του Αρχιμ. Γρηγορίου Κωνσταντίνου, Δρ. Θεολογίας
Στή συνέχεια θά ἐκθέσουμε τούς πιό σημαντικούς κανονισμούς πού ἰσχύουν στίς διάφορες Στοές τῆς ἐπικράτειας. Ὁ Ἐλευθεροτεκτονισμός[1], ὅπως γίνεται παγκόσμια ἀποδεκτό, ἔχει διπλή καταγωγή ἀφ’ ἑνός μέν ἀπό τίς συντεχνίες τῶν οἰκοδόμων τοῦ Μεσαίωνα, οἱ ὁποῖες ἀνάγονται γενεαλογικῶς στά κολλέγια τῶν Ρωμαίων, καί ἀφ’ ἑτέρου ἀπό φιλοσοφικές, μυστικές, θρησκευτικές ὀργανώσεις, οἱ ὁποῖες παρ’ ὅλους τούς διωγμούς τῆς Ἐκκλησίας, διετήρησαν κατά τόν Μεσαίωνα καί τήν Ἀναγέννηση τίς ἀρχαῖες παραδόσεις, κυρίως τῆς Ἀνατολῆς. Ἀπό τήν συνάφεια αὐτῶν τῶν δύο παραπάνω παραγόντων γεννήθηκε στήν Ἀγγλία, ἀρχές τοῦ 18ου αἰώνα ὁ Θεωρητικός Ἐλευθεροτεκτονισμός μέ τούς γνωστούς τρεῖς συμβολικούς βαθμούς ὡς ὀργανωμένος Θεσμός. Οἱ συντεχνίες συνέβαλαν στήν μορφή τοῦ νέου Τάγματος ἐνῶ οἱ θεωρητικοί Τέκτονες στό πνεῦμα του. Τό Ἐλευθεροτεκτονικό Τάγμα προσέλαβε τόν παγκόσμιο χαρακτήρα του μέ τήν κατά τό ἔτος 1717 ἵδρυση τῆς Μεγάλης Στοᾶς τῆς Ἀγγλίας.
Ἡ Μεγάλη αὐτή Στοά ὄχι μόνο κατήργησε κάθε ἐπαγγελματικό περιορισμό ἀλλά ἀνακήρυξε ὅτι ὁ δεσμός τῆς τεκτονικῆς ἀλληλεγγύης ἔπρεπε νά τεθεῖ πάνω ἀπό κάθε πολιτική ἤ θρησκευτική διαίρεση. Τέλος μόλις τό 1723 τέθηκαν σέ ἰσχύ τό Σύνταγμα καί τό Τυπικό τῆς Μεγάλης Στοᾶς τῆς Ἀγγλίας, πού συντάχθηκαν ἀπό τούς ἀδελφούς Desaguliers καί Anderson μέ ἀποτέλεσμα ὁ Ἐλευθεροτεκτονισμός νά καθιερωθεῖ ὡς Παγκόσμιος Θεσμός στηριζόμενος α) στά Ἀρχαῖα Καθήκοντα (Old Charges), β) στά Ὁροθέσια (Landmarks), γ) στό Σύνταγμα τοῦ 1723 καί δ) στά Τυπικά τῶν Συμβολικῶν Στοῶν.
Κατά τήν πρώτη περίοδο διαμόρφωσης σέ σύστημα καί ὀργάνωσης τοῦ Ἐλευθεροτεκτονικοῦ Τάγματος οἱ διάφορες μυστικές ἑταιρεῖες, οἱ ὁποῖες ἰσχυρίζονταν ὅτι ἤσαν διάδοχοι μερικῶν ἰπποτικῶν Ταγμάτων, συγχωνεύθηκαν μαζί μέ τις Τεκτονικές Στοές. Ὅταν κατά τό ἔτος 1733 δημοσιεύθηκε γιά πρώτη φορά ὁ κατάλογος τῶν Στοῶν τῶν Διδασκάλων Τεκτόνων βρέθηκε νά ἀναγράφονται σέ αὐτόν μεταξύ τῶν ἄλλων Στοά τῶν Σκώτων, τῶν Τεκτόνων καί ἡ Γαλλική Στοά τοῦ Λονδίνου μέ Σεβάσμιο Ἄγγλο Εὐγενῆ ὅπου στήν συνέχεια τόν διαδέχθηκε ὁ Μαρκήσιος De Grasse Tilly, μετέπειτα Μέγας Διδάσκαλος τῆς Μ. Ἀνατολῆς τῆς Γαλλίας. Ἀπό τό ἔτος 1733 καί ἐντεῦθεν τό Σκωτικό Σύστημα στήν ἀρχική του ἐμβρυακή μορφή διαδίδεται σύντομα στήν ἠπειρωτική Εὐρώπη καί κυρίως στήν Γαλλία καί τήν Γερμανία[2]. Πρίν ἀπό τό 1762 καλλιεργοῦνται οἱ Τεκτονικοί Τύποι τοῦ Τάγματος τῶν Ροδοσταύρων, τοῦ Τάγματος τῆς Τελειοποιήσεως καί τοῦ Τάγματος τῆς Αὐστηρᾶς Τηρήσεως.
