Οταν η θρηκευτική λατρεία γίνεται «λουτρό» αίματος

Αλεξάνδρου Π. Κωστάρα, Ομότιμου Καθηγητή Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Θράκης

Η είδηση που μας ήλθε την περασμένη Παρασκευή (15/3) από τη Νέα Ζηλανδία προκάλεσε σοκ στη διεθνή κοινή γνώμη: Νεαρός άνδρας, ευρισκόμενος προφανώς σε κατάσταση εθνικιστικού παραληρήματος και αρρωστημένης ισλαμοφοβίας, πλησίασε δύο τεμένη σε μια πόλη της Νέας Ζηλανδίας και άνοιξε εν ψυχρώ πυρ εναντίον μουσουλμάνων, οι οποίοι είχαν προσέλθει στους σχετικούς χώρους λατρείας για να επιτελέσουν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα! Ο απολογισμός της παρανοϊκής επίθεσης του δράστη ήταν τραγικός, αφού οι ριπές του όπλου του άφησαν πίσω τους δεκάδες νεκρούς και τραυματίες. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο μακελάρης της Νέας Ζηλανδίας μιμούμενος σε αναλγησία τους τζιχαντιστές που κατέγραφαν σε video τη σφαγή των θυμάτων τους, απαθανάτιζε και αυτός σε δική του κάμερα τη «θεάρεστη» πράξη του. Για να μην χάσει ασφαλώς η ανθρωπότητα την ευκαιρία να θαυμάζει τη γενναιότητα ενός ένοπλου παλληκαρά που καταφέρνει να τα βάζει με άοπλους ανθρώπους και να σκοτώνει ή να τραυματίζει πολλούς από αυτούς, ανάμεσά τους και μικρά παιδιά! Η ομοιότητα του εν λόγω «ανδραγαθήματος» με τις θηριωδίες ναζιστών πρωταγωνιστών που εκτελούσαν για αντίποινα στον Μεγάλο Πόλεμο αμάχους, μόνο τυχαία δεν είναι. Εάν ψάξει κάποιος, θα βρει τον συνδετικό τους «κρίκο». Τέτοιοι «κρίκοι» πάντως μας θυμίζουν ακόμη μία φορά, όσο κι αν η σχετική μνήμη είναι επώδυνη, την εμπειρικά βεβαιωμένη διαπίστωση ότι η τρομοκρατική δράση, η αιμοσταγής μισαλλοδοξία και ο φασισμός δεν έχουν ούτε πατρίδα ούτε χρώμα.

Προσεγγίζοντας κριτικά το αιματηρό αυτό περιστατικό της Νέας Ζηλανδίας, μπορούμε να διατυπώσουμε εδώ μερικές σκέψεις ως συμβολή στον σχετικό προβληματισμό που ανέδειξε η απεχθής επικαιρότητα του εγκληματικού συμβάντος.

Κατ’ αρχάς δεν είναι η πρώτη φορά -και σίγουρα πάντως δεν θα είναι και η τελευταία- που την «καρδιά» της ανθρωπότητας «μαχαιρώνουν» γεγονότα σαν εκείνο που έλαβε χώρα στη Νέα Ζηλανδία. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να θεωρήσει κάποιος το εν λόγω περιστατικό ως αναγκαίο κακό της κοινωνικής συμβίωσης και να το προσπεράσει αδιάφορα. Χρέος κάθε ανθρώπου που αποδέχεται τον κώδικα των αξιών του σύγχρονου πολιτισμού μας, ο οποίος έχει ως προμετωπίδα του την προάσπιση κάθε μορφής ελευθερίας, είναι να καταδικάσει κατηγορηματικά και απερίφραστα το εγκληματικό συμβάν της Νέας Ζηλανδίας, άσχετα αν έχει ή όχι μεταφυσικές αναζητήσεις και ανεξάρτητα από το περιεχόμενο της θρησκευτικής του συνείδησης. Οταν δολοφονούνται άνθρωποι στο χώρο της λατρείας του Θεού τους, μπορεί με τη σχετική δολοφονική πράξη να εκδηλώνεται ασέβεια προς ό,τι αυτοί ευλαβούνται ή να πλήττεται η ιερότητα των ευκτήριων οίκων τους, πρωτίστως όμως προσβάλλεται η ιερή αξία της ανθρώπινης ζωής, φορείς της οποίας είμαστε όλοι, πέρα και έξω από άλλες ιδιότητες, που «επενδύουν» αυτή την αξία. Εχουμε συνεπώς χρέος όλοι να υπερασπιζόμαστε την αξία της ανθρώπινης ζωής, ακόμη κι αν τα θύματα των σχετικών δολοφονικών πράξεων είχαν αδιαφορήσει παλιότερα σε ανάλογες περιπτώσεις για τη δολοφονία ετερόδοξων συνανθρώπων τους από ομόθρησκους αδελφούς τους. Η αδελφότητα μεταξύ των ανθρώπων θεμελιώνεται στο γεγονός ότι όλοι οι άνθρωποι είναι παιδιά του Θεού, άσχετα αν Τον πιστεύουν ή όχι και χωρίς να έχει σημασία πώς Τον εννοούν ή πώς αποκαλούν τον Πατέρα τους τα παιδιά Του αυτά. Πρωταρχική λοιπόν συγγένεια μεταξύ των ανθρώπων, είναι η σχέση αδελφοσύνης που τους συνδέει. Ολες οι άλλες ιδιότητες που έχουν, είναι παράγωγες αυτής της σχέσης, έχουν δηλ. δευτερεύουσα σημασία, γι’ αυτό και πρέπει να υποχωρούν υπέρ της πρωταρχικής τους σχέσης.

