Η πίστη και η ελπίδα βρίσκονται παντού ακόμα και μέσα στα ερείπια

Κωνσταντίνος Θ. Δάφνης, Επίτιμος Εισαγγελέας Αναθεωρητικού Δικαστηρίου

Μια όμορφη Μαγιάτικη μέρα, πραγματικά ανοιξιάτικη. Μέσα σε αυτή την μέρα μια πορεία στην καταπράσινη φύση. Ένα μικρό κομβόι με υπηρεσιακά αυτοκίνητα-αυτοκίνητα της ΕΛ.Δ.ΑΛ. με κατεύθυνση την Αυλώνα. Επικεφαλής του Στρατιωτικού Ελληνικού τμήματος ο Υποδκτής της 71 ΤΑΞΠΖ Σχης (ΠΖ) Τσόγκας και ο Δκτής του 601 ΕΤΠ Ανχης (ΠΖ) Κατσικογιάννης Κ. Άφιξη στην Αυλώνα και επιστροφή από εκεί για Τίρανα τις μεσημβρινές ώρες. Ο Σκούμπι ή Γενούσος ποταμός πανέμορφος συνεχίζει την πορεία του για να εκβάλει στη θάλασσα. Εξερχόμαστε από την πόλη Φίερι και ξαφνικά ο προπομπός της φάλαγγος αλλάζει κατεύθυνση προς τα αριστερά ακολουθώντας ένα χωματόδρομο. Για πρώτη φορά ακούγεται από τον ασύρματο ότι κατευθυνόμαστε στο Μοναστήρι του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού στο χωριό Κολικόντασι. Η μικρή απόσταση (περίπου 4 χιλ.) από τον κεντρικό δρόμο, η κακή βατότητα της οδού, το άγνωστο ακριβές σημείο της Ιεράς Μονής, δημιούργησαν κάποιες εντάσεις που με άφησαν αρχικά αδιάφορο, πλην του γεγονότος ότι ήταν μια ευκαιρία να γνωρίσουμε έναν ιστορικό μουσειακό χώρο τούτης της χώρας. Δεν είχα όμως λόγο. Απλά σκεφτόμουνα και αυτή η σκέψη άρχισε σιγά-σιγά να γίνεται περιέργεια και μετά λύπη. Έτσι ανεξήγητα. Το κομβόι κατευθύνετο προς το Μοναστήρι παρά της δυσκολίες. Κάτι μας τραβούσε προς τα εκεί. Από μακριά διακρίναμε, με τα κιάλια, μέσα σε κάτι δέντρα, ένα κτίσμα, αριστερά, σε σχέση με την πορεία μας. Ήταν το Μοναστήρι του αγίου Κοσμά. Η στεναχώρια μεταβλήθηκε σε ελπίδα και η ελπίδα ολοκληρώθηκε σε πραγματικότητα.

Φθάσαμε στο Μοναστήρι και η πρώτη εντύπωση ήταν αν δούμε ένα κτίσμα Ναού Βυζαντινού ρυθμού, αρκετά μέτρα κάτω από την επιφάνεια της Γης. Ένας τρούλος χωρίς Σταυρό, ένα μισογκρεμισμένο καμπαναριό χωρίς καμπάνα, όπως όλες οι Εκκλησίες σε αυτήν την χώρα πριν από λίγα χρόνια. Ερείπια, ερείπια, πολλά ερείπια σαν τις ψυχές των ανθρώπων που φροντίζονται μόνο από την ύλη και νοιάζονται μόνο γι’ αυτή που όταν εκλείψει, εκλείπουν και οι ίδιοι. Ένα εγκαταλελειμμένο νεκροταφείο με μνήματα παλαιά και νεότερα. Στα παλαιά υπήρχε Σταυρός στα νεότερα όχι. Ο Σταυρός ήταν επικίνδυνο σημείο αναφοράς ακόμη και όταν υπήρχε και στα μνημεία των νεκρών. Αλίμονο!!!

Κατερχόμαστε στο Ναό, μέσα από λάσπες και χώματα για να αντικρύσουμε όλη την κακία των ανθρώπων. Υπήρχε μόνο το κτίσμα του Ναού και εσωτερικά τίποτα. Στο μέρος της Αγίας Τράπεζας δυο σπασμένες στρογγυλές μαρμάρινες κολώνες. Ένα παλιό μανουάλι κάπου σε μια γωνία πεταμένο. Ένας Άμβωνας να φαίνεται αιωρούμενος σε μια κολώνα και από αυτόν να κρέμεται επίσης μια μισή ξύλινη σκάλα. Καμία αγιογραφία, τοιχογραφία ή επιγραφή. Το νερό, η λάσπη και η αφροντισιά των ανθρώπων κατέστρεψαν τα πάντα. Εμφανή τα σημεία ότι ο Ναός ήταν για πολλά χρόνια βουτηγμένος στο νερό και τη λάσπη. Μας κατέλαβε θλίψη και αναζητήσαμε τον τάφο του Αγίου Κοσμά που μας τον έδειξε ένας εργάτης αμέσως. Ήταν ένα ερειπωμένο παρεκκλήσι εφαπτόμενο ενός τοίχου κάποιου άλλου κατεστραμμένου Ναού.

