Την Κυριακή 26 Ιουνίου το απόγευμα στον Χώρο Τεχνών του Δήμου Βεροίας πραγματοποιήθηκε η έναρξη των εργασιών του 28ου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου των Παυλείων με θέμα: «Ο Απόστολος Παύλος και η διαχείριση των κρίσεων».
Το πρόγραμμα άρχισε με βυζαντινούς ύμνους που έψαλε χορός ιεροψαλτών υπό τη διεύθυνση του Πρωτοπρεσβυτέρου π. Αθανασίου Νίκου. Στη συνέχεια ο Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της Ιεράς Μητροπόλεως μας Αρχιμ. Δημήτριος Μπακλαγής καλωσόρισε τους εκλεκτούς προσκεκλημένους και τους συνέδρους, και ακολούθησε η ανάγνωση του μηνύματος της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Σερβίων και Κοζάνης κ. Παύλο, και των μηνυμάτων της Α.Θ.Μ. του Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας κ. κ. Θεοδώρου από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Μποτσουάνας κ. Γεννάδιο, της Α.Θ.Μ. του Πατριάρχου Ιεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ναζαρέτ κ. Κυριακό και της Α.Θ.Μ. του Πατριάρχου Ρουμανίας κ. Δανιήλ από τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Σιναΐας κ. Ιερώνυμο. Τα μηνύματα των άλλων Μακαριωτάτων Προκαθημένων θα αναγνωσθούν στις επόμενες συνεδρίες.
Χαιρετισμούς προς τους συνέδρους απηύθυναν ο Αντιπεριφερειάρχης Ημαθίας κ. Κωνσταντίνος Καλαϊτζίδης, ο Δήμαρχος Βεροίας κ. Κωνσταντίνος Βοργιαζίδης, ο Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Χρυσόστομος Σταμούλης, ο πρόεδρος του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού του Α.Π.Θ. κ. Κωνσταντίνος Χρήστου, η αναπληρώτρια Πρόεδρος του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ. κ. Ευαγγελία Αμοιρίδου και εκ μέρους της επιστημονικής επιτροπής των «Παυλείων» η αναπλ. Καθηγήτρια του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού του Α.Π.Θ. κ. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη.
Την έναρξη των εργασιών του 28ου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου των Παυλείων κήρυξε ο Ποιμενάρχης μας, Σεβασμιώτατος Μητροπολιτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων.
Πρόεδρος της πρώτης συνεδρίας που ακολούθησε ήταν ο Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Χρυσόστομος Σταμούλης και εισηγητές ο Ομ. Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Χαράλαμπος Ατματζίδης, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: Ο Απόστολος Παύλος ως πρότυπο διαχειριστή κρίσεων στους κόλπους της πρωτοχριστιανικής κοινότητας» και η Προϊσταμένη του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης και Δρ Αρχαιολογίας κ. Αγαθονίκη Τσιλιπάκου, η οποία ανέπτυξε το θέμα: «Η αποτύπωση των κρίσεων στην τέχνη. Η τέχνη ως εργαλείο διαχείρισης κρίσεων. Παραδείγματα από τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο».
Μετά την ολοκλήρωση της πρώτης συνεδρίας επιδόθηκε το Χρυσό Μετάλλιο των Παυλείων στον πρόεδρο του Συλλόγου Καππαδοκών Πλατέος «Ο Βαρασός» κ. Χρήστο Γεωργιάδη, για τις πολλές δράσεις του Συλλόγου και την άρτια διοργάνωση της εκδήλωσης «Εις μνήμην των Φαρασιωτών προσφύγων» στο πλαίσιο των ΚΗ Παυλείων και της επετείου των 100 ετών από τη Μικρασιατική καταστροφή.
Την έναρξη του 28ου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου των Παυλείων τίμησαν με την παρουσία τους οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Σερβίων και Κοζάνης κ. Παύλος, Μποτσουάνας κ. Γεννάδιος (Πατριαρχείο Αλεξανδρείας), Ναζαρέτ κ. Κυριακός (Πατριαρχείο Ιεροσολύμων), Νευροκοπίου κ. Σεραφείμ (Εκκλησία Βουλγαρίας) και Ζουγκντίντι και Τσαΐτσι κ. Γεράσιμος (Εκκλησία Γεωργίας), οι Θεοφιλέστατοι Επίσκοποι Σιναΐας κ. Ιερώνυμος (Εκκλησία Ρουμανίας) και Αμαθούντος κ. Νικόλαος (Εκκλησία Κύπρου) και ο Έξαρχος του Παναγίου Τάφου στην Ελλάδα Αρχιμ. Ραφαήλ Γρίβας, καθώς και τοπικοί πολιτικοί και στρατιωτικοί άρχοντες, κληρικοί και ευσεβείς Βεροιείς.
