• Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
Δευτέρα, 14 Ιουλίου, 2025
Poimin.gr
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
Poimin.gr
No Result
View All Result

Τα όρια των επιβιώσεων του παγανισμού

30 Ιουλίου 2019
in Αιρέσεις
Παγανιστικά αναβιώματα
Share on FacebookShare on Twitter

Γράφει ο Μ. Γ. Βαρβούνης, Καθηγητής Λαογραφίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης

Συχνά πυκνά, ιδίως κατά τις περιόδους των μεγάλων εορτών του ελληνορθόδοξου εορτολογίου μας, κατά προτίμηση στις περιόδους του Δωδεκαημέρου και των εορτών του Πάσχα, εμφανίζονται άρθρα σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα μαζικής επικοινωνίας και ενημέρωσης, γύρω από τις δήθεν «παγανιστικές ρίζες» του χριστιανισμού και των επιμέρους στοιχείων των ορθόδοξων χριστιανικών τελετουργιών. Αρθρα που με τον τόνο τους εμφανίζονται να ασκούν μία ιδιότυπη πολεμική εναντίον του χριστιανισμού και τα οποία ενίοτε κλονίζουν την πίστη ορισμένων συνανθρώπων μας που είναι επί του ζητήματος ανενημέρωτοι.

Η θρησκειολογία παραδέχεται ότι δεν υπάρχει στις θρησκείες, και ιδίως στα τελετουργικά τους συστήματα παρθενογένεση. Η μία αντλεί από την άλλη, δεδομένου ότι εν πολλοίς η έκφραση του θρησκευτικού συναισθήματος είναι ζήτημα και πολιτισμικής παραδόσεως. Αν όμως αυτό ισχύει για τα εξωτερικά και τα επιμέρους, για τις τελετές και τις τελετουργίες, δεν συμβαίνει και για τον πυρήνα της πίστης, που μένει σταθερός και αναλλοίωτος, ιδίως σε περιπτώσεις θεϊκής αποκάλυψης στους ανθρώπους. Και ο χριστιανισμός αποτελεί κατεξοχήν αποκάλυψη του Θεού στους ανθρώπους, διά του προσώπου του Υιού και Λόγου του Θεού, που ενηνθρώπισε για τη δική μας σωτηρία, έζησε, δίδαξε, έπαθε, πέθανε στον σταυρό και αναστήθηκε τριήμερος.

Αυτή η αποκάλυψη, μοναδική και ανεπανάληπτη, ήταν φυσικό με το πέρασμα των αιώνων βαθμιαία, όσον αφορά τις εξωτερικές της εκδηλώσεις να θρησκειοποιηθεί και να προσλάβει στοιχεία άλλων θρησκευτικών παραδόσεων, κυρίως δε δεδομένα τελετουργικά από τις παλαιότερες θρησκευτικές παραδόσεις των πιστών της, τα οποία οι ίδιοι μέσα στην αμάθεια και τη δεισιδαιμονία τους συχνά δεν εννοούσαν να αποποιηθούν και να εγκαταλείψουν. Το φαινόμενο αυτό εντόπισε ήδη από τους πρώτους αιώνες η Εκκλησία και το αντιμετώπισε ποιμαντικά και πνευματικά: αφενός μεν τις ομοιότητες με τις προχριστιανικές θρησκευτικές παραδόσεις της Ανατολής τις ενέταξε στο σχήμα του «σπερματικού λόγου», που τεκμηρίωσε ο φιλόσοφος και μάρτυς Ιουστίνος, δηλαδή της διάθλασης αληθειών στους προ Χριστού χρόνους για να προετοιμαστεί ο κόσμος για την αποδοχή του μυστηρίου της Θείας Οικονομίας, αφετέρου δε με τη θεωρία της μεταστοιχείωσης των λαϊκών παγανιστικών στοιχείων, που επικράτησε στη σκέψη και την πρακτική τόσο των Οικουμενικών και Τοπικών Συνόδων που ασχολήθηκαν με τα ζητήματα αυτά, όσο και στο έργο μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας, με χαρακτηριστικότερη ίσως την περίπτωση του ιερού Χρυσοστόμου.

