Σ’ αυτό το κήρυγμα, αγαπητοί, θα μιλήσουμε για κάποιο μεγάλο μάρτυρα της πίστεως μας, πού φέρνει στη μνήμη μας τα αγιασμένα -μέρη της Μικράς Ασίας, έχει οπού επί αιώνες μέχρι το 1922 υπήρχε ένας ολόκληρος χριστιανικός κόσμος.
Μικρά Ασία, αλησμόνητη χώρα! Όπου κι αν σκάψη κανείς, θα βρη κόκκαλα ηρώων, λείψανα αγίων, σταυρούς και εικονίσματα και ερείπια από εκκλησιές και μοναστήρια. Όλα τώρα έχουν χαθή και όσοι κατάγονται από τα μέρη αυτά κι ήρθαν στην Ελλάδα, με συγκίνησι θυμούνται τις χαμένες πατρίδες, πού γέννησαν τόσους ήρωες και μάρτυρες όσους καμμιά άλλη χριστιανική χώρα. Ένας από τους μάρτυρες αυτούς είναι κι ο άγιος Χαράλαμπος, που τον γιορτάζουμε στις 10 Φεβρουαρίου. Γι΄ αυτόν θα μιλήσουμε, γιατί ο βίος του δείχνει, πόσο μεγάλη είναι η δύναμις της πίστεως που διδάσκει το Ευαγγέλιο.
* * *
Ο άγιος Χαράλαμπος έζησε τον 2ο μΧ αιώνα. Γεννήθηκε σε μια πόλι της Μικοάς Ασίας, την Μαγνησία, που δεν απέχει πολύ απ’ την πολύκλαυστη Σμύρνη. Οι χριστιανοί της πόλεως εκτίμησαν τον άγιο Χαράλαμπο για τον αγνό του χαρακτήρα και τη μεγάλη του πίστι και τον εξέλεξαν ιερέα. Ο κόσμος σήμερα ακούει τη λέξι «ιερεύς» και δεν δίνει καμμιά σημασία. «Παπάς», σου λέει ο άλλος. Και τα παιδιά ακούγοντας τους μεγάλους να μιλούν περιφρονητικά για τους ιερείς δεν θέλουν να γίνουν ιερείς όταν μεγαλώσουν, και ο ιερεύς υστέρα από μερικά χρόνια θα είναι κάτι σπάνιο. Γι΄ αύτη την περιφρόνησι προς την ιερωσύνη φταίνε βέβαια και μερικοί ανάξιοι ιερείς, πού δεν τιμούν την ιερή τους αποστολή. Άλλ’ ο άγιος Χαράλαμπος δεν ήταν ένας από τους συνηθισμένους παπάδες, ήταν ιερεύς πού είχε συναίσθησι της αποστολής του. Λειτουργούσε και έκλαιγε από συγκίνησι. Κήρυττε το λόγο του Θεού και έκανε τις πιο ψυχρές καρδιές να συγκινούνται και ν’ αγαπούν το Χριστό. Αγαπούσε τους φτωχούς και τους αρρώστους και επισκεπτόταν τα σπίτια των χριστιανών και συμβούλευε όλους, μικρούς και μεγάλους, να μένουν πιστοί στο Χριστό.
Τον ιερέα Χαράλαμπο τον αγαπούσαν και τον εκτιμούσαν όλοι. Ήταν με τα λόγια του και με τη ζωή του ένα δυνατό φως, πού φώτιζε όχι μονάχα τους χριστιανούς της πόλεως της Μαγνησίας, αλλά η λάμψις του έφθανε ακόμα μακρύτερα. Άλλα το φως αυτό δεν ήταν ευχάριστο στους ανθρώπους πού ζούσαν μέσ’ στην αισχρή ειδωλολατρία. Και οι ειδωλολάτρες δεν ήταν λίγοι, ήταν πολλοί τότε, κι είχαν μαζί τους και το κράτος.
