Στήν Ἱερά Μονή Φανερωμένης Λευκάδος τό ἀπόγευμα τῆς Παρασκευῆς, στίς 21 Σεπτεμβρίου 2018 πραγματοποιήθηκε ἡ ἔναρξη καί ἡ Α΄ Συνεδρία τοῦ 3ου Μοναστικοῦ Συνεδρίου, τό ὁποῖο φιλοξενεῖται στόν χῶρο τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ καί Ναυτικοῦ Μουσείου τῆς Μονῆς καί συμμετέχουν σέ αὐτό Σεβασμιώτατοι Μητροπολῖτες ἀπό τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος καί τῆς Κύπρου, Σεβαστοί Γέροντες καί Γερόντισσες, μοναχοί καί μοναχές από τό σύνολο σχεδόν τῶν Ἱερῶν Μονῶν τῆς πατρίδος μας.
Τό Συνέδριο, οἱ ἐργασίες τοῦ ὁποίου διεξάγονται μέ τήν εὐλογία τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Λευκάδος καί Ἰθάκης κ. Θεοφίλου, ἔχει ὡς γενικό θέμα.
«Ὁ Ὀρθόδοξος Μοναχισμός καί σύγχρονες μορφές Μοναχικῆς Πολιτείας» καί εἶναι ἀφιερωμένο στούς ἀείμνηστους Μητροπολίτες Λευκάδος καί Ἰθάκης κυρό Νικηφόρο καί Κερκύρας καί Παξῶν κυρό Πολύκαρπο.
Τῆς ἐνάρξεως τῶν ἐργασιῶν προηγήθηκε στό Καθολικό τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ὁ καθιερωμένος Ἑσπερινός.
Στόν ἐναρκτήριο χαιρετισμό του ὁ Καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἀρχιμ. Νικηφόρος ἀφοῦ καλωσόρισε μέ ἔκδηλη χαρά τούς ἐκλεκτούς προσκεκλημένους ἐπισήμανε τήν εὐλογημένη συγκυρία τῆς διοργανώσεως τοῦ Συνεδρίου σέ κλίμα ἑνότητας καί ὁμοψυχίας τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας ,κατόπιν τῆς ἐγκρίσεως τοῦ Κανονισμοῦ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς καί τῶν ἀρχαιρεσιῶν ἀναδείξεως Καθηγουμένου καί Ἡγουμενοσυμβουλίου.
Ἐξέφρασε δέ τόν ξεχωριστό σεβασμό του γιά τούς δύο τιμωμένους ἀειμνήστους Ἱεράρχες, ὅπως καί γιά τόν μακαριστό λόγιο Ἀγιορείτη Μοναχό Μωϋσῆ, τόν διοργανωτή τῶν δύο προηγούμενων Μοναστικῶν Συνεδρίων. Τέλος, ἀφοῦ εὐχαρίστησε θερμά ὅλους ὅσους συνέβαλαν στήν πραγματοποίηση τοῦ Συνεδρίου, εὐχήθηκε αὐτό νά ἀποτελέσει ἕνα μήνυμα ἐλπίδας καί πνευματικῆς άνάτασης στήν ζοφερή ἐποχή μας.
Ὁ ἐκπρόσωπος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου ὁ Μητροπολίτης Αἰτωλίας καί Ἀκαρνανίας
κ. Κοσμᾶς μετέφερε τίς ὁλόψυχες εὐχές τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν
κ. Ἱερωνύμου γιά τήν εὐόδωση τῶν ἐργασιῶν τοῦ Συνεδρίου. Ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος ἐπισήμανε την σπουδαιότητα τῶν Μοναστηριῶν, ὡς πνευματικῶν φάρων καί ἐξῆρε την προσφορά σύγχρονων ὁσιακῶν μορφῶν τοῦ μοναχισμοῦ, οἱ ὁποῖες πολλές φορές ζοῦν στην ἀφάνεια.
Χαιρετισμό πρός τούς Συνέδρους ἀπήυθυναν ὁ βουλευτής Λευκάδος κ. Ἀθανάσιος Καββαδᾶς, ὁ Ἀντιπεριφερειάρχης κ. Θεόδωρος Χαλικιᾶς, ὁ Δήμαρχος Λευκάδο
κ. Κωνσταντῖνος Δρακονταειδής, ὁ κ. Γεράσιμος Φωκᾶς, πρόεδρος τοῦ Σωματείου «Φίλων Ἱερᾶς Μονῆς Φανερωμένης» καἱ ὁ κ. Νικόλαος Βράϊλας , πρόεδρος Συλλόγου «Φίλων Ἁγίου Ὄρους Ν. Λευκάδος.
Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Θεόφιλος κήρυξε τήν ἔναρξη τῶν ἐργασιῶν τοῦ Συνεδρίου καί ἀφοῦ εὐχαρίστησε τούς προσκεκλημένους γιά τήν τιμή καί τήν εὐλογία τῆς παρουσίας τους, ἐξέφρασε την εὐαρέσκειά του γιά τήν ἐν Χριστῷ κοινωνία, ἠ ὁποία βιώνεται καί στήν παρούσα Σύναξη.
Ἡ Α΄ Συνεδρία, προεδρεύοντος τοῦ Πανοσιολογιωτάτου Ἀρχιμ. Ἀλεξίου, Καθηγουμένου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ξενοφῶντος Ἁγίου Ὄρους, ἔλαβε χῶρα μέ τήν εἰσαγωγική ὁμιλία τοῦ Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Λεμασοῦ κ. Ἀθανασίου μέ θέμα «Ὁ Ὀρθόδοξος Μοναχισμός καί σύγχρονες μορφές Μοναχικῆς Πολιτείας». Ἡ εἰσήγηση τοῦ Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Λεμεσοῦ προσδιόρισε τίς κατευθυντήριες γραμμές τοῦ γενικοῦ θέματος τοῦ Συνεδρίου καθώς ἐπισήμανε ὅτι θεμέλιο και πεμπτουσία τοῦ μοναχικοῦ βίου ἀποτελεῖ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός.
Ἀκολούθως ὁ Αἰδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Ἰωάννης Σκιαδαρέσης, καθηγητής τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης προσέγγισε ἑρμηνευτικά τό χωρίο ἀπό τό κατά Ματθαῖον Εὐαγγέλιο «οὐ πάντες χωροῦσι τόν λόγον τοῦτον….. Ὁ δυνάμενος χωρεῖν, χωρείτω». Ὁ ὁμιλητής θεμελίωσε τον λόγο του σέ ἁγιογραφικά χωρία , τά ὁποῖα τονίζουν την ἐλευθερία τῆς ἐπιλογῆς μεταξύ γάμου και ἀγαμίας.
Κατά τήν Β΄ Συνεδρία, προεδρεύοντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κεφαλληνίας κ. Δημητρίου, ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Προικοννήσου κ. Ἰωσήφ μετέφερε τήν πνευματική ἐμπειρία τῆς ἀγαπητικῆς του κοινωνίας μέ τόν μακαριστό Μητροπολίτη κυρό Νικηφόρο μέσω τῆς εἰσηγήσεώς του μέ θἐμα «Ὁ Μητροπολίτης Λευκάδος καί Ἰθάκης κυρός Νικηφόρος, ὅπως τόν ἔζησα». Ἀναφέρθηκε δε ἐκτενῶς στήν ἀνιδιοτέλεια και την συγχωρητικότητα τοῦ χαρακτῆρος του, τήν ἐγκράτεια τοῦ ἀσκητικοῦ του βίου καί τήν ἀμέριστη πατρική ἀγάπη πρός τό ποίμνιο του.
Στή συνέχεια ἡ Ὁσιλογιωτάτη Γερόντισσα Εὐφημία, Καθηγουμένη τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Ἀθανασίου Κερκύρας σκιαγράφησε τό ἦθος καί τήν ἔνθεη βιοτή τοῦ Μητροπολίτου Κερκύρας Πολύκαρπου στήν ὁμιλία της μέ τίτλο «Πολύκαρπος Βαγενᾶς, ὁ Μητροπολίτης Κερκύρας καί Γέροντάς μας». Ἡ Γερόντισσα ἐπισήμανε ἰδιαιτέρως τήν θέρμη τῆς ἀγάπης του γιά τόν Θεό καί κάθε ἄνθρωπο καί τό ὕψιστο χάρισμα τῆς ὑπομονῆς και τῆς διακρίσεως, πού τόν χαρακτήριζε.
Στήν τελευταία εἰσήγηση τῆς Β΄ Συνεδρίας ὁ Πανοσιολογιώτατος Ἀρχιμ. Ἀστέριος Χατζηνικολάου, προϊστάμενος Ἀδελφότητος Θεολόγων «ΣΩΤΗΡ» ἀνέπτυξε τό θέμα «Ἡ πνευματικότης καί τό ἔργον τῶν Ἀρχιμανδριτῶν π. Θεοδώρου Μπεράτη καί π. Καλλίστρατου Λυράκη». Ὁ Πανοσιολογιώτατος ἐπισφράγισε μέ τόν λόγο του τό πολύμοχθο ἱεραποστολικό ἔργο τῶν ἀειμνήστων πατέρων καί τήν πνευματική ἐνάργεια τοῦ κηρύγματος και τοῦ έν γένει βίου τους
Οἱ ἐργασίες τῆς πρώτης ἡμέρας τοῦ 3ου Μοναστικοῦ Συνεδρίου ἔκλεισαν μέ ἀνταλλαγή θέσεων θεολογικοῦ καί πνευματικοῦ περιεχομένου.
οναστικοῦ Συνεδρίου.
Προηγήθηκε στό Καθολικό τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ἡ τέλεση τοῦ Ὄρθρου καί τῆς θείας Λειτουργίας. Τον θεῖο λόγο κήρυξε ὁ Καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Ἀρσενίου Χαλκιδικῆς Γέροντας Θεόκλητος.Τό Σάββατο 22 Σεπτεμβρίου 2018 συνεχίστηκαν στήν Ἱερά Μονή Φανερωμένης οἱ ἐργασίες τοῦ 3ου Μ
Κατά τήν Γ’ Συνεδρία προήδρευσε ὁ Πανιερώτατος Μητροπολίτης Λεμεσοῦ κ. Ἀθανάσιος καί ὁμίλησε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κεφαλληνίας κ. Δημήτριος μέ θέμα «Ὁ ὅσιος Γέροντας Ἰάκωβος Τσαλίκης». Ὀ Σεβασμιώτατος θεμελίωσε τήν σκιαγράφηση τοῦ ὁσίου βιωματικά, σε προσωπικές ἐμπειρίες και θαυμαστά γεγονότα πού ἔζησε κοντά στον Γέροντα, χωρίς, ὅπως χαρακτηριστικά ἐπισήμανε να προβεῖ σε ἀξιολογικές κρίσεις και χαρακτηρισμούς.
Ἀκολούθως ὁ Ἱερομόναχος Λουκᾶς Γρηγοριάτης στήν εἰσήγησή του μέ θέμα «Ὁ Γέροντας Γεώργιος Καψάνης ὡς πνευματικός πατήρ», περιέγραψε διεξοδικά τήν σπουδαῖα πνευματική μορφή τοῦ Γέροντος καί ἀναφέρθηκε στήν εὐρύτατη μόρφωση, στήν σεμνότητα, στήν ἀρχοντιά ,στήν διάκριση καί στήν ξεχωριστή ποιμαντική του εὐαισθησία, καθώς με ἄπειρο σεβασμό ἀντίκρυζε τό ἀνθρώπινο πρόσωπο ὡς εἰκόνα Θεοῦ.
Στή συνέχεια ἡ Ὁσιολογιωτάτη Γερόντισσα Φιλοθέη , Καθηγουμένη Ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου Πανοράματος Θεσσαλονίκης ἀνέπτυξε τό θέμα «Ταπεινές καί γενικευμένες ἐμπειρίες καί μαρτυρίες γιά τήν προσωπικότητα τοῦ Γέροντος Συμεών Κραγιόπουλου». Ἡ Γερόντισσα ἐπισήμανε ὡς κυριότερο γνώρισμα τοῦ Γέροντος τήν άνεξιχνίαστη προσωπικότητά ἑνός γνήσιου και ἀληθινοῦ ἀγωνιστῆ. Τόνισε δε ὅτι τό τρίπτυχο «ταπείνωση, ἀφάνεια και σιωπή», ὅπως ἀναγράφεται στόν τάφο του συνιστοῦσε τήν έν γένει βιοτή του.
Οἱ ἐργασίες τῆς Δ ’Συνεδρίας, προεδρεύοντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Νέας Κρήνης κ. Ἰουστίνου, ξεκίνησαν μέ τήν εἰσήγηση τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἐδέσσης Ἰωήλ, ὁ ὁποῖος παρουσίασε ἐναργῶς τό θέμα «Ἡ μοναχική ζωή στήν Ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας μας». Ὁ Σεβασμιώτατος ἀνεφερε ὅτι λογική ψυχή χωρίς πνευματικούς ἀγῶνες δεν νοεῖται, ἀφοῦ ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εἶναι πλασμένοι νά δεχτοῦν τἠ Χάρη τοῦ Θεοῦ, κατατείνοντας στήν ἀρετή. Θεμελίωσε δε τόν λόγο του στούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, καί στήν θεὀπνευστη Ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας μας.
Ἡ δεύτερη εἰσήγηση εἶχε ὡς θέμα «Ἡ ὑπακοή στόν Γέροντα κατά τήν διδασκαλία τοῦ Γέροντος Ἐφραίμ Κατουνακιώτη» μέ ὁμιλητή τόν Ἱερομόναχο Ἐφραίμ Σιμωνοπετρίτη. Ὁ εἰσηγητής προσδιόρισε τίς βασικές ἀρχές τὴς ὑπακοῆς, ὡς μεγίστης ἀρετὴς, ὅπως δίδασκε ὁ ἅγιος Γέροντας Ἐφραίμ. Ἐπισήμανε ὅτι ὁ λόγος του ἀποτελεῖ ἄμεση και αὐθεντική γνώση τῶν διδαχῶν τοῦ Γέροντος, ὁ ὁποῖος τόνιζε την ὐπακοή ὠς διαρκές βίωμα και θεμέλιο τῆς μοναχικῆς ζωῆς.
Ἂκολούθως ὁ κ. Κωνσταντῖνος Παπαγεωργίου, καθηγητής τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στήν είσήγησή του μέ θέμα «Ζητήματα ἀπό τά Βυζαντινά καί Μοναστηριακά Τυπικά» διαπίστωσε σαφῶς ὅτι σε ἀντίθεση πρός τίς Ἐνορίες, οἱ Μονές τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας ἦταν ἀνέκαθεν, σύμφωνα με τους μακραίωνους κανονικούς θεσμούς, αὐτοδιοίκητες ἔναντι τῆς ἐκκλησιαστικῆς δικαιοδοσίας τοῦ ἐπιχώριου Ἐπισκόπου. Τοῦτο ὅριζαν 60 περίπου τυπικά τῶν μεγαλύτερων και ἱστορικῶν μονῶν τοῦ Βυζαντίου. Τό αὐτοδιοίκητο αὐτό τοῦ μοναχισμοῦ προστατεύεται σήμερα, ἄν καί ὄχι στήν ἔκταση πού θά ἔπρεπε, ἀπό τό ἄρθρο 33 παράγραφος 6 τοῦ καταστατικοῦ Χάρτη τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.
Μετά τόν Ἑσπερινό, τό ἀπόγευμα τοῦ Σαββάτου, προβλήθηκε ἀφιέρωμα στούς μακαριστούς τιμωμένους Ἱεράρχες.
Κατά τήν Ε΄ Συνεδρία, προήδρευσε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Προικοννήσου Ἰωσήφ . Ἡ πρώτη εἰσήγηση εἶχε ὡς θέμα «ὁ Γέροντας Μωϋσῆς ὁ Ἁγιρείτης». Τήν μορφή τοῦ Γέροντος σκιαγράφησε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κρήνης καί Καλαμαριᾶς Ἰουστῖνος, ἀποδίδοντας στόν μακαριστό Γέροντα τόν χαρακτηρισμό «λογοτέχνης-μοναχός». Ἀφηγήθηκε ἁδρομερῶς τόν εὐλογημένο βίο τοῦ Γέροντα ἀπό τήν παιδική ἡλικία ἕως τήν ὁσιακή κοίμησή του καί τεκμηρίωσε τήν ὁμιλία του μέ τήν προσωπική του πνευματική κοινωνία καί μέ χωρία ἀπό τά ἔργα τοῦ μακαριστοῦ Μωϋσῆ.
Στή συνέχεια ἡ Ὁσιολογιωτάτη Γερόντισσα Θεοξένη, Καθηγουμένη τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Χρυσοπηγῆς Χανίων ὁμίλησε μέ θέμα «Σύγχρονες ὁσιακές μορφές τοῦ μοναχισμοῦ». Ἡ Ὁσιολογιωτάτη Γερόντισσα ἐπισήμανε τήν μακρά ἀσκητική καί μοναστική παράδοση στήν Κρήτη, ἡ ὁποία μαρτυρεῖται ἀπό τούς πρωτοχριστιανικούς χρόνους καί ἐπισφραγίζεται ἀπό ὁσιακές μορφές πού ἁγίασαν τήν Μεγαλόνησο. Τόνισε δέ ὅτι ἡ ἁγία αὐτή παράδοση συνεχίζεται ἕως σήμερα μέ τήν ὑπαρξη σέ ὅλη σχεδόν τήν ἔκταση τοῦ νησιοῦ μεγάλων μοναστικῶν κέντρων.
Ἀκολούθησε γόνιμη συζήτηση.
Κατά τήν ΣΤ΄ Συνεδρία προήδρευσε ἡ Ὁσιολογιωτάτη Γερόντισσα Μακρίνα, Καθηγουμένη τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Λιγοβιτσίου Αἰτωλοακαρνανίας καί ἀρχικῶς ὁ Ἱερομόναχος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Προφήτου Ἠλιοῦ Πρεβέζης Ἀρχιμ. Σάββας ἀνέπτυξε τό θέμα «Ὁ Νικοπόλεως Μελέτιος ὡς πνευματικός πατέρας». Ὁ ὁμιλητής περιγράφοντας τήν πνευματική μορφή τοῦ μακαριστοῦ Μελετίου χαρακτἠρισε ὡς καθοριστικό γεγονός καί εὐλογία στή ζωή του τήν γνωριμία του μέ τόν μακαριστό Μητροπολίτη, ὁ ὁποῖος χαρακτηρίζονταν γιά τό φιλακόλουθο καί ἀσκητικό πνεῦμα του. Ὑπῆρξε ἕνας γνήσιος ἐν Χριστῷ πατέρας μέ συνεχές ἀγαπητικό ἐνδιαφέρον γιά τό ποίμνιο του, τό ὁποῖο καθοδηγοῦσε μέ ταπείνωση καί διάκριση.
Ἡ δεύτερη εἰσήγηση εἶχε ὡς θέμα «Ὁ ρόλος τοῦ πνευματικοῦ πατρός μέσα στά γυναικεῖα μοναστήρια». Ἡ εἰσηγήτρια, Ὁσιολογιωτάτη Γερόντισσα Μεθοδία, Καθηγουμένη τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Τιμίου Σταυροῦ Μαψοῦ, ἀνέλυσε διεξοδικά τήν σπουδαιότητα τῆς ποιμαντικῆς στα γυναικεῖα μοναστήρια ἐπισημαίνοντας ὁτι οἱ αὐτοί κανόνες διέπουν καί τήν ἀσκητική ζωή τῶν γυναικείων κοινοβίων μέ τῶν ἀνδρώων Μονῶν, Προσέθεσε ἐπιπλέον καί τά ἰδιαίτερα γνωρίσματα, τά ὁποία ἐντοπίζονται στήν προσαγόρευση τῶν μοναζουσῶν.
Ἀκολούθως ἡ Ὁσιολογιωτάτη Γερόντισσα Ἀντωνία, Καθηγουμένη τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Νικολάου Ἱρᾶς Λευκάδος στήν εἰσήγησή της μέ θέμα «ὁ ἐκ Λευκάδος Γέροντας Ἀμβρόσιος Λάζαρης» περιέγραψε ἁδρομερῶς τήν μορφή τοῦ Γέροντος Ἀμβοσίου καί ἀναφέρθηκε στήν καταγωγή καί τόν βίο του ἀπό την παιδική ἡλικία. Ἐπισήμανε ὅτι τά θαυμαστά γεγονότα, πού ἀπό την νεανική ἡλικία ζοῦσε ὁ Γέροντας ἀποδείκνυαν τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ στο πρόσωπό του, ὡς σκεῦος ἐκλογῆς καί τόνισε τά πνευματικά γνωρίσματα του, ὅπως τον ἀσκητικό ζῆλο, τήν καρτερία, την ἀνυστερόβουλη ὑπομονή και την ὑψοποιό ταπείνωση.
Οἱ ἐργασίες τῆς δεύτερης ἡμέρας τοῦ Συνεδρίου ὁλοκληρώθηκαν κατόπιν γόνιμης συζητήσεως σχετικῶς μέ τά προαναφερθέντα θέματα τῶν είσηγήσεων.