• Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
Τρίτη, 15 Ιουλίου, 2025
Poimin.gr
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
Poimin.gr
No Result
View All Result

H ουσία της λαϊκής θρησκευτικότητας

24 Νοεμβρίου 2019
in Απόψεις - Γνώμες
Πόσο θρησκευόμενοι είμαστε και ποιοί είναι οι πιο θρήσκοι στην ΕΕ
Share on FacebookShare on Twitter

Γράφει ο Μ. Γ. Βαρβούνης, Καθηγητής Λαογραφίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης

Μιλούμε συχνά για τη λαϊκή θρησκευτικότητα και σχεδόν πάντοτε αυτό γίνεται με φράσεις κλισέ. Φράσεις που αναφέρονται εμβληματικά στον «ευσεβή» και «φιλακόλουθο» λαό, φράσεις που ωστόσο δεν ανταποκρίνονται ακριβώς στην πραγματικότητα, όπως δείχνει η ενδελεχέστερη μελέτη του ζητήματος. Εννοώ με αυτό ότι περιπτώσεις εκκλησιαστικώς καταρτισμένων και ευλαβών ανθρώπων, όπως τους περιγράφει για παράδειγμα ο Αλ. Παπαδιαμάντης, αφενός δεν αποτελούσαν ποτέ τον κανόνα του σώματος των πιστών, αφετέρου δε όλο και περισσότερο σπανίζουν στις μέρες μας.

Υπάρχει πράγματι και αυτό παρατηρείται σε όλες τις θρησκείες που έχουν αναπτυγμένο δογματικό και τελετουργικό σκέλος, ευρεία συχνά συμμετοχή του κόσμου στις θρησκευτικές τελετουργίες, κατά κανόνα όμως αυτή γίνεται υπό τους όρους και τις προϋποθέσεις της «λαϊκής θρησκευτικότητας». Με άλλα λόγια, συνήθως οι πιστοί έχουν δημιουργήσει μια δικής τους κατασκευής τελετουργική πραγματικότητα, στην οποία συμμετέχουν και δια της οποίας προσλαμβάνουν και ερμηνεύουν -συχνά κατά το δοκούν- όσα η θρησκεία τους παραδέχεται και προβάλλει.

Το διαπιστώνει κανείς αυτό και στα καθ’ ημάς εύκολα, παρατηρώντας για παράδειγμα τις αντιστάσεις που οι κάθε είδους λαϊκές δεισιδαιμονίες, οι οποίες έχουν παρεισφρήσει στην παραδοσιακή θρησκευτική καθημερινότητα, παρουσιάζουν όταν κάποιος ιερέας δοκιμάσει να τις ξεριζώσει. Το φαινόμενο των διαφωνιών και των αντιπαραθέσεων ανάμεσα στον ιερέα που επιμένει σε αυτό που η Εκκλησία διδάσκει και στους πιστούς που εμμένουν σε όσα κακώς κείμενα διδάχθηκαν από τους γονείς και τους προγόνους τους, στα πλαίσια μιας κακώς -από την εκκλησιαστική οπτική- νοούμενης ευσέβειας, είναι συχνό και επαναλαμβανόμενο. Η ρητορική που θέλει όσα μάθαμε από τους γονείς μας να είναι σωστά, έστω κι αν αυτά είναι καταφανώς αντίθετα με την πρακτική διδασκαλία της Εκκλησίας, είναι συνήθης, καθώς αποδίδει στους ιερείς που επιμένουν σε όσα πρέπει να διδάξουν, είτε άγνοια, είτε κακόβουλες προθέσεις δήθεν αλλοίωσης της τοπικής παράδοσης.

Στην πραγματικότητα, πίσω από παρόμοιες αντιστάσεις, που συχνότατα συναποτελούν αυτό που χαρακτηρίζουμε στη θρησκευτική λαογραφία ως «λαϊκή θρησκευτικότητα», κρύβονται εγωϊσμοί, άγνοιες, δεισιδαίμονες απόψεις και πρακτικές, καθώς και προσωπικές ή οικογενειακές στρατηγικές προσπορισμού κοινωνικού κύρους μέσω της Εκκλησίας και της εκκλησιαστικής ζωής, όπως λ.χ. συμβαίνει με την εμμονή στην προσφορά αρτύσιμων εδεσμάτων σε πανηγύρεις αγίων που συμπίπτουν με νηστήσιμες μέρες. Υποκρύπτεται η πάγια και παλαιά τάση του Ελληνα να βρει την κοινωνική καταξίωση μέσα στον χώρο της ενορίας, που παραδοσιακά ταυτιζόταν με τον συμβολικό χώρο της κοινότητας, ακολουθώντας όχι τις εκκλησιαστικές, αλλά τις δικές του αρχές και επιλογές.

