Το διήμερο 16 και 17 Σεπτεμβρίου εορτάστηκε στην Ιερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας η μνήμη της Αγίας Σοφίας και των τριών θυγατέρων αυτής, Πίστεως, Ελπίδος και Αγάπης.
Την παραμονή της εορτής το εσπέρας, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων χοροστάτησε στον Πανηγυρικό Εσπερινό και κήρυξε τον θείο λόγο στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό των κατασκηνώσεων της Γ.Ε.Χ.Α. στο Κουστοχώρι.
Ανήμερα της εορτής το πρωί, ο Ποιμενάρχης , λειτούργησε και κήρυξε τον θείο λόγο στον Ιερό Ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Λουτρού και τέλεσε το τεσσαρακονθήμερο μνημόσυνο του κατά σάρκα πατρός του Υπευθύνου της «Φιλοξενίας Δοβρά 2022» Αρχιμ. Εφραίμ Παπαμανώλη, μακαριστού Ευαγγέλου Παπαμανώλη.
Ο Σεβασμιώτατος στην ομιλία του κατά τον Εσπερινό ανέφερε μεταξύ άλλων: «Παρθένοι νεάνιδες, φύσεως νόμῳ συνδούμεναι, καί σαφῶς κρατυνόμεναι, ἀγάπη τοῦ κτίσαντος, νυμφῶνα κατῴκησαν νοητόν ἀγαλλόμεναι».
Μία ἁγία τετράδα ἑορτάζει ἡ Ἐκκλησία μας καί αὐτήν τιμήσαμε καί ἐμεῖς μέ τήν ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ. Μία ἁγία μητέρα, τήν ἁγία Σοφία, καί τίς τρεῖς μάρτυρες θυγατέρες της, τήν Πίστη, τήν Ἐλπίδα καί τήν Ἀγάπη, πού ἔζησαν καί μαρτύρησαν τόν 2ο μετά Χριστόν αἰώνα, σέ μία ἐποχή διωγμῶν γιά τούς χριστιανούς, σέ μία ἐποχή πολύ δύσκολη καί πολύ σκληρή γιά μία μητέρα, χήρα, πού εἶχε νά μεγαλώσει τρία μικρά κορίτσια.
Καί ἐάν σήμερα εἶναι δύσκολη μία τέτοια κατάσταση, ὅλοι μποροῦμε νά κατανοήσουμε πόσο πιό δύσκολο θά ἦταν ἐκείνη τήν ἐποχή γιά τήν ἁγία Σοφία νά κρατήσει τήν οἰκογένειά της, νά μεγαλώσει τίς τρεῖς θυγατέρες της καί μάλιστα νά τίς ἀναθρέψει μέ τή χριστιανική πίστη. Καί αὐτό εἶναι κάτι τό ὁποῖο ἴσως δέν σκεφτόμαστε καί δέν συνειδητοποιοῦμε ἀκόμη καί ὅταν ἑορτάζουμε καί τιμοῦμε τίς μνῆμες τῶν ἁγίων μας. Τούς τιμοῦμε γιά τή θυσία τῆς ζωῆς χάριν τῆς ἀγάπης στόν Χριστό, πού εἶναι ἀσφαλῶς κάτι πολύ μεγάλο καί πολύ σημαντικό, δέν σκεφτόμαστε ὅμως πόσες δυσκολίες ἀντιμετώπισαν καί πόσα ἐμπόδια χρειάσθηκε νά ὑπερνικήσουν γιά νά μπορέσουν οἱ ἅγιοι μάρτυρες νά σταθοῦν ὄρθιοι καί ὄρθιες ἐνώπιον τῶν διωκτῶν τους, ὄρθιοι καί ὄρθιες ἐνώπιον τῶν ἡγεμόνων καί τῶν αὐτοκρατόρων καί νά ὁμολογήσουν θαρραλέα τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ.
Θά πρέπει ὅμως νά τό σκεφτόμαστε, διότι ἡ σκέψη αὐτή θά ἐμπνέει καί τή δική μας ζωή καί θά μᾶς ἐνισχύει καί στόν δικό μας ἀγώνα καί ὡς ἄτομα ἀλλά καί μέσα στήν οἰκογένεια. Γιατί πολλές φορές θαυμάζουμε τούς ἁγίους μάρτυρες, ἐπαινοῦμε τήν ἀποφασιστικότητα καί τήν τόλμη τους, ἀλλά κάνουμε τό λάθος νά καταλήγουμε λέγοντας ὅτι ὁ Θεός δέν ζητᾶ ἀπό ἐμᾶς νά μαρτυρήσουμε γιά τήν πίστη μας, ἄρα δέν ἔχουμε νά μιμηθοῦμε κάτι ἀπό τή ζωή τῶν ἁγίων μας. Καί διεκτραγωδοῦμε τίς δυσκολίες τῆς ἐποχῆς μας κατά τήν ὁποία ἐπλεόνασε ἡ ἁμαρτία, ὥστε νά δυσκολευόμαστε νά διατηρήσουμε τή συνοχή τῆς οἰκογενείας μας καί νά διαπαιδαγωγήσουμε τά παιδιά μας σύμφωνα μέ τήν πίστη καί τό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ μέσα στόν κόσμο πού ζοῦμε μέ τίς τόσες προκλήσεις καί τόσους πειρασμούς.
Κι ὅμως ἀκριβῶς στό σημεῖο αὐτό μποροῦμε νά μιμηθοῦμε τούς ἁγίους μας.
Ἄν σκεφθοῦμε τί ἦταν αὐτό πού ἔδωσε τή δύναμη στήν ἁγία Σοφία, πού ἑορτάζουμε καί τιμοῦμε, νά κρατήσει τήν οἰκογένεια της ἑνωμένη, νά διαπαιδαγωγήσει τίς τρεῖς θυγατέρες της, τήν Πίστη, τήν Ἐλπίδα καί τήν Ἀγάπη, μέ τίς ἀξίες τῆς πίστεως καί τῆς εὐσεβείας, ὥστε νά μήν παρασυρθοῦν ἀπό τίς προκλήσεις τῆς ἁμαρτίας καί τίς ὑποσχέσεις τοῦ ἡγεμόνος, ὥστε νά μήν ὑπολογίσουν τόν πόνο καί τήν ὀδύνη τῶν βασανιστηρίων, ὥστε νά μήν φοβηθοῦν ἐνώπιον τοῦ δημίου, ἀλλά μέ χαρά νά θελήσουν νά προσφέρουν τή ζωή τους στόν Χριστό καί νά μήν χωρισθοῦν ἡ μία ἀπό τήν ἄλλη, παρά νά μείνουν ἑνωμένες καί μεταξύ τους καί μέ τόν Χριστό, δέν θά δυσκολευθοῦμε νά βροῦμε τήν ἀπάντηση.
Αὐτό πού ἕνωνε αὐτή τήν ἁγία οἰκογένεια, τή μητέρα, ἁγία Σοφία, καί τίς τρεῖς θυγατέρες της, τά τρία μικρά κορίτσια, τίς τρεῖς νεαρές μάρτυρες, ἦταν ὁ Χριστός. Στόν Χριστό πίστευε ἡ ἁγία Σοφία καί στήν πίστη του καθοδήγησε καί τίς θυγατέρες της. Στόν Χριστό πίστευε καί τά δικά του λόγια δίδαξε καί στίς ἁγίες θυγατέρες της, τήν Πίστη, τήν Ἐλπίδα καί τήν Ἀγάπη, ὅτι δηλαδή τίποτε δέν ὠφελεῖ τόν ἄνθρωπο, ἐάν κερδίσει τόν κόσμον ὅλον καί ζημιωθεῖ τήν ψυχή του, γιατί ἡ ψυχή τοῦ κάθε ἀνθρώπου εἶναι ὅ,τι πιό πολύτιμο ἔχει καί ὅτι πιό πολύτιμο ὑπάρχει στόν κόσμο.
Καί δέν τό δίδαξε μόνο ἡ ἁγία Σοφία στίς θυγατέρες της μέ τόν λόγο της, ἀλλά τό δίδαξε καί μέ τή ζωή της. Γι᾽ αὐτό καί οἱ θυγατέρες της τήν ἀκολούθησαν στήν πίστη, καί ἔτσι εἶχαν τόν Χριστό ἀνάμεσά τους. Ἡ ἀγάπη του ἦταν ὁ συνδετικός τους κρίκος. Ἡ ἀγάπη του ἦταν ἡ δύναμή τους. Ἡ ἀγάπη του ἦταν ἡ λύση στά προβλήματά τους. Ἡ ἀγάπη του ἦταν αὐτή πού τίς ἕνωσε καί στή ζωή καί στόν θάνατο, γιατί καί γιά τίς τέσσερις ἴσχυε ὁ λόγος τοῦ πρωτοκορυφαίου ἀποστόλου Παύλου, «ἐμοί τό ζῆν Χριστός, καί τό ἀποθανεῖν κέρδος». Καί μέ αὐτή τήν πίστη ἄντεξαν καί οἱ τρεῖς νεαρές κοπέλες τό μαρτύριο, ἀλλά καί ἡ μητέρα τους, ἡ ἁγία Σοφία, νά βλέπει τά παιδιά της νά βασανίζονται καί νά προσφέρουν τή ζωή τους γιά χάρη τοῦ Χριστοῦ.
Καθώς, λοιπόν, τίς τιμοῦμε καί ἐμεῖς ἀπό ἀπόψε, ἄς διδαχθοῦμε ἀπό τό παράδειγμά τους καί ἄς προσπαθήσουμε νά τό ἐφαρμόσουμε στή ζωή μας καί στήν οἰκογένειά μας, ὥστε νά μήν διερωτώμεθα γιατί στίς ἡμέρες μας οἱ οἰκογένειες διαλύονται, γιατί τά παιδιά παίρνουν διαφορετικούς καί κάποτε καί ἐπικίνδυνους δρόμους.
Τήν ἀπάντηση μᾶς τήν δίνουν οἱ ἑορταζόμενες ἁγίες Σοφία, Πίστη, Ἐλπίδα καί Ἀγάπη. Ἄν βάλλουμε τόν Χριστό στή ζωή μας, στήν οἰκογένειά μας, ἄν ζοῦμε μέ τόν Χριστό, τότε ὁ Χριστός θά μᾶς ἑνώνει καί θά μᾶς στηρίζει καί στά εὔκολα καί στά δύσκολα, καί θά ζοῦμε καί ἐμεῖς ἑνωμένοι καί μαζί του ἀλλά καί μέ τούς ἀνθρώπους, ἀγωνιζόμενοι μέ τή βοήθεια καί τή χάρη του νά κερδίσουμε τή σωτηρία μας.
Ο Σεβασμιώτατος στην ομιλία του κατά την Θεία Λειτουργία ανέφερε μεταξύ άλλων: «Σοφίας τῆς ἄνωθεν Χριστοῦ, πλουσίως ἐμφορούμεναι, τῆς ἐκλεκτῆς Σοφίας … αἱ θυγατέρες αἱ τρεῖς κατῄσχυναν, τυραννούντων φρύαγμα».
Τιμᾶ καί γεραίρει σήμερα ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία τή μνήμη τεσσάρων ἁγίων, τριῶν θυγατέρων καί τῆς μητέρας τους, τῆς ἁγίας Σοφίας. Τίς τιμᾶ, γιατί μπορεῖ νά μήν διέθεταν κοσμικούς τίτλους, διέθεταν ὅμως πίστη θερμή καί ἀκράδαντη σέ Ἐκεῖνον, τόν Χριστό, ὁ ὁποῖος εἶναι «τό ὑπέρ πᾶν ὄνομα» ἐνώπιον τοῦ ὁποίου κάμπτει «πᾶν γόνυ ἐπιγείων καί ἐπουρανίων καί καταχθονίων».
Κοντά στόν Χριστό εἶχε ὁδηγήσει ἀπό τή βρεφική τους ἡλικία τά τρία παιδιά της ἡ ἁγία Σοφία, καί κοντά στόν Χριστό εὕρισκε δύναμη καί παρηγορία καί στήριγμα, ὅταν ἔχασε τό φυσικό στήριγμα τῆς ζωῆς της καί ἔμεινε χήρα σέ νεαρή ἡλικία μέ τρία ἀνήλικα παιδιά.
Κάθε μητέρα στή θέση της θά ἔκανε σχέδια καί ὄνειρα γιά τό μέλλον τῶν παιδιῶν της. Θά ἤθελε νά δεῖ τίς θυγατέρες της νά μεγαλώνουν καί νά προοδεύουν καί νά τῆς χαρίζουν τή χαρά πού δέν πρόλαβε νά χαρεῖ. Ὅμως ἡ ἁγία Σοφία δέν ἐνδιαφερόταν γιά τίς χαρές καί τίς ἀπολαύσεις τοῦ κόσμου. Κρίνοντας τά πράγματα μέ τά μέτρα τῆς σοφίας τοῦ Θεοῦ πού εἶχε ἀποκτήσει μέσω τῆς πίστεως καί τῆς ἀγάπης της στόν Χριστό, εἶχε ἄλλες φιλοδοξίες καί ἄλλα ὄνειρα γιά τά τρία κορίτσια της. Ἤξερε πόσο ἐπικίνδυνοι εἶναι οἱ πειρασμοί τοῦ κόσμου καί οἱ παγίδες τοῦ διαβόλου καί πόσο εὔκολα μπορεῖ νά πέσει ὁ ἄνθρωπος καί πολύ περισσότερο τά νέα παιδιά σ᾽ αὐτές.
Γι᾽αὐτό τό μόνο πού ἐπιθυμοῦσε, τό μόνο πού ἐπιζητοῦσε, τό μόνο πού ἤθελε γιά τά τρία κορίτσια της εἶναι νά μείνουν γιά πάντα πιστά στήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καί νά στηρίζουν τήν ἐλπίδα τους γιά τό παρόν καί τό μέλλον τους σ᾽ Αὐτόν, νά ἔχουν δηλαδή στήν ψυχή τους τίς ἀρετές πού δήλωναν τά ὀνόματα πού ἔλαβαν, ὅταν βαπτίσθηκαν, τήν πίστη, τήν ἐλπίδα καί τήν ἀγάπη, τίς τρεῖς ἀρετές πού μένουν καί συνοδεύουν τόν ἄνθρωπο μέχρι τήν αἰώνιο ζωή, ὅπως γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήν πρός Κορινθίους ἐπιστολή του: «νυνί δέ μένει πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη, τά τρία ταῦτα· μείζων δέ τούτων ἡ ἀγάπη».
Αὐτές τίς τρεῖς ἀρετές καλλιέργησε στήν ψυχή τῶν τριῶν θυγατέρων της ἡ ἁγία Σοφία. Καί αὐτές ὡς γῆ ἀγαθή τίς δέχθηκαν καί ἀπέδωσαν «καρπόν ἑκατονταπλασίονα».
Καί ὅταν βρέθηκαν ἐνώπιον τοῦ Ρωμαίου δικαστοῦ πού ζητοῦσε ἀπό τήν κάθε μία ξεχωριστά νά ἀρνηθεῖ τήν πίστη της στόν Χριστό γιά νά ἀπολαύσει ὅλα τά ἀγαθά τῆς προσκαίρου ζωῆς πού θά τῆς χάριζε, αὐτές ἔμειναν σταθερές στήν πίστη καί στήν ἀγάπη τους στόν Χριστό καί προτίμησαν νά θυσιάσουν τή ζωή τους μέ τήν ἐλπίδα τῶν μελλόντων ἀγαθῶν παρά νά ἀρνηθοῦν τήν πίστη τους.
Πόση δύναμη χρειάζεται γι᾽ αὐτό δέν εἶναι δύσκολο νά τό ἀντιληφθοῦμε, γιατί οἱ τρεῖς ἁγίες ἦταν μικρά παιδιά, δώδεκα χρονῶν ἦταν ἡ μεγαλύτερη, καί εἶχαν μπροστά τους τή ζωή, καί ἦταν εὔκολο νά παρασυρθοῦν ἀπό τίς ὑποσχέσεις καί δύσκολο νά ἀντέξουν τή σκληρότητα τοῦ μαρτυρίου.
