Του Πρωτοσυγκέλλου της Ι.Μ. Φωκίδος, Γέροντος Νεκταρίου Μουλατσιώτη
Σέ ὅλη τή δυτική θεολογική σκέψη διαπιστώνουμε ὅτι οἱ ἔννοιες περί Θεοῦ, Παραδείσου καί Κολάσεως ἔχουν μιά νομικίστικη καί ὀρθολογιστική νοοτροπία, κάτι πού θά ἔπρεπε, λογικά, νά συναντοῦμε μόνο στή νομοθεσία τῶν ἀνθρώπων. Τό Κράτος λειτουργεῖ ὡς ἑξῆς: Ὑπάρχει ἕνας νομοθέτης, ἡ Βουλή, ἡ ὁποία νομοθετεῖ καί ἐκδίδει νόμους γιά τούς πολίτες. Οἱ ἐφαρμόζοντες τούς νόμους ἀπολαμβάνουν τήν ἐλευθερία τους καί ὅλα τά ἀγαθά πού τούς παρέχει ἡ Πολιτεία. Οἱ μή ἐφαρμόζοντες τή σχετική νομοθεσία δικάζονται ἀπό τούς δικαστές ὡς παραβάτες τῶν κρατικῶν νόμων καί καταδικάζονται σέ φυλάκιση. Κάτι ἀνάλογο ὑπάρχει καί στή δυτική θεολογία: Ὑπάρχει ὁ νομοθέτης Θεός, ὁ Ὁποῖος νομοθετεῖ καί ἐκδίδει νόμους καί ἐντολές γιά τούς ἀνθρώπους. Οἱ ἐφαρμόζοντες τούς νόμους Του θά ἀπολαύσουν ἐδῶ καί στόν Παράδεισο ὅλα τά ἀγαθά πού Ἐκεῖνος χαρίζει. Ἀντιθέτως, οἱ ἀνυπάκουοι θά δικαστοῦν τήν ὥρα τῆς μεγάλης Δίκης, θά κριθοῦν καί θά καταδικαστοῦν στήν αἰώνια φυλακή, πού ὀνομάζεται Κόλαση.
Ἐδῶ βλέπουμε ἀκριβῶς τή νομικίστικη καί ὀρθολογιστική δυτική θεολογική νοοτροπία, ἡ ὁποία ἐν πολλοῖς ἔχει ἐπηρεάσει καί τήν ἀνατολική θεολογική σκέψη: Ὁ Παράδεισος δίνεται στόν ἄνθρωπο ὡς ἀντάλλαγμα τῆς ἐφαρμογῆς τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, στή δέ Κόλαση τιμωροῦνται καί πηγαίνουν, φυσικά, ὅλοι ἐκεῖνοι πού δέν ἐφάρμοσαν τίς ἐντολές Του. Ἐδῶ παρουσιάζεται ἕνας Θεός δίκαιος, ἀλλά ταυτόχρονα καί τιμωρός.
Ὁ ἄνθρωπος, λοιπόν, εἶναι ἀναγκασμένος σύμφωνα μέ τή δυτική σκέψη, ἄν θέλει νά κερδίσει τόν Παράδεισο, νά ἐκτελεῖ σέ καθημερινή βάση “καλές πράξεις”, ἐφαρμόζοντας τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ. Ἄν ὅμως δέν τίς ἐφαρμόζει καί οἱ “κακές- ἁμαρτωλές πράξεις” του βρεθοῦν κατά τήν ἡμέρα τῆς Κρίσεως περισσότερες ἀπό τίς “καλές”, τότε τιμωρεῖται καί πηγαίνει στήν Κόλαση. Ἀλίμονο ἄν ἡ ζυγαριά πού συναντοῦμε σέ κάποιες ἁγιογραφίες νά κρατᾶ ὁ ἀρχάγγελος Μιχαήλ βαρύνει μέ τίς “κακές πράξεις” μας πρός τά ἀριστερά… Τότε ὁ ἄνθρωπος χάνει τή σωτηρία καί τήν ἐλευθερία του καί κερδίζει τήν… Κόλαση!
Μέτρο, λοιπόν, γιά τό ἄν ὁ ἄνθρωπος θά πάει μετά θάνατον στόν Παράδεισο ἤ στήν Κόλαση εἶναι οἱ “καλές” ἤ οἱ “κακές” πράξεις του. Γι᾿ αὐτό καί ὁ Πάπας, ὅταν μιά ψυχή ἦταν ἁμαρτωλή καί κινδύνευε νά κολαστεῖ, “δανειζόταν’’ καλές πράξεις ἀπό τή ζωή τῶν ἁγίων, οἱ ὁποῖοι εἶχαν περίσσευμα καλῶν ἔργων, καί τίς ἔδινε στήν ἁμαρτωλή ψυχή! Ἔτσι ἡ ζυγαριά θα ἔγερνε καί πάλι πρός τά δεξιά καί ὁ ἄνθρωπος θά κέρδιζε, σύμφωνα μέ τόν Πάπα, τόν Παράδεισο!
Ὅμως τό ἴδιο περίπου δέν κάνει καί ἕνα κοσμικό δικαστήριο; Ἄν ἀποδειχθεῖ ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἔχει διαπράξει κάποιες παρανομίες, τότε ὁ δικαστής τόν καταδικάζει σύμφωνα μέ τό νόμο σέ φυλάκιση. Τό δέ δικαστήριο ἐξετάζει, φυσικά, καί τήν προτέρα ζωή του καί, ἄν εἶχε προηγουμένως ἔντιμο βίο, τότε κρίνει ἀνάλογα, καί μετά ἀπό σύσκεψη ἀνακοινώνει τήν ἀπόφασή του. Μέ αὐτό τό σκεπτικό γεννιέται, μεγαλώνει, ζεῖ καί κινεῖται σέ καθημερινή βάση μέχρι καί τό θάνατό του ὁ χριστιανός τῆς Δύσης, μέ ἕνα σκοπό καί ἕνα στόχο: Τό πῶς θά κερδίσει τόν Παράδεισο. Τό μόνο πού τόν ἀπασχολεῖ εἶναι τό πῶς πρέπει νά ζεῖ καθημερινά, ὥστε νά μήν ἁμαρτήσει καί χάσει τήν ψυχή του. Ἔτσι ὅμως δημιουργεῖ μιά
ἀνελεύθερη ζωή, γεμάτη ἀπό “πρέπει” καί “μή”: ≪Πρέπει νά κάνω αὐτό ἤ τό ἄλλο, γιατί ἔτσι εἶπε ὁ Χριστός καί ἔτσι γράφει τό Εὐαγγέλιο≫. ≪Μήν κάνεις ἐκεῖνο ἤ τό ἄλλο, γιατί εἶναι ἁμαρτία καί θά
κολαστεῖς≫! Ὁ ἄνθρωπος δημιουργεῖ ἔτσι ἕναν τύπο γύρω ἀπό τή ζωή του, βάσει τοῦ ὁποίου πρέπει νά κινεῖται, γιά νά φαίνεται καλός καί εὐσεβής χριστιανός, ὥστε στήν ἄλλη ζωή νά πάει στόν Παράδεισο. Ἀποτέλεσμα ὅμως αὐτοῦ εἶναι, ὁποιοσδήποτε ἄλλος ἄνθρωπος πού δέν ἀκολουθεῖ αὐτόν τόν τύπο μέ τά “πρέπει’’ ἤ τά “μή’’, νά θεωρεῖται ἁμαρτωλός, ἀσεβής καί, σίγουρα, κολασμένος.
Δυστυχῶς, ὅλα ὅσα ἀναφέραμε παραπάνω γιά τόν τρόπο τῆς δυτικῆς θεολογικῆς σκέψης δέν τά συναντοῦμε πλέον μόνο στή Δύση, ἀλλά καί στήν καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολή. Ἀποτέλεσμα αὐτοῦ τοῦ γεγονότος εἶναι νά ἔχει γεμίσει ὁ τόπος μας, ἰδιαίτερα σήμερα, ἀπό “εὐσεβιστές” καί “θεοφοβούμενους” καί ὄχι ἀπό ἀληθινούς εὐσεβεῖς χριστιανούς, πού ἀγαποῦν τό Θεό. Ἑκατοντάδες βιβλία ἔχουν κατακλύσει τά βιβλιοπωλεῖα καί ἀναφέρονται διαχρονικά στόν εὐσεβισμό τῶν χριστιανῶν μας, ὁ ὁποῖος δέν ἔχει, φυσικά, καμιά σχέση μέ τήν πραγματική εὐσέβεια.
