Ποια πρέπει να είναι η στάση της Εκκλησίας και των πιστών έναντι των πολιτικών κομμάτων;

Ρένος Κωνσταντίνου, θεολόγος

A) Εισαγωγικά

Γινόμαστε συχνά μάρτυρες λεκτικών συγκρούσεων και αντιπαλοτήτων μεταξύ ηγετών, στελεχών, αλλά και οπαδών πολιτικών κομμάτων. Οι αντιπαραθέσεις αυτές είναι πολύ πιο έντονες κατά την περίοδο εκλογών, είτε αυτές είναι προεδρικές, είτε βουλευτικές, είτε δημοτικές. Αν και σπάνια οι αντιπαραθέσεις αυτές μεταβάλλονται σε συγκρούσεις και επεισόδια βίας, κυρίως μεταξύ των οπαδών των πολιτικών κομμάτων, εν τούτοις δεν είναι σπάνιο φαινόμενο ο φανατισμός και η δημιουργία εχθρικού κλίματος μεταξύ απλών πολιτών-οπαδών των διαφόρων κομμάτων. Και είναι τραγικό το φαινόμενο, όταν ακόμη και συγγενείς και φίλοι, ψυχραίνουν τη σχέση τους, γιατί ανήκουν απλά σε διαφορετικό  πολιτικό χώρο. Αναμφίβολα σε κάθε τομέα της ζωής ο φανατισμός δημιουργεί προβλήματα.

Β) Γιατί αποτελεί σφάλμα η ίδρυση χριστιανικών πολιτικών κομμάτων;

Στο σημείο αυτό θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε και στη δημιουργία των λεγόμενων χριστιανικών κομμάτων στη Δύση. Κάτι τέτοιο όμως  δεν συμβιβάζεται με το πνεύμα της Εκκλησίας. Οποιοδήποτε πολιτικό κόμμα, έστω και αν εμπνέεται από τον Χριστιανισμό, δεν μπορεί να διεκδικεί το χριστιανικό όνομα, φορέας του οποίου είναι μόνο η Εκκλησία. Αλλά και από την άλλη, η Εκκλησία δεν μπορεί να ταυτίζεται με την πολιτική εξουσία, χωρίς να έρχεται σε αντίθεση με τη φύση και την αποστολή της. Γιατί, τελικά, ο κομματισμός αναπόφευκτα κάποιους θα αγκαλιάσει και άλλους θα διώξει. Ενώ η Εκκλησία δέχεται όλους, ανεξάρτητα πού ανήκουν ιδεολογικά ή κομματικά.

Η Εκκλησία, κατά τον Ιερό Χρυσόστομο, είναι «ενώσεως και συμφωνίας όνομα». Σκοπός της είναι να προσεγγίζει τον κόσμο, προσκαλώντας τον σε ενότητα. Όσο η Εκκλησία διατηρεί την ταυτότητά της, δεν μερίζεται, ούτε μερίζει, αλλά ενοποιεί και ανακαινίζει. Όλοι οι άνθρωποι και όλα τα πράγματα μπορούν να ενταχθούν μέσα στην Εκκλησία. Σε καμιά περίπτωση όμως δεν μπορούν να την καλύψουν ή να την υποκαταστήσουν. Η Εκκλησία έχει λοιπόν αποστολή μοναδική και ανεπανάληπτη μέσα στον κόσμο και την κοινωνία. Καλείται να ενοποιήσει και να σώσει τους ανθρώπους. Η Εκκλησία δεν μπορεί να κομματικοποιείται, γιατί τότε εισάγει διαιρέσεις μέσα στο ποίμνιό της. Όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, τότε ξεφεύγει από την αποστολή της.

Δ) Είναι σωστό οι πιστοί να είναι μέλη σε κάποιο κόμμα;

Φυσικά κάποιος εύλογα θα διερωτηθεί: Οι πιστοί δεν πρέπει να εντάσσονται σε κάποιο πολιτικό χώρο; Δεν μπορούν να ενταχθούν σε κάποιο πολιτικό κόμμα; Αναμφίβολα, το να έχει κάποιος τις πολιτικές του ιδεολογίες, οι οποίες τον εκφράζουν, αποτελεί δείγμα υγιούς προσωπικότητας. Όπως και το να είναι ενταγμένος σε κάποιο πολιτικό χώρο, ο οποίος τον εκφράζει, δεν απαγορεύεται. Από την άλλη οι πιστοί, με την παρουσία τους στα διάφορα πολιτικά κόμματα, μπορούν να συμβάλλουν, ώστε αυτά να παραμείνουν ανοικτά στο κοινωνικό σύνολο.

Όμως σε καμιά περίπτωση δεν θα πρέπει να υπάρχει φανατισμός και έχθρα απέναντι σε άλλους συνανθρώπους μας, που ανήκουν σε διαφορετικό κόμμα. Ο φανατισμός οδηγεί στην εκδήλωση βίας με πολλές μορφές και αυτό αποτελεί νοσηρό φαινόμενο στην κοινωνική ζωή. Ο μεγαλύτερος όμως κίνδυνος είναι να μην θυσιαστεί στο κόμμα η εκκλησιαστική μας συνείδηση.

Ε) Γενικά, ποιά πρέπει να είναι η στάση της Εκκλησίας και των πιστών έναντι των πολιτικών κομμάτων;

Η Εκκλησία δεν περιορίζεται στην εγκοσμιότητα, αλλά επεκτείνεται στην αιωνιότητα. Σε καμιά περίπτωση η Εκκλησία δεν πρέπει να ταυτίζεται με την πολιτική εξουσία ή με κάποιο κόμμα, όπως προαναφέραμε, γιατί τότε εισάγει διαιρέσεις ανάμεσα στους πιστούς. Κάτι τέτοιο είναι ξένο προς την αποστολή της Εκκλησίας, που είναι η ενότητα και η σωτηρία των μελών της. Οι πιστοί φυσικά μπορούν να ενταχθούν σε κάποιο κόμμα, όμως σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να θυσιάσουν, χάριν του κόμματος, την εκκλησιαστική τους συνείδηση. Επιπλέον αποτελεί σφάλμα ο φανατισμός και η έχθρα έναντι των  συνανθρώπων τους που ανήκουν σε διαφορετικό πολιτικό χώρο. Κάτι τέτοιο είναι ξένο προς την ιδιότητα του χριστιανού.

Σε περιπτώσεις όμως, όχι πολιτικών σκοπιμοτήτων, αλλά εθνικών θεμάτων, τότε και η Εκκλησία παίρνει θέση, αλλά και εμείς πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση και να γινόμαστε αγωνιστικοί, όχι φανατικοί. Η Εκκλησία έχει λόγο και ρόλο σε μείζονος σημασίας εθνικά θέματα. Στη μικρή μας πατρίδα αυτή τη στιγμή, πέραν από το καθαρά εθνικό θέμα, αυτό της τουρκικής κατοχής τμήματος της πατρίδας μας, έχει προκύψει και η οικονομική κρίση, η οποία μαστίζει το ποίμνιο της Εκκλησίας και όχι μόνο. Ως εκ τούτου η Εκκλησία έχει και εδώ λόγο και φυσικά καλείται να ανακουφίσει ποικιλοτρόπως όσους έπληξε η κρίση αυτή. Γι’ αυτό άλλωστε έχει ιδρύσει κοινωνικά παντοπωλεία, κοινωνικά ιατρεία και διάφορα άλλα ιδρύματα κοινωνικής διακονίας. Σε τελική ανάλυση η οικονομική κρίση είναι και εθνική κρίση. Και η Εκκλησία έχει και εδώ λόγο και ρόλο να διαδραματίσει.