Τονίζω ιδιαίτερα το στοιχείο αυτό, διότι δυστυχώς, η παγκόσμια κοινή γνώμη έχει μια επιλεκτική ευαισθησία απέναντι σε όμοια περιστατικά. Ξεσηκώνεται αμέσως και αγανακτεί -δικαιολογημένα ασφαλώς- όταν δολοφονούνται μουσουλμάνοι, αδιαφορεί όμως προκλητικά, όταν τα θύματα δολοφονικών επιθέσεων είναι χριστιανοί, χτυπημένοι κατά κανόνα από μουσουλμανικά χέρια! Η ίδια αδιαφορία παρατηρείται και στους κόλπους των μουσουλμάνων, όταν γίνονται δολοφονικές επιθέσεις εναντίον χριστιανών από ομόθρησκους αδελφούς τους, μολονότι οι χριστιανοί ουδέποτε σιωπούν, όταν λαμβάνουν χώρα σε βάρος εκείνων εγκληματικά συμβάντα αντίθετης φοράς σαν αυτό της Νέας Ζηλανδίας. Αξίζει να αναφέρει κάποιος εδώ εντελώς ενδεικτικά τις εκατόμβες των χριστιανών θυμάτων από τις λεπίδες των Τζιχαντιστών, τις μαζικές δολοφονικές επιθέσεις μέσα σε Εκκλησίες εναντίον χριστιανών στην Αίγυπτο ή στη Συρία. Και προπαντός τον φόρο «αίματος» που αναγκάζονται να «πληρώνουν» καθημερινά στην Μπόκο Χαράμ, την ισλαμική δηλ. τρομοκρατική οργάνωση, οι χριστιανοί της Νιγηρίας. Με πολλαπλάσια μάλιστα θύματα από εκείνα που μετρούν οι μουσουλμάνοι. Βέβαια στην αξιολόγηση εγκληματικών περιστατικών αυτής της μορφής δεν χωρούν συμψηφισμοί με ποσοτικά κριτήρια. Γι’ αυτό εκείνο που πρέπει να κρατήσει κάποιος από το σχετικό επιχείρημα είναι η λογική των «δύο μέτρων» και «δύο σταθμών» που αυτό προβάλλει.

Είναι επίσης αναγκαίο να υπογραμμιστεί με έμφαση στο σημείο αυτό ότι η αποδοκιμασία του περιστατικού της Νέας Ζηλανδίας δεν αναιρεί ασφαλώς την έλλογη ισλαμοφοβία που διακατέχει λαούς όπως είναι ο δικός μας, οι οποίοι βλέπουν την ανεξέλεγκτη και αδιάκοπη μετανάστευση μουσουλμανικών πληθυσμών στην χώρα τους ως άμεση απειλή για τη δική τους επιβίωση. Ιδίως στις περιπτώσεις εκείνες που οι λαοί αυτοί αντιμετωπίζουν οξύτατο δημογραφικό πρόβλημα. Η αρνητική στάση των πολιτών των χωρών αυτών στην έλευση ή στην περαιτέρω παραμονή μουσουλμάνων μεταναστών στις χώρες τους, εφ’ όσον εκφράζεται χωρίς βία με νόμιμα πολιτικά μέσα, έχει πατριωτική χροιά και δεν επιτρέπεται να ταυτίζεται με περιστατικά τύπου Νέας Ζηλανδίας. Ούτε ασφαλώς να εκτιμάται ως πρόδρομος των περιστατικών αυτών. Οποιος αποδοκιμάζει με τα λόγια και με τις πράξεις του κατηγορηματικά τη βία, είναι παράλογο και άδικο να κατηγορείται ότι την «επωάζει». Αιμοσταγής φασισμός και αναίμακτος, αλλά ειρηνόφιλος πατριωτισμός είναι ασύμβατες έννοιες. Και είναι ανεπίτρεπτο να ταυτίζονται αξιολογικά.

Οταν λοιπόν λαμβάνουν χώρα δολοφονικές επιθέσεις σαν αυτή που εκδηλώθηκε στη Νέα Ζηλανδία, ο πολιτισμός μας, παρά την αναμφισβήτητη εξελικτική του πρόοδο, θα είναι πάντα ανήμπορος να κρύψει την «αχίλλειο πτέρνα» του. Και τούτο, διότι δεν θα καταφέρει ποτέ αφού δεν το πέτυχε μέχρι σήμερα, να «στεγανοποιήσει» το σύστημα των αξιών του απέναντι σε δράστες που ενεργούν υπό την επήρεια παρανοϊκών εκρήξεων ή παροξυσμού φοβικών, εθνικιστικών και ρατσιστικών συνδρόμων που κουβαλάνε μέσα τους.

Kιβωτός της Ορθοδοξίας