Ξαναζωντανεύει η θαυματουργή Μονή Αβάσσου

Τις μελέτες αποκατάστασης και συντήρησης του υφιστάμενου ξυλόγλυπτου τέμπλου, του τοιχογραφικού διακόσμου και του λίθινου δαπέδου του καθολικού της Ι.Μ. Κοιμήσεως Θεοτόκου Αβάσσου ενέκρινε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη.

Η αποκατάσταση θα γίνει με τους ακόλουθους όρους:

α) Σχετικά με τη μελέτη εργασιών αποκατάστασης και συντήρησης υφιστάμενου ξυλόγλυπτου τέμπλου του καθολικού της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου Αβάσσου: 1. Η μεταφορά των αποσυναρμολογούμενων τμημάτων του τέμπλου (ζώνη επιστυλίου και επίστεψης), να γίνει σε εργαστηριακό χώρο που θα υποδειχτεί από την Ι.Μ. Νικοπόλεως και Πρεβέζης, ο οποίος να πληροί τις απαιτούμενες προδιαγραφές ασφάλειας. 2. Για την απεντόμωση να εφαρμοστεί ανοξική μέθοδος από εξειδικευμένο συνεργείο λαμβάνοντας όλα τα μέτρα προστασίας. 3. Να εκπονηθεί και να κατατεθεί προς έγκριση στις αρμόδιες υπηρεσίες τεχνική έκθεση ενίσχυσης του φορέα στήριξης του ξύλινου τέμπλου.

β) Σχετικά με τη μελέτη εργασιών συντήρησης των τοιχογραφιών της Ι.Μ. Κοιμήσεως Θεοτόκου Αβάσσου: 4. Να γίνουν διερευνητικές τομές, προκειμένου να διαπιστωθεί η ύπαρξη ή μη παλαιότερης ζωγραφικής φάσης. 5. Να διατηρηθούν οι παλαιοί οπλισμοί κατά την αναστύλωση και να συμπληρωθούν με νέους, όπου κρίνεται απολύτως απαραίτητο. 6. Να μηn χρησιμοποιηθεί υαλόβουρτσα για την αφαίρεση των αλάτων. 7. Οι εργασίες να εκτελεστούν σε συνεργασία και παράλληλα με τις στερεώσεις της τοιχοποιίας.

γ) Σχετικά με τη Μελέτη εργασιών αποκατάστασης και συντήρησης υφιστάμενου λίθινου δαπέδου του καθολικού της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου Αβάσσου και συμπληρωματικών στοιχείων αυτής: 8. Να μην πραγματοποιηθεί καθολική απόσπαση των πλακών του δαπέδου, αλλά μόνο απόσπαση των ήδη αποκολλημένων πλακών και να γίνει η επανατοποθέτησή τους με το προτεινόμενο κονίαμα της μελέτης. Να μη γίνουν συγκολλήσεις πλακών. 9. Να πραγματοποιηθεί αντικατάσταση των σαθρών κονιαμάτων μεταξύ των αρμών και να γίνει συμπλήρωση των απωλειών με το προτεινόμενο κονίαμα της μελέτης. 10. Να μη χρησιμοποιηθεί το προτεινόμενο αιώρημα CaCΟ3 για τη στερέωση της λίθινης επιφάνειας. Να κατατεθεί νέα πρόταση προς έγκριση στη ΔΣΑΝΜ. 11. Η στερέωση των απολεπίσεων και αποφλοιώσεων να πραγματοποιηθεί με τη μεθοδολογία και τα υλικά που προτείνονται για την πλήρωση των ρωγμών. 12. Να κατατεθεί συμπληρωματική τεχνική έκθεση συντήρησης για το σύνολο των λίθινων αρχιτεκτονικών μελών του καθολικού, συμπεριλαμβανομένων και των στηλών μπροστά στο Ιερό, προς έγκριση στη ΔΣΑΝΜ. 13. Η επίβλεψη του συνόλου των εργασιών συντήρησης να πραγματοποιηθεί από την ΕΦΑ Πρέβεζας σε συνεργασία με τη ΔΣΑΝΜ, οι οποίες να ενημερωθούν εγκαίρως πριν την έναρξη των εργασιών. 14. Να κατατεθεί στην ΕΦΑ Πρέβεζας και στη ΔΣΑΝΜ αντίγραφο από τις εκθέσεις απολογισμού και το πλήρες αρχείο με την φωτογραφική και σχεδιαστική τεκμηρίωση των εργασιών συντήρησης και αποκατάστασης του ξυλόγλυπτου τέμπλου, του τοιχογραφημένου διακόσμου και του λίθινου δαπέδου και όλων των στοιχείων του κτηρίου μετά το πέρας των εργασιών.

