του Αγγέλου Ν.Πάκλαρα, θεολόγου για το poimin.gr
Εν τη αυγή της Μεγάλης Εβδομάδος και προτού ανατείλει ο ήλιος εν τη Αγία και Μεγάλη Δευτέρα, η αθάνατος ψυχή του αοιδίμου Μητροπολίτου Ν.Κρήνης και Καλαμαριάς κυρού Προκοπίου, ησύχως και γαληνίως έφευγε προς τον ουρανό, αφήνοντας το κουρασμένο και χοικό άπνουν σώμα του, εις τον θάλαμο του 424 Στρατιωτικού νοσοκομείου θεσσαλονίκης.
Η είδησις εν μέσω νυκτός ως βροντώδης αστραπή διεδόθη προς κάθε κατεύθυνσιν…
Την δε Μ.Τετάρτην, όταν ετελέσθη η εξόδιος ακολουθία του, παρόντος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πολλών Ιεραρχών, εδάκρυσαν πολλοί οφθαλμοί παρά την ηλικίαν του μεταστάντος…
Οταν ένας επίσκοπος με τόση πλούσια παρακαταθήκη και ανυπέρβλητο πνευματικό παρελθόν αφήνει τα επίγεια και μετέρχεται προς τα ουράνια και αιώνια, ουδείς ευλαβής άνθρωπος δύναται να μείνει ασυγκίνητος… Διότι ο εκλιπών δεν ήτο απλώς ένας φιλήσυχος και πράος αρχιερεύς. Ητο “κανών πίστεως, εικόνα πραότητος και εγκρατείας διδάσκαλος. Στύλος ορθοδοξίας, θείοις δόγμασιν υποστηρίζων…”
Η σιωπή του εδίδασκε πολλαπλά μηνύματα… το γαλήνιο και καθαρόν βλέμμα του ήτο δείκτης αυτογνωσίας δια τους συνομιλητάς του… οι προσεγμένες κινήσεις των χειρών του παραδείγματα ήθους και εμφύτου ευγενείας…
Οι λόγοι του μεστοί θεολογικών μηνυμάτων, οι γνώσεις και η πλήρης κατάρτησις του για ο,τιδήποτε εντυπωσίαζαν τον ακροατήν του…
Δύσκολον ανθρωπίνως να σκιαγραφήση κάποιος επ’ ακριβώς τον εξαίρετον και περίλαμπρο χαρακτήρα του μακαριστού Μητροπολίτου Προκοπίου…
Ομως, ως μνημόσυνον αιώνιον, εις την μνήμην του, δια όλους εμάς που τον γνωρίσαμε από κοντά, θα προσπαθήσουμε να αποτυπώσουμε την όλη βιοτήν του, το έργο του και την ανεκδιήγητον προσφοράν του εις την Εκκλησίαν του Χριστού και εις την εικόνα του θεού, τον άνθρωπο…
Ο εκλιπών Ιεράρχης Ν.Κρήνης και Καλαμαριάς κυρός Προκόπιος (κατά κόσμον Αντώνιος Γεωργαντόπουλος ) εγεννήθη εν Πειραιεί το έτος 1932 από ευσεβείς γονείς Αναργύρου και Άννης, οι οποίοι τον ανέθρεψαν με χριστιανικάς αρχάς και ελληνορθόδοξον αγωγήν.
Οτε ακόμη ήτο εις νεαράν ηλικίαν ο πατήρ του είχε κοιμηθεί και ανέθρεψε αυτόν και τον αδελφό του η μητέρα του και η γιαγιά του.
Επεράτωσε τας εγκύκλιους σπουδάς του εις το β’ γυμνάσιον Πειραιώς. Συνδεθείς πνευματικώς με τον τότε Μητροπολίτην Ύδρας, Σπετσών και Αιγίνης Προκόπιον Καραμάνο, (ένεκα και της καταγωγής της μητρός του από την νήσον Ύδραν) τη προτροπή του, και με την ευλογία του γέροντός του αρχιμ.Δαμασκηνού, απεστάλη εις την θεολογικήν Σχολήν της Χάλκης δια να σπουδάση την επιστήμην της θεολογίας.
Περατώσας το α’ έτος επέστρεψε εν Ελλάδι και ενεγράφη εις το β’ έτος του Πανεπιστημίου των Αθηνών.
Εκάρη μοναχός εις την Ιεράν Μονήν Προφήτου Ηλιού Ύδρας.
Τη 25η Νοεμβρίου 1956 εχειροτονήθη διάκονος εις τον ιστορικόν και διάσημον Ι. Ναόν Αγίου Κωνσταντίνου Ομονοίας υπό του Μητροπολίτου Ύδρας Προκοπίου Καραμάνου, ενώ ως διάκονος υπηρέτησεν εις τον Ιερόν Ναόν Αγίου Νικολάου Παλαιάς Κοκκινιάς (νυν Μητροπολιτικού Ι.Ναού Νικαίας).
Το έτος 1960 εις τον Ι.Ναόν Αγίας Τριάδος Πειραιώς εχειροτονήθη πρεσβύτερος, λαβών αυθημερόν και το οφίκκιον του αρχιμανδρίτου υπό του τότε επισκόπου Θαυμακού Χρυσοστόμου Θέμελη, του μετέπειτα Μητροπολίτου Μεσσηνίας.
Τοποθετείται εφημέριος και υπεύθυνος του ενοριακού φιλοπτώχου ταμείου εν τω Ι.Ναώ Αγίας Τριάδος Πειραιώς έχων αγαθήν και αρίστην συνεργασίαν με τους πιστούς ενορίτας του, αλλά και τους ιερείς του Ναού (εις εξ αυτών και ο τότε αρχιμ.Φίλιππος, ο μετέπειτα Καθηγούμενος της Ι.Μονής Μεγ.Λαύρας Αγ.Ορους).
Ο μεγίστου κύρους και πρώτος Μητροπολίτης Πειραιώς Χρυσόστομος Ταβλαδωράκης (ο από Αργολίδος) αναγνωρίσας τα πολλαπλά χαρίσματα του νέου αρχιμανδρίτου Προκοπίου μετέθεσεν αυτόν εις τον Ι.Ναόν Αγίου Σπυρίδωνος Πειραιώς ως ιερατικόν προιστάμενον και πρόεδρον του εκκλησιαστικού συμβουλίου. Η καθ όλον δράσις του εις την νέαν ενορίαν υπήρξε και εκει υποδειγματική και πλουσία εις ποιμαντικόν, λειτουργικόν και φιλανθρωπικόν τομέα.
Παραλλήλως υπηρετεί ως Ιεροκήρυξ και πνευματικός, αναπαύοντας πολλάς ψυχάς κάτωθεν του πετραχηλίου του, ενώ διετέλεσε μέλος του μητροπολιτικού συμβουλίου και του επισκοπικού δικαστηρίου της Ι.Μητροπόλεως Πειραιώς.
Ο ίδιος ο μακαριστός Μητροπολίτης Ν.Κρήνης Προκόπιος ανέφερε κάποτε, οτι του αφηγείτο ο αοίδιμος Πειραιώς Χρυσόστομος, πως όταν σε κάποια αρχιερατική του λειτουργία αντίκρυσε την Πλατυτέρα του Ιερού Βήματος είδε και αισθάνθη ως σαν εις όραμα να του λέγει ” τούτον τον ιερέα ποίει επίσκοπον…”
Ανεξαρτήτως του “οράματος” αυτού η όλη βιοτή και το πνευματικόν έργον του αρχιμ. Προκοπίου δεν άφησαν ασυγκίνητον τον Μητροπολίτην Πειραιώς Χρυσόστομον, οπότε προνοία του και προτάσει του, η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος εκλέγει αυτόν πρώτον Μητροπολίτην της αρτισυστάτου Μητροπόλεως Ν.Κρήνης και Καλαμαριάς, ότε αυτή απεκόπη από την Ι. Μητρόπολιν Θεσσαλονίκης το έτος 1974.
Η χειροτονία του νέου Μητροπολίτου τελείται την Κυριακήν 26ην Μαίου 1974 εις τον Ιερόν Μητροπολιτικόν Ναόν Αγίας Τριάδος Πειραιώς υπό του Σεβ. Πειραιώς Χρυσοστόμου Ταβλαδωράκη και συλλειτουργούντων των Σεβ.Μητροπολιτών Μεσσηνίας κ Μεθώνης Χρυσοστόμου του Β’, Παροναξίας Επιφανίου και Τριφυλίας και Ολυμπίας Στεφάνου.
Εχων πλήρη συναίσθησιν του μεγίστου αξιώματος που ελάμβανε, ανέφερε εις τον χειροτονητήριον λόγον του τα εξής: “Αραγε τι πρώτον και τι ύστερον, ο τάλας εγώ να αναλογισθώ; Της επισκοπής, την υπέρ άγγελων τιμήν και αξίαν, ή αυτής των καθηκόντων το βάθος και το ύψος; Δειλιώ ως άλλος Μωυσής. Εις καιρούς δυσχημέρους η συναίσθησις όμως αυτού του ‘εγώ Κύριε’, με τρομάζει. Το μέγεθος της ευθύνης με συγκλονίζει. Η τιμή της θυσίας είναι ο στέφανος του Επισκόπου. Έργον γαρ εστί. Ουκ άνεσις, φροντίς. Ου τρυφή, λειτουργία υπεύθυνος.Το λεντίον της Μ.Πέμπτης του Δεσπότου Χριστού πρέπει να είναι και ιδικόν μου…”
Ένα μήνα αργότερα η ενθρόνισίς του τελείται εν μέσω πρωτοφανούς εκκλησιάσματος τη 19ην Ιουνίου εις τον Μητροπολιτικόν Ι.Ναόν Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Καλαμαριάς.
Τα προβλήματα που αντιμετώπισε ο νέος Μητροπολίτης πολλά και ποικίλλα. Επισκοπείο διά την διαμονήν του και όχημα δια τας μετακινήσεις του δεν υπήρχαν, αλλά ούτε και κτίριο δια να στεγαστούν τα γραφεία της νέας Μητροπόλεως.
Πρώτο μέλημα του να μετατρέψη τις αίθουσες των κατηχητικών σχολείων του Μητροπολιτικού Ναού εις γραφεία της Μητροπόλεως, τα οποία ανακαινίζει αργότερα εκ βάθρων.
Παραλλήλως ανεγείρει περικαλλές διώροφο Μητροπολιτικό Μέγαρον, όπου και η οικία του επισκόπου εις το κέντρον της Καλαμαριάς, με εσωτερικό μητροπολιτικόν παρεκκλήσιον των Εισοδίων της θεοτόκου. Ιδρύει δε εν τω ισογείω αυτού μεγαλοπρεπή αίθουσα θρόνου και εκκλησιαστικόν μουσείον.
Ένεκεν της μεγάλης αγάπης του προς την Κυρίαν θεοτόκον κτίζει εκ θεμελίων μεγαλοπρεπέστατον περικαλλή Ναόν εις την Νέαν Μηχανιώνα, ένα αληθινό στολίδι της Μητροπόλεως, όπου και στεγάζεται η αρχαία θαυματουργός εικών της Υπεραγίας θεοτόκου, μεταφερθείσα εκ της παλαιάς Μηχανιώνας, της Κυζικηνής Χερσονήσου εις την Προποντίδαν.
Εν συνεχεία θεμελιώνει και ανεγείρει τους Ιερούς Ναούς Ευαγγελισμού της θεοτόκου (Καραμπουρνάκι) , Αγίου Νικολάου (Καλαμαριάς), Αγίου Παντελεήμονος (Βότση), Αγίου Παύλου (Ν.Κρήνης), Αγίου Νικολάου (Αγγελοχωρίου), Αγίου Ιωάννου (Κατιρλί) και Αγίου Αργυρίου (Επανωμής).
Ανακαινίζει δε εκ βάθρων τους Ι.Ναούς Κοιμήσεως Θεοτόκου και Αγίου Γεωργίου παλαιόν και νέον Ναόν (Επανωμής), Αγίας Τριάδος Ακτής, Παμμεγίστων Ταξιαρχών (Κουρί), Αγίας Παρασκευής( Νέας Κρήνης) και Οσίας Παρασκευής (Νέων Επιβατών.) Ανεγείρει δε και παρεκκλήσιον εντός της Ανωτέρας Σχολής Πολέμου.
Το φιλάνθρωπον έργον του νέου Μητροπολίτου ατελείωτον…Ιδρύει γενικόν φιλόπτωχον ταμείον της Ιεράς Μητροπόλεως και άλλα δεκαεπτά ενοριακά φιλόπτωχα ταμεία. Δημιουργεί συσσίτια εις πολλάς ενορίας, ενοριακάς τράπεζας αγάπης με διανομές κιβωτίων τροφίμων και ενδυμάτων, καθώς δε και τράπεζας αίματος εις τους περισοτέρους Ναούς.
Ανεγείρει πολυώροφον εκκλησιαστικήν εστίαν, το περίφημον πνευματικόν κέντρον της Ι.Μητροπόλεως Καλαμαριάς διά την κάλυψιν ποικίλων ποιμαντικών δραστηριοτήτων, ιδιαιτέρως δε δια τον τομέα της νεότητος.
Ενδιαφερόμενος προσωπικώς δια την χριστιανικήν αγωγήν της νεολαίας λειτουργεί υπό την προεδρίαν του γραφείον νεότητος, ως δε και τοπικά ενοριακά κέντρα νεότητος.
Δημιουργεί ωσαύτως Νεανική και Παιδική χορωδία της Μητροπόλεως, θεατρική ομάς και τακτικάς συνάξεις νέων.
Αναμορφώνει όλα τα κατηχητικά σχολεία της μητροπολιτικής του περιφερείας, ενώ τα κατηχητικά σχολεία της Νέας Μηχανιώνας αποκτούν δικήν τους φιλαρμονικήν ορχήστραν.
Συστήνει φροντιστήριον εκκλησιαστικής βυζαντινής μουσικής, βυζαντινής αγιογραφίας, παραδοσιακών χορών, φροντιστήρια ξένων γλωσσών και απογευματινά κηρύγματα εις άπαντας σχεδόν τους Ι.Ναούς.
Ασχολείται ιδιαιτέρως με την αντιαιρετική δράσιν διορίζων υπευθύνους ιερείς δια την καταπολέμησιν της μάστιγος των αιρέσεων.
Δεικνύων εμπράκτως την αγάπην του δια τους ασθενείς αδελφούς μας, επεσκέπτετο ο ίδιος προσωπικά τα νοσοκομεία μοιράζων δέματα αγάπης και ενισχύων αυτούς ηθικώς και υλικώς.
Ιδρύει δύο γηροκομεία εν τη Μητροπόλει του, τον Κρεούζειον Οίκον ευγηρίας εν Καλαμαριά και το Μαντούκειον Κοινοφελές ίδρυμα εν Νέα Μηχανιώνα.
Η προσφοράν του εις τα λειτουργικά του καθήκοντα εξίσου σημαντική. Λειτουργεί κηρρύτει και αγιάζει ακαταπαύστως.
Άριστος γνώστης του εκκλησιαστικού τυπικού και της εθιμοτυπίας, ήτο πρόεδρος και μέλος εις πολλάς Συνοδικάς επιτροπάς της Ι.Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, χρηματίσας παραλλήλως και Αντιπρόεδρος αυτής, ενώ διετέλεσε πρόεδρος και μέλος των Συνοδικών δικαστηρίων.
Επι αρχιερατείας του, δις επισκέφθην την Ι.Μητρόπολίν του Οικουμενικός Πατριάρχης.
Ηγάπα και εσέβετο τους ιερείς του, οι δε παρατηρήσεις του ήτο νηφάλιες και ευγενείς όπως και η καρδία του…
Δεν ήθελε εντυπωσιασμούς και επιδείξεις κατά την τέλεσιν της θείας Λειτουργίας ενώ η Αγία Τράπεζα ήθελε να είναι λιτή και απέρριτος.
Εάν και διέθετε το χάρισμα της καλλιφωνίας, είχε πάντοτε διάκριση και έψαλλε με σεμνότητα και κατάνυξη, ενώ πολύ σπανίως συμμετείχε εις πολυάριθμα Αρχιερατικά συλλείτουργα, πάντοτε δε έλεγε “η απλότης και το μέτρον είναι αναγκαία.”
Ητο αυστηρός τηρητής της Ιεράς Παραδόσεως, δια τούτο και έγραφε εις μίαν από τις τελευταίας εγκυκλίους του: “Η Ιερά Παράδοση, δια μέσου των αιώνων, έχει διαμορφώσει μέσα στην Εκκλησία μας ένα ύφος και ήθος που δικαιωματικά μπορεί να χαρακτηρισθεί Ορθόδοξο. Από γενεά σε γενεά παραδίδεται και παραλαμβάνεται ως ατίμητη παρακαταθήκη. Εχει δε το χρέος να μην υιοθετεί ή αποδέχεται και ενσωματώνει καθετί που δεν συμφωνεί, αλλοιώνει και νοθεύει την γνησιότητα της.”
Χειροτόνησε εκ των τιμίων χειρών του δεκάδες κληρικούς, ενώ το έτος 1995, ο νυν Σεβ. Μητροπολίτης Νικαίας κ. Αλέξιος έλαβε το μέγα της Αρχιερωσύνης αξίωμα υπό του μακαριστού Ν.Κρήνης Προκοπίου, ένεκεν της αδελφικής αγάπης με την οποία συνδέεντο οι δύο αρχιερείς, όταν υπηρετούσαν ως κληρικοί εν τη Ι.Μητροπόλει Πειραιώς.
Ηυτήχησε δε να ιδεί δύο έτερα αγαπημένα πνευματικά του τέκνα, Αρχιερείς, τον επί σειρά ετών Πρωτοσύγκελλον του π. Νικόδημον, εις Μητροπολίτην Κασσανδρείας το 2001 και τον επι πολλά έτη κληρικόν του αρχιμ. π.Προκόπιον εις Επίσκοπον Χριστιανουπόλεως το 2009. Αμφότεροι οι τρείς κληρικοί με ήθος, ευπρέπεια και εκκλησιαστικήν συνείδησιν.
Ο μακαριστός Μητροπολίτης Ν.Κρήνης και Καλαμαριάς κυρός Προκόπιος αναμφιβόλως ηργάσθη φιλοτίμως, αόκνως και ανιδιοτελώς δια να εδραιωθή και να καταστή η τότε νεοσύστατος Μητρόπολις του μίαν αξιοπρεπής και παραδειγματική Μητρόπολις με σπουδαίον ποιμαντικόν, φιλανθρωπικόν και κοινωνικόν έργον. Ενα έργον τεράστιον και σπουδαιότατον μεν, παντελώς αθόρυβον και ήσυχον δε…
Διότι ουδέποτε ο αοίδιμος Ιεράρχης Προκόπιος “διελάλει” την βαρυτάτην και πολύπλευρον προσφοράν του εις τον αμπελώνα του Κυρίου. Ητο ταπεινός, πράος και μειλίχειος, δίχνως ίχνη υπερηφανείας ή επάρσεως, αφού και μόνον η αρχοντική και μεγαλοπρεπής παράστασίς του εδίδασκε και εντυπωσίαζε από μόνη της τους πάντας και όλους αυτούς που τον επλησίαζαν δια να λάβουν την ευχή του.
Είχε ευθύτητα χαρακτήρος, ανεξίκακος, φιλομόναχος, (επισκέπτετο πολλάκις το Άγιον Ορος, ενώ διατηρούσε άρρηκτους αδελφικούς δεσμούς με πολλάς Ιεράς Μονάς, εξαιρέτως δε με την Ι.Μονήν Αγίου Παύλου και Μ.Λαύρας.) Φιλακόλουθος, φιλάγιος και φιλήσυχος. Ουδέποτε εόρταζε πανηγυρικά τα ονομαστήρια του και σπανίως απουσίαζε από την Μητρόπολιν του, δια τούτο και το γραφείον του ήτο ανοικτόν δια όλον το ποίμνιόν του επί καθημερινής βάσεως.
Ουδέποτε δε εγκατέλειψε και το ιερόν θυσιαστήριον, παρά το προχωρημένον της ηλικίας του, αλλά και τα όποια προβλήματα υγείας τον ταλαιπωρούσαν, λειτουργών ακαταπαύστως με ένθερμον νεανικόν ζήλον και περισσήν ευλάβειαν.
Τα κηρύγματά του από ευγένεια και διάκρισιν δεν ήτο μακροσκελή, κουράζων το ποίμνιον του, αλλά παραλλήλως δεν υστερούντο γνησίας ορθοδόξου θεολογίας και πρωτοφανούς αγιοπατερικής σοφίας και συνέσεως…
Αγαπημένη του απασχόλησις, όταν είχε ελεύθερο χρόνο, ήτο η περιποίησις του κήπου και των λουλουδιών της αυλής του επισκοπείου του…
Χαιρόταν και έλαμπε το πρόσωπον του ως μικρόν παιδίον όταν τα έβλεπε να ανθίζουν και να μεγαλώνουν…
Είχε εντός του την χάριν και την γαλήνην του Αγίου Πνεύματος, δια τούτο και ουδέποτε οργίζετο υψώνοντας την φωνήν του.
Γνωρίζων δε το φθαρτόν και μάταιον του κόσμου τούτου και έχων ο μακαριστός συναίσθησιν ότι εις αυτήν την ζωήν είμεθα όλοι “παρεπίδημοι”, είχε ο ίδιος προτείνει και επιβλέψει τον τόποντου ενταφιασμού του, κάτωθεν του Ι.Ναού Αγίου Νικολάου Καλαμαριάς…
Δια όλους εμάς που πολλάκις τον είχαμε επισκεπτεί εν τω επισκοπείω του και είχαμε τύχει “ξενίας Δεσποτικής και αθανάτου τραπέζης” ως άνθρωποι θλιβόμεθα, δακρύζουμεν και πονούμεν εν τη απουσία του…
Ενθυμούμεθα με πολλήν συγκίνησιν τον σεπτό Γέροντα, τας συμβουλάς και τας παραινέσεις του, τας οποίας μας έλεγε εν πλήρει νηφαλιότητι και ηρεμία…
Τεσσαράκοντα ημέρας μετά και εν όψει του επικείμενου τεσσαρακονθήμερου μνημοσύνου του, η αγία μορφή του θα παραμείνη εσαεί πλέον εις την σκέψιν μας και εις την καρδίαν μας, ανεξίτηλος και ανέπαφος από τον πανδαμάτορα χρόνον…
Η δε επί 41 έτη προσφορά του εις την Ι.Μητρόπολιν Ν.Κρήνης και Καλαμαριάς θα μνημονεύεται με πολύ σεβασμόν και αγάπην εκάστην φοράν όπου θα γίνεται μνεία του πολυσέβαστου ονόματός του.
Προκοπίου του αξιομακαρίστου Αρχιερέως είη αιωνία η πανσέβαστος αυτού μνήμη.
“Ει και εν τάφω κατήλθες” μακαριστέ Ιεράρχα, Προκόπιε, “ομολογούμεν την χάριν, κηρύττομεν τον έλεον, ου κρύπτομεν την ευεργεσίαν, ουδέ την μακροθυμίαν σου…”