του Αρχιμ. Γρηγορίου Κωνσταντίνου, Δρ. Θεολογίας
Ὁ Διάβολος δέν ἦλθε ἀπό τό πουθενά. Στήν ἐνήλικη μορφή του ταλαιπώρησε τόν Ιώβ καί ἔβαλε σέ πειρασμό τό Χριστό, ἐνῶ γιά γενεές ὁλόκληρες τρομοκρατοῦσε τούς χριστιανούς.
Οἱ πρόγονοί του πρέπει νά ἀναζητηθοῦν τόσο στήν ἐγγύς Ἀνατολή ὅσο καί στόν Ἰουδαϊσμό καί τόν Ἰσλαμισμό. Στούς ἀρχαίους Ἔλληνες δέν ὑπάρχει κάτι πού νά θυμίζει αὐτόν πού ἔγινε στό Χριστιανισμό διάβολος. Μ’ ὅλα ταῦτα τόσο οἱ χριστιανοί συγγραφεῖς ὅσο καί οἱ καλλιτέχνες ὁφείλουν πολλά ἀναφορικά μέ τή διαμόρφωση τοῦ πορτρέτου τοῦ Σατανᾶ ἀπό τά συστατικά τοῦ ψυχοπομποῦ Ἑρμῆ καί τοῦ τραγόπου Πάνα, θεοῦ τῆς σεξουαλικῆς ἐπιθυμίας.
Ὁ Διάβολος ἀποτέλεσε θέμα τῶν καλλιτεχνικῶν ἐπιδείξεων καθ’ ὅλη τήν διάρκειά του 5ου αἰῶνα. Οἱ χριστιανοί μέ τήν σειρά τους κατεδίκαζαν ὅ,τι εἶχε σχέση μέ τό σέξ ὡς κακό καί διαβολικό. Στή πρώτη χιλιετία ὁ Χριστιανισμός προσπάθησε λανθασμένα νά φιλιώσει τήν Παντοδυναμία τοῦ Θεοῦ μέ τήν ὕπαρξη τοῦ κακοῦ στόν κόσμο, ἀποδίδοντας περιοριστικό ρόλο στό σχέδιό Του. Ἐν συνεχεία θολώθηκαν τά νερά μέ τίς διάφορες ἀναφορές σ’ ἕνα προσωπικό καί ἐνσαρκωμένο Σατανά.
Ἀντίθετα, τόσο ὁ Ἰσλαμισμός ὅσο καί ὁ Ἰουδαϊσμός ἀντισταθήκανε στόν πειρασμό νά περιορίσουν τή δύναμη τοῦ Ἀλλάχ καί τοῦ Ἱεχωβᾶ, ὁπότε ὁ διάβολός τους Ἰμπλίς1 ἤ Σεϊτάν δέν παρενοχλοῦσε ἰδιαίτερα τόν Ἀλλάχ μήτε τήν ἀνθρωπότητα ὁλόκληρη.
Τὸ ἔργο τῶν ἀγγέλων στὶς ἀνατολικὲς θρησκεῖες τό ἔχουν ἀναλάβει οἱ ἁβατάρα, οἱ μποντισάτβα καί ἄλλα τέτοια πνεύματα, πού ἦταν προεκτάσεις τοῦ Θεοῦ ἢ τοῦ θείου. Ἡ πίστη στά δαιμόνια ἦταν καί ἐξακολουθεῖ νά εἶναι εὐρέως διαδεδομένη ἐπηρεάζοντας διάφορες θρησκευτικὲς τελετές, οἱ ὁποῖες ἀποσκοποῦν στὴν ἐξουδετέρωση τῶν δυνάμεων πού εἶναι ἐχθρικὲς γιά τόν ἄνθρωπο καί τὴ φύση. Στόν Ἰνδουισμό, οἱ ἀσούρα (οἱ ἀχούρα τοῦ ζωροαστρισμοῦ) εἶναι οἱ δαίμονες πού ἀντιμάχονται τοὺς νταίβα (τοὺς θεούς)2. καί οἱ δύο συναγωνίζονταν γιά τό χόμα (homa) ἢ ἀμρίτα (amrita)3, είναι τό ἱερὸ ποτὸ πού δίνει δύναμη, ἀλλὰ ὁ θεὸς Βισνοὺ (ὁ προστάτης), ἐνσαρκωμένος σὲ ὡραία γυναῖκα (Μοχίνι, Mohini), βοήθησε τοὺς θεοὺς νά πιοῦν μόνο αὐτοὶ τό ποτὸ ἀμρίτα δίνοντάς τους ἔτσι περισσότερη δύναμη ἀπό αὐτὴ πού ἔχουν οἱ δαίμονες. Ἀνάμεσα στὶς διάφορες τάξεις τῶν Ἰνδῶν ἀσούρα (δαίμονες) βρίσκονται οἱ νάγκα (naga, δαίμονες μέ μορφὴ φιδιοῦ)4, ὁ Ἀχί (Ahi, ὁ δαίμονας τῆς ξηρασίας) καί ὁ Καμσὰ (Kamsa, ἕνας ἀρχιδαίμονας).
