η εν Χριστώ ζωή στην πλήρη φανέρωσή της.

Η παρουσία της βασιλείας του Θεού μέσα στον κόσμο, βιώνεται από τους πιστούς μέσα στη λατρευτική και ειδικότερα στη Λειτουργική ατμόσφαιρα: «Ευλογημένη η Βασιλεία του Πατρός, και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος», αναφωνούμε στην έναρξη κάθε Θείας Λειτουργίας. Μέσα στη Θεία Λειτουργία ολόκληρη η ζωή του πιστού γίνεται μία γιορτή. Ο χρόνος από φορέας φθοράς και θανάτου γίνεται γέφυρα για μία μετάβαση «ένθα ουκ έστι πόνος, ου λύπη, ου στεναγμός, αλλά ζωή ατελεύτητος», εκεί όπου παύουν οι σκιές και τα σύμβολα και αποκαλύπτεται η αιώνια αλήθεια.

Πέρα από την κοινή λατρευτική και λειτουργική προσευχή, ιδιαίτερη αξία για την οικείωση της αιωνιότητας έχει και η προσωπική και μάλιστα η νοερά προσευχή. Ο πιστός δέχεται τον Χριστό μέσα του, η αναπνοή του γίνεται πνοή Χριστού, ο νους του μορφοποιείται σε νου Χριστού και ο χρόνος του πλέον βιώνεται στην προοπτική της αιωνιότητας.

Ο πιστός εντασσόμενος στην λατρεύουσα εκκλησιαστική κοινότητα συνυφαίνει πλέον τον παρόντα χρόνο με την αιωνιότητα και τον μεταμορφώνει από πεδίο αγωνίας και πόνου σε καιρό σωτηρίας.