Την εποχή εκείνη αυτοκράτορας έγινε ένας, πού μισούσε τους χριστιανούς και αποφάσισε να τους καταδίωξη με όλη τη δύναμι πού είχε. Ωνομαζόταν Σεπτίμιος Σεβήρος. Αντιπρόσωπος του αυτοκράτορα στα μέρη της Μικράς Ασίας, σαν να πούμε νομάρχης, ήταν ένας πού λεγόταν Λουκιανός. Ήταν κι’ αυτός άγριος διώκτης των χριστιανών, όπως και ο αυτοκράτορας. Αυτός έδωσε διαταγή να συλλάβουν τον άγιο και να τον φέρουν μπροστά του. Ο άγιος Χαράλαμπος ήταν πια πολύ γέρος. Ήταν 113 χρονών. Κι όμως, παρά τα βαθειά γεράματα, δεν έπαυε να λειτουργή και να εξυπηρετή το λαό. Δεν ίσχυε, βλέπετε, στην Εκκλησία τότε ο σημερινός νόμος του κράτους, πού υποχρεώνει τον παπά να φεύγη από την υπηρεσία του στα 75 χρόνια. Αυτό δεν είναι σύμφωνο με τους ιερούς Κανόνας. Ο ιερεύς, εφ’ όσον αισθάνεται τον εαυτό του καλά, πρέπει να μένη στη θέσι του και στα βαθειά γεράματα του. Ένας γέρος παπάς με άσπρα μαλλιά είναι στην ενορία του πολύ σεβαστός και τα λόγια του ακούγονται με μεγάλη προσοχή, σαν μια φωνή πού προέρχεται από την αιωνιότητα.
Γέρος 113 χρονών ήταν ο άγιος Χαράλαμπος, αλλά μέσα στο γεροντικό αυτό κορμί υπήρχε μια καρδιά πού δεν γερνούσε από το χρόνο, μια καρδιά που ήταν πάντα νέα. Έτσι είναι αυτός πού πιστεύει, στο Χριστό, και όταν ακόμη γεράση, δεν χάνει τον ενθουσιασμό του’ είναι πάντα νέος.
Ο τύραννος Λουκιανός νόμιζε πώς ένα γέρο άνθρωπο ήταν εύκολο να τον κάμη να λυγίση, ν’ αρνηθή το Χριστό και να προσκύνηση τα είδωλα. Οι γέροι αγαπούν πολύ τη ζωή και τρέμουν το θάνατο και κάνουν τα πάντα για να προσθέσουν στη ζωή τους μερικές μέρες. Μα ο άγιος Χαράλαμπος δεν φοβόταν το θάνατο. Ήταν στην πίστι βράχος. Τίποτα δεν μπορούσε να τον κλονίση. Τα λόγια, που του έλεγε ο τύραννος για ν’ αρνηθή το Χριστό, έκαναν τον άγιο Χαράλαμπο πιο αποφασιστικό και θαρραλέο. Η ανησυχία μέσα του μεγάλωνε. Απαντούσε με παρρησία. Εγώ, έλεγε στον τύραννο, τόσα χρόνια υπηρετώ το Χριστό και δεν τον αρνήθηκα ποτέ, και τώρα στα γεράματα μου, πού από ώρα σε ώρα περιμένω το θάνατο, να τον αρνηθώ ; Ποτέ! Ο θάνατος θα με φέρη κοντά στο Χριστό.
Ο τύραννος εξωργίστηκε απ’ την ηρωική αντίστασι του αγίου και διέταξε φοβερό μαρτύριο’ διέταξε να γδάρουν τον άγιο Χαράλαμπο ζωντανό. Ανατριχιάζει κανείς ακούγοντας ένα τέτοιο μαρτύριο. Αλλ’ ο άγιος δεν τρόμαζε. Η καρδιά του ήταν δοσμένη στο Χριστό και ο Χριστός του έδωσε δύναμι να νικήση τον πειρασμό αυτό και να θριάμβευση. Μόλις οι στρατιώτες άρχισαν το φοβερό μαρτύριο, ο άγιος με τη θερμή του προσευχή έκαμε θαύμα και τα χέρια των στρατιωτών σταμάτησαν, και ο τύραννος φοβήθηκε, και ο άγιος απ’ το μαρτύριο αυτό βγήκε πιο λαμπρός και με μεγαλύτερη δύναμι κήρυττε το Χριστό. Η φήμη του ξάπλωσε παντού. Ω τί μπορεί να κάμη ένας άγιος ιερεύς, σαν τον άγιο Χαράλαμπο!
Η φήμη του αγίου έφθασε μέχρι τα ανάκτορα, και όταν ο αυτοκράτορας περιώδευε την Ανατολή και πήγε στην Αντιόχεια, διέταξε να φέρουν μπροστά του τον άγιο. Για δεύτερη φορά ο άγιος Χαράλαμπος ανακρίνεται’ ανακρίνεται απ’ τον ίδιο τον αυτοκράτορα. Αλλά και για δεύτερη φορά ομολογεί την πίστι του. Ο αυτοκράτορας αγρίεψε και διέταξε να τον βασανίσουν και τέλος να τον αποκεφαλίσουν. Ο άγιος έδειξε τόση καρτερία στο μαρτύριο του, ώστε τρεις στρατιώτες απ’ τους δήμιους του, άπιστοι μέχρι την ώρα εκείνη, αρνήθηκαν να εκτελέσουν τη διαταγή του βασιλιά και φώναξαν: Είμαστε κι’ εμείς χριστιανοί. Άλλα και αύτη η κόρη του, Γαλήνη, βλέποντας τα θαύματα του αγίου πίστεψε στο Χριστό. Και άλλοι ακόμα, ειδωλολάτρες, άνδρες και γυναίκες, μαζί με την κόρη του βασιλιά ομολόγησαν την πίστι τους και μαρτύρησαν μαζί με τον άγιο.
Αγαπητοί μου! Όσοι διαβάζουν τους βίους των αγίων και βλέπουν τι μαρτύρια υπέφεραν για το Χριστό, απορούνε που εύρισκαν τη δύναμι αύτη. Άλλα στην απορία αύτη άπαντα το Ευαγγέλιο. Μας διηγείται ότι μια κόρη, πού ήταν δαιμονισμένη και καμμιά δύναμις δεν μπορούσε να την θεραπεύση, ξαφνικά έγινε καλά. Πώς; Η μάνα της παρακάλεσε το Χριστό να κάμη καλά την κόρη της, τον παρακάλεσε με πίστι μεγάλη, και ο Χριστός άκουσε την παράκλησι της μάνας και μια δύναμις αόρατη, η δύναμις του Χριστού, έδιωξε απ’ την ψυχή της κόρης όλα τα δαιμόνια. Αυτή η πίστις στο Χριστό είναι εκείνη που έδωσε δύναμι στον άγιο Χαράλαμπο να διώχνη δαιμόνια, να γιατρεύη άρρωστους, να κάνη θαύματα και, το πιο σπουδαίο, να υποφέρη όλα τα φοβερά μαρτύρια και μέχρι την τελευταία του αναπνοή να ομολογή την πίστι του. Αυτή η πίστις μέχρι σήμερα δίνει δύναμι σ’ όσους πιστεύουν να νικούν τους πειρασμούς, τους διωγμούς και τα μαρτύρια και με παρρησία παντού να ομολογούν την Ορθοδοξία. Στον καθένα απ’ αυτούς, παλαιούς και νέους μάρτυρες, ταιριάζει ο λόγος που είπε ο Χριστός στη γυναίκα: «Ω γύναι, μεγάλη σου η πίστις! γενηθήτω σοι ως θέλεις» (Ματθ. 15, 2θ). Ω μάρτυρες, μεγάλη η πίστις σας! Σας παρακαλούμε δεηθήτε στον Κύριο για να δώση και σ’ εμάς την πίστι τη δική σας.
Η θαυματουργική πίστις του, από το βιβλίο του «Μυρίπνοα άνθη», +Σεβασμιωτάτου πρώην Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου