Άρτος και θεάματα…!

π. Αντώνιος Χρήστου

Αγαπητοί μου Αναγνώστες, είναι αλήθεια ότι o μήνας Σεπτέμβριος εκτός από το άνοιγμα των Σχολείων, χαρακτηρίζεται επίσης και από τις πολλές πολιτιστικές και όχι μόνο εκδηλώσεις από Δήμους, Συλλόγους κ.ά., καθώς οι περισσότεροι έχουν επιστρέψει από τις θερινές διακοπές και οι καιρικές συνθήκες είναι ακόμα ομαλές ώστε να επιτρέπουν μεγάλες ανοιχτές εκδηλώσεις, συναυλίες κ.ά.

Με αφορμή δύο συναυλίες στις οποίες συμμετείχαμε που πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα σε δύο Δήμους των Νοτίων Προαστίων, με λαοφιλείς καλλιτέχνες και τον πολύ κόσμο που συγκεντρώθηκε, με απίστευτο μποτιλιάρισμα και συνωστισμό για μία καλύτερη μπροστινή θέση, προβληματιστήκαμε και αποφασίσαμε να ασχοληθούμε σε αυτό το άρθρο μας με αυτό που λέει ο τίτλος…! Ας ξεκινήσουμε:

Οπωσδήποτε είναι δελεαστικό θέαμα που υπό άλλες συνθήκες έπρεπε να πληρώσεις αδρά, να σου προσφέρεται δωρεάν και μάλιστα στη περιοχή σου και όχι κάπου μακριά. Βέβαια το δωρεάν είναι σχετικό, γιατί μπορεί να μην πληρώνεις άμεσα εισιτήριο, αλλά συνήθως υπάρχει έμμεση συνεισφορά από τους δημοτικούς ή κρατικούς φόρους που πληρώνουμε και από εκεί με τα σχετικά κονδύλια πηγαίνουν σε τέτοιες εκδηλώσεις ή ζητείται να αντιπροσφέρουμε τρόφιμα κ.ά. για τις κοινωνικές δομές του Δήμου ή μέσω λαχειοφόρων αγορών ή κάποιας συνεισφοράς για τους συλλόγους κτλ. Ως ένα σημείο φυσικά όλα αυτά είναι θεμιτά και κατανοητά.

Αν όμως εξετάσουμε το θέμα πιο βαθιά, θα διαπιστώσουμε ότι στην αρχαιότητα και όχι μόνο, το αντίτιμο σε ανάλογες περιπτώσεις «Αρτου και Θεάματος» ήταν η εξαγορά της σιωπής ή της μη κοινωνικής εξεγέρσεως κατά του καθεστώτος που συνήθως ήταν Τυραννικό και Απολυταρχικό και προσπαθούσε να γίνεται αρεστό μέσα από τροφοδοσία λαοφιλών θεαμάτων, που συνήθως όμως απευθύνονταν στα κατώτερα ένστικτα (μέθη, δίψα για αίμα στις αρένες κτλ.) του κόσμου, ώστε ζαλισμένος να μην έχει τη νηφαλιότητα να δει πίσω από το φαίνεσθαι και να αντιμετωπίσει τα πραγματικά προβλήματά του.

Θα υποστηρίξει κανείς ότι τώρα έχουμε δημοκρατία και όλα αυτά ανήκουν στο παρελθόν, αλλά θα μας επιτρέψετε να διαφωνήσουμε με την έννοια ότι πλέον έχουμε την τηλεόραση, το διαδίκτυο, το ραδιόφωνο, που «ο Αρτος και το θέαμα» έγινε πλέον και ιδιωτικό-ατομικό, καθώς δεν χρειάζεται να πας έξω κάπου αλλού, αλλά μέσα από το σαλόνι σου βλέπεις τη συναυλία, το σίριαλ, την εκπομπή της αρεσκείας σου, οπότε όπως εύστοχα έχει ειπωθεί σε κάποιον τοίχο της πρωτεύουσας: «Χιλιάδες οθόνες ανοιχτές, κρατάνε εκατομμύρια μυαλά σβηστά…!». Δηλαδή η πλύση εγκεφάλου είναι συστηματική, επί 24 ώρες το 24ωρο και όχι απλά όπως στο παρελθόν για λίγες ώρες -και το χειρότερο- σού καλλιεργεί την ψευδαίσθηση της ελευθερίας, ότι κρατάς την τύχη του τόπου και της ζωής σου στα χέρια σου και ότι έχεις διαμορφώσει άποψη και είσαι ψαγμένος και ξύπνιος και όχι ότι άλλοι πίσω από αυτά τα μέσα, σου έχουν διαμορφώσει την άποψη που έχεις, το τι θα ψηφίσεις, το τι θα αγοράσεις, το τι θα ντυθείς και μαγειρέψεις και το πώς θα ζήσεις…! Αυτό είναι το πιο επικίνδυνο και δυστυχώς όσοι προσπαθούν να σπείρουν την «καλή ανησυχία» αντιμετωπίζονται ως γραφικοί ή υπερβολικοί.

Επίσης θα υποστηρίξει και κάποιος άλλος, γιατί η Εκκλησία δεν κάνει και αυτή παρόμοιες Εκδηλώσεις; Συναυλίες γίνονται βυζαντινής μουσικής, ή με μουσικά όργανα, παραδοσιακοί χοροί, διάφορες πολιτιστικές δραστηριότητες και μάλιστα αρκετές και με εισιτήριο ή με λαχειοφόρο αγορά για ενίσχυση της Εκκλησίας ή υπέρ ανεγέρσεως ή αποπερατώσεως ενός Ναού κ.ά. Θα μας κατηγορήσει και θα αντιπαραθέσει ως επιχείρημα κάποιος: Αυτά δεν είναι το ίδιο «Αρτος και θέαμα» ή στρεφόμαστε μόνο έναντι της πολιτείας εθνικής και τοπικής και έχουμε επιλεκτική μνήμη για όσα αναφέρουμε παραπάνω;

Η απάντηση φυσικά είναι καταφατική· η Εκκλησία έκανε, κάνει και θα κάνει Εκδηλώσεις, υπάρχει όμως μία θεμελιώδης διαφορά: Η Εκκλησία δεν σώζει και δεν υπάρχει γι’ αυτό που κάνει, αλλά κυρίως γι’ αυτό που Ε Ι Ν Α Ι (Σώμα Χριστού)! Ολοι οι άλλοι (χωρίς να παραθεωρούμε τις καλές προθέσεις και τις όποιες εξαιρέσεις) κάνουν ό,τι κάνουν για το φαίνεσθαι, με ιδιοτελείς σκοπούς την αναγνώριση μέσω της διαφήμισης, να έχουν την προτίμηση του κόσμου και στις επόμενες εκλογές (για τους πολιτικούς και τους τοπικούς άρχοντες) ή την προτίμηση και την εγγραφή στον σύλλογο από άλλους παρόμοιους και ανταγωνιστικούς. Η Εκκλησία όμως είναι σώμα Χριστού, και ως σώμα Χριστού είναι ο κατεξοχήν ΑΡΤΟΣ μέσω του ουσιαστικού “θεάματος” που πηγάζει από τον Λαό σε αναφορά με τον Θεό που προσφέρεται και προσφέρει την Θεία Λειτουργία! Γι’ αυτό και για την Εκκλησία, κέντρο της ζωής της και της αποστολής της είναι η συμμετοχή μας εκεί. Ο,τι δεν πηγάζει και δεν επιστρέφει εκεί, είναι εκκοσμίκευση και έχει να κάνει με το «γεώδες φρόνημα». Ο,τι έχει να κάνει με την Θεία Λειτουργία, έχει προοπτική αυτό που λέμε και στην έναρξή της: «Ευλογημένη η βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων».

Αρα συνοψίζοντας τα παραπάνω, καταλαβαίνουμε ότι στην Εκκλησία είμαστε πρόσωπα και σε μία άμεση σχέση και κοινωνία τόσο με τον Θεό, όσο και με τους συνανθρώπους μας· σε καμία περίπτωση δεν μαζοποιούμαστε σε ανώνυμο πλήθος μιας εφήμερης και προσωρινής ευφορίας. Οι κοσμικές εκδηλώσεις έχουν αυτά τα αρνητικά χαρακτηριστικά: είναι πρόσκαιρες, κρατάνε λίγο και δεν έχουν αναφορά στην όλη ύπαρξη και ζωή του ανθρώπου. Είναι άλλο πράγμα ότι πάω να περάσω καλά και άλλο πράγμα ότι μένω σε μία συνεχή πορεία, σηκώνοντας αγόγγυστα τον Σταυρό Του Κυρίου, ο οποίος το είπε και το ακούσαμε και εμείς ξανά την Κυριακή μετά την Υψωση του Τιμίου Σταυρού: «όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού, και ακολουθείτω μοι» (Μαρκ. η΄ 35).

Επομένως είναι άλλο πράγμα να είμαι άνθρωπος πιστός και ενσυνείδητος της Εκκλησίας και να ανταποκρίνομαι στο κάλεσμα του Δήμου ή των Συλλόγων να δω και ν’ ακούσω μια συναυλία και άλλο πράγμα να έχω χλιαρή έως και ανύπαρκτη σχέση με τον Θεό και την Εκκλησία και να προσπαθώ να γεμίσω αυτό το κενό και να πάρει λίγο νόημα η ζωή μου, περνώντας από εκδήλωση σε εκδήλωση, αποσπώμενος από την ζώσα σχέση και πίστη του όντως αληθινού Θεού! Ας αναζητήσουμε τον Θεό, ας ψυχαγωγούμαστε (με την κυριολεξία της λέξης) και όχι απλά να διασκεδάζουμε και τότε δεν θα χειραγωγούμαστε από τίποτα και από κανέναν! Αμήν!

«Κιβωτός της Ορθοδοξίας»