Αγία Μάρτυς Ματρώνα της Θεσσαλονίκης

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού

Οι γυναίκες Μάρτυρες της αρχαίας Εκκλησίας, υπήρξαν το ίδιο ηρωικές με τους άνδρες. Επέδειξαν στους άδικους διώκτες τους ένα άλλο ήθος, πρωτόγνωρο για τον αρχαίο προχριστιανικό κόσμο, τον ηρωισμό, την ομολογία της πίστης στο Χριστό και την ανεξικακία προς τους τυράννους τους. Μία από αυτές τις γενναίες Μάρτυρες υπήρξε και η αγία Ματρώνα της Θεσσαλονίκης, η οποία αποτελεί το καύχημα της συμπρωτεύουσας.

Έζησε στα δύσκολα, μα ηρωικά, χρόνια των πρωτοχριστιανικών διωγμών. Όταν η ψυχορραγούσα εφιαλτική ειδωλολατρία, ευρισκόμενη σε άμυνα κατά του εύρωστου Χριστιανισμού και την πρωτοφανή ορμητική διάδοση της νέας πίστεως, είχε εγείρει τους γνωστούς μας μεγάλους διωγμούς, με στόχο την εξαφάνιση των Χριστιανών. Δε γνωρίζουμε τον ακριβή χρόνο που έζησε. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, όπου ο απόστολος Παύλος είχε ιδρύσει, περί το 50 μ. Χ. ισχυρή Εκκλησία, μεταξύ των πολυπληθών Ιουδαίων της πόλεως και πολλών ειδωλολατρών. Προφανώς η Ματρώνα υπήρξε ευγενής γόνος ένθερμων Χριστιανών, ένθερμη πιστή του Χριστού και η ίδια επίλεκτο μέλος της Εκκλησίας των Θεσσαλονικέων.

Δεν μας είναι γνωστά σχεδόν τίποτε από την οικογενειακή ζωή της, ούτε έχουμε στοιχεία από την παιδική της ηλικία. Εικάζουμε ότι ήταν φτωχή και γι’ αυτό προσκολλήθηκε ως ακόλουθη κάποιας πλούσιας και ευγενούς Ιουδαίας, της Παντίλλας ή Παυτίλλας, συζύγου ανώτατου στρατιωτικού διοικητή της Θεσσαλονίκης (στρατοπεδάρχη). Εδώ θα πρέπει να υπενθυμίσουμε στους αναγνώστες μας ότι η Θεσσαλονίκη υπήρξε από τα αρχαία χρόνια η πολυπληθέστερη, μετά την Ιουδαία περιοχή για τους Ιουδαίους, ιδίως μετά την καταστροφή της Ιερουσαλήμ το 70 μ. Χ. από τους Ρωμαίους και τη διασπορά τους στα έθνη.

Η Ιουδαία κυρία της Ματρώνας ήταν φανατική πιστή του Ιουδαϊσμού και γι’ αυτό επισκέπτονταν συχνά τη Συναγωγή για να προσευχηθεί και να επιτελέσει τα νενομισμένα έθιμα της θρησκείας της. Η Ματρώνα δεν είχε αποκαλύψει την πίστη της στην κυρία της, διότι ήξερε πως, όχι μόνο θα έχανε την εργασία της, αλλά και θα την κατέδιδε στις ρωμαϊκές αρχές, ως εγκληματίας του ρωμαϊκού κράτους, διότι έτσι αντιμετωπίζονταν οι Χριστιανοί.

Όταν εκείνη βρισκόταν στην Συναγωγή, η Ματρώνα πήγαινε κρυφά σε μυστικό χριστιανικό ναό, όπου λάτρευε τον αληθινό Τριαδικό Θεό. Για πολύ καιρό, η Ματρώνα ξεγελούσε την κυρία της για να πηγαίνει στην Εκκλησία. Μια λάθος κίνησή της αποκάλυψε το μεγάλο μυστικό της, η οποία απέβη μοιραία για την ίδια. Κάποιο εβραϊκό Πάσχα, η Ματρώνα άργησε να γυρίσει στη συναγωγή για να συνοδέψει την κυρία της. Έφτασε την ώρα που έτρωγαν τα πικρά χόρτα, όπως συνηθίζουν κατά το δικό τους Πάσχα οι Ιουδαίοι. Τότε κάποιος από τους δούλους της την κατήγγειλε στην Παντίλλα ότι ήταν Χριστιανή και πως τις ώρες που λείπει πηγαίνει σε χριστιανική Εκκλησία. Φαίνεται πως ο δούλος εκείνος την είχε παρακολουθήσει και την μισούσε επειδή ήταν Χριστιανή.