Τό 1762 δημοσιεύονται τά Συντάγματα τοῦ Μπορντώ μέ διαμορφωμένους 25 βαθμούς συμβολικοῦ καί φιλοσοφικοῦ Τεκτονισμοῦ. Ὁ οὐσιαστικός πλέον πρόδρομος τοῦ σημερινοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου, πού χρησιμοποιεῖται ἀπό τό 1786, καί πού τήν περίοδο αὐτή δημοσιεύονται τά Μεγάλα Συντάγματα καί ὁ Γενικός Κανονισμός. Τά λεγόμενα Συντάγματα τοῦ Φρειδερίκου τοῦ Μεγάλου τῆς Πρωσίας ἤ καί τοῦ Βερολίνου, μέ τό σύστημα 33 βαθμῶν τοῦ συμβολικοῦ καί φιλοσοφικοῦ Τεκτονισμοῦ, ἔχουν τή μορφή καί ἰσχύ τή σήμερινη[3]. Τά Συντάγματα τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικοῦ Τύπου τέθηκαν γιά πρώτη φορά σέ ἰσχύ τό 1802 ἀπό τό Ὕπατο Συμβούλιο τῆς Νότιας Δικαιοδοσίας τῶν Η.Π.Α., ποῦ ἱδρύθηκε ὡς πρῶτο Ὕπατο Συμβούλιο τῆς Ὑφηλίου τό 1801. Τῆς ἵδρυσης αὐτοῦ τοῦ Ὑπάτου Συμβουλίου εἶχε προηγηθεῖ ἡ ἵδρυση Φιλοσοφικῶν Ἐργαστηρίων στίς χῶρες τῆς Καραϊβικῆς ἀπό τόν Γάλλο ἀδελφό Ἐτιέν Μωρέν, πού προερχόταν ἀπό τίς Στοές Τελειοποιήσεως τοῦ Μπορντώ, καί ἀπό τίς ὁποῖες ἔλαβε τήν σχετική ἐντολή. Τό 1804 οἱ Γάλλοι ἀδελφοί πού πολέμησαν κάτω ἀπό τίς διαταγές τοῦ μαρκήσιου De Grasse – Tilly στό πλευρό τῶν Ἀμερικανῶν Ἐπαναστατῶν ἐπέστρεψαν στήν πατρίδα τους καί ἵδρυσαν τό Ὕπατο Συμβούλιο τῆς Γαλλίας καί πρῶτο Ὕπατο Συμβούλιο τῆς Εὐρώπης[4].
Μέ ὅλες τίς παραπάνω ἐξελίξεις διαμορφώθηκε ἀπολύτως ὁ Ἀρχαῖος καί Ἀποδεδεγμένος Σκωτικός Τύπος. Αὐτός ὁ Τύπος, ἐκ τοῦ γεγονότος ὅτι ὁ Ἑλληνικός Τεκτονισμός πρωτοεμφανίστηκε στά Ἰόνια Νησιά κατά τήν περίοδο τῆς Ἑνετικῆς καί Γαλλικῆς κυριαρχίας καί ἀσκήθηκε κυρίως ἀπό Ἰταλούς καί Γάλλους ἀδελφούς. Ἡ ἀποκλειστική καθιέρωση ἐπιβλήθηκε καί στόν ὑπόλοιπο ἑλλαδικό χῶρο μετά τήν ἀπελευθέρωση ἀπό τόν Τουρκικό ζυγό. Οἱ Ἑλληνικές Τεκτονικές Στοές, μετά τήν ἀπελευθέρωση, διοικήθηκαν ἀπό Τριμελές Διοικητήριο πού ὑπάγονταν στήν Δικαιοδοσία τῆς Γαληνοτάτης Μεγάλης Ἀνατολῆς τῆς Ἰταλίας. Ἡ Στοά αὐτή ἀσκοῦσε τόν Ἀρχαῖο καί Ἀποδεδεγμένο Σκωτικό Τύπο, πού ἐπισημοποιήθηκε ὡς ὁ ἀποκλειστικά ἀσκούμενος Τύπος στόν Ἑλληνικό Ἐλευθεροτεκτονισμό μετά τήν Ἀνεξαρτησία τῆς Μεγάλης Ἀνατολῆς καί μετέπειτα Μεγάλης Στοᾶς τῆς Ἑλλάδος τό 1868.
Ὁ Ἀρχαῖος καί Ἀποδεδεγμένος Σκωτικός Τύπος διακρίνεται ἐμφανῶς ἔναντι τῶν ἄλλων Τύπων ἤ Δογμάτων (Ἁμίλλης, Ἐλευθέρων καί Ἀποδεκτῶν Τεκτόνων, Μισραχίμ κλπ.) ἀπό τά εξῆς τρία στοιχεῖα:
α) ἀπό τήν διαίρεσή του σέ 33 βαθμούς, πού ὑποδιαιροῦνται σέ Συμβολικές Στοές 1 ἕως 3, σέ Στοές Τελειοποιήσεως 4 ἕως 14, σέ Ὑπέρτατα Περιστύλια 15 ἕως 18, σέ Ἀρείους Πάγους 19 ἕως 30, σέ Συνόδους τοῦ 32 καί στά Ὕπατα Συμβούλια τοῦ 33ου βαθμοῦ.
β) ἀπό τά Τυπικά του, ὅπου ὁ ἀναγνώστης διαβάζει διαφορές ἀπό τά ἄλλα, ὅπως στίς διαδικασίες ἀνοίγματος καί κλεισίματος ἐργασιῶν, στή μύηση σέ κάθε βαθμό, στή Διδασκαλία καί στήν ὀνοματοδοσία καί διάρθρωση τοῦ Συμβουλίου τῶν Ἀξιωματικῶν καί στό τρίτο στοιχεῖο πού εἶναι οἱ Θεμελιώδεις Ἀρχές του.