Καί ὅμως τό κατόρθωσαν μέ τή δύναμη τῆς πίστεως στόν Χριστό καί μέ τίς προσευχές τῆς μητέρας τους, τῆς ἁγίας Σοφίας, πού μέ τή γενναιότητα, τήν ὁποία ἀντλοῦσε ἀπό τήν πίστη της, προέτρεπε καί ἐνεθάρρυνε τίς τρεῖς θυγατέρες της στό μαρτύριο, χαρούμενη, γιατί ὁ σπόρος τῆς πίστεως καί τῆς ἀγάπης στόν Χριστό πού εἶχε σπείρει στίς ψυχές τους εἶχε ριζώσει γερά.
Αὐτό τό παράδειγμα τῆς ἑορταζομένης ἁγίας Σοφίας καί τῶν τριῶν θυγατέρων της, ἄς γίνει παράδειγμα καί γιά μᾶς, ὄχι μόνο γιά νά μᾶς διδάξει πῶς θά πρέπει νά διαπαιδαγωγοῦμε τά παιδιά μας ἀλλά καί γιά τό ποιές θά πρέπει νά εἶναι οἱ φιλοδοξίες μας καί οἱ ἐπιθυμίες μας γι᾽ αὐτά. Γιατί συχνά οἱ δικές μας λανθασμένες ἐπιλογές καί ἐπιδιώξεις ἀντί νά ὠφελοῦν βλάπτουν τά παιδιά μας καί ἀντί νά τά ὁδηγοῦν κοντά στόν Θεό, τά ἀπομακρύνουν ἀπό αὐτόν μέ καταστροφικές γιά τή ζωή τους συνέπειες πού κάνουν καί ἐμᾶς τούς ἴδιους δυστυχεῖς. Ἄς μιμηθοῦμε, λοιπόν, τό παράδειγμα τῆς ἁγίας Σοφίας καί ἄς καλλιεργήσουμε πρῶτα ἐμεῖς καί μετά τά παιδιά μας τίς τρεῖς αὐτές μεγάλες ἀρετές, τήν πίστη, τήν ἀγάπη καί ἐλπίδα στόν Θεό, καί αὐτές θά μᾶς δίνουν δύναμη γιά νά ἀντιμετωπίζουμε ὅλες τίς δυσκολίες καί τίς θλίψεις τῆς ζωῆς μας, ἀλλά καί θά μᾶς στηρίζουν καί θά μᾶς παρηγοροῦν ἀκόμη καί ὅταν στερούμεθα προσφιλῆ μας πρόσωπα. Γιατί ὅσοι ἔχουν πίστη στόν Χριστό, ἔχουν καί ἐλπίδα, ἔχουν καί τήν ἐλπίδα ὅτι ἡ ζωή τοῦ ἀνθρώπου δέν τελειώνει ἐδῶ, ἀλλά συνεχίζεται στήν αἰώνια ζωή πού ἔχει ἑτοιμάσει ὁ Θεός γιά ὅσους τόν πιστεύουν καί τόν ἀγαποῦν.
Ἐκεῖ εὐχόμεθα καί προσευχόμεθα, ἰδιαιτέρως σήμερα, τελώντας τό τεσσαρακονθήμερο μνημόσυνο τοῦ ἀειμνήστου ἀδελφοῦ μας Εὐαγγέλου, νά τόν ἀναπαύσει ὁ Θεός καί νά χαρίσει καί σέ ἐκεῖνον τά ἀγαθά τῆς αἰωνίου ζωῆς, ἀλλά καί νά παρηγορήσει καί νά στηρίξει τούς οἰκείους του, πού θλίβονται, ὅπως εἶναι φυσικό, γιά τή στέρηση τοῦ προσφιλοῦς τους συζύγου, πατέρα καί συγγενοῦς.
Εἴθε ἡ μνήμη του νά εἶναι αἰωνία καί νά εἶναι κοντά στόν Θεό. Ἀμήν.
