ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΙΝ – Oμιλία μακαριστού μητροπολίτου Τρανσυλβανίας Αντωνίου

ΟΣΤΙΣ ΘΕΛΕΙ ΟΠΙΣΩ ΜΟΥ ΕΛΘΕΙ
Πρέπει να σημειώσουμε πριν από οτιδήποτε άλλο,ότι το ν΄ ακολουθήσεις το Χριστό δηλαδή τη διδασκαλία του, είναι δικό μας θέλημα. Βρίσκεται στη δική μας θέληση το αν θα πάμε στη συνάντηση μαζί Του ή αν θα κοιτάξουμε τις δουλειές μας. Είμαστε ελεύθεροι. Οι άνθρωποι μπορούν να σκέφτονται ότι ο κόσμος μας είναι αυτόνομος, ότι εμφανίστηκε από μόνος του και ότι μπορεί να οργανώσει τη ζωή του ελεύθερα.
Η ελευθερία όμως που μας δίνει ο Θεός δεν είναι μια ελευθερία χωρίς όρους επιλογής, χωρίς τη γνωστοποίηση των δρόμων και των επιλογών που στέκονται μπρος στην ελευθερία.
Ο Θεός έδειξε στους ανθρώπους το δρόμο προς Εκείνον και τον τρόπο να φτάσεις εκεί, προειδοποιώντας πως οποιοσδήποτε άλλος δρόμος οδηγεί προς την απώλεια της σωτηρίας.
«ει δε μη αρέσκει υμίν λατρεύειν Κυρίω, εκλέξασθε υμίν αυτοίς σήμερον»(Ιησούς Ναυή 24,15) αλλά προσοχή(Παροιμίαι 15,9-12) «βδέλυγμα Κυρίω οδοί ασεβούς, διώκωντας δε δικαιοσύνην αγαπά.»
Υπάρχουν και άλλα τέτοια κείμενα, όμως πουθενά δε δεσμεύεται η ελευθερία του ανθρώπου. Ο Χριστός προσφέρει την επιλογή του να Τον ακολουθήσεις, προσφέρει έναν προσανατολισμό, προσφέρει τα κριτήρια αυτής της επιλογής. Δεν εξαναγκάζει. Εάν εξανάγκαζε, θα ταπείνωνε τον άνθρωπο. Θα τον υποβίβαζε στην κατάσταση του ζώου, του άψυχου πράγματος.Έτσι είπε και στον νεαρό πλούσιο : «ει θέλεις τέλειος είναι.»(Ματθ. 19,21). Εκεί όμως γίνεται λόγος για την τελειότητα, για αυτούς που θέλουν να γίνουν τέλειοι, το οποίο προϋποθέτει μια επιλογή μεταξύ του να κερδίσεις πολλά ή λίγα. Στη σημερινή ευαγγελική περικοπή όμως επιλέγεις μεταξύ του χάνω ή κερδίζω, επειδή εάν δεν ακολουθήσεις το Χριστό χάνεις τη σωτηρία.

Είναι καλό όμως να είμαστε ελεύθεροι; Χωρίς αμφιβολία. Επειδή εάν δεν ήμασταν ελεύθεροι δεν θα ήμασταν υπεύθυνοι για τις πράξεις μας. Γι΄ αυτό κάνουν λάθος όσοι ερμηνεύουν λανθασμένα, κατά το δοκούν, την Αγ. Γραφή λέγοντας ότι ο άνθρωπος δεν είναι ελεύθερος και ότι ο Θεός έχει προαποφασίσει ποιος θα πάει στον παράδεισο και ποιος στην κόλαση. Αυτοί παρερμηνεύουν το κείμενο: «ο δε αυτός εστί Θεός, ο ενεργών τα πάντα εν πάσι» (Α. Κορ. 12,6)
Εδώ όμως ο απόστολος μιλάει για το μοίρασμα των χαρισμάτων τα οποία δίδονται ¨τα πάντα εν πάσι¨ , από το Θεό, αλλά ο καθένας τα χρησιμοποιεί ελεύθερα με τον τρόπο που θέλει, όπως στην Παραβολή των ταλάντων. Γι΄ αυτό στο επόμενο κεφάλαιο, στο 13ο, μιλάει για την αγάπη ως προς το ανώτερο απ΄ όλα χαρίσματα.