Κατάντικρυς της θύρας υπήρχε μια Αγιογραφία-Τοιχογραφία που έγραφε «Κοσμάς Ιερομόναχος» έτσι απλά, άφροντις σαν την λιτή και ταπεινή ζωή του. Και η μορφή του Αγίου ασκητική με το ραβδί και το κομποσχοίνι να ευλογεί. Στα πόδια του, επί του εδάφους, υπήρχαν κατά μήκος μερικές σανίδες, ένδειξη ότι εκεί υπήρχε ο τάφος Του. Γονατίσαμε και προσευχηθήκαμε όλοι.

Επιβίβαση στα οχήματα και επιστροφή. Λίγες μέρες πριν (27 Απριλίου) γιορτάσαμε σε αυτήν εδώ τη χώρα το Πάσχα. Περίπου τέσσερις το απόγευμα και το κομβόι κατευθύνεται δια της κεντρικής αρτηρίας στα Τίρανα. Όλα γύρω ήταν πανέμορφα λες και η φύση συμμετείχε στην Ανάσταση του Κυρίου. Η κούραση και η συναισθηματική φόρτιση με έκαναν αμίλητο και σκεπτικό. Επιβαίνουμε στο ίδιο όχημα με τον Στρκο ιερέα π. Μελέτιο και σε κάποια στιγμή απευθυνόμενος τον ρωτάω «Έχετε ξαναεπισκεφθεί τον Ναό πάτερ;», «ναι» μου απαντά. Συνεχίζω «Ξέρετε», του λέω, «σκέφθηκα το εξής. Ο Άγιος Κοσμάς απαγχονίσθηκε το 1779 και έριξαν το σκήνωμά Του στον Σκούμπι ποταμό από τον οποίο ανασύρθηκε και εν συνεχεία ετάφη στην περιοχή που ήταν ο Αψός ποταμός, από ευσεβείς Χριστιανούς δίπλα σε Ναό της Παναγίας. Προς τιμή Του αργότερα ο Αλή πασάς έκτισε το Μοναστήρι που είδαμε. Η Αλβανία από την οθωμανική κυριαρχία πέρασε στα 1912 στην ανεξαρτησία της και το 1939 έγινε προτεκτοράτο των Ιταλών. Ακολούθως επεβλήθηκε το ολοκληρωτικό καθεστώς του Εμβέρ Χότζα στο οποίο από το 1967 κήρυξε την Αλβανία το πρώτο, παγκοσμίως, αθεϊστικό κράτος. Στον πόλεμο του 1940, Ελληνικά στρατεύματα εισήλθαν στη Βόρειο Ήπειρο, αλλά νομίζω ότι δεν έφτασαν μέχρι το Φίερι. Είναι η πρώτη φορά που Ελληνικό στρατιωτικό τμήμα επισκέπτεται, με επίσημη ιδιότητα, αυτόν τον χώρο. Δεν ξέρω αλλά όσο το σκέφτομαι αντιλαμβάνομαι ότι ετούτη η μέρα είχε έναν συμβολισμό. Ίσως να κάνω λάθος. Νομίζω ότι η επίσκεψη αυτή, που ήταν απρογραμμάτιστη υλοποιήθηκε, χωρίς τούτο να είναι εγωιστικό, γιατί ο Άγιος προφανώς ήθελε, στην έναρξη της αποστολής μας εδώ, να έρθει κοντά του η Ελληνική σημαία με τους στρατιώτες της Ελλάδος που βρίσκονται εδώ για να ειρηνεύσουν τους ανθρώπους, προκειμένου να ευλογήσει αυτή (σημαία) κα τους στρατιώτες της ΕΛ.Δ.ΑΛ.

Εξάλλου ο Άγιος Κοσμάς ήταν ο ίδιος Ιεραπόστολος της Ειρήνης και της Αγάπης. Σε αυτούς εδώ τους τόπους έτρεχε κα κήρυττε την Ειρήνη και την Αγάπη στους μανιασμένους ανθρώπους. Για τους ίδιους λόγους βρισκόμαστε και εμείς εδώ τώρα. Δε γνωρίζω τι θα πετύχουμε. Είμαι όμως σίγουρος πως σήμερα ο Άγιος ήταν κοντά μας. Μας ευλογούσε. Μας προστάτευε. Μας ενθάρρυνε. Ήταν αόρατος μα ήταν παρών. Ήταν για μας μια ευλογημένη μέρα ή αλλιώς μια τυχερή μέρα, μια θεϊκή παρουσία για την Ελληνική Στρατιωτική Δύναμη Αλβανίας».

Ο Ιερέας με άκουγε με προσοχή και όταν τελείωσα μου είπε «Μάλλον έχεις δίκιο στις σκέψεις σου». Ήταν Μάιος 7 του 1997 στο Κολικόντασι – Φίερι Αλβανίας.

Κοντά στα Τίρανα θυμήθηκα ότι δεν πήρα κάτι από εκείνο το μέρος. Κάτι που το ήθελα πολύ. Λίγο χώμα από τον τάφο Του. Υποσχέθηκα να το πράξω οπωσδήποτε μια άλλη φορά και αυτό πραγματοποιήθηκε λίγο αργότερα και πάλι απρογραμμάτιστα.

Ήταν πράγματι μια ευτυχισμένη και ευλογημένη μέρα.