Αυτή η αντίθεση είναι που κυριαρχεί στη λαϊκή θρησκευτικότητα. Την αντίθεση αυτή δοκίμασε από τους πρώτους κιόλας αιώνες να αναστρέψει η Εκκλησία και με την ακύρωσή της ασχολήθηκαν πλείστοι όσοι Πατέρες στο πέρασμα των αιώνων, μέχρι και την εποχή μας σχεδόν, αλλά επί ματαίω. Ο λαϊκός άνθρωπος κατά κανόνα επιθυμεί να φέρει την εκκλησιαστική ζωή στα μέτρα του και όταν επιχειρείται από την Εκκλησία το αντίστροφο -όπως και είναι σωστό αφού σκοπός της εκκλησιαστικής ζωής και της ενοριακής δράσης είναι να γίνει ο κόσμος Εκκλησία και όχι η Εκκλησία κόσμος- αντιδρά, αντιπαρατάσσεται και συχνότατα απέχει ή αυθαιρετεί, πιστεύοντας μάλιστα ότι κάνει το σωστό. Και όλα αυτά γίνονται εν ονόματι της «παράδοσης» την οποία οι άνθρωποι επικαλούνται, μιας έννοιας για τους πολλούς θολής και απροσδιόριστης που μάλλον συνδέεται με τα όποια βιώματα των παιδικών τους χρόνων, παρά με την ουσία της έννοιας και της πρακτικής της πραγματικής παραδοσιακής ζωής.

Τα φαινόμενα αυτά γίνονται βεβαίως συχνότερα στις μέρες μας, αφού διάφοροι παράγοντες, με πρώτιστο εκείνον της τεχνολογικής εξέλιξης και της συνακόλουθης διευκόλυνσης στη διάχυση των όποιων πληροφοριών, οδηγούν στην όλο και μεγαλύτερη εκδήλωση φαινομένων απείθειας και πνευματικής αποστασίας. Και βέβαια τα φαινόμενα αυτά, που κατά βάση τα μελετά ο κλάδος της θρησκευτικής λαογραφίας, πρέπει να είναι γνωστά στους ιερείς μας, οι οποίοι καλούνται μέσα στο περιβάλλον αυτό να ασκήσουν το πνευματικό και ποιμαντικό τους έργο.

Ενα έργο, στον σχεδιασμό και την πραγματοποίηση του οποίου δεν πρέπει να παραβλέπουν την έννοια και την ουσία της λαϊκής θρησκευτικότητας, αλλιώς είναι καταδικασμένο να αποτελεί προνομιακό πεδίο των λίγων ευσεβών και υποψιασμένων και όχι όχημα σωτηρίας των πολλών, των «εν γνώσει ή εν αγνοία» παρακουόντων.

Εφημερίδα «Κιβωτός της Ορθοδοξίας»

Πρόσφατα Άρθρα

Ο Επίσκοπος Κεγχρεών προέτρεψε τους Χριστιανούς να έχουν Ορθόδοξο φρόνημα
Εκκλησία της Ελλάδος

Ο Επίσκοπος Κεγχρεών προέτρεψε τους Χριστιανούς να έχουν Ορθόδοξο φρόνημα

14 Ιουλίου 2025

Χθες Κυριακή, 13 Ιουλίου 2025, κατόπιν εντολής του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας κ. Διονυσίου, ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Κεγχρεών κ. Αγάπιος ετέλεσε...

Read more
Δημητριάδος Ιγνάτιος: «Ακούστε τα παιδιά σας – χαρίστε τους χρόνο»
Εκκλησία της Ελλάδος

Δημητριάδος Ιγνάτιος: «Ακούστε τα παιδιά σας – χαρίστε τους χρόνο»

14 Ιουλίου 2025

Στις κατασκηνωτικές εγκαταστάσεις της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος στον Άγιο Λαυρέντιο Πηλίου βρέθηκε, για ακόμη μία φορά, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας...