Τό Ὕπατο Συμβούλιο τῆς Ἑλλάδος ὅπως γνωρίζουμε ἱδρύθηκε τό 1872, ἀποδεχόμενο χωρίς καμία ἀντίδραση τά Μεγάλα Συντάγματα τοῦ 1762 καί 1786 συντάσσοντας τόν τελευταῖο του Γενικό Κανονισμό τό 1958, πού ἐξακολουθεῖ νά ἰσχύει ὡς καί σήμερα. Τά τρία πρῶτα ἄρθρα αὐτοῦ τοῦ Γενικοῦ Κανονισμοῦ περιέχουν τίς Θεμελιώδεις Ἀρχές του, πού εἶναι οἱ Θεμελιώδεις Ἀρχές τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου. Αὐτό σημαίνει ὅτι ὅποιο Τεκτονικό Σῶμα, τίς ἔχει ἀποδεχθεῖ καί στή συνέχεια ἀποφασίσει νά τίς παραβιάσει τίθεται αὐτομάτως ἐκτός τοῦ συστήματος τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου. Γι’ αὐτό τό λόγο καί ἡ Μεγάλη Στοά τῆς Ἑλλάδος τοῦ ΑΑΣΤ, ἔχει καί σήμερα σέ ἰσχύ τό Σύνταγμα τοῦ 1972, στό ὁποῖο πρῶτο ἄρθρο ἀναφέρονται οἱ δέκα Θεμελιώδεις Ἀρχές του, πού ἀποτελοῦν ἀντιγραφή τῶν δέκα Θεμελιωδῶν Ἀρχῶν τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου, ὅπως ἀναφέρθηκε. Ἀναλυτικά οἱ Θεμελιώδεις Ἀρχές τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικοῦ Τύπου, τίς ὁποῖες καί ἐκθέτουμε εἶναι οἱ ἑξῆς:
Ἄρθρον 1ον τοῦ Γενικοῦ Κανονισμοῦ
Τό Ὕπατο Συμβούλιο τοῦ 33ου καί τελευταίου βαθμοῦ τῆς Ἑλλάδος ἀκολουθεῖ πιστῶς τάς ἀρχάς τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικοῦ Τύπου, ποῦ καθιερώθηκαν ἀπό τά Μεγάλα Συντάγματα τοῦ 1786 καί ἀποδέχονται τά κάτωθι:
- Ὁ Ἐλευθεροτεκτονισμός διακηρύσσει, ὡς διεκήρυξεν ἀπό τῆς γενέσεώς του τήν ὕπαρξιν τοῦ Μεγάλου Ἀρχιτέκτονος τοῦ Σύμπαντος (ΜΑΤΣ) καί τήν Ἀθανασία τῆς Ψυχῆς.
- Ὁ Ἐλευθεροτεκτονισμός ἀποβλέπει στήν ἐνοποίηση ὅλων τῶν ἀνθρώπων ποῦ δοκιμάζονται ἐρευνώντας τήν ἀλήθεια, μελετώντας τήν ἠθική, τήν ἄσκηση τῆς ἀρετῆς καί ἀλληλεγγύης, ἐργαζόμενοι ὑπέρ τῆς πνευματικῆς καί ἠθικῆς βελτιώσεως τοῦ ἀνθρώπου πρεσβεύοντας τήν ἀμοιβαία ἀνοχή, τήν ἀπόλυτο ἐλευθερία τῆς συνειδήσεως (ἄν εἶναι δυνατόν) καί τό σεβασμό στήν ἀνθρώπινη ἀξία, ὅπως ὑπαγορεύεται στό καταστατικό τους.
- Ὁ Ἐλευθεροτεκτονισμός στοχεύει ἐπίσης στήν καταπολέμηση τῆς ἀμάθειας σέ ὅλες τίς μορφές καί μοιάζει μέ σχολεῖο ἀμοιβαίας διδασκαλίας πού τή συνοψίζει, Ὑπακοή στούς Νόμους τοῦ Κράτους, στήν ἔντιμη διαβίωση, στή διάπραξη τοῦ Δικαίου, ἀγαπώντας τόν πλησίον καί ἀγωνιζόμενοι διαρκῶς τόσο γιά τήν προσωπική βελτίωση, ὅσο καί τῶν ἄλλων συνανθρώπων τους προσφέρωντας εὐημερία στήν καθόλου Κοινωνία.
- Ὁ Ἐλευθεροτεκτονισμός, ἀποκλείει ἀπό τίς τάξεις του τους ἀθέους, δέχεται ὡς μέλη μόνο ἄνδρες κάθε ἐθνικότητος, φυλῆς καί πίστης, χωρίς νά ἐξετάζει τίς θρησκευτικές δοξασίες τοῦ καθενός παρά μόνον τήν χρηστοήθειά των.
- Ὁ Ἐλευθεροτεκτονισμός δέν ἐπιβάλλει κανένα περιορισμό στήν ἔρευνα τῆς ἀλήθειας καί ἐγγυάται τήν ἐλευθερία ἀξιώνοντας ἀπό ὅλα τά μέλη του τήν ἀνοχή (βλ. καί διατάξεις τοῦ Μανιφέστου τῆς Λωζάννης). Μέ αὐτό τό πνεῦμα ἀπαγορεύει τήν ὥρα τῆς ἐργασίας των κάθε πολιτική καί θρησκευτική συζήτηση.
- Ὁ Ἐλευθεροτεκτονισμός θεωρεῖ τήν ἐργασία ὡς τό οὐσιωδέστερον καθῆκον τοῦ ἀνθρώπου ἀποκλείοντας ἀπό τίς τάξεις του τούς ἀνέργους, ἐκτιμώντας δέ ἐξ ἴσου κάθε ἔντιμη πνευματική ἤ σωματική ἐργασία.
Ἄρθρον 2ον τοῦ Γενικοῦ Κανονισμοῦ
Οἱ Ἐλευθεροτέκτονες ὀφείλουν ἀμοιβαίαν βοήθεια σέ κάθε συγκυρία τῆς ζωῆς. Πρώτιστον καθῆκον τους πού ὁμολογοῦν εἶναι ἡ πίστη πρός τήν Πατρίδα, σεβασμός καί ὑπακοή στά Μεγάλα Συντάγματα τοῦ 1762 καί 1786 καί στά θεσπίσματα καί στίς ἀποφάσεις τοῦ Ὕπατου Συμβουλίου τοῦ 33ου τῆς Ἑλλάδος.
Ἄρθρον 3ον τοῦ Γενικοῦ Κανονισμοῦ
Τά ἀνεγνωρισμένα καί συντεταγμένα ἐργαστήρια τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικοῦ Τύπου καλοῦνται Στοαί, Στοαί Τελειοποιήσεως, Ὑπέρτατα Περιστύλια, Ἄρειοι Πάγοι, Δικαστήρια, Σύνοδοι καί Ὕπατον Συμβούλιον[5]. Τό Ὕπατο Συμβούλιο συγκροτεῖται ἀπό ἐννέα Μεγάλους Ἀξιωματικούς, ἔχοντας ἐπικεφαλῆς τόν Κραταιότατο Ὕπατο Μεγάλο Ταξιάρχη.
Τά Ὕπατα Συμβούλια, πού ἱδρύθηκαν ἀπό τό 1801 ἕως καί τό 1874 εἶχαν τό χαρακτηριστικό νά διοικοῦν τά Τάγματα πού ἀκολουθοῦσαν τόν ΑΑΣΤ ἑνιαίως ἀπό τόν 1ο μέχρι καί τόν 33ο βαθμό. Ἔτσι λοιπόν ὁ Υ.Μ.Τ. εἶχε τή δυνατότητα νά εἶναι ταυτόχρονα καί Μέγας Διδάσκαλος τῶν Συμβολικῶν Στοῶν. Τό Παγκόσμιο Συνέδριο τῶν Ὑπάτων Συμβουλίων στή Λωζάννη πού συνῆλθε στίς 22 Σεπτεμβρίου τοῦ 1875, ἀπεδέχθη τό Μανιφέστο ποῦ μᾶς εἶναι γνωστό ὡς Συνθήκη τῆς Λωζάννης τοῦ 1875.
Τό Παγκόσμιο αὐτό Συνέδριο ἀπεφάσισε δύο σημαντικά πράγματα:
α) ὅτι τά Τεκτονικά Σώματα πού ἀσκοῦν τόν ΑΑΣΤ χωρίζονται διοικητικά καί εἶναι ἀνεξάρτητα, δηλαδή σέ Μεγάλες Συμβολικές Στοές τοῦ ΑΑΣΤ, πού διοικοῦνται ἀπό Μεγάλο Διδάσκαλο καί σέ Ὕπατα Συμβούλια, μέ ἐπικεφαλῆς Ὕπατο Μέγα Ταξιάρχη, πού διοικοῦν τά λεγόμενα Φιλοσοφικά Ἐργαστήρια ἀπό 4 ἕως καί 33 βαθμούς καί
β) προέβη στήν περίφημη Διακήρυξη Ἀρχῶν τῆς ὁποίας τό περιεχόμενο ἔχει ὡς ἀκολούθως: Ὁ Ἐλευθεροτεκτονισμός διακηρύσσει, ὅπως ἄλλωστε διεκήρυξε ἀπό τήν ἀρχή μέ τήν ἐμφάνισή του, δηλαδή τήν ὕπαρξη μίας Δημιουργοῦ Ἀρχῆς μέ τό ὄνομα «ΜΑΤΣ» (προσδιορισμός τῆς ἔννοιας τοῦ Θεοῦ). Δέν βάζει ὅριο στήν ἀναζήτηση τῆς Ἀλήθειας καί γιά νά εξασφαλίσει αὐτή τήν ἐλευθερία ἀπαιτεῖ ἀπό ὅλους τήν ἀνοχή (προσδιορισμός τῆς ἔννοιας τῆς ἀνοχῆς).
Ὁ Ἐλευθεροτεκτονισμός ὡς ὀργάνωση ἀποδέχεται ἄνδρες κάθε ἐθνικότητος, φυλῆς καί πίστης, ὅπως προαναφέραμε. Ἀπαγορεύει ὅμως μέσα στίς Στοές κάθε συζήτηση πολιτικοῦ καί θρησκευτικοῦ περιεχομένου. Δέχεται κάθε ἄνδρα οἱεσδήποτε καί ἄν εἶναι οἱ πολιτικές καί θρησκευτικές του πεποιθήσεις, πού ὁ Ἐλευθεροτεκτονισμός δέν ὑπεισέρχεται ἀρκεῖ ὁ ζητῶν τήν εἰσδοχή του νά εἶναι ἐλεύθερος καί χρηστοήθης. Ὁ Ἐλευθεροτεκτονισμός ἔχει ὡς σκοπό τόν ἀγώνα κατά τῆς ἄγνοιας σέ ὅλες της τίς μορφές ἀποτελώντας ἔτσι μία σχολή πού τό πρόγραμμά της ἀναφέρεται στά ἑξῆς: α) ὑπακοή στούς νόμους τῆς πατρίδας, β) ἔντιμη ζωή, γ) ἄσκηση τῆς δικαιοσύνης, δ) ἀγάπη μεταξύ των, ε) ἐργασία ὡς κύριο καθῆκον γιά τήν εὐτυχία τοῦ κόσμου καί στ) προοδευτική ἀπελευθέρωση μέ εἰρήνη.