Αυτό σημαίνει ότι πολλά προχριστιανικά στοιχεία, όπως λ.χ. η χρήση στεφάνων κατά τον γάμο και πολλές επικήδειες και επιτάφιες εθιμικές πρακτικές, εντάχθηκαν στο σύστημα της λαϊκής λατρείας, προερχόμενα από προχριστιανικές λατρευτικές θρησκευτικές παραδόσεις, αλλά έχοντας αποκτήσει νέο νόημα και τελετουργικό περιεχόμενο. Για παράδειγμα, τα στέφανα του γάμου συμβολίζουν στο χριστιανικό μυστήριο την επιβράβευση των νεονύμφων που ήθλησαν καλώς εν εγκρατεία, για να φτάσουν στην ώρα της ενώπιον του Θεού ένωσής τους, με την ευλογία της Εκκλησίας.

Πρόκειται λοιπόν για επιβιώσεις στοιχείων που έχουν όμως νέο περιεχόμενο. Αλλά και στις περιπτώσεις των προχριστιανικών επιβιώσεων που δεν εντάχθηκαν στο σχήμα αυτό αλλά απορρίφθηκαν από την Εκκλησία, όπως αυτές αναλυτικά καταγράφονται στους Κανόνες των Συνόδων και συμπεριλαμβάνονται στο «Πηδάλιον», πρέπει να σημειώσουμε ότι αυτές τελούνται από μερίδα του λαού με πλήρη πεποίθηση και πίστη – λανθασμένη αλλά οπωσδήποτε εδραία – ότι γίνονται προς τιμήν των αγίων, και πάντως στα όρια της εκκλησιαστικής ζωής, άρα δεν αποτελούν αποδείξεις απιστίας ή θρησκευτικής χαλαρότητας, αλλά τουναντίον συνιστούν εκφράσεις λαϊκής πίστης, έστω και σε λανθασμένη βάση.

Αυτά πρέπει να τα έχουμε υπόψη, όταν ακούμε για προχριστιανικές επιβιώσεις στο λαϊκό ή στο εκκλησιαστικό θρησκευτικό τελετουργικό. Η παρέλευση δύο χιλιετιών τις οποίες μελετούν εξειδικευμένοι επιστήμονες, έχει οπωσδήποτε αφήσει τα σημάδια της στην πολιτισμική και λατρευτική συνέχεια και χρειάζονται επίσης ειδικές γνώσεις ώστε αυτές να ερμηνευθούν. Σε καμία όμως περίπτωση δεν πρέπει να αποτελούν αντικείμενα προπαγανδιστικής προχειρολογίας, ούτε λαϊκά αναγνώσματα αμφίβολης αξιοπιστίας, γιατί τότε δεν ενημερώνουν αλλά μόνο κακό προξενούν. Γι’ αυτό και χρειάζεται κριτική εξέταση όσων διαβάζουμε και κυρίως των πηγών από τις οποίες προέρχονται και των μελετητών που υπογράφουν τα ανάλογα κείμενα.

Εφημερίδα «Κιβωτός της Ορθοδοξίας»

Πρόσφατα Άρθρα

Ο Επίσκοπος Κεγχρεών προέτρεψε τους Χριστιανούς να έχουν Ορθόδοξο φρόνημα
Εκκλησία της Ελλάδος

Ο Επίσκοπος Κεγχρεών προέτρεψε τους Χριστιανούς να έχουν Ορθόδοξο φρόνημα

14 Ιουλίου 2025

Χθες Κυριακή, 13 Ιουλίου 2025, κατόπιν εντολής του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας κ. Διονυσίου, ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Κεγχρεών κ. Αγάπιος ετέλεσε...

Read more
Δημητριάδος Ιγνάτιος: «Ακούστε τα παιδιά σας – χαρίστε τους χρόνο»
Εκκλησία της Ελλάδος

Δημητριάδος Ιγνάτιος: «Ακούστε τα παιδιά σας – χαρίστε τους χρόνο»

14 Ιουλίου 2025

Στις κατασκηνωτικές εγκαταστάσεις της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος στον Άγιο Λαυρέντιο Πηλίου βρέθηκε, για ακόμη μία φορά, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας...