Η φανατική εβραία έγινε έξαλλη από το θυμό της διότι μισούσε και αυτή θανάσιμα τους Χριστιανούς. Έβγαζε άγριες κραυγές και την κατηγορούσε ως άπιστη, διότι θεωρούσε ότι την εξαπατούσε, που δεν της είχε αποκαλύψει την πίστη της. Έδωσε διαταγή να τη συλλάβουν, να τη δέσουν και να τη μαστιγώσουν άγρια.

Η Ματρώνα δεν σκέφτηκε ούτε στιγμή να δειλιάσει και να αρνηθεί την χριστιανική της πίστη. Υπόμεινε με πρωτοφανή ηρωισμό και υπομονή τους αφόρητους πόνους του μαστιγώματος και τους εξευτελισμούς των βασανιστών της. Φώναζε με όλη τη δύναμη της ψυχής της ότι είναι και θα παραμείνει Χριστιανή και πως μπορεί να εξουσιάζουν οι δήμιοί της το σώμα της, όχι όμως και την ψυχή της, την οποία είχε αφιερώσει ολοκληρωτικά στο Χριστό, τον αληθινό Θεό.

Κατόπιν έδωσε εντολή να την αλυσοδέσουν και να τη ρίξουν στην πιο σκοτεινή και υγρή φυλακή και να σφραγίσουν καλά την πόρτα του κελιού της, ώστε να μην μπορεί να μπει κανείς να τη βοηθήσει! Μετά από τρεις ημέρες πήγε η ίδια η Παντίλλα να δει τι κάνει η Ματρώνα. Έκπληκτη την είδε να έχει ελευθερωθεί από τα σιδερένια δεσμά της, να στέκεται όρθια και να ψέλνει, και το σπουδαιότερο να έχει θεραπευτεί από τις πληγές του άγριου μαστιγώματος! Η Παντίλλα έγινε θηρίο από το θυμό της και έδωσε εντολή για νέο, αγριότερο μαστίγωμα. Η Μάρτυρας υπέμεινε και πάλι με ηρωισμό και ανεξικακία τον βασανισμό, ρωτώντας με καλοσύνη την εβραία, για πιο λόγο τη βασανίζει, αφού με την πίστη της στο Χριστό δεν βλάπτει κανέναν. Μετά από τον άγριο ξυλοδαρμό της την έριξαν και πάλι στη φυλακή.

Μετά από λίγες ημέρες ξαναπήγε στην φυλακή και είδε ξανά την Ματρώνα θεραπευμένη από τις πληγές της και ελευθερωμένη από τις αλυσίδες της, να υμνεί το Θεό. Το πρόσωπό της έλαμπε σαν τον ήλιο! Τότε διέταξε να τις δέσουν τα πόδια σε βαριά δρύινα ξύλα και να τη βασανίσουν ανελέητα. Η Μάρτυς εξαντλημένη από τις πολυήμερες ταλαιπωρίες, την πείνα και τη δίψα, δεν άντεξε και παρέδωσε το πνεύμα της, προσευχόμενη, την ώρα του μαρτυρίου της. Η εβραία Παντίλλα έδωσε και πάλι εντολή σε κάποιον Στρατόνικο, να τυλίξει το σώμα της Μάρτυρος με σεντόνι και να το ρίξει από τα τείχη έξω της πόλεως να το φάνε τα σκυλιά και τα όρνεα. Όμως το περιμάζεψαν οι Χριστιανοί και το έθαψαν με τιμές κοντά στην Εγνατία οδό. Μέτα τους διωγμούς ο Επίσκοπος Θεσσαλονίκης Αλέξανδρος, μετέφερε το ιερό λείψανο μέσα στην πόλη, κτίζοντάς της ναό, προς τιμήν της, στον οποίο το εναπόθεσε. Την εποχή της Φραγκοκρατίας οι αιρετικοί Λατίνοι άρπαξαν το λείψανο και μετέφεραν στην Βαρκελώνη της Ισπανίας, όπου κατά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο καταστράφηκε από τους βομβαρδισμούς. Η μνήμη της εορτάζεται στις 27 Μαρτίου.