Πρόκειται για μοναστήρι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, που βρίσκεται εντός των ορίων του χωριού Ανω Κοτσανόπουλο, αλλά στην ουσία ανήκει στα χωριά Βρυσούλας και Ανω Ράχης, αφού έχει χτιστεί στα όρια των τριών κοινοτήτων και σε αυτό έχουν πρόσβαση όλοι.

Σε έναν τουριστικό οδηγό της Νέας Ελλάδας, γραμμένον μετά την απελευθέρωση της Ηπείρου από τους Τούρκους, αναφέρεται: «…και μετά 45΄ του χωρίου Ανω και Κάτω Κοτσανόπουλο, οπόθεν μετά 60΄ διερχόμεθα της Μονής Βασιώτη επ’ αριστερά και φθάνομεν εις χωρίον Ζερμή, παρ’ ω άφθονα ύδατα, 3,5 ώραι εκ Λούρου».

Βεβαίως, οι αποστάσεις τώρα δεν έχουν καμία σχέση με αυτές 100 χρόνια πριν. Η μονή απέχει από τον Λούρο μόλις 15΄ με το αυτοκίνητο. Ο παραπόταμος έχει ελάχιστο νερό και οι παρεμβάσεις που έχουν γίνει έχουν δημιουργήσει έναν χώρο λατρείας αλλά και αναψυχής.

Σύμφωνα με τον μητροπολίτη Αρτης, Σεραφείμ Ξενόπουλο ή Βυζάντιο, «…η Ιερά Μονή Αβάσσου, κειμένη εν τω τμήματι της Λακοπούλας εις τας υπωρείας του χωριού Ζερμή, εντός δασώδους τόπου και τιμωμένη επί τη κοιμήσει της Θεοτόκου, ωκοδομήθη το πρώτον κατά τα αρχάς του παρελθόντος αιώνος, κατασαθρωθείσα δε και κατερημωθείσα υπό των αλβανικών στιφών, ανεκαινίσθη εν έτει 1853, δι’ εράνου των χριστιανών. Ελαβε το όνομα Αβάσσου, γνωματεύομεν, ως εκ της οικογενείας του σωζομένου ήδη εις ρωσικήν γην, εμπορευομένου Αβασσιώτου, εχούσης, ως φαίνεται, την θέσην ταύτην ως ιδιόκτητον».

Αναφορές στο μοναστήρι έχουν γίνει και από τον Αραβαντινό: «Το του Αβάνου (σ.σ.: πρόκειται για τυπογραφικό λάθος), όπερ κτίσμα αρχαίον, ον διατηρείται εν τη καταστάσει σεμνυνόμενον επί τη ενδόξω της Θεοτόκου Κοιμήσει, κείται δε εν τη περιοχή της Λάμαρης».

Η Μονή κατά τον Λαμπρίδη είχε αρκετή περιουσία και διέθετε πολλά χρήματα για τα σχολεία των γύρω χωριών: «Η του Αβάσσου (μονή) γρόσια 1.000 διέθετε υπέρ των σχολείων τριών πέριξ αυτής κοινοτήτων».

Σύμφωνα με τον Σεραφείμ Βυζάντιο: «Και αύτη μονή εδεκατίσθη υπό των Αλβανών, κέκτηται δε ήδη μικρόν μέρος αγρών, ολίγα ελαιόδεντρα, έναν μύλον και ολίγα ποίμνια, εν αυτή ιεράτευεν ή ηγουμένευεν εκ της οικογενείας ορμώμενος των Αβασσιωτών, εν ων την επωνυμίαν έλαβεν».

Το 1916, σύμφωνα με τον αρχιμανδρίτη Φιλάρετο Βιτάλη, η Μονή Αβάσσου έγινε μετόχι της Μονής Ζαλόγγου και όλη η περιουσία της περιήλθε σε αυτήν.