Read more
Με πληθωρική συμμετοχή η 9η Γιορτή Νεολαίας της Ιεράς Μητροπόλεως Κίτρους
Εκκλησία της Ελλάδος

Με πληθωρική συμμετοχή η 9η Γιορτή Νεολαίας της Ιεράς Μητροπόλεως Κίτρους

14 Ιουλίου 2025

Πλημμύρισε από νέους/νέες η αυλή του Ιερού Ναού Αγίας Άννης Κατερίνης το βράδυ της Κυριακής 13 Ιουλίου στην 9η Γιορτή...

Read more
Πανηγυρικός εορτασμός του Αγίου Νικοδήμου στη γενέτειρά του
Εκκλησία της Ελλάδος

Πανηγυρικός εορτασμός του Αγίου Νικοδήμου στη γενέτειρά του

14 Ιουλίου 2025

Με λαμπρότητα τελέστηκε ο Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός επί τη μνήμη του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, στον ομώνυμο Ιερό Ενοριακό Ναό...

Read more
Οἱ κυριότερες ἐντολές τοῦ Εὐαγγελίου
Πνευματικές Διδαχές

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: Ο φωτισμένος ασκητής των νεώτερων χρόνων

14 Ιουλίου 2025

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητού        Στις 14 Ιουλίου η Εκκλησία μας εορτάζει τη μνήμη του αγίου Νικοδήμου του...

Read more
Εγκαίνια Ι. Παρεκκλησίου Αγίου Γεωργίου Ενορίας Πρώτης Σερρών
Εκκλησία της Ελλάδος

Εγκαίνια Ι. Παρεκκλησίου Αγίου Γεωργίου Ενορίας Πρώτης Σερρών

14 Ιουλίου 2025

Με πλησμονή δοξολογίας και ευχαριστιών προς τον Τριαδικό Θεό, με αισθήματα ευγνωμοσύνης προς όλους τους Αγίους, ιδιαίτερα προς τον άγιο...

Read more
ΚΥΠΡΟΣ 1972 – 1974 Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΔΥΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑΤΑ
Απόψεις - Γνώμες

ΚΥΠΡΟΣ 1972 – 1974 Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΔΥΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑΤΑ

14 Ιουλίου 2025

Αρχιμ. Φιλίππου Χαμαργιά, Πρωτοσυγκέλλου  Ι. Μητροπόλεως Μεσσηνίας Κατά το μήνα Ιούλιο, εκτός από τις πολλές εκκλησιαστικές εορτές, μνημονεύονται γεγονότα μέσα...

Read more
Πανηγύρισε το Παρεκκλήσιο του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου στη Μονή Ροβελίστης Άρτης
Εκκλησία της Ελλάδος

Πανηγύρισε το Παρεκκλήσιο του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου στη Μονή Ροβελίστης Άρτης

14 Ιουλίου 2025

Με λαμπρότητα και πνευματική κατάνυξη εορτάστηκε τη Δευτέρα 14 Ιουλίου 2025 η μνήμη του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου στο πανηγυρίζον...

Read more
Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ ΣΤΟ Ι. ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΡΩΣΣΟΥ
Εκκλησία της Ελλάδος

Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ ΣΤΟ Ι. ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΡΩΣΣΟΥ

14 Ιουλίου 2025

Στον Προσκυνηματικό Ι. Ναό του οσίου Ιωάννου του Ρώσσου, την Κυριακή 13 Ιουλίου 2025, χοροστάτησε κατά τον Όρθρο και προέστη...

Read more
Η ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Δ΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΣΤΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ Ι. ΝΑΟ ΧΑΛΚΙΔΟΣ
Εκκλησία της Ελλάδος

Η ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Δ΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΣΤΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ Ι. ΝΑΟ ΧΑΛΚΙΔΟΣ

14 Ιουλίου 2025

Την Κυριακή, 13 Ιουλίου 2025, ημέρα μνήμης των Αγίων Πατέρων της Δ’ εν Χαλκηδόνι Οικουμενικής Συνόδου (415μ.Χ.), ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης...

Read more
Το Μυστήριο του Ευχελαίου στην Νέδουσα Μεσσηνίας
Εκκλησία της Ελλάδος

Το Μυστήριο του Ευχελαίου στην Νέδουσα Μεσσηνίας

14 Ιουλίου 2025

Με την παρουσία πλήθους πιστών από την ευρύτερη περιοχή της Καλαμάτας, συμμετείχε το απόγευμα της Κυριακής 13 Ιουλίου ε.έ., στο...