Το 28ο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο θα συνεχιστεί τις επόμενες ημέρες σύμφωνα με το Πρόγραμμα.
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων κατά την κήρυξη της έναρξης των εργασιών του Συνεδρίου ανέφερε μεταξύ άλλων: «Σύ δέ παρηκολούθηκάς μου τῇ διδασκαλίᾳ, τῇ ἀγωγῇ, τῇ προθέσει, τῇ πίστει, τῇ μακροθυμίᾳ, τῇ ἀγάπῃ, τῇ ὑπομονῇ» (2 Τιμ. 3.10).
Βαθύς γνώστης τῆς ρητορικῆς θεωρίας ἀλλά καί χαρισματικός ρήτορας ἀπό τή φύση του καί μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ ὁ οὐρανοβάμων ἀπόστολος Παῦλος μᾶς χαρίζει ἕνα ἐντυπωσιακό ἀσύνδετο σχῆμα, γράφοντας πρός τόν μαθητή του ἐπίσκοπο Ἐφέσου Τιμόθεο.
Μέ τίς λέξεις αὐτές, τίς ὁποῖες ὁ μέγας ἀπόστολος δέν ἐπιλέγει τυχαῖα, ἐμπιστεύεται στόν νέο ἐπίσκοπο μία πολύτιμη συνταγή μέ ἑπτά συστατικά, τά ὁποῖα θά μποροῦσε νά διακρίνει κανείς σέ δύο ὁμάδες.
Ἡ πρώτη περιλαμβάνει τρία καί ἡ δεύτερη τέσσερα στοιχεῖα. Διδασκαλία, ἀγωγή καί πρόθεση ἀποτελοῦν τήν πρώτη ὁμάδα. Πίστη, μακροθυμία, ἀγάπη καί ὑπομονή τή δεύτερη.
Ποιά εἶναι ὅμως αὐτή ἡ συνταγή τήν ὁποία συστήνει ὁ πολύπειρος καί Χριστοκίνητος νοῦς τοῦ ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν στόν συνέκδημό του ἀπόστολο Τιμόθεο καί στήν ὁποία συνοψίζει ὅλη τήν κοινή τους πορεία;
Δέν εἶναι δύσκολο νά τό συμπεράνουμε. Εἶναι ἡ συνταγή τῆς διαχειρίσεως τῶν κρίσεων. Ὁ πρωτοκορυφαῖος ἀπόστολος, ὁ ὁποῖος περιέδραμε ὅλη τήν οἰκουμένη γιά νά εὐαγγελισθεῖ τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ, ἔχει ἰδία πεῖρα τοῦ γεγονότος ὅτι οἱ κρίσεις εἶναι ἄρρηκτα συνυφασμένες μέ τή ζωή τῶν ἀνθρώπων καί μέ τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι βέβαιος ὅτι καί ὁ ἀπόστολος Τιμόθεος θά κληθεῖ νά ἀντιμετωπίσει κατά τή διακονία του ὡς ἐπίσκοπος Ἐφέσου πολλές ἀνάλογες κρίσεις. Ὄχι ἴσως τόσο μεγάλες καί τόσο δύσκολες, ὅπως ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος εἶχε «τήν μέριμναν πασῶν τῶν ἐκκλησιῶν» (2 Κορ. 11.28), ἀλλά κρίσεις τίς ὁποῖες θά πρέπει νά διαχειρισθεῖ ἀποτελεσματικά μόνος του.
Οἱ Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ἀλλά καί οἱ ἴδιες οἱ ἐπιστολές τοῦ ἀποστόλου Παύλου μᾶς δίδουν μία σαφῆ εἰκόνα τῶν κρίσεων τίς ὁποῖες ἀντιμετώπισε ὁ ἀπόστολος, σχεδόν ἀπό τή στιγμή κατά τήν ὁποία διαχειρίσθηκε μέ τή χάρη τοῦ Χριστοῦ τήν πρώτη μεγάλη κρίση τῆς προσωπικῆς του ζωῆς, αὐτή πού τόν ὁδήγησε σέ μία ὁλική ἐπαναφορά τῆς ζωῆς καί τῆς πορείας του, δηλαδή τή μεταστροφή του ἀπό διώκτη τοῦ Χριστοῦ σέ ἀπόστολό του.
Κρίση, τήν ὁποία κλήθηκε νά διαχειρισθεῖ ὁ ἀπόστολος Παῦλος, προκύπτει ἀπό τήν ἐπιμονή τοῦ συνεργοῦ του ἀποστόλου Βαρνάβα νά πάρουν ὡς συνοδό τους καί πάλι τόν ἀνηψιό του Μάρκο, ὁ ὁποῖος τούς εἶχε ἐγκαταλείψει στήν προηγούμενη περιοδεία.
Κρίση ἀποτελεῖ καί τό ζήτημα πού δημιουργεῖται μέ τούς ἐξ ἐθνικῶν χριστιανούς, γιά τούς ὁποίους ἀντιδροῦν οἱ ἐξ Ἰουδαίων κατηγορώντας τόν πρωτοκορυφαῖο ἀπόστολο, ὁ ὁποῖος καλεῖται ἐπανειλημμένα νά τό διαχειρισθεῖ, ὅπως φαίνεται ἀπό τίς ἐπιστολές του πρός τούς Γαλάτες καί τούς Φιλιππησίους.
Κρίση σημαντικότερη εἶναι καί ἡ διάσπαση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κορίνθου, ὅταν ἄλλοι ὑποστηρίζουν ὅτι «ἐγώ μέν εἰμι Παύλου, ἐγώ δέ Ἀπολλῶ, ἐγώ δέ Κηφᾶ, ἐγώ δέ Χριστοῦ», στήν ὁποία ἀναφέρεται ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήν πρώτη πρός Κορινθίους ἐπιστολή του, καθώς καί οἱ διαφωνίες γιά τά εἰδωλόθυτα, ἕνα ζήτημα τό ὁποῖο ἀπασχολοῦσε ἔντονα τήν πρώτη Ἐκκλησία.
Ὁ μέγας ἀπόστολος δέν διστάζει νά ἀποκαλύπτει τήν ἀγωνία του γιά τά προβλήματα αὐτά πού ἀντιμετωπίζει στή διακονία του, καί δέν εἶναι λίγες οἱ φορές κατά τίς ὁποῖες γράφει στά πνευματικά του τέκνα: «Ἐλθόντων ἡμῶν εἰς Μακεδονίαν οὐδεμίαν ἔσχηκεν ἄνεσιν ἡ σάρξ ἡμῶν ἀλλ᾽ ἐν παντί θλιβόμενοι· ἔξωθεν μάχαι, ἔσωθεν φόβοι» (2 Κορ. 7.5).
Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀναφέρεται ὅμως καί σέ μελλοντικές κρίσεις ἀπευθυνόμενος πρός τούς πρεσβυτέρους τῆς Ἀσίας, ὅταν προλέγει τούς ψευδοπροφῆτες καί τούς βαρεῖς λύκους, οἱ ὁποῖοι ἐπρόκειτο νά ταλαιπωρήσουν τούς πιστούς καί τήν Ἐκκλησία, ἀλλά καί ὅταν ὁμιλεῖ γιά σκάνδαλα καί διχοστασίες, παρακαλώντας τούς πιστούς νά τίς ἀποφεύγουν, ὥστε νά μήν ὁδηγεῖται σέ διασπάσεις τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ.
Πῶς ὅμως διαχειρίζεται ὁ ἀπόστολος Παῦλος ὅλες αὐτές τίς κρίσεις;
Ἄς ἐπιστρέψουμε στά συστατικά τῆς συνταγῆς, μέ τήν ὁποία ἀρχίσαμε. Διδασκαλία, ἀγωγή, πρόθεση, εἶναι τά τρία πρῶτα. Προσπαθεῖ ὁ μέγας ἀπόστολος μέ τή διδασκαλία καί τό κήρυγμά του νά διαμορφώσει μέ τέτοιον τρόπο τίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων, ὥστε νά μήν παρασύρονται καί γίνονται αἰτία ἤ μέρος τῶν κρίσεων.
Ὁ μαθητής τοῦ Χριστοῦ δέν εἶναι ἐριστικός, διδάσκει ὁ πρωτοκορυφαῖος ἀπόστολος, καί ὅποιος δέν εἶναι ἐριστικός αὐτός εἶναι ἀπίθανο νά προκαλέσει κάποια κρίση.
Καί ὅταν ἡ διδασκαλία τοῦ λόγου τοῦ Χριστοῦ δέν ἔχει δώσει ἀκόμη τά ἐπιθυμητά ἀποτελέσματα, ὅταν δέν ἔχει ἀκόμη μορφωθεῖ ὁ Χριστός στίς ψυχές τῶν πνευματικῶν του τέκνων, ὥστε νά φέρονται ἀνάλογα, τότε τί;
Τότε χρησιμοποιεῖ ὁ ἀπόστολος Παῦλος τό δεύτερο συστατικό, τήν ἀγωγή. Γράφει, συμβουλεύει στοχευμένα, ὑπενθυμίζει τό δικό του παράδειγμα καί, ἄν χρειασθεῖ, ὁμιλεῖ ἔντονα καί ἐπιπλήττει, ὅπως κάνει γράφοντας πρός τούς Γαλάτες: «ὦ ἀνόητοι Γαλάται, τίς ἐβάσκανε ὑμᾶς τῇ ἀληθείᾳ μή πείθεσθε;» (Γαλ. 3.1).
Συγχρόνως ὅμως τονίζει καί τήν ἀγαθή πρόθεσή του ἔναντι αὐτῶν πού προκαλοῦν τήν κρίση, ὅπως ὅταν γράφει καί πάλι πρός τούς χριστιανούς τῆς Γαλατίας: «τεκνία μου, οὕς πάλιν ὠδίνω ἄχρις οὗ μορφωθῇ Χριστός ἐν ὑμῖν» (Γαλ. 4.19).
Τά τρία αὐτά στοιχεῖα εἶναι γιά τόν ἀπόστολο Παῦλο ἀποτρεπτικά τῶν κρίσεων. Μέ αὐτά φροντίζει, ὥστε νά μήν φθάνουν οἱ ἄνθρωποι στό σημεῖο νά προκαλοῦν κρίσεις. Ὅμως αὐτό δέν εἶναι πάντοτε ἐφικτό. Ὄχι γιατί δέν ἀρκοῦν τά στοιχεῖα τά ὁποῖα χρησιμοποιεῖ ὁ ἀπόστολος, ἀλλά γιατί εἴτε οἱ ἄνθρωποι, ἀκόμη καί τά πνευματικά του τέκνα, δέν κατόρθωσαν νά ὑπερβοῦν τίς ἀδυναμίες πού προκαλοῦν τίς κρίσεις, εἴτε γιατί οἱ κρίσεις προκαλοῦνται ἀπό ἐξωτερικούς παράγοντες.
Αὐτές τίς περιπτώσεις τῶν κρίσεων ὁ πρωτοκορυφαῖος ἀπόστολος Παῦλος τίς διαχειρίζεται μέ τά στοιχεῖα πού ἀκολουθοῦν. Τίς διαχειρίζεται μέ τήν πίστη, τή μακροθυμία, τήν ἀγάπη καί τήν ὑπομονή. Ἡ πίστη ἀποτελεῖ, ἄλλωστε, γιά τόν μέγιστο ἀπόστολο, ὅπως καί ἡ ἀγάπη, «θώρακα» προστατευτικό καί ἀποτρεπτικό κάθε κακοῦ, ἐνῶ ἡ μακροθυμία καί ἡ ὑπομονή, οἱ ὁποῖες πρέπει νά χαρακτηρίζουν κάθε πιστό, ὅπως σημειώνει στήν ἐπιστολή του πρός τούς Κολοσσαεῖς (Κολ. 3.12), τόν βοηθοῦν νά ἀντιμετωπίζει ὅλες τίς περίπλοκες καταστάσεις καί κρίσεις πού συναντᾶ, καί τόν ὁδηγοῦν μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ στήν καταλλαγή καί στήν ἐπιτυχῆ διαχείριση τῆς κρίσεως.
Καί ὅταν ὁ ἴδιος δέν μπορεῖ νά διαχειρισθεῖ τήν κρίση, τότε τήν ἐμπιστεύεται στόν Θεό. «Καί τά νῦν παρατίθεμαι ὑμᾶς, ἀδελφοί, τῷ Θεῷ, τῷ δυναμένῳ ἐποικοδομῆσαι» (Πραξ. 20.32).
Μέ αὐτή τήν ἐμπιστοσύνη πρός τόν Θεό ὑπομένει καί τίς συνέπειες κάποιων κρίσεων πού ἀντιμετωπίζει ὁ ἴδιος καί καταλήγουν σέ διωγμούς, δοκιμασίες, φυλακίσεις καί κάθε εἴδους κακώσεις, τίς ὁποῖες δέν διστάζει πολλές φορές νά ἀπαριθμήσει καί στίς ἐπιστολές του, ὅπως κάνει καί στή συνέχεια τοῦ ἀποσπάσματος πού προανέφερα, πρός τόν ἐπίσκοπο Ἐφέσου Τιμόθεο.
Τόν τρόπο διαχειρίσεως τῶν ποικίλων κρίσεων, τόν ὁποῖο μᾶς ὑποδεικνύει ὁ οὐρανοβάμων ἀπόστολος Παῦλος, θά ἔχουμε τήν εὐκαιρία νά παρακολουθήσουμε κατά τή διάρκεια τοῦ Συνεδρίου μας διεξοδικά, μέσα ἀπό τίς εἰσηγήσεις τῶν ἐκλεκτῶν ὁμιλητῶν μας, οἱ ὁποῖοι καί φέτος τιμοῦν μέ τή συμμετοχή τους τό ΚΗ´ Συνέδριο τῶν Παυλείων, τό ὁποῖο ἔχει ὡς θέμα: «Ὁ ἀπόστολος Παῦλος καί ἡ διαχείριση τῶν κρίσεων», καθώς τά ΚΗ´ Παύλεια ἔχουν ὡς γενικό θέμα «Ἐκκλησία καί διαχείριση κρίσεων».
Ἡ ἰδέα γιά τήν ἐπιλογή αὐτοῦ τοῦ θέματος συνδέεται ἀφενός μέ τίς σοβαρές κρίσεις τίς ὁποῖες ζήσαμε τά τελευταῖα χρόνια, ἀλλά καί μέ τήν ἀφιέρωση τῶν φετινῶν ΚΗ´ Παυλείων στήν ἐπέτειο τῶν 100 ἐτῶν ἀπό τή Μικρασιατική καταστροφή, μιᾶς μεγάλης κρίσεως γιά ὁλόκληρο τόν Ἑλληνισμό.
Μετά ἀπό τίς ἰδιαίτερες καί δύσκολες συνθῆκες ὑπό τίς ὁποῖες πραγματοποιήθηκε τά δύο προηγούμενα χρόνια τό Συνέδριο τῶν Παυλείων εἴμεθα εὐγνώμονες στόν Θεό καί στόν ἱδρυτή τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας, πρωτοκορυφαῖο ἀπόστολο Παῦλο, γιατί φέτος ἔχουμε τήν ἄνεση νά σᾶς ὑποδεχόμεθα ὅλους στόν φιλόξενο «Χῶρο Τεχνῶν» τοῦ Δήμου Βεροίας, στήν Ἐναρκτήρια συνεδρίαση τοῦ ΚΗ´ Διεθνοῦς Ἐπιστημονικοῦ Συνεδρίου.
Εἴμεθα βαθύτατα εὐγνώμονες πρός τήν Αὐτοῦ Θειοτάτη Παναγιότητα, τόν Οἰκουμενικό μας Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαῖο, καί πρός τούς Μακαριωτάτους προκαθημένους τῶν πρεσβυγενῶν πατριαρχείων καί τῶν Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν γιά τήν τιμητική καί εὐλογητική ἀποστολή τῶν ἐκπροσώπων καί τῶν μηνυμάτων τους.
Εὐχαριστῶ ἐκ βάθους καρδίας τίς ἀρχές τῆς πόλεως καί τῆς περιοχῆς μας, πολιτικές καί στρατιωτικές, γιατί καί φέτος συμμετέχουν στά Παύλεια, ὥστε νά τιμήσουμε ὅλοι μαζί τόν οὐρανοβάμονα καί μέγιστο ἀπόστολο Παῦλο.
Εὐχαριστίες ὀφείλω ἀκόμη, ὅπως πάντα, στά ἐλλογιμώτατα μέλη τῆς Ἐπιστημονικῆς Ἐπιτροπῆς, τά μέλη τῆς Ὀργανωτικῆς Ἐπιτροπῆς, τούς εἰσηγητές καί τούς συνέδρους, τόν εὐσεβῆ κλῆρο, τίς μοναστικές Ἀδελφότητες καί τόν πιστό λαό τῆς Ἠμαθίας, πού γιά μία ἀκόμη φορά ἐκφράζουν μέ τήν παρουσία τους τόν σεβασμό καί τήν εὐγνωμοσύνη τους πρός τόν ἅγιο ἔνδοξο ἀπόστολο Παῦλο, τόν διδάσκαλο τῶν Βεροιέων.
Τίς δικές του πρεσβεῖες καί τή δική του χάρη ἐπικαλούμεθα ταπεινά κηρύσσοντας τήν ἔναρξη τῶν ἐργασιῶν τοῦ ΚΗ´ Ἐπιστημονικοῦ Συνεδρίου μας, ὥστε καί νά τόν τιμήσουμε ἐπαξίως, ἀλλά καί νά ὠφεληθοῦμε γιά μία ἀκόμη φορά ἀπό τόν δικό του θεόπνευστο λόγο.