Ἀνάμεσα στούς δαίμονες πού βασανίζουν τοὺς ἀνθρώπους βρίσκονται οἱ ρακσάσα (raksasa), τερατώδη καί ἀποκρουστικὰ ὄντα μέ διάφορες μορφὲς πού συχνάζουν σὲ νεκροταφεῖα, παρασύρουν τοὺς ἀνθρώπους σὲ ἀνόητες πράξεις καί ἐπιτίθενται στούς σαντοὺ (sadhu, ἱεροὺς ἀνθρώπους) καί οἱ πισάκα (pisaca), ὄντα πού συχνάζουν σὲ τόπους ὅπου σημειώθηκαν βίαιοι θάνατοι.
Οἱ βουδιστὲς συχνὰ θεωροῦν τοὺς δαίμονες τῆς θρησκείας τους ὡς δυνάμεις πού ἐμποδίζουν τόν ἄνθρωπο νά ἐπιτύχει τὴ Νιρβάνα (μακαριότητα ἢ ἐξάλειψη τῆς ἐπιθυμίας). Ἕνα ἀπό αὐτὰ τά ὄντα εἶναι ὁ Μάρα (Mara)5, ἕνας μεγάλος πειρασμός, πού μέ τὶς θυγατέρες τοῦ Ράτι (Rati, Ἐπιθυμία), Ράγκα (RSga, Ἡδονὴ) καί Τάνα (Tanha, Ἀνησυχία) προσπάθησαν νά ἀποτρέψουν τόν Σιντάρτα Γκαουτάμα (Siddhartha Gautama), τόν Βούδα, νά ἐπιτύχει τὴ φώτισή του. Μέ τήν ἐξάπλωση τοῦ βουδισμοῦ τῆς Μαχαγιάνα (MahSyana, τό Μέγα Ὄχημα) στό Θιβέτ, τήν Κίνα καί τήν Ἰαπωνία, πολλοὶ ἀπό τοὺς δαίμονες τῶν λαϊκῶν θρησκειῶν αὐτῶν τῶν περιοχῶν ἐνσωματώθηκαν στὶς βουδιστικὲς δοξασίες. Οἱ δαίμονες τῶν κινεζικῶν θρησκειῶν, οἱ κουέι-σὲν (kuei-shen), ἐμφανίζονται μέ ὅλες τὶς ὄψεις πού παρουσιάζει ἡ φύση.
Ἐκτὸς ἀπό αὐτοὺς τοὺς δαίμονες ὑπάρχουν τά τελώνια, οἱ νεράιδες καί τά φαντάσματα. Οἱ Κινέζοι, πού, ἐπηρεασμένοι ἀπό τόν Ταοϊσμό καί τὶς λαϊκὲς θρησκεῖες, πίστευαν πὼς οἱ δαίμονες ἀπέφευγαν τό φῶς, γιά νά διώξουν τοὺς Κουέϊ, (κινέζικη ὀνομασία) δηλαδή κακοποιά διαμονικά ὄντα, ἄναβαν τίς φωτιὲς στήν ὕπαιθρο χρησιμοποιώντας τούς πυρσούς καί τά πυροτεχνήματα. Οἱ ἰαπωνικὲς θρησκεῖες ἔχουν, ὅπως καί οἱ κινεζικές, ἕνα πλῆθος ἀπό δαίμονες τοὺς ὁποίους ὁ ἄνθρωπος ὀφείλει νά πολεμήσει. Ἀπὸ τοὺς πιὸ τρομακτικοὺς δαίμονες τῶν Ἰαπώνων εἶναι οἱ ὄνι6, πού χαρακτηρίζονται ὡς πολύ κακά πνεύματα ἔχοντας τεράστια δύναμη, καί οἱ τένγκου (tengu), πνεύματα πού κυριεύουν τόν ἄνθρωπο καί πού γενικὰ πρέπει νά ἐξορκίζονται ἀπό τοὺς ἱερεῖς.