Read more
Με πληθωρική συμμετοχή η 9η Γιορτή Νεολαίας της Ιεράς Μητροπόλεως Κίτρους
Εκκλησία της Ελλάδος

Με πληθωρική συμμετοχή η 9η Γιορτή Νεολαίας της Ιεράς Μητροπόλεως Κίτρους

14 Ιουλίου 2025

Πλημμύρισε από νέους/νέες η αυλή του Ιερού Ναού Αγίας Άννης Κατερίνης το βράδυ της Κυριακής 13 Ιουλίου στην 9η Γιορτή...

Read more
Πανηγυρικός εορτασμός του Αγίου Νικοδήμου στη γενέτειρά του
Εκκλησία της Ελλάδος

Πανηγυρικός εορτασμός του Αγίου Νικοδήμου στη γενέτειρά του

14 Ιουλίου 2025

Με λαμπρότητα τελέστηκε ο Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός επί τη μνήμη του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, στον ομώνυμο Ιερό Ενοριακό Ναό...

Read more
Οἱ κυριότερες ἐντολές τοῦ Εὐαγγελίου
Πνευματικές Διδαχές

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: Ο φωτισμένος ασκητής των νεώτερων χρόνων

14 Ιουλίου 2025

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητού        Στις 14 Ιουλίου η Εκκλησία μας εορτάζει τη μνήμη του αγίου Νικοδήμου του...

Read more
Εγκαίνια Ι. Παρεκκλησίου Αγίου Γεωργίου Ενορίας Πρώτης Σερρών
Εκκλησία της Ελλάδος

Εγκαίνια Ι. Παρεκκλησίου Αγίου Γεωργίου Ενορίας Πρώτης Σερρών

14 Ιουλίου 2025

Με πλησμονή δοξολογίας και ευχαριστιών προς τον Τριαδικό Θεό, με αισθήματα ευγνωμοσύνης προς όλους τους Αγίους, ιδιαίτερα προς τον άγιο...

Read more
ΚΥΠΡΟΣ 1972 – 1974 Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΔΥΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑΤΑ
Απόψεις - Γνώμες

ΚΥΠΡΟΣ 1972 – 1974 Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΔΥΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑΤΑ

14 Ιουλίου 2025

Αρχιμ. Φιλίππου Χαμαργιά, Πρωτοσυγκέλλου  Ι. Μητροπόλεως Μεσσηνίας Κατά το μήνα Ιούλιο, εκτός από τις πολλές εκκλησιαστικές εορτές, μνημονεύονται γεγονότα μέσα...

Read more
Πανηγύρισε το Παρεκκλήσιο του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου στη Μονή Ροβελίστης Άρτης
Εκκλησία της Ελλάδος

Πανηγύρισε το Παρεκκλήσιο του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου στη Μονή Ροβελίστης Άρτης

14 Ιουλίου 2025

Με λαμπρότητα και πνευματική κατάνυξη εορτάστηκε τη Δευτέρα 14 Ιουλίου 2025 η μνήμη του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου στο πανηγυρίζον...

Read more
Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ ΣΤΟ Ι. ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΡΩΣΣΟΥ
Εκκλησία της Ελλάδος

Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ ΣΤΟ Ι. ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΡΩΣΣΟΥ

14 Ιουλίου 2025

Στον Προσκυνηματικό Ι. Ναό του οσίου Ιωάννου του Ρώσσου, την Κυριακή 13 Ιουλίου 2025, χοροστάτησε κατά τον Όρθρο και προέστη...

Read more
Η ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Δ΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΣΤΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ Ι. ΝΑΟ ΧΑΛΚΙΔΟΣ
Εκκλησία της Ελλάδος

Η ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Δ΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΣΤΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ Ι. ΝΑΟ ΧΑΛΚΙΔΟΣ

14 Ιουλίου 2025

Την Κυριακή, 13 Ιουλίου 2025, ημέρα μνήμης των Αγίων Πατέρων της Δ’ εν Χαλκηδόνι Οικουμενικής Συνόδου (415μ.Χ.), ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης...

Read more
Το Μυστήριο του Ευχελαίου στην Νέδουσα Μεσσηνίας
Εκκλησία της Ελλάδος

Το Μυστήριο του Ευχελαίου στην Νέδουσα Μεσσηνίας

14 Ιουλίου 2025

Με την παρουσία πλήθους πιστών από την ευρύτερη περιοχή της Καλαμάτας, συμμετείχε το απόγευμα της Κυριακής 13 Ιουλίου ε.έ., στο...