Read more
Η Περιοδεία του Κερκύρας Νεκταρίου στα Διαπόντια Νησιά
Εκκλησία της Ελλάδος

Η Περιοδεία του Κερκύρας Νεκταρίου στα Διαπόντια Νησιά

14 Ιουλίου 2025

Κάθε καλοκαίρι, με την ευκαιρία της επιστροφής των πολλών ξενιτεμένων, κυρίως στην Αμερική, κατοίκων των Διαποντίων Νήσων, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης...

Read more
ΦΙΛΟΞΕΝΟΎΜΕΝΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ “ΜΑΘΑΙΝΩ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ” ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΧΑΛΚΙΔΟΣ
Εκκλησία της Ελλάδος

ΦΙΛΟΞΕΝΟΎΜΕΝΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ “ΜΑΘΑΙΝΩ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ” ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΧΑΛΚΙΔΟΣ

14 Ιουλίου 2025

Το Σάββατο 12 Ιουλίου 2025, ομάδα φοιτητών και στελεχών του Βατικανού από 14 χώρες επισκέφθηκαν την Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου...

Read more
Αρχιερατική Λειτουργία στην ενορία Μεσούντας Άρτης
Εκκλησία της Ελλάδος

Αρχιερατική Λειτουργία στην ενορία Μεσούντας Άρτης

13 Ιουλίου 2025

Το πρωί της Κυριακής 13 Ιουλίου 2025, στον Ενοριακό Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου, στη Μεσούντα Άρτης, τελέστηκε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία...

Read more
Νέος Οικονόμος στην Αργαλαστή
Εκκλησία της Ελλάδος

Νέος Οικονόμος στην Αργαλαστή

13 Ιουλίου 2025

Στον Ιερό Ναό Αγίων Αποστόλων Πέτρου & Παύλου Αργαλαστής λειτούργησε σήμερα ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος, παρουσία κατοίκων του...

Read more
Previous slide
Next slide

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ

«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»
Κηρύγματα

Οι προβατόσχημοι λύκοι

31 Μαΐου 2025

Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 9 Ἰουνίου 2019, τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου (Κυρ. ζ΄ Πράξεων: Πράξ. κ΄ 16-18, 28-36)...

«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

Οι Άγιοι 318 Θεοφόροι Πατέρες της Α΄ εν Νικαία Οικουμενικής Συνόδου

31 Μαΐου 2025
«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

Το μήνυμα της Κυριακής των 318 Θεοφόρων Πατέρων

31 Μαΐου 2025
Με την έναρξη της νέας χρονιάς, ας έχουμε υπόψη μας 4 απλά πράγματα

Ἡ Ἀρχιερατικὴ Προσευχὴ

31 Μαΐου 2025
«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

«Προσέχετε τους αιρετικούς»

31 Μαΐου 2025
«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

Κυριακή των Αγίων Πατέρων

27 Μαΐου 2023
«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

Κυριακή των 318 Θεοφόρων Πατέρων

4 Ιουνίου 2022
«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

«Ἐφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις» (Ἰωάν. 17,6)

30 Μαΐου 2020
«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

8 Ιουνίου 2019
Next Post
Το μήνυμα του λαού της εκκλησίας

Φωτισμένος και εμπνευσμένος o Φθιώτιδος εξέφραζε με τον καλύτερο τρόπο τη ζώσα Εκκλησία

Ο Φθιώτιδος συνδύαζε τη βυζαντινή ασκητική αυστηρότητα με την πατρική έγνοια

“Τάδε λέγει Παΐσιος ο θεηγόρος”

Oσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης: Ο σύγχρονος Aγιος που έγινε ο «διαβιβαστής Του Θεού» στην εποχή μας

Η εξόδιος ακολουθία του μακαριστού Μητροπολίτου Φθιώτιδος κυρού Νικολάου

Η εξόδιος ακολουθία του μακαριστού Μητροπολίτου Φθιώτιδος κυρού Νικολάου

Οἱ σχέσεις τῶν ὀνειρικῶν εἰκόνων μὲ τὶς σκέψεις

Ὄνειρα ἔχοντα σχέση μὲ τὶς ἐξετάσεις

  • Όροι χρήσης – Πολιτική Απορρήτου
  • Επικοινωνία
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις

Poimin.gr © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist