Συναξάρι 8ης Ἰουνίου Δευτέρα τῆς Πεντηκοστῆς, τοῦ Ἁγίου Πνεύματος

† Τῇ ἡμέρᾳ αὐτῇ, Δευτέρᾳ τῆς Πεντηκοστῆς, αὐτό τό πανάγιον, καί ζωοποιόν, καί παντοδύναμον ἑορτάζομεν Πνεῡμα, τόν Ἕνα τῆς Τριάδος Θεόν, τό ὁμότιμον, καί ὁμοούσιον, καί ὁμόδοξον τῷ Πατρί καί τῶ Υἱῷ.

Πᾶσα πνοή, δόξαζε Πνεῦμα Κυρίου,
Δι’ οὗ πονηρῶν πνευμάτων φροῦδα θράση.

Τό Ἅ­γι­ο Πνεῦ­μα εἶ­ναι ἡ ψυ­χή τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας. Ὁ Ἅ­γι­ος Γρη­γό­ρι­ος ὁ Να­ζι­αν­ζη­νός τονίζει ἰ­δι­α­ζό­ντως τόν σω­στι­κό ρό­λο τοῦ Πα­ρα­κλή­του στήν Ἐκ­κλη­σί­α καί ὑμνεῖ μέ τήν ἄ­φθα­στη ποι­η­τι­κή του γρα­φί­δα τήν θε­σπέ­σι­α ἑ­ορ­τή τῆς Πε­ντη­κο­στῆς. Σέ ἕ­ναν ἀ­πό τούς πολ­λούς ποι­η­τι­κούς του λό­γους ­γράφει: «Πε­ντη­κο­στήν ἑ­ορ­τά­ζο­μεν καί Πνεύ­μα­τος ἐ­πι­δη­μί­αν… Τοῦ­το το Πνεῦ­μα συν­δη­μι­ουρ­γεῖ μέν Υἱ­ῶ καί τήν κτί­σιν καί τήν ἀ­νά­στα­σιν…»¹.

Τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι ὁμοούσιο μέ τόν Πατέρα καί τόν Υἱό. Εἶναι πλήρης καί τέλειος Θεός. Προέρχεται ἀπό τον Πατέρα, ὅπως ἕνα φῶς προέρχεται ἀπό ἕνα ἄλλο φῶς. Ὡς συναῒδιο καί ἄχρονο, ἔχει τήν αὐτή τιμή καί τήν αὐτή δόξα μέ τά ἄλλα δύο Πρόσωπα τῆς Τριαδικής Θεότητος. Εἶναι ἰσοσθενές καί ἰσουργό μέ τόν Πατέρα καί τόν Υἱό. Εἶναι αὐτόνομο ὡς ὑπόσταση καί ἡγεμονικό. Ἰδιω-ματικά εἶναι ἀνεξάρτητο, μή ὑποτασσόμενο σέ κανένα ἄλλο Πρό-σωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος. Εἶναι ὁμόδοξο καί ὁμόθρονο μέ τόν Πατέ-ρα καί τόν Υἱό, πανσθενές καί παντοκρατορικό.

Ἀνάλογο πρός τό θεοπρέπες ἀξίωμα τοῦ Πνεύματος εἶναι καί τό ἔργο του. Ἔργο ἐκ Πατρός δι’ Υἱοῦ. Τό Πνεῦμα εἶναι ἡ πηγή ζωῆς ὁλόκληρης τῆς κτίσεως. Κυρίως ὅμως τό Πνεῦμα εἶναι αἰτία καί πη-γή ζωῆς στήν πνευματική κτίση. Στήν ζωαρχική ἀκτῖνα του ζωογο-νοῦνται οἱ νοερές φύσεις. Εἶναι ἡ ἀστείρευτη πηγή ὅλων τῶν πνευ-ματικῶν χαρισμάτων, τῆς σοφίας καί τῆς συνέσεως. Μέ τήν ἁγια-στική του ἐνέργεια τά λογικά ὄντα (οἱ ψυχές τῶν ἀνθρώπων) κα-θαίρονται ἀπό τήν ἁμαρτία καί ἁγιάζονται. Λαμπρύνονται μέ τήν φωτοειδῆ ἀκτῖνα του, ἑνώνονται μυστικά μέ τόν Θεό, θεοποιοῦνται. Ἡ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι ἀναπλαστική καί ἀναγεννητι-κή.

Τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι πηγή ἁγιασμοῦ καί στό κράτος τῆς χάρι-τος, τήν Ἐκκλησία. Εἶναι ἡ ζωογόνος ἀρχή τοῦ μυστικοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ. Σ’ αὐτήν συγκροτεῖται ὅλος ὁ θεσμός τῆς Ἐκκλησίας, τελειοῦνται οἱ ἱερατικοί της βαθμοί και τά σωστικά της μυστήρια, μοιράζονται οἱ διακονίες καί τά πνευματικά της λειτουργήματα.

Τό Πνεῦμα το Ἅγιο εἶναι ὁ οὐράνιο Παράκλητος, ὁ ὁποῖος ἀγγί-ζει μυστικά τίς ψυχές, ἀνακουφίζει τό βάρος τους και ἀπαλύνει τόν πόνο τους, γεννώντας μέσα τους τό αἴσθημα τῆς θείας υἱότητος καί τονώνοντάς τες στόν σκληρό κατά τῆς ἁμαρτίας ἀγῶνα τους. Στήν χάρη δέ τοῦ Πνεύματος συνέχονται καί ζωογονοῦνται τά σύμπαντα.

Γιά τόν Εὐαγγελιστή Ἰωάννη τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι «τό Πνεῦμα τῆς ἀληθείας»: «καί ἄλλον παράκλητον δώσει ὑμῖν, ἵνα μένῃ μεθ’ ὑμῶν εἰς τόν αἰῶνα, τό Πνεῦμα τῆς ἀληθείας»²· «ὅταν δέ ἔλθη ὁ παράκλητος ὅν ἐγώ πέμψω ὑμῖν παρά τοῦ πατρός, τό Πνεῦμα τῆς ἀληθείας» (Ἰω. 16, 13)³.

Αὐτός ὁ τίτλος, «τό Πνεῦμα τῆς ἀληθείας», προερχόμενος ἀπό τό στόμα τοῦ Χριστοῦ, δικαιολογεῖται ἐκτός τῶν ἄλλων καί ἀπό σαφῶς καθορισμένες λειτουργίες πού ἐπιτελεῖ τό Ἅγιο Πνεῦμα καί πού συνδέονται ἄμεσα καί ὀργανικά μέ το κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελί-ου.

Ἔτσι, κατά τό Ἰω. 14, 26, τό Ἅγιο Πνεῦμα θά διδάξει στούς Μα-θητές ὅλα καί θά τούς ὑπενθυμίσει ὅλα ὅσα ὁ Ἰησοῦς εἶπε σ’ αὐτούς: «ὁ δέ παράκλητος, τό Πνεῦμα τό Ἅγιον… ἐκεῖνος ὑμᾶς διδάξει πάν-τα καί ὑπομνήσει ὑμᾶς πάντα ἅ εἶπον ὑμῖν». Ἡ πληρότητα καί ἡ ἀκεραιότητα τῆς ἀληθείας πού ἀπεκάλυψε ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ἐξαρτᾶ-ται μετά τήν Ἀνάληψή Του ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα. Χωρίς αὐτή τήν πληρότητα καί ἀκεραιότητα τῆς ἀληθείας εἶναι ἀδύνατο νά ὑπάρξει καί νά λειτουργήσει οἱαδήποτε μορφή εὐαγγελικῆς μαθητείας. Χω-ρίς τήν συνεχῆ καί ἐνεργό παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δέν ἐξα-σφαλίζεται μέ κανένα τρόπο ἡ ἀλήθεια τοῦ Εὐαγγελίου, ὅπως βε-βαιώνει ὁ Ἰησοῦς⁴.

Ἐδῶ προβάλλει ἀμέσως ἐμφατικά ἡ μοναδική λειτουργία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στήν διασφάλιση τῆς ἀληθείας πού ἀποτελεῖ τό περιεχόμενο καί τόν λόγο ὑπάρξεως τοῦ ἱεραποστολικοῦ κηρύγμα-τος τῆς Ἐκκλησίας. Ἐδῶ προβάλλει ἐπίσης εὔγλωττα ἡ ἰδέα τῆς οὐσιαστικῆς συνέχειας καί ταυτίσεως τοῦ κηρύγματος τοῦ Ἰησοῦ πρό καί μετά τήν Ἀνάσταση καί μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων. Ὅπως παρατηρεῖ εὔστοχα ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας στήν ἑρμηνεία τοῦ Ἰω. 14, 26 «πάντα διά τοῦ Πνεύματος ἀποκαλυφθή-σεσθαι τοῖς ἁγίοις εἰπών (ὁ Κύριος), οὐχ ἑτέρῳ δίδωσιν αὐτούς διδασκάλῳ, μή τοῦτο νομίσῃς, ἑαυτῷ δέ παρίστησι διά τοῦ Πνεύματος, σαρκικοῖς μέν οὐκέτι φαινόμενος ὀφθαλμοῖς, τοῖς γε μήν νοητοῖς τῆς καρδίας ὄμμασι θεοπρεπῶς θεωρούμενος»⁵.

Ἡ πανίσχυρη παρέμβαση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος θά κρατήσει τό εὐαγγελικό μήνυμα ἄθικτο καί ὁλόκληρο⁶ καί συγχρόνως θά τό ἀποκαλύψει στήν πληρότητά του, ὅπως ἀκριβῶς τό παρέδωσε ὁ Χριστός. Ὁ Ἅγιος Κύριλλος μάλιστα διευκρινίζει ὅτι στό Ἰω. 14, 26 πρόκειται κατ’ οὐσίαν γιά τήν ἀλήθεια τοῦ μυστηρίου τῆς Ἐναν-θρωπήσεως τοῦ Θεοῦ μέ ὅλο του τό βάθος καί τήν μοναδική δύναμη. Ἡ «τελειοτάτη καί ἀκριβεστάτη ἡμῖν ἀποκάλυψις» αὐτοῦ τοῦ μυ-στηρίου ἀνήκει στό Ἅγιο Πνεῦμα⁷. Και ἐπειδή τό κήρυγμα τοῦ Εὐ-αγγελίου ἔχει ὡς κέντρο τόν Ἰησοῦ Χριστό, γι’ αὐτό καί τό Πνεῦμα τῆς ἀληθείας καταθέτει καί ἐπικυρώνει τήν μαρτυρία τῆς ἀληθείας ἀναφορικά μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό: «…ὁ παράκλητος… τό Πνεῦμα τῆς ἀληθείας… ἐκεῖνος μαρτυρήσει περί ἐμοῦ»⁸.

Ὁ πυρήνας τοῦ μηνύματος τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου, δηλαδή ἡ χριστολογική ἀλήθεια, ἐξαρτᾶται ἀπό πλευρᾶς γνησιότητος καί πληρότητος ἀπό τήν συνεχῆ παρουσία καί μαρτυρία τοῦ Πνεύ-ματος. Μιά μαρτυρία πού δέν ἀναφέρεται στήν χριστολογική ἀλή-θεια θεωρητικά ἀλλά, ὅπως τονίζει ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξαν-δρείας, μέ ἀποδείξεις θαυμαστῶν ἐνεργειῶν. Μέ αὐτές τίς ἐνέργειες τό Ἅγιο Πνεῦμα «μάρτυς ἔσεται δικαιός τε καί ἀληθής»…«τῆς θεο-πρεποῦς ἐξουσίας καί τῆς ἐν δυνάμει μεγαλειότητος» τοῦ Κυρίου⁹.

Ὑπάρχει μιά ἀκόμη ἄποψη τῶν λειτουργιῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύ-ματος πού κινεῖται στίς ἴδιες μέ τίς παραπάνω γραμμές. Σύμφωνα μέ τό Ἰωάν. 16, 13 τό Πνεῦμα τῆς Ἀληθείας θά ὁδηγήσει τούς Μαθητές σέ ὅλη τήν ἀλήθεια καί θά ἀνακοινώσει σ’ αὐτούς πράγματα πού πρόκειται νά συμβοῦν: «ὅταν δέ ἔλθῃ ἐκεῖνος, τό Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁδηγήσει ὑμᾶς εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθειαν… καί τά ἐρχόμενα ἀναγγελεῖ ὑμῖν»¹⁰. Ἐδῶ ἡ ἀλήθεια ἐμφανίζεται ὡς πλήρης καί ὁλο-κληρωμένη ἀποκάλυψη καί ὡς γνώση γεγονότων προτοῦ αὐτά συμ-βοῦν. Ἔτσι τό Ἅγιο Πνεῦμα ἀποβαίνει ὁ τελικός διδάσκαλος, ἑρμη-νευτής καί ἀναγγελεύς παρόντων καί μελλόντων¹¹ πραγμάτων καί καταστάσεων πού σχετίζονται μέ τήν ἐν Χριστῷ σωτηρία. Ἡ ἀκε-ραιότητα, γνησιότητα καί πληρότητα τῆς ἀληθείας τῆς σωτηρίας, πού ἀποτελεῖ τήν οὐσία τῆς εὐαγγελικῆς διδασκαλίας, ἐξασφαλί-ζονται καί διαφυλάσσονται ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα πού ὀνομάζεται γι’ αὐτόν ἀκριβῶς τόν λόγο «τό Πνεῦμα τῆς Ἀληθείας».

Σέ μιά θαυμάσια συμπυκνωμένη διατύπωσή του ὁ Μέγας Βασί-λειος ἐξηγεῖ ὅτι τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι τό Πνεῦμα τῆς Ἀληθείας ὡς «ὁδηγοῦν εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθειαν καί στηρίζον πάντας τούς πι-στεύοντας πρός τέ γνῶσιν ἀσφαλῆ καί ὁμολογίαν ἀκριβῆ καί λα-τρείαν εὐσεβῆ καί προσκύνησιν πνευματικήν καί ἀληθῆ Θεοῦ Πα-τρός»¹².

† Μνήμη τῆς ἀνακομιδῆς τοῦ λειψάνου τοῦ ἁγίου μεγαλομάρτυρος Θεοδώρου τοῦ Στρατηλάτου.

Τό σεπτό σκήνωμα τοῦ Ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Στρατηλάτου († 8 Φεβρουαρίου) μετετέθη, στίς 8 Ἰουνίου, ἀπό τήν Ἡράκλεια τῆς Ποντικῆς, στό προγονικό κτῆμα τοῦ Ἁγίου, στά Εὐχάϊτα, κατά τήν ἐπιθυμία τοῦ Ἁγίου τήν ὁποία ἐξέφρασε πρό τῆς ἐκτομῆς αὐτοῦ στό γραμματέα του Οὔαρο¹³. Ἐκ τοῦ λειψάνου αὐτοῦ τήν σιαγόνα ὁ αὐτοκράτορας Κωνσταντίνος Θ΄ ὁ Μονομάχος (1042-1055) ἐδώρησε διά χρυσοβούλλου στή μονή Μεγίστης Λαύρας Ἁγίου Ὄρους¹⁴.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη ἡ σύναξις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καί τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ, ἐν τῷ Σωσθενείῳ.

Ὁ ναός τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ στό Σωσθένειον εἶχε εὐκτή-ριο οἶκο ἀφιερωμένο στήν Θεοτόκο¹⁵.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Μαξιμίνου, ἐπισκόπου Αἴξ¹⁶.

Κατά τήν παράδοση ὁ Ἅγιος Μαξιμίνος ἔζησε τόν 1ο αἰώνα μ.Χ. καί ἦταν ἐκ τῶν Ἑβδομήκοντα Ἀποστόλων τοῦ Κυρίου. Συνό-δευσε τήν Μαρία τήν Μαγδαληνή, τήν Μάρθα, τόν Λάζαρο καί τήν Μαρία τοῦ Κλωπᾶ στήν μετάδοση τοῦ εὐαγγελικοῦ μηνύματος στήν περιοχή τῆς Προβηγκίας καί ἔγινε Ἐπίσκοπος τῆς πόλεως Αἴξ τῆς Γαλλίας.

Κατά μία ἄλλη παράδοση πρόκειται περί τοῦ τυφλοῦ τοῦ κατά Ἰωάννην Εὐαγγελίου, ὁ ὁποῖος ἐθεραπεύθηκε ἀπό τόν Χριστό καί Τόν ἀκολούθησε ὡς μαθητής Του¹⁷.

Παρά τίς παραδόσεις αὐτές νεώτερες ἁγιολογικές πληροφορί-ες φέρουν τόν Ἅγιο ὡς Ἐπίσκοπο τῆς πόλεως τοῦ Αἴξ κατά τόν 5ο αἰώνα μ.Χ. Στήν τέχνη, ὁ Ἅγιος Mαξιμίνος ἀπεικονίζεται ὡς Ἐπί-σκοπος, ὁ ὁποῖος μεταδίδει τό μυστήριο τῆς Θείας Κοινωνίας στήν Ἁγία Μαρία τήν Μαγδαληνή, ἤ νά πλέει σέ μία βάρκα πρός τήν Μασσαλία μαζί μέ τόν δίκαιο Λάζαρο, τήν Μαρία καί τήν Μάρθα.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τῆς ἁγίας μάρτυρος Καλλιόπης.

Εἶναι ἄγνωστο ἀπό ποῦ καταγόταν ἡ Ἁγία Μάρτυς Καλλιόπη, ἡ ὁποία ἄθλησε κατά τούς χρόνους τοῦ αὐτοκράτορος Δεκίου (249-251 μ.Χ.). Διακρινόταν τόσο γιά τό σωματικό καί ψυχικό κάλλος, ὅσο καί γιά τήν εἰλικρινῆ καί βαθειά εὐσέβεια. Κατά τόν κηρυχθέν-τα τότε ἐναντίον τῶν Χριστιανῶν διωγμό, συνελήφθη καί ὁδηγήθη-κε ἐνώπιον τοῦ ἐπάρχου γιά ἀνάκριση. Αὐτός, εὐθύς ὡς ἀντίκρυσε τό κάλλος τῆς Καλλιόπης, καταλήφθηκε ἀπό πονηρούς λογισμούς καί πόθους καί προσπάθησε μέ ὑποσχέσεις καί κολακεῖες νά μετα-πείσει αὐτήν, ὥστε νά ὑποκύψει στούς ἔνοχους πόθους του. Ἀλλ’ ἡ Καλλιόπη παρέμεινε ἀδιάφορη στίς κολακεῖες καί ἀκλόνητη στήν πίστη της. Τοῦτο ἐξόργισε τόν ἔπαρχο, ὁ ὁποῖος, ἀντιληφθείς ὅτι διεψεύδονταν οἱ ἐλπίδες του, διέταξε τήν κατόπιν σκληρῶν βασα-νιστηρίων θανάτωσή της. Ἔτσι, ἀφοῦ ἐμαστιγώθηκε ἀνηλεῶς, τῆς ἀπέκοψαν τούς μαστούς, τήν κατέκαψαν μέ ἀναμμένες λαμπάδες καί περιέχυσαν τίς πληγές της μέ ξύδι καί ἁλάτι. Στό τέλος τήν ἀποκεφάλισαν καί ἔτσι ἡ Ἁγία Καλλιόπη ἔλαβε τόν ἀμαράντινο στέφανο τῆς δόξας καί εἰσῆλθε στή χαρά τοῦ Νυμφίου της Χριστοῦ.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων Νικάνδρου καί Μαρκιανοῦ.

Οἱ Ἅγιοι Νίκανδρος καί Μαρκιανός ἦσαν στρατιῶτες καί ἐμαρτύρησαν ἐπί αὐτοκρατόρων Διοκλητιανοῦ καί Μαξιμιανοῦ (284-305 μ.Χ.), τό ἔτος 297 μ.Χ., στό Δορύστολο, ἐπαρχία τῆς Κάτω Μοισίας. Καταγγελθέντες πρός τόν ἄρχοντα Μάξιμο, ἐπειδή ἐπί-στευαν στόν Χριστό, συνελήφθησαν καί, ὁμολογήσαντες μέ παρρη-σία τήν πίστη τους, ἐφυλακίσθησαν. Μετά εἴκοσι ἡμέρες, κληθέντες ἐκ νέου ὑπό τοῦ ἄρχοντος καί ἐμμένοντες στήν ὁμολογία τους, ὑπε-βλήθησαν σέ σειρά σκληρῶν βασανιστηρίων. Ἔτσι τούς καταξέ-σχισαν τίς σάρκες με σιδερένια νύχια, τούς ἔκαψαν σέ ἀναμμένα κάρβουνα, ἐνῶ ἐπί τῶν πληγῶν τους ἔριχναν ἁλάτι καί ξύδι, γιά νά καταστήσουν τό μαρτύριό τους πλέον ὀδυνηρό. Τέλος τούς συνέ-τριψαν τό πρόσωπο καί τά στόματα μέ πέτρες. Ἐμμένοντες καί παρά ταῦτα στήν πατρώα εὐσέβεια, ἀφοῦ τούς ἀπέκοψαν τίς γλῶσ-σες, ἐτελειώθησαν δι’ ἀποκεφαλισμοῦ, περιβληθέντες ἔτσι τό στέ-φανο τοῦ μαρτυρίου.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη  τοῦ ἁγίου μάρτυρος Μάρκου.