Ἀργότερα μετά ἀπό ἀρκετά χρόνια, τόν Μαΐο τοῦ 1929 πραγματοποιήθηκε στό Παρίσι ἡ Διάσκεψη τῶν Ὑπάτων Συμβουλίων τοῦ 33ου βαθμοῦ, στήν ὁποία συμμετεῖχαν μόνο τά Ὕπατα Συμβούλια, πού ἀποδέχθηκαν τίς ἀποφάσεις τῆς Λωζάννης (καί ἤσαν βέβαια ἡ συντριπτική πλειοψηφία), καθ’ ὅσον ὁρισμένα Υ. Σ. συνέχισαν νά λειτουργοῦν κατά τό ἑνιαῖο σύστημα. Μετά τήν ὑπογραφή τῆς Συνθήκης τῆς Λωζάννης, πού ἀποτελεῖ τό τρίτο Συνταγματικό κείμενο τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικοῦ Τύπου, τό Συνέδριο τῶν Παρισίων τοῦ 1929 προέβη στή Διακήρυξη τῶν παρακάτω πέντε Ἀρχῶν, πού εἶναι στήν πραγματικότητα ἐπεξηγήσεις ἤ διευκρινήσεις, στά τρία προαναφερθέντα συνταγματικά κείμενα, δηλαδή τά Ὕπατα Συμβούλια διαβεβαιώνουν πώς οἱ ὅρκοι πού δίνουν στίς διαδοχικές μυήσεις εἶναι ἀποκλειστικῶς καί μόνον διοικητικῆς καί μυητικῆς φύσεως. Συνεπῶς οὐδείς ἀπό αὐτούς τούς ὅρκους δέν περιορίζει τήν ἐλευθερία, τήν πολιτική ἤ θρησκευτική τοῦ Τέκτονα, διατηρώντας ἔτσι ὅλα τά δικαιώματά του ἀπαράγραπτα καί ἀπαραβίαστα, ὡς ἐλεύθερος πολίτης, (Σύνταγμα – Διεθνεῖς Συνθῆκες – Συνθήκη Ρώμης). Ἀπό τήν παραπάνω διαβεβαίωση προκύπτει ὅτι καί ἄν ἀκόμη ὁ Τέκτων ὀφείλει νά σέβεται καί νά ἐκπληρώνει τίς ὑποχρεώσεις του πού ἀπορρέουν ἀπό τήν ὀργάνωση πού ἀνήκει, δέν ἀναγνωρίζει κανέναν ἀρχηγό Τεκτονικοῦ Τάγματος σέ ἐπίπεδο κοινωνικό, πολιτικό ἤ θρησκευτικό. Ὅπου ὑπάρχει ὀργάνωση Συμβολικῶν Στοῶν τά Ὕπατα Συμβούλια δέν μετέχουν σέ καμία νομοθετική, ὀργανωτική ἤ διοικητική παρέμβαση σέ αὐτές. Οἱ Τέκτονες ὅμως πού ἀνήκουν σέ Φιλοσοφικά Ἐργαστήρια 4ου ἕως καί 33ου πρέπει νά εἶναι ἀσφαλῶς κανονικά μέλη Συμβολικῶν Στοῶν.
Μία ἀπό τίς πλέον σημαντικές ἀποστολές τῶν μελῶν τῶν φιλοσοφικῶν ἐργαστηρίων εἶναι ἡ ὑπεράσπιση, διατήρηση καί ἐξάπλωση τοῦ ἐσωτερισμοῦ στόν Ἐλευθεροτεκτονισμό. Ἀκολουθώντας τήν ἀνθρωπιστική τους ἀποστολή καί μέσα στά πλαίσια τῆς νομιμότητας τῆς συντεταγμένης πολιτείας τά Ὕπατα Συμβούλια ἔχουν ὑποχρέωση νά χρησιμοποιήσουν τήν ἠθική ἐπιρροή τους καί νά κάνουν κάθε δυνατή προσπάθεια νά ἐξασφαλίσουν τήν παγκόσμια εἰρήνη ἐγκαθιδρύωντας στίς καρδιές καί στή ζωή τῶν ἀνθρώπων ὅλου τοῦ κόσμου τήν ἀδελφική ἀγάπη.
Μετά ἀπό 67 συναπτά ἔτη καί ἕναν ἀκόμη παγκόσμιο πόλεμο, ἕνα ψυχρό πόλεμο, πού διαίρεσε τήν ἀνθρωπότητα σέ δύο στρατόπεδα καί τεράστιες ἀντιθέσεις στό οἰκονομικό καί κοινωνικό ἐπίπεδο μεταξύ τῶν περισσότερων λαῶν τῆς γῆς, πού εἶχαν τήν αὐτονόητη ἐπίδρασή τους στή σκέψη καί λειτουργία τῶν τεκτονικῶν σωμάτων ἀνά τόν κόσμο, τό Υ. Σ. τῆς Γαλλίας προκάλεσε τό Διεθνές Συνέδριο τῶν Παρισίων τό Σεπτέμβριο τοῦ 1996, γιά νά ἐπαναπροσδιοριστοῦν οἱ Ἀρχές καί τά κριτήρια Κανονικότητος, πού καθορίζουν τήν ἰδιαιτερότητα τοῦ Ἀρχαίου Σκωτικού Τύπου. Τό Συνέδριο αὐτό ὁμοθύμως ψήφισε καί υἱοθέτησε τίς Ἀρχές καί τά Κριτήρια ποῦ εἶναι τά ἑξῆς:
Ἐπίκληση «Εἰς Δόξαν τοῦ Μεγάλου Ἀρχιτέκτονος τοῦ Σύμπαντος».
Παρουσία ἀνοικτοῦ ἐπί τοῦ Βωμοῦ τῶν Ὅρκων τοῦ Τόμου τοῦ Ἱεροῦ Νόμου. Ὡς τόμος ἐδῶ ἐννοεῖται ἀνάλογα μέ τά Τυπικά τοῦ ΑΑΣΤ, ἡ Βίβλος.
Ἡ ἀναφορά στά Ἰδρυτικά Κείμενα (Συντάγματα καί Κανονισμοί τοῦ 1762 καί Μεγάλα Συντάγματα τοῦ 1786).
Ἡ χρήση τῶν ἐμβλημάτων «Ἡ τάξις ἐκ τοῦ χάους» καί «Ὁ Θεός καί τό Δίκαιόν μου».
Ὁ σεβασμός τῆς μυητικῆς προόδου. Τέλος,
Τό ἰδανικό τῆς ἑνότητας τοῦ ΑΑΣΤ δέν καταργεῖ τόν σεβασμό τῆς ἀνεξαρτησίας, τῆς κυριαρχίας καί τῆς ἐθνικῆς εὐαισθησίας κάθε Δικαιοδοσίας.
Τά Ὑπάτα Συμβουλία πραγματοποίησαν γιά δεύτερη φορά συνάντηση τό μήνα Σεπτέμβριο τοῦ 1998 στή Γάνδη καί στά πλαίσια τῶν ἀποφάσεων τῆς Συνάντησης τῶν Παρισίων τοῦ 1996 καί μέ ὅσα συζητήθηκαν τότε ἀποδέχθηκε ὁμόφωνα τά παρακάτω:
- Ἡ μυητική πρόοδος εἶναι μία πνευματική ἀναζήτηση, πού στηρίζεται στήν ἐπίκληση μίας Ἀνωτάτης Ἀρχῆς μέ τό ὄνομα ΜΑΤΣ. (Ἐπαναπροσδιορισμός τῆς ἔννοιας τοῦ ΜΑΤΣ).
- Ἡ ἀναζήτηση τῆς ἀλήθειας δέν ὑπόκειται σέ φραγμούς ἤ δογματικές θέσεις, πράγμα πού θέτει τό δικαίωμα καί τήν ὑποχρέωση τῆς ἑρμηνείας τῆς ἔννοιας τοῦ ΜΑΤΣ καί τῶν συμβόλων κατά συνείδηση.
- Ἡ μυητική πρόοδος ἐκλαμβάνεται καί ἀσκεῖται μέσα στά πλαίσια τοῦ σταθεροῦ σεβασμοῦ τῶν ἀξιῶν τῆς καθαρῆς καί αὐθεντικῆς Παράδοσης τοῦ Τύπου. Κάθε μυητικό στάδιο πρέπει νά ἐπιτρέπει τήν ἀνακάλυψη τῆς πατρότητας τῆς Παράδοσης μέσα ἀπό τήν ἑρμηνεία τῶν μύθων καί τῶν συμβόλων. Καμία μυητική πρόοδος καί καμία μύηση διακεκριμένως δέν εἶναι ἔγκυρη καί ἰσχυρή ἐάν δέν ἐκτελεῖται ἀπό Κανονική Τεκτονική Ἀρχή πού ὑποκείται σέ Κανονικό Υ. Σ.
Ὁ σεβασμός τῆς μυητικῆς προόδου ἐπιβάλλει ἀναγκαστικώς καί τά ἐξῆς:
α) νά ἐπαγρυπνοῦμε γιά τήν διαφύλαξη καί διατήρηση τῶν Τυπικῶν, πού βασίζονται στίς Θεμελιώδεις Ἀρχές καί στίς αὐθεντικές πηγές τοῦ Τύπου, στό σεβασμό τῶν παραδόσεών του καί τῶν ἐξουσιῶν τοῦ Ὑπάτου Συμβουλίου ἔτσι ὥστε ἡ ἑνότητα τοῦ Τύπου νά μή συγχέεται μέ τήν ὁμοιομορφία,
β) νά ἐκτελοῦνται κατά τρόπο πλήρη καί τέλειο τά Τυπικά, πού ἀποτελοῦν τό συμβολικό καί μυθολογικό ὄχημα καί προσφέρουν στήν μύηση τήν πνευματική της ἀξία,
γ) νά συμμετέχει ὁ ὑπό μύηση ἐνεργά στή διαδικασία κατά τό Τυπικό, προκειμένου νά βιώσει προσωπικῶς καί ἀπολύτως κάθε στάδιο αὐτῆς τῆς προόδου. Ἡ μυητική πρόοδος εἶναι μία ἀργή πορεία προσωπικῆς καί συλλογικῆς οἰκοδόμησης τοῦ Τέκτονα μέσα ἀπό τήν σταδιακή ἀφομοίωση τῆς Διδασκαλίας κάθε βαθμοῦ. Ἡ μυητική πρόοδος ὀφείλει συνεπῶς νά ὀργανώνεται μέ τρόπο προοδευτικό καί κατάλληλο γιά τήν ἐπίτευξη τῆς πνευματικῆς καί ἠθικῆς ἐξέλιξης τοῦ Τέκτονα ἀνάλογης μέ τήν ἱκανότητά του ἀφομοίωσης, προκειμένου νά γίνει δεκτός στόν ἀνώτερο βαθμό. Αὐτή ἡ πρόοδος σηματοδοτεῖται ἀπό ἀναγκαία διαδοχικά στάδια πού εἶναι: οἱ βαθμοί τελειοποιήσεως, οἱ περιστυλιακοί βαθμοί, οἱ ἀρεοπαγιτικοί βαθμοί καί κάθε ἕνας ἀπό τούς τρεῖς τελευταίους βαθμούς. Τά παραπάνω στάδια περιέχουν ὑποχρεωτικά μία τουλάχιστον μύηση γιά κάθε ἕνα ἀπό αὐτά.
Ἡ συμμετοχή τοῦ Τέκτονος σέ αὐτή τή μυητική προοδευτική διαδικασία ἐπιβάλλει κανόνες ὑπακοῆς καί πίστης στό Τάγμα, ὅπως ἐπίσης καί τόν σεβασμό στούς ὅρκους. Ἡ μυητική πρόοδος δέν ὑπάρχει μόνον γιά τόν Τέκτονα ἤ γιά τό Τάγμα. Ἡ μυητική πρόοδος ὁδηγεῖ τόν Τέκτονα νά δρᾶ μέσα στήν κοινωνία, νά ἀσκεῖ τό καλό ἐν γένει καί τήν δικαιοσύνη καί νά ἐργάζεται χωρίς ὅρια γιά τήν πρόοδο καί τήν εὐτυχία τῆς ἀνθρωπότητας. Τά Ὕπατα Συμβούλια ἐπιβεβαιώνουν ἀκόμη μία φορά τόν ἀποκλεισμό τῶν πολιτικῶν καί θρησκευτικῶν διενέξεων. Τέλος ἡ συνάντηση τῶν Ὑπάτων Συμβουλίων, τόν Σεπτέμβριο τοῦ 2001 στήν Ἀθήνα, ὑπό τήν αἰγίδα τοῦ ἑλληνικοῦ Ὕπατου Συμβουλίου, καί σέ συνάρτηση τῶν ἀποφάσεων τοῦ Παρισιοῦ καί τῆς Γάνδης, κατέληξε στά ἑξῆς συμπεράσματα:
Α. Τά Ὕπατα Συμβούλια ἀφοῦ ἔλαβαν ὑπ’ ὄψη τους:
Ὅτι ὅλες οἱ προσπάθειες ἐξωτερίκευσης τοῦ Τύπου ἀπέτυχαν δημιούργησαν ἀντιδράσεις ἐχθρότητας καθιστώντας εὐάλωτη τήν γαλήνη τοῦ Τύπου.
Ὅτι ὁ ΑΑΣΤ συνιστᾶ σταθερό σημεῖο ἀναφορᾶς σέ ἕνα σύγχρονο κόσμο ἀκραίων ἀντιθέσεων. Ἡ Παράδοση δέν μπορεῖ νά ὑποκύψει μπροστά στήν μόδα καί τόν μοντερνισμό καί νά εἶναι ἐπιφυλακτική σέ τάσεις ἀποσταθεροποίησης ἤ καταστροφῆς τῶν ψευδοπροφητῶν τοῦ σύγχρονου κόσμου.
Ὅτι οἱ συνάνθρωποί μας σήμερα ἀπορροφῶνται κάθε μέρα καί περισσότερο ἀπό ὑλιστικές ἐνασχολήσεις χάνοντας γιά πάντα τίς οὐσιώδεις ἀξίες. Ὁ ΑΑΣΤ μέσα ἀπό τήν πνευματική του διάσταση προσφέρει σέ ἄνδρες πού τό ἐπιζητοῦν μία ἁρμονική ἀνάπτυξη πού θά ἐπιτρέπει νά ἀκτινοβολοῦν στόν βέβηλο κόσμο καί τήν ἀνθρώπινη κοινωνία. Οἱ νέοι πού ἐπιθυμοῦν στή διάρκεια τῆς ζωῆς τους τή δημιουργία, θά βροῦν κοντά σέ αὐτούς τούς ἄνδρες ἀπάντηση στά ἐρωτήματά τους.
Κατά συνέπεια ὅλων αὐτῶν ὑπενθυμίζουν ὅτι ἔργο τοῦ ΑΑΣΤ εἶναι νά ἐνδυναμώνει τούς χαρακτῆρες, νά σταθεροποιεῖ προσωπικότητες καί νά διεγείρει συνειδήσεις.
Β. Τά Ὕπατα Συμβούλια ἀφοῦ ἔλαβαν ὑπ’ ὄψιν τους τήν Διακήρυξη τοῦ Παρισιοῦ τοῦ 1996 καί καθορίζοντας πλήρως τά Κριτήρια Κανονικότητας τοῦ Τύπου προσθέτουν ὁμοφώνως ὡς ἕκτο Θεμελιῶδες Κριτήριο τοῦ Τύπου τήν ὑποχρέωση τοῦ ἀμιγοῦς τοῦ Τάγματος ὑπό τήν ἔννοια ὅτι οἱ γυναῖκες δέν γίνονται δεκτές στίς κανονικές Τεκτονικές Ἐργασίες ἐν Στοά.
Γ. Τέλος καθώρισε τήν ἔννοια τοῦ ΜΑΤΣ διαζευτικά σέ «Ἀνώτατη ἤ Δημιουργό Ἀρχή».
Κατά τό ἔτος 2003 πραγματοποιήθηκε στό Βελιγράδι ἡ τέταρτη συνάντηση τῶν Ὑπάτων Συμβουλίων, ὅπου μέ ὁμόφωνη ἀπόφαση τῶν Συνέδρων ὁρίστηκε ὡς ἕβδομο κριτήριο τῆς Κανονικότητας Ὑπάτων Συμβουλίων καί Μεγάλων Στοῶν τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικοῦ Τύπου «ὁ ἀνοικτός καί ἀδογμάτιστος χαρακτήρας τῆς πνευματικότητας τοῦ Τύπου», ἐνῶ ἐπαναπροσδιορίστηκε ἡ ἔννοια τοῦ ΜΑΤΣ μοναδικά ὡς «Δημιουργοῦ Ἀρχῆς».
****
[1] Ὁ Ἐλευθεροτεκτονισμός (γνωστός καί ὡς Μασονία ἤ Τεκτονισμός) εἶναι ἕνα παγκόσμιο σύστημα ἀδελφοτήτων, πού ξεκίνησε κατά τά τέλη τοῦ 16ου ἀρχές τοῦ 17ου αἰώνα καί ἀριθμεῖ γύρω στά 5 ἑκατομμύρια μέλη. Οἱ ἐπιμέρους ἀδελφότητες, τῶν ὁποίων ἡ σχέση καί μεταξύ τους σύνδεση κυμαίνεται, ἔχουν ὡς κοινά στοιχεῖα κάποιες ἐθιμοτυπικές διαδικασίες (ὅπως τή χρήση ἱεραρχίας καί συγκεκριμένα σύμβολα) καί τήν ἀναγκαιότητα κάθε μέλος νά πιστεύει σέ κάποια ἀνώτερη δύναμη ἤ Θεό.
Προσδιορίζεται, ἐπίσης, ὡς τό σῶμα τῶν διδασκαλιῶν καί πρακτικῶν τῆς μυστικῆς ἀδελφότητας τῶν Ἐλεύθερων καί Ἀποδεδειγμένων Τεκτόνων, ἕνα «ἰδιότυπο σύστημα ἠθικῆς κεκαλυμμένο διά ἀλληγοριῶν καί εἰκονιζόμενο διά συμβόλων». Ἄλλοι ὄροι πού χρησιμοποιοῦνται γιά τήν περιγραφή τῆς ἀδελφότητας, ἀλλά εἶναι εὐρύτερη ἡ ἔννοιά τους, εἶναι Μασονία καί Τεκτονισμός. Σύμφωνα μέ τή μυθολογία τῶν Ἐλευθεροτεκτόνων, οἱ ρίζες τῆς ἀδελφότητάς τους ἀνάγονται στήν ἐποχή τῆς ἀνέγερσης τοῦ Ναοῦ τοῦ Σολομῶντος.
Ὁ Ἐλευθεροτεκτονισμός στή σύγχρονη ἐποχή ὑφίσταται ὡς παγκόσμια ἀδελφότητα μέ περίπου 5 ἑκατομμύρια μέλη ἀνά τήν ὑφήλιο. Μέλη τῆς ἀδελφότητας μποροῦν νά γίνουν ἄνδρες ἐνήλικοι, μέ ὀρθή κρίση, ἔντιμοι καί ἐλεύθεροι, ὑπό τήν προϋπόθεση ὅτι πιστεύουν σέ ἕνα Ὑπέρτατο Ὄν καί τήν ἀθανασία τῆς ψυχῆς. Ὁ Ἐλευθεροτεκτονισμός στίς διάφορες μορφές του διατηρεῖ σταθερές τίς θεμελιώδεις ἀξίες του καί τήν πίστη στό Ὑπέρτατο Ὄν. Ἡ συντεχνία εἶναι ὀργανωμένη σέ Μεγάλες Στοές -πού σέ κάποιες περιπτώσεις ὀνομάζονται καί Μεγάλες Ἀνατολές-, μέ διοικητική αὐτοτέλεια καί ἐπιμεριζόμενες σέ Ἐπαρχιακές Μεγάλες Στοές, ἡ κάθε μία ἀπό τίς ὁποῖες μέ τή σειρά τῆς χωρίζεται σέ Σεπτές Στοές. Οἱ Μεγάλες Στοές ἀναγνωρίζουν ἡ μία τήν ἄλλη ὡς Κανονικές ἤ μή καί ἀντίστοιχα τά μέλη τους ἀναγνωρίζονται μεταξύ τους ὡς ἀποδεδειγμένα ἤ ὄχι. Τά παράλληλα Τεκτονικά Σωματεῖα εἶναι ἀνεξάρτητα ἀπό τή Μεγάλη Στοά, ἄλλα μέλη τους γίνονται μόνο Διδάσκαλοι Ἐλευθεροτέκτονες.
[2] Πιθανῶς κατά μία ἄποψη κατάλοιπα τοῦ Τάγματος τῶν Ἱπποτῶν τῆς Μάλτας, πού ἔδρασαν στήν Σκωτία καί μετά τήν ὑποταγή της στό Ἡνωμένο Βασίλειο στήν Σκωτική Φρουρά τοῦ Γάλλου Βασιλιᾶ.
[3] Μεγάλα Συντάγματα τοῦ 1786 καί Γενικός Κανονισμός τοῦ Ὑπάτου Συμβουλίου τοῦ 33ου βαθμοῦ τῆς Ἑλλάδος, ἔκδοση 1958, προοίμιο, σ. 7-12.
[4] Στό Ὕπατο αὐτό Συμβούλιο διασώθηκαν μέχρι τίς ἡμέρες μας τό χειρόγραφο τῶν 25 βαθμῶν τοῦ ἀδελφοῦ Μωρέν, ὡς καί χειρόγραφο ἀντίστοιχο ἀγνώστου ἀντιγραφέα ἀδελφοῦ, ποῦ ὀνομάστηκε «χειρόγραφο τοῦ Ἁγίου Δομίνικου», τοῦ ὁποίου ἀντίτυπο κατέχει καί τό Ὕπατο Συμβούλιο τῆς Ἑλλάδος).
[5] Γενικός Κανονισμός, Ἔκδοση 1958, σ. 43 – 45.