Στό χριστιανισμό ὁ Διάβολος χρησιμοποιήθηκε στή τέχνη μέ διάφορες μορφές, ἀπό τούς καλλιτέχνες, γιά τήν πλήρη κατανόηση τῆς ὕπαρξής του ἐκ μέρους τῶν πιστῶν. Ἡ συμπαντική μάχη Θεοῦ καί διαβόλου ἀντικατροπτρίζονταν πάνω στή Γῆ μέ τίς ἀντιπαραθέσεις Χριστιανῶν καί Μουσουλμάνων. Ἔτσι ὁ Μωάμεθ ὅπως πιστεύεται ἀπό ὁρισμένους ἐρευνητές, γίνηκε ἡ ἐνσάρκωση τοῦ διαβόλου καί οἱ ὀπαδοί του ὑπηρέτες τοῦ Σατανᾶ, χωρίς αὐτό νά εἶναι ἀποδεκτό.
Στή συνέχεια ὅπως διαβάζουμε στήν ἱστορία τά πρῶτα θύματα τῶν Σταυροφόρων ἦταν οἱ Ἑβραῖοι. Ἡ δαιμονοποίηση τῶν Ἑβραίων τῆς Εὐρώπης σχολιάστηκε σάν τό πλέον ἐξοντωτικό παράδειγμα τῆς χριστιανικῆς συνήθειας τοῦ στιγματισμοῦ ὅλων ὅσων εἶχαν δῆθεν σκοπό νά ὑπονομεύσουν τόν χριστιανισμό.
Καταστροφική ἐπιρροή τοῦ Διαβόλου σημειώθηκε ἀπό τόν 15ον-17ον αἰῶνα μέ τό κυνήγι τῶν μαγισσῶν καί τή θανάτωση στή πυρά 100.000 ἀνθρώπων. Τό βιβλίο Malleus Maleficanrum μας εἶναι γνωστό σάν ἕνα γραπτό σύνολο κανόνων γιά τήν Ἱερά Ἐξέταση. Τό Malleus ἔχει μείνει στήν ἱστορία ὡς τό ἐγχειρίδιο βασανισμοῦ. Μέ τό κυνήγι τῶν μαγισσῶν ἡ Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία βρῆκε τήν εὐκαιρία νά ξεριζώσει τίς παραδοσιακές δοξασίες παρ’ ὅτι ἡ ἴδια πάντοτε ἐνέκρινε τίς δικές της μορφές μαγείας καί δεισιδαιμονίας.
Ὁ Προτεσταντισμός ἐνέτεινε τίς δραστηριότητες τῆς Ἱερᾶς Ἐξέτασης. Ἰδιαίτερα στή Γερμανία ἄνθισε τό ἐμπόριο τῶν σκίτσων στά ὁποῖα ὁ διάβολος εἰκονιζόταν νά σιγοψιθυρίζει στό αὐτί τοῦ Λούθηρου τά σχέδιά του γιά τήν ἐκκλησία. Στήν ἐποχή τῆς Ἀναγέννησης μερικοί θεολόγοι ἄσκησαν μεγάλη ἐπίδραση ὅπως ὁ Ἔρασμος οἱ ὁποῖοι δέν ἀρνήθηκαν τήν ὕπαρξη τοῦ Σατανᾶ ἀλλά ὅμως τήν ὑποβίβασαν σέ μιά θέση πού πίστευαν ὅτι τοῦ ταίριαζε πιό πολύ: στήν κατηγορία τῶν ἀποτυχημένων. Αὐτοῦ τοῦ εἴδους ἀναζητήσεις τροφοδοτήθηκαν ἀπό τό ρυθμό τῶν ἐπιστημονικῶν ἀνακαλύψεων. Τό πάθος τοῦ Γαλιλαίου γιά τήν ἐπιστήμη καί τήν ἐξερεύνηση τῶν κόσμων τοῦ κόστισε ἀκριβά. Μπορεῖ ἀκόμη ἡ Ἐκλησία νά εἶχε τή δύναμη καί τή δυνατότητα νά καταδιώκει ἄτομα, δέν μποροῦσε ὅμως πιά νά καταπνίγει οὔτε τά ἐρωτήματα πού τῆς ἔθεταν οὔτε τίς ἀπαντήσεις πού πρότειναν.