Οι αιρετικοί φτάνουν στο σημείο να λένε ότι ο Θεός προαποφασίζει για τον κάθε άνθρωπο. Απ΄ αυτήν την πλάνη ξεκινάει ο προτεσταντισμός και οι λοιπές αιρέσεις, βασιζόμενοι στα βιβλικά:«.ελεήσω ον αν ελεώ, και οικτειρήσω ον αν οικτείρω, άρα ου του θέλοντος ουδέ του τρέχοντος αλλά του ελεούντος Θεού . αρά ουν ον θέλει ελεεί, ον δε θέλει σκληρύνει» (Ρωμ. 9,15-18)
Βέβαια εδώ ο Απ. Παύλος αναφέρει σε κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης και στους εβραίους της εποχής εκείνης(Εξοδ.33,19/4,21).Απλοποιεί τα κείμενα επειδή ίσως τα γράφει από μνήμης.Ιδου τι γράφει στο Εξοδος 33,19.«…και είπεν εγώ παρελεύσομαι πρότερός σου τη δόξη μου
και καλέσω το ονόματι μου,Κύριος εναντίον σου και ελεήσω ων αν ελεώ και οικτηρήσω ων άν οικτείρω».Δεν πρόκειται λοιπόν για μια αυθαιρεσία της θελήσεως του Θεού,αλλά όπως μας δείχνει το παραπάνω κείμενο ξεκάθαρα,προυποθέτει την αξιωσύνη του ανθρώπου ως αιτία του ελέους του Θεού.
Θα προσθεσω λίγα λόγια σχετικά με τον απόλυτο προορισμό που διδάσκουν οι προτεστάντες και ο οποίος ως «θεολογία»του λαού,δεν λείπει από την Ορθοδοξία
«Ότι σου είναι γραμμένο θα το πάθεις!»λένε.«Άμα είναι κάτι να γίνει θα γίνει!»Αυτά είναι υπολείματα αρχαίων δοξασιών και μύθων όποθ η μοίρα αποφάσιζε για τη ζωή των ανθρώπων.Η κακοδοξία του απολύτου προορισμού έρχεται όμως σε αντίθεση με την ελευθερία που μας παραχωρεί ο Θεός.Αλλιως τι σκοπό θα είχε το «Όστις θέλει οπίσω μου ελθεί …»του Ευαγγελίου εαν η μοίρα μας ήταν προαποφασισμένη;Γιατί να τιμωρηθούμε εαν δεν φταίξαμε με τη θέληση μας,αλλά «έτσι ήταν γραπτό;»Γιατί τιμωρήθηκαν ο Αδάμ και η Εύα;Έτσι «τους ήταν γραπτό»ή καταπάτησαν την εντολή του Θεού;
Ο Απόστολος Παύλος με την οξυδέρκειά του ξεκαθαρίζει και αυτό το θέμα.Δεν πρόκειται για κάτι προκαθορισμένο,πρόκειται για τηνπρόγνωση του Θεού.Για το Θεό το χθές και το αύριο είναι ένα αιώνιο παρών.Εκείνος γνωρίζει τι θα κάνουμε αύριο,αλλά αυτό δε σημαίνει ότι θα το κάνουμε επειδή το γνωρίζει ο Θεός,αλλά οΘεός το γνωρίζει επειδή θα το κάνουμε.Το γεγονός που σε εμάς δεν έχει συμβεί ακόμα,για το Θεό έχει συμβεί και ήδη γνωρίζει την απόφασή μας.Αυτό δεν σημαίνει ότι εκείνος προξε΄νησε την πράξη μας,αλλά εμείς προξενήσαμε την πρόγνωσή Του,δια μέσω των πράξεών μας.
Άλλωστε στην Προς Ρωμαίους 8,29 λέγει«ότι εσάς προέγνω και προόρισε συμμόρφους της εικόνος του Υιού αυτού…»Το κλειδί του προβλήματος είναι το »προέγνω»,με άλλα λόγια η πρόγνωση είναι μια από τις ιδιότητες του Θεού.
Εαν όλα ήταν προκαθορισμένα τότε η πίστη και οι καλές πράξεις δεν θα είχαν καμία αξία.Η Αγία Γραφή όμως σε πολλά σημεία προτρέπει να πιστεύουμε και να κάνουμε καλές πράξεις
Τέτοιες προτροπές βρίσκουμε κυρίως στη θεολογία του Απ.Παύλου,στην οποία στηρίζουν τις κακοδοξίες περί απολύτου προορισμού οι προτεσταντες:«ος αποδώσει έκαστω κατά τα έργα αυτού»(Ρωμ.2,6) και «άρα ουν έκαστος ημών περί εαυτού λόγον δώσει τω Θεώ» Εαν ήταν έτσι όπως ισχυρίζονται τότε γιατί ο Χριστός θα έλεγε το Τότε έρεϊ ό βασιλεύς τοϊςεκ δεξιών αυτού· Δεϋτε οι ευλογημένοι του πατρός μου, κληρονομήσατε τηνήτοιμασμένην ύμΐν βασιλείαν από καταβολής κόσμου. Έπείναοα γαρ, καί έδώκατέμοι φαγεΐν, έδίψησα, καί έποτίσατέ με, ξένος ήμην, καί συνηγάγετέ με, γυμνός, καίπεριεβάλετέ με, ήσθένησα, καί έπεσκέψασθέ με, εν φυλακή ήμην, καί ήλθετε προςμε.(Ματθ.25)
Ο Θεός δημιούργησε ένα πλάσμα στο οποίο έδωσε λογική και στο οποίο είπε:«Χρησιμοποιήσε τη λογική σου όποως πρέπει.Αποφάσισε τι θα διαλέξεις ανάμεσα στο καλό και στο κακό.Από την Παλαιά Διαθήκη ακόμα δίνεται αυτή η δυνατότητα επιλογής:«τήν ευλογίαν,εάν ακούσετε τας εντολάς Κυρίου του Θεού ημών…(Δεύτ.11,27-28),« …την οδόν της ζωης και του θανάτου»(Ιερ.21,8),«παρέθηκέ σοι πύρ καί ύδωρ,ούν εάν θέλεις εκτείνεις τηνχείρα σου»(Σοφια Σειράχ 15,16)
Από εδώ προκυπτει ότι ο Θεός μπορεί να μας έπλασε ελεύθερους,η επιλογή όμως προς την οποία μας προτρέπει είναι το καλό.Εμείς λέμε:«Να γίνει το θέλημα του Θεού».Όταν λέμε έτσι καλά λέμε.Λέγοντάς το,σημαίνει ότι με πίστη στο Θεό,με πίστη στην  δύναμή Του,με πίστη στην αγαθότητά Του,εμπιστευόμαστε τα πάντα σ’Εκείνον.Αυτό πρέπει να κάνουμε.Δεν είναι σωστό να πιστεύουμε ότι όλα είναι προαποφασισμένα και ότι τίποτα δεν εξαρταται από εμάς
Υπάρχουν όμως και πράγματα που δεν εξαρτώνται από εμάς.Π.χ.δεν εξαρτάται από εμάς εαν θα γεννηθούμε άντρες οι γυναίκες,εαν είμαστε κοντοί ή ψηλοί.Ο Θεός δε θα μας ζητήσει το λόγο για αυτά.Θα μας ρωτήσει όμως σχετικά με το ντύσιμο (Δευτ.22,5),την αμοιβαία αγάπη των συζύγων(Εφεσ.5,25)την προσευχή (Α.Τιμοθέου 2,8)και την υποταγή (Εφςσ.5,22).
Εάν κάποια στιγμή διαπιστώσουμε ότι δεν έχουμε την ελευθερία της επιλογής,να το δεχθούμε με ηρεμία και σοφία και να ξέρουμε ότι ο Θεός θα μας ζητήσει τον λόγο.Θα μας ζητήσει τον λόγο για παράδειγμα για τον τρόπο που δεχθήκαμε μια αρρώστια,ένα ατύχημα,μια τιμωρία άδικη κ.α..
Ο μακαριστός μητροπολίτης
Τρανσυλβανίας Αντώνιος(+2005)
Ο ίδιος ο Χριστός όταν βρισκόνταν σε κίνδυνο,τότε που τα πάντα έμοιαζαν χαμένα και έψαχναν για να Τον συλλάβουν και ενώ ήξερε ότι ακολουθεί η σταύρωση,μας έδωσε ένα συγκλονιστικό παράδειγμα,εξαντλώντας και την τελευταία ελπίδα.Προσευχήθηκε.«πάτερ,εί βούλει παρελθέτω το ποτήριο τούτο απ’εμού(Λουκ.22,42)
Ο ισπανός  Unanomo ονομάζει αυτή τη στιγμή ως στιγμή αγωνίας,δηλαδή την ερμηνεύει ως μια κραυγή απελπισίας και εσωτερικής πάλης του Χριστού,ως μια στιγμη αδυναμίας,θεωρώντας ότι ο Κύριος ήταν έτοιμος να υποχωρήσει.
Δεν είναι σωστή όμως αυτή η ερμηνεία.
Ο Χριστός ήθελε να μας δείξει ότι πρέπει να δοκιμάσουμε τα πάντα σε μία στιγμή κινδύνου και εαν φτάσουμε σε απόγνωση μας έμαθε να προσευχόμαστε και να μην απελπιζόμαστε.Να μην χάνουμε την πίστη μας αλλά να λέμε «γενηθήτω το θέλημά σου»(Ματθ.26,42)Πρέπει να αφήσουμε το θέλημά μας και να αφεθούμε στα χέρια του Θεού.Τότε όλα θα πάνε καλά.Ο Χριστός με αυτά τα λόγια θέλησε να μας μάθει να προσευχόμαστε μέχρι την τελευταία στιγμή
μετάφραση-επιμέλεια-πηγη www.proskynitis.blogspot.com