Τί εἶναι ὅμως ὁ εὐσεβισμός; Ὅλη αὐτή ἡ δυτική θεολογική σκέψη καί νοοτροπία. Ὅλος αὐτός ὁ “τύπος” πού προαναφέραμε, μέ τά “πρέπει’’ καί τά “μή”, πού ἐγκλωβίζει τόν ἄνθρωπο καί τόν κάνει νά κινεῖται σάν ρομπότ. Αὐτό εἶναι ὁ εὐσεβισμός. Τό πρόβλημα πού δημιουργεῖται μέ ὅλους τούς ἀνθρώπους πού ἔχουν ἀποκτήσει αὐτή τή δυτική θεολογική νοοτροπία καί ζοῦν εἴτε στή Δύση, εἴτε στήν Ἀνατολή, εἶναι ὅτι μπλοκάρει ἡ σκέψη καί ἡ λογική τους στά “πρέπει’’ ἤ στά “μή’’ καί δέν μποροῦν νά κατανοήσουν τούς ὑπόλοιπους ἀνθρώπους, πού ζοῦν καί εἶναι κοντά στό Θεό. Τά πάντα γι᾿ αὐτούς μέσα στή ζωή, στή θεολογία καί στήν Ἐκκλησία ἑρμηνεύονται πλέον μ’ αὐτό τό σκεπτικό, τοῦ “πρέπει νά κάνεις αὐτό” ἤ τοῦ “μή’’. Κρίνουν τά πάντα μέ βάση αὐτόν τόν “τύπο”. Αὐτή ὅμως εἶναι πέρα ὥς πέρα μιά ξεκάθαρα νομικίστικη ἀντίληψη περί τῆς ἔννοιας τοῦ Θεοῦ, τοῦ Παραδείσου καί τῆς Κολάσεως. Ἔτσι κατατάσσουν μόνοι τους τούς ἀνθρώπους μέ βάση τά ἀνωτέρω κριτήρια καί τούς “τύπους” σέ εὐσεβεῖς ἐπισκόπους, κληρικούς, μοναχούς ἤ χριστιανούς.
Τούς δέ ὑπόλοιπους ἐπισκόπους, κληρικούς, μοναχούς ἤ χριστιανούς, πού δέν ἐντάσσονται σ’ αὐτόν τόν “τύπο” ἤ τούς “τύπους”, τούς ἀποκαλοῦν ἀσεβεῖς ἤ -στήν καλύτερη περίπτωση- κοσμικούς. Αὐτός εἶναι σέ ὅλη τή μεγαλοπρέπειά του ὁ εὐσεβισμός καί ἡ νομικίστικη ἀντίληψη τοῦ Χριστιανισμοῦ, πού, φυσικά, καμία σχέση δέν ἔχει μέ τήν ἀληθινή εὐσέβεια καί τήν ὀρθόδοξη χριστιανική πίστη.
Δημιούργησαν, λοιπόν, ἕναν Θεό πού τιμωρεῖ καί κολάζει, μέ ἀποτέλεσμα νά προξενήσουν στόν ἄνθρωπο τό φόβο καί τόν τρόμο γύρω ἀπό τό πρόσωπό Του. Ἔτσι ὁ δυτικός ἄνθρωπος δέν ἐφαρμόζει τίς ἐντολές Του ἐπειδή Τόν ἀγαπᾶ, ἀλλά ἐπειδή Τόν φοβᾶται καί τρέμει τήν ἡμέρα τῆς Κρίσεώς Του καί τήν Κόλαση.
Ἕναν Θεό ὅμως, ἔτσι ὅπως Τόν δημιούργησε ἡ δυτική θεολογία καί πολλές φορές Τόν ἀποδέχθηκε ἐν μέρει καί ἡ Ἀνατολή, πού σκορπᾶ τόν τρόμο καί τό φόβο, ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος τόν ἀπορρίπτει. Κι αὐτό, γιατί τέτοιος Θεός δέν ὑπάρχει στήν πραγματικότητα, εἶναι ψεύτικος, ἀνύπαρκτος καί δημιούργημα ὅλων ἐκείνων πού θέλουν νά ἐκμεταλλεύονται τήν εὐλάβεια καί τήν πίστη τῶν λαῶν ἤ νά ἐξυπηρετοῦν τίς προσωπικές τους μειονεξίες καί ἰδιοτέλειες.
Νά γιατί σήμερα οἱ ἄνθρωποι ἀπορρίπτουν τό Θεό καί τήν Ἐκκλησία Του! Νά γιατί οἱ νέοι γύρισαν τήν πλάτη τους στόν Ἰησοῦ! Ἐπειδή κάποιοι κληρικοί, θεολόγοι, ἀλλά καί λαϊκοί τούς Τόν παρουσίασαν σέ Δύση καί Ἀνατολή ὡς Θεό τιμωρό καί ὡς “μπαμπούλα”, κάτι πού στήν πραγματικότητα δέν ὑφίσταται. Ἐξαιτίας αὐτῆς τῆς θεολογικῆς νοοτροπίας ὁδηγήθηκαν, δυστυχῶς, χιλιάδες ἄνθρωποι στήν ἀπιστία, στήν ἀθεΐα καί σέ διάφορες πλᾶνες καί αἱρέσεις.