Σύντομα κυκλοφόρησε τό θεατρικό ἔργο, τοῦ Μπέν Τζόνσον, «ὁ Διάβολος εἶναι ἕνας Γάϊδαρος, ἡ κωμωδία τοῦ Σαίξπηρ Ὀθέλλος» στήν ὁποία εἴχε ἀθρώπινη μορφή στό πρόσωπο τοῦ ἀπατεῶνα Ἰάγαν καί ἡ θεία Κωμωδία τοῦ Δάντυ, στήν ὁποία ὁ Ἑωσφόρος μοιάζει σάν ἕνα σβησμένο ἠφαίστειο, ἕνας ἀνίκανος καί ἀνόητος χαρακτῆρας πού θρηνεῖ καθώς τό σῶμα του σκεπάζεται μέ πάγο.
Οἱ μάγισσες τοῦ 15ου αἰῶνα ἦταν εὔκολα θύματα γιά τήν Ἐκκλησία. Στίς ἀρχές ὅμως τοῦ 18ου αἰώνα παρατηρήθηκε μιά στροφή πρός τίς παγανιστικές πρακτικές ἀπό ἱκανή μερίδα νεαρῶν ἀριστοκρατῶν πού ἀναζητοῦσαν σεξουαλική ἐλευθερία καί περιπέτεια καί ἔγιναν μέλη σατανιστικῶν ὁμάδων τῆς φωτιᾶς τῆς κόλασης σέ διάφορες Εὐρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Στό Διαφωτισμό διάφορα γεγονότα πού κάποτε ἦσαν ἀπόρροια τῆς συμπαντικῆς μάχης θεῶν καί διαβόλων, τώρα πιά ἐρμηνεύονται ὑπό τό πρῖσμα τῆς ἐπιστημονικῆς γνώσης.
Μέ τή σειρά της ἡ Γαλλική Ἐπανάσταση σάρωσε τό πολιτικό κατεστημένο, τό νομικό σύστημα καί μαζί τους τή χριστιανοσύνη. Πρίν προλάβει νά τούς δαιμονοποιήσει ἡ Ἐκκλησία καί νά καταστήσει τόν Διάβολο ὑπεύθυνο τῶν ἀλλαγῶν, μερικοί ἐπαναστάτες εἶδαν στό Διάβολο ἕνα σύμβολο ἐπανάστασης κατά τῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ ancien regime. Στήν πραγματικότητα καί οἱ δυό πλευρές ὑποβίβασαν τόν Διάβολο σ’ ἕνα σύμβολο. Αὐτή τη φορά ὅμως «θα ὑπερτεροῦσε ἡ χρήση τοῦ συμβόλου ἀπό τόν Ρομαντισμό, μιά ἔκφραση ἐπαναστατηκότητας ἀπό τή μεριά τῶν συγγραφέων καί καλλιτεχνῶν μέ ἐλάχιστα θρησκευτικά διαπιστευτήρια».
Ὁ Σέλεϊ λ. χ. ἔβλεπε τόν διάβολο σάν ἐπαναστάτη καί συνεπῶς σάν ἕνα σύμβολο γιά ὁποιονδήποτε ἐπιθυμοῦσε νά ἀνατρέψει τό κατεστημένο. Τον 20ον αἰῶνα στίς διάφορες ἐκκλησίες ἡ συζήτηση γύρω ἀπό τό Διάβολο λησμονήθηκε. Δεν ὑπάρχουν πιά πειρασμοί πού νά μή μποροῦμε νά τούς ἀναγνωρίσουμε καί ἀντιμετωπίσουμε. Τέλος, γιά αὐτούς ὅλους πού ἰσχυρίζονται ὄτι πάσχουν ἀπό δαιμονοληψία, ἁρμόδιοι εἶναι οἱ γιατροί καί εἰδικότερα ἡ Ἐκκλησία. Στήν λαϊκή τώρα κουλτούρα ἡ θέση τοῦ Σατανᾶ εἶναι ἀσφαλής καί ἡ δεισιδαιμονία ἐξακολουθεῖ ἀκόμη νά ὑπάρχει ἄν καί ὁ Διάβολος ἔχει πιά τεθεῖ σέ διαθεσιμότητα. Ἡ γοητεία του ὅμως μάς κρατᾶ σέ ἀγωνία. Τά λόγια τοῦ Ντοστογέφσκι εἶναι πάντα ἐπίκαιρα: «Ἄν ὁ διάβολος δέν ὑπάρχει καί τόν ἔχει δημιουργήσει ὁ ἄνθρωπος, τόν ἔχει δημιουργήσει κατ’ εἰκόνα καί ὁμοίωσή του». Ἡ Ἐκκλησία μας ὅμως κηρύττει καί ἐπισημαίνει διά μέσου τῶν ἁγίων Πατέρων πώς ἡ μεγαλύτερη ἐπιτυχία τοῦ Διαβόλου εἶναι νά πείσει τούς ἀνθρώπους πώς δέν ὑπάρχει.
*****
1. ΟΙ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ, ὄπ. π. σελ. 186. Ιμπλίς (Iblis), ὀνομασία τοῦ Διαβόλου στό Ἰσλάμ. Σύμφωνα μέ ὁρισμένους ἐρευνητές, ἡ λέξη εἶναι κατά συναίρεση ἡ ἑλληνική Διάβολος, κατ’ ἄλλους ὅμως προέρχεται ἀπό τή ρίζα bls, ἐπειδή ὁ Ιμπλίς δέν ἀναμένει (ublisa) τίποτε ἀπό τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Ὀνομάζεται ἐπίσης Σεϊτάν ἤ Σεϊτάνης, δηλ. Σατανάς.
Σύμφωνα μέ τή διδασκαλία τοῦ Κορανίου, ὁ Ιμπλίς καί οἱ ἀκόλουθοί του κατοικοῦσαν ἀρχικά στόν Παράδεισο, δημιουργημένοι ἀπό τόν Θεό πρίν ἀπό τόν Ἀδάμ καί τήν Εὕα, ἀλλά ἡ ὑπερηφάνεια καί ἡ ἀνυπακοή τούς ἔθεσαν ἐκτός Παραδείσου καί ἀπό τότε τούς ἀκολουθεῖ ἡ κατάρα τοῦ Θεοῦ ὡς τήν ἡμέρα τῆς κρίσης. Ὁ Ιμπλίς εἶναι μόνιμος ἐχθρός του ἀνθρώπου, ἐπειδή «ψιθυρίζει τό κακό στά στήθη τῶν ἀνθρώπων». (Κορ. 144, 5).
Ὡς πρός τή φύση τοῦ Ιμπλίς, οἱ θεολόγοι τοῦ Ἰσλάμ δέ συμφωνοῦν. Ἡ ἐκδίωξη ἀπό τόν Παράδεισο δείχνει ὅτι ὁ Ιμπλίς ἐκλαμβάνεται ὡς Ἄγγελος. Ἡ ἄποψη ὅμως αὐτή ἔρχεται σέ ἀντίθεση μέ τή διδασκαλία ὅτι οἱ Ἄγγελοι εἶναι ἀναμάρτητοι (Ίsma), καί ἑπομένως θά ἦταν ἀδύνατο νά ἁμαρτήσουν. Σέ ἄλλη περίπτωση ὁ Διάβολος τοποθετεῖται σέ διαφορετική θέση ἀπό τούς Ἀγγέλους ὅταν λέει: «Εἶμαι καλύτερος ἀπό αὐτόν (τόν ἄνθρωπο)! Ἐμένα μέ ἔπλασες ἀπό φωτιά (ἐνῶ) αὐτόν τόν ἔπλασες ἀπό λάσπη» (Κορ. 38, 76). Ἡ ἄποψη αὐτή πλησιάζει μιά ἄλλη θέση τοῦ «Κορανίου», σύμφωνα μέ τήν ὁποία ὁ Ιμπλίς «ἦταν ἕνας ἀπό τούς Δαίμονες (Τζίνν), πού παραβίασε τήν ἐντολή τοῦ Κυρίου του», (18, 50). Καί ἡ ἑρμηνεία αὐτή ἔγινε ἀντικείμενο πολλῶν συζητήσεων ἀπό Ἰσλαμιστές θεολόγους, δεδομένου ὅτι ὁ Χαντίθ διδάσκει πώς ὁ Ἰμπλίς δημιουργήθηκε ἀπό τό φῶς (nur) καί ἑπομένως θά μποροῦσε νά εἶναι Ἄγγελος, ποῦ ἔχει ἐκπέσει.
2. ΟΙ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ, ὄπ. π. σελ. 39. «Ἀσούρας (Αsuras), ὁμάδα δαιμόνων τοῦ ἰνδικοῦ Βουδισμοῦ. Γι’ αὐτούς λέγεται ὅτι πρῶτα κατοικοῦσαν στόν Οὐρανό καί ὅτι γκρεμίστηκαν ἀπό τούς θεούς στόν Ὠκεανό. Στίς «Βραχμάνες» περιγράφονται οἱ ἀγῶνες τῶν καλόβουλων πνευμάτων Ντέβας ἐναντίον τῶν κακόβουλων Ἀσούρας. Τό θέμα παραλληλίζεται μέ τήν πτώση τῶν ἑλληνικῶν Τιτάνων καί τῆς παράταξης τοῦ βιβλικοῦ Ἑωσφόρου».
3. ΟΙ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ, ὄπ. π. σελ. 30. «τό ἀθάνατο νερό τοῦ Βουδισμοῦ. Αὐτό ὅπως πιστεύεται δημιουργεῖται ἀπό τά ἀνακάτεμα τῆς θάλασσας πού προκαλοῦν τά πνεύματα Ἀσουρα, καί προσφέρεται στούς θεούς ἀπό τόν Ντανβαντάρι, προστάτη τῆς ἰατρικῆς. Στή βουδιστική τέχνη ὁρισμένες θεές ἀπεικονίζονται νά κρατοῦν δοχεῖο μέ ἀμρίτα».
4. ΟΙ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ, ὄπ. π. σελ. 295. « Νάγκα (Naga = φίδι). Φιδόμορφες θεότητες τοῦ Ἰνδουισμοῦ καί τοῦ Βουδισμοῦ. Σύμφωνα μέ τή βουδιστική παράδοση, ὅταν ὁ βαθύς διαλογισμός τοῦ Βούδα κινδύνεψε νά σταματήσει ἐξαιτίας μιᾶς καταρρακτώδους βροχῆς, ἐπενέβη ὁ βασιλιάς τῶν Νάγκα καί σταμάτησε τό καιρικό φαινόμενο, ἐνῶ, κατά τίς σχετικές μέ τόν Βισνού παραδόσεις, ὅταν ὁ θεός θέλησε νά ξεκουραστεῖ κατά τό δημιουργικό ἔργο του, ἀποκοιμήθηκε πάνω στό σῶμα τοῦ Νάγκα πού συμβολίζει τό ἄπειρον. Ὡς χῶροι κατοικίας τῶν Νάγκα ἀναφέρονται ὑπόγεια ἤ ὑποθαλάσσια πολυτελῆ ἀνάκτορα. Στή λαϊκή πίστη τά πνεύματα αὐτά πιστεύονται ὤ προστάτες τῆς γονιμότητας».
5. ΟΙ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ, ὄπ. π. σελ. 258. «Μάρα (Mara = θάνατος, Ὄλεθρος). Βουδιστικός θεός, νοητός ὡς ἡ ἀρχή τοῦ κακοῦ καί ὡς ἀντίποδας τοῦ Βούδα. Συνδέεται ἰδιαίτερα μέ τόν κόσμο τῶν αἰσθήσεων καί τῆς φθορᾶς».
6. ΟΙ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ, ὄπ. π. σελ. 307. «Ὄνι (Oni). Ἰαπωνικοί χθόνιοι καί ὑποχθόνιοι Δαίμονες, νοητοί καί ὡς ἔκπτωτοι θεοί, στούς ὁποίους συνήθως ἀποδίδεται βλαπτική ἐπενέργεια. Ἐξάλλου πιστεύεται ὅτι ἐκπροσωποῦν πάθη ὅπως ἡ ζήλια, ἡ ἐπιθυμία, ἡ λαιμαργία, τό πληγωμένο φιλότιμο κλπ. Ἴσως ἀπό κινεζική ἐπίδραση, ἔχουν ταυτιστεῖ μέ τούς νεκρούς, ἰδιαίτερα ἐκείνους γιά τούς ὁποίους πιστεύεται ὅτι ἐπανέρχονται στόν κόσμο τῶν ζωντανῶν, ἐπειδή γνωρίσαν βίαιο θάνατο, ἔμειναν ἄταφοι ἤ ἀποκεφαλίστηκαν. Ἀκόμα θεωροῦνται ὑπεύθυνοι γιά διάφορες ἀσθένειες. Ἀπεικονίζονται μέ τά χαρακτηριστικά τοῦ ὑποσιτιζόμενου ἀνθρώπου, πρησμένη κοιλιά, ἄχρωμο δέρμα, ἀδύνατα μαλλιά κλπ.».
Γίνετε συνοδοιπόροι μας στην γνώση και την ενημέρωση. Στείλτε στο [email protected] άρθρα, φωτογραφίες, βίντεο ή κάτι που πιστεύετε ότι αξίζει να μοιραστείτε τόσο με εμάς όσο και με τους αναγνώστες μας.