Read more
Η Περιοδεία του Κερκύρας Νεκταρίου στα Διαπόντια Νησιά
Εκκλησία της Ελλάδος

Η Περιοδεία του Κερκύρας Νεκταρίου στα Διαπόντια Νησιά

14 Ιουλίου 2025

Κάθε καλοκαίρι, με την ευκαιρία της επιστροφής των πολλών ξενιτεμένων, κυρίως στην Αμερική, κατοίκων των Διαποντίων Νήσων, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης...

Read more
ΦΙΛΟΞΕΝΟΎΜΕΝΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ “ΜΑΘΑΙΝΩ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ” ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΧΑΛΚΙΔΟΣ
Εκκλησία της Ελλάδος

ΦΙΛΟΞΕΝΟΎΜΕΝΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ “ΜΑΘΑΙΝΩ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ” ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΧΑΛΚΙΔΟΣ

14 Ιουλίου 2025

Το Σάββατο 12 Ιουλίου 2025, ομάδα φοιτητών και στελεχών του Βατικανού από 14 χώρες επισκέφθηκαν την Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου...

Read more
Αρχιερατική Λειτουργία στην ενορία Μεσούντας Άρτης
Εκκλησία της Ελλάδος

Αρχιερατική Λειτουργία στην ενορία Μεσούντας Άρτης

13 Ιουλίου 2025

Το πρωί της Κυριακής 13 Ιουλίου 2025, στον Ενοριακό Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου, στη Μεσούντα Άρτης, τελέστηκε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία...

Read more
Νέος Οικονόμος στην Αργαλαστή
Εκκλησία της Ελλάδος

Νέος Οικονόμος στην Αργαλαστή

13 Ιουλίου 2025

Στον Ιερό Ναό Αγίων Αποστόλων Πέτρου & Παύλου Αργαλαστής λειτούργησε σήμερα ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος, παρουσία κατοίκων του...

Read more
Previous slide
Next slide

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ

«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»
Κηρύγματα

Οι προβατόσχημοι λύκοι

31 Μαΐου 2025

Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 9 Ἰουνίου 2019, τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου (Κυρ. ζ΄ Πράξεων: Πράξ. κ΄ 16-18, 28-36)...

«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

Οι Άγιοι 318 Θεοφόροι Πατέρες της Α΄ εν Νικαία Οικουμενικής Συνόδου

31 Μαΐου 2025
«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

Το μήνυμα της Κυριακής των 318 Θεοφόρων Πατέρων

31 Μαΐου 2025
Με την έναρξη της νέας χρονιάς, ας έχουμε υπόψη μας 4 απλά πράγματα

Ἡ Ἀρχιερατικὴ Προσευχὴ

31 Μαΐου 2025
«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

«Προσέχετε τους αιρετικούς»

31 Μαΐου 2025
«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

Κυριακή των Αγίων Πατέρων

27 Μαΐου 2023
«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

Κυριακή των 318 Θεοφόρων Πατέρων

4 Ιουνίου 2022
«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

«Ἐφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις» (Ἰωάν. 17,6)

30 Μαΐου 2020
«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

8 Ιουνίου 2019
Next Post
Ὁ Ἑσπερινὸς τῆς ἑορτῆς τῶν Ἀχαιῶν Ἁγίων,  στὴν Πάτρα

Ὁ Ἑσπερινὸς τῆς ἑορτῆς τῶν Ἀχαιῶν Ἁγίων, στὴν Πάτρα

Στον Μητροπολίτη Λαρίσης η Πρόεδρος της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας των Θεσσαλών

Στον Μητροπολίτη Λαρίσης η Πρόεδρος της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας των Θεσσαλών

Β΄ Σύναξη Κατηχητών και Κυκλαρχών της Μητροπόλεως Βεροίας

Β΄ Σύναξη Κατηχητών και Κυκλαρχών της Μητροπόλεως Βεροίας

Tό μνημόσυνο τοῦ Βασιλείου Πίτση αὐταδέλφου τοῦ  Μητροπολίτου Σύμης

Tό μνημόσυνο τοῦ Βασιλείου Πίτση αὐταδέλφου τοῦ Μητροπολίτου Σύμης

Πλήθος κόσμου ευχήθηκε στον νέο Μητροπολίτη Φθιώτιδος

Τι ομάδα είναι ο Μητροπολίτης Φθιώτιδος Συμεών που καθημερινά μας εκπλήσσει ευχάριστα;

  • Όροι χρήσης – Πολιτική Απορρήτου
  • Επικοινωνία
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις

Poimin.gr © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist