Για φωτογραφικό υλικό πατήστε εδώ.
Στο πλαίσιο των ΚΔ΄ Παυλείων, την Κυριακή 17 Ιουνίου το απόγευμα πραγματοποιήθηκε στο Μητροπολιτικό Κέντρο Πολιτισμού «ΠΑΝΤΑΝΑΣΣΑ» στην Νάουσα το Ε’ Συνέδριο Βυζαντινών Τεχνών, με θέμα «Η διακονία του λόγου στη Βυζαντινή Μουσική».
Στην αρχή χαιρετισμό απηύθυνε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων, ο οποίος στο τέλος απένειμε και τα αναμνηστικά των ΚΔ΄ Παυλείων στους ομιλητές.
Πρώτος ομιλητής ήταν ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ κ. Παναγιώτης Σκαλτσής, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα «Η υμνολογία της Εκκλησίας ως φορέας της Ορθόδοξης Θεολογίας».
Δεύτερη ομιλήτρια ήταν η αναπληρώτρια καθηγήτρια Μουσικών Σπουδών του ΑΠΘ κ. Μαρία Αλεξάνδρου, η οποία ανέπτυξε το θέμα «Η Βυζαντινή μουσική στή διακονία του Λόγου», ενώ χρέη προέδρου ανέλαβε ο Άρχων Μαΐστωρ της ΜΧΕ και Διευθυντής του Ωδείου της Ιεράς Μητροπόλεως κ. Γεώργιος Ορδουλίδης.
Η εκδήλωση έκλεισε με μουσικό πρόγραμμα από τόν Ελληνικό Βυζαντινό Χορό “Οἱ Δομέστικοι” υπό την διεύθυνση του Άρχοντος Πρωτοψάλτου Γρηγόρη Παπαεμμανουηλ.
Την εκδήλωση παρουσίασε ο Αρχιμ. Αρσένιος Χαλδαιόπουλος.
Ο χαιρετισμός του Σεβασμιωτάτου στην εκδήλωση :
Χθές εἴχαμε τή χαρά νά παρακολουθήσουμε τό πρῶτο μέρος τοῦ Ε´ Συνεδρίου Βυζαντινῶν Τεχνῶν, τό ὁποῖο πραγματοποίησε στό πλαίσιο τῶν ΚΔ´ Παυλείων ἡ Ἱερά Μητρόπολή μας στό Παύλειο Πολιτιστικό Κέντρο τῆς Βεροίας καί ἀφοροῦσε στήν τέχνη τῆς Ἁγιογραφίας. Καί σήμερα εἴμαστε ἐδῶ, στή Νάουσα, στό Μητροπολιτικό Κέντρο Πολιτισμοῦ «Παντάνασσα» γιά νά παρακολουθήσουμε τό δεύτερο μέρος πού ἀφορᾶ στήν ἱερή τέχνη τῆς μουσικῆς, τῆς βυζαντινῆς μας μουσική.
Τό θέμα τοῦ Συνεδρίου εἶναι, ὅπως ὅλοι γνωρίζετε, «Ἡ διακονία τοῦ λόγου στή βυζαντινή μουσική», καί ἐντάσσεται καί αὐτό στό εὐρύτερο θέμα τῶν φετινῶν Παυλείων τό ὁποῖο εἶναι «Εὐαγγελισμός καί Ἱεραποστολή».
Κύριος στόχος τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς καί ὑμνογραφίας εἶναι ἀσφαλῶς ὁ ὕμνος καί ὁ αἶνος τοῦ Θεοῦ. Ὁ πιστός ἐκφράζει μέσω τῆς μουσικῆς τήν εὐχαριστία του καί τή δοξολογία του πρός τόν Θεό, μιμούμενος τούς ἁγίους ἀγγέλους, πού διαπαντός ψάλλουν καί ὑμνοῦν τόν Θεό.
Ἀκόμη καί ἐάν ἡ ἐκκλησιαστική μουσική παρέμενε σέ αὐτό τό ἐπίπεδο, τῶν πρώτων χριστιανικῶν αἰώνων, κατά τούς ὁποίους οἱ ὕμνοι ἦταν ἁπλοί καί σύντομοι, ὁ λόγος πού συνεκφέρεται μέ τή μουσική ὡς αἶνος καί δοξολογία πρός τόν Θεό εἶναι λόγος διδακτικός γιά τούς πιστούς, καθώς τούς διδάσκει ὄχι μόνο τίς ἰδιότητες τοῦ Θεοῦ, ὅτι ὁ Θεός εἶναι ἄναρχος, ἐλεήμων, φιλάνθρωπος κἄ., ἀλλά καί τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο ὁ πιστός μπορεῖ καί πρέπει νά ἀπευθύνεται πρός τόν Θεό γιά νά τόν εὐχαριστεῖ καί νά τόν δοξάζει.
Βεβαίως ἡ διακονία τοῦ λόγου στή βυζαντινή μουσική ἀποκτᾶ μεγαλύτερο ρόλο, ὅταν ἡ ὑμνογραφία καί ἡ βυζαντινή μουσική πλουτίζονται μέ τά ἔργα μεγάλων ἁγίων καί θεολόγων τῆς Ἐκκλησίας μας, μέ πρῶτο τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό, ὁ ὁποῖος δέν ἀρκεῖται μόνο στόν δικό του λόγο, ἀλλά ἀξιοποιεῖ στούς κανόνες του καί τόν ἔνθεο λόγο τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου προκειμένου νά μεταδώσει στούς πιστούς τά ὑψηλά νοήματα τῶν δογμάτων τῆς πίστεώς μας ἀλλά καί τοῦ νοήματος τῶν δεσποτικῶν καί θεομητορικῶν ἑορτῶν, τῶν ἑορτῶν τῶν ἁγίων, ἀλλά καί γενικότερα τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς.
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός δέν ἦταν βεβαίως ὁ μόνος πού διακόνησε μέ τόν λόγο του μέσω τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς καί ὑμνογραφίας τούς πιστούς. Πολλοί εἶναι ἐκεῖνοι οἱ ὑμνογράφοι καί οἱ μελωδοί, ἐπώνυμοι καί ἀνώνυμοι, πού μιλοῦν στίς ψυχές τῶν πιστῶν μέ τούς ὕμνους τους καί τούς διδάσκουν μέ τίς θεῖες ἐμπειρίες πού ἔζησαν οἱ ἴδιοι, ἀγωνιζόμενοι συχνά ἄλλοι «ἐν ὄρεσι καί σπηλαίοις καί ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς» καί ἄλλοι διακονώντας τήν Ἐκκλησία στά Ἱεροσόλυμα, στήν Κωνσταντινούπολη καί ὅπου ἀλλοῦ.
Ὁ λόγος τους, λόγος τοῦ ἁγίου Πνεύματος, καθώς ψάλλεται μέ τόν προσήκοντα τρόπο στίς ἱερές Ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας μας, δέν μεταρσιώνει μόνο τούς πιστούς, οὔτε μόνο τούς συγκινεῖ καί τούς κατανύγει. Τούς διδάσκει, τούς νουθετεῖ, τούς παρηγορεῖ, τούς μεταδίδει μέ εὐκολία γνώσεις καί ἐμπειρίες πού θά χρειαζόταν πολύχρονη μελέτη γιά νά τίς ἀποκομίσουν, διακονώντας ἔτσι μέ ἄριστο τρόπο τόν λόγο.
Δέν θά ἐπεκταθῶ περισσότερο γιά νά ἀφήσω τόν χρόνο στούς εἰδικούς ὁμιλητές μας νά ἀναπτύξουν τά ἐνδιαφέροντα θέματά τους, ἀλλά καί τόν βυζαντινό χορό «Οἱ Δομέστικοι», νά μᾶς παρουσιάσει τούς ὕμνους πού ἐπέλεξαν γιά τή σημερινή ἐκδήλωση.
Θά ἤθελα, λοιπόν, νά σᾶς καλωσορίσω καί νά σᾶς εὐχαριστήσω ὅλους σας γιά τήν παρουσία σας, πρωτίστως ὅμως τούς ἐκλεκτούς ὁμιλητές μας, τόν καθηγητή τῆς Λειτουργικῆς στή Θεολογική Σχολή τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Παναγιώτη Σκαλτσῆ, πού θά μᾶς μιλήσει μέ θέμα «Ἡ ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας ὡς φορέας τῆς ὀρθοδόξου Θεολογίας», καί τήν ἀναπληρώτρια καθηγήτρια τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς στό Τμῆμα Μουσικῶν Σπουδῶν τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κυρία Μαρία Ἀλεξάνδρου, ἡ ὁποία θά μᾶς ἀναπτύξει τό θέμα: «Ἡ μουσική στή διακονία τοῦ λόγου».
Πρίν νά παραχωρήσω τό βῆμα θά ἤθελα νά εὐχαριστήσω θερμά τόν κύριο Γρηγόριο Παπαεμμανουήλ καί τόν βυζαντινό του χορό «Οἱ Δομέστικοι», γιά τήν παρουσία τους στό Συνέδριό μας, καί φυσικά τόν καλλιτεχνικό διευθυντή τῶν Παυλείων καί διευθυντή τοῦ Ὠδείου τῆς Ἱερᾶς μας Μητροπόλεως, ἄρχοντα μαΐστορα τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας, κ. Γεώργιο Ὀρδουλίδη, γιά τήν ὀργάνωση τοῦ Συνεδρίου μας.