Ὁ Ἅγιος Μάρτυς Μάρκος ἐτελειώθηκε διά ξίφους.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη  τοῦ ὁσίου πατρός ἡμῶν Ἀθρέ ἤ Ἀτρέ.

Ὁ Ὅσιος Ἀθρέ ἤ Ἀτρέ ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τῆς ὁσίας μητρός ἡμῶν Μελανίας, τῆς Πρεσβυτέρας.

Ἡ Ὁσία Μελανία ἡ πρεσβυτέρα ἐγεννήθηκε, τό 340 μ.Χ., καί ἦταν θυγατέρα τοῦ ὑπάτου Μαρκελλίνου τῆς Ἱσπανίας. Μετά τή χηρεία της, σέ ἡλικία εἴκοσι δύο ἐτῶν, κατέφυγε στά ἀσκητήρια τῆς Νιτρίας στήν Αἴγυπτο καί διεμοίραζε σέ ἀσκητές πλούσιες εὐλογίες. Ὅταν μάλιστα στό μεγάλο διωγμό τοῦ βασιλέως Οὐάλη ἐξορί-σθηκαν οἱ Μεγάλοι Πατέρες Ἰσίδωρος, Πίσιμος, Ἀδέλφιος, Παφνού-τιος, Παμβώ, Ἀμμώνιος καί δώδεκα Ἐπίσκοποι καί Πρεσβύτεροι στήν Διοκαισάρεια τῆς Παλαιστίνης, ἡ Ὁσία Μελανία μέ κίνδυνο τῆς ζωῆς της ἀκολουθοῦσε τούς ἐξόριστους. Ἐξόδευε γι’ αὐτούς τά ἀπαραίτητα γιά τή βιοτή τους καί φορώντας κουκούλα δούλου τούς ἔφερνε κρυφά τή νύκτα τά πρός τό ζῆν ἀναγκαῖα.

Στή συνέχεια ἔζησε στά Ἱεροσόλυμα εἴκοσι ἑπτά χρόνια, ὅπου μαζί μέ τόν πρεσβύτερο Ρουφίνο ἵδρυσαν ξενῶνες στούς ὁποίους ἐφιλοξενοῦσαν τούς προσκυνητές τῶν Ἁγίων Τόπων. Ὁ βιογράφος τῆς Ὁσίας γράφει σχετικά μέ τή φιλάνθρωπη διάθεση τῆς Ὁσίας:

« Ἐπί τριάντα ἑπτά χρόνια στήν ξενιτεία, μέ ἰδικά της ἀφιερώματα ἐνίσχυσε καί ἐκκλησίες καί μοναστήρια καί ξένους καί φυλακι-σμένους»¹⁸.

Μέ τήν ἐμβριθή γνώση τῶν Γραφῶν καί τό φωτισμό τοῦ Ἁγί-ου Πνεύματος κατόρθωσε νά ἐπαναφέρει στούς κόλπους τῆς Ἐκ-κλησίας τούς ἀποσχισθέντες τετρακόσιους μοναχούς τοῦ Παυλίνου καί τούς πνευματομάχους αἱρετικούς τῆς περιοχῆς πού εἶχαν ἀπο-σχισθεῖ ἀπό τόν Ἐπίσκοπο Ἀντιοχείας Μελέτιο. Ἐξαίροντας ὁ ἱστο-ρικός Παλλάδιος τή δράση τῆς Ὁσίας Μελάνης γράφει: «Καί πάντα αἱρετικόν πνευματομάχον συμπείσαντες εἰσήγαγον εἰς τήν Ἐκκλη-σίαν»¹⁹.

Ἡ Ὁσία Μελανία ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη, τό 410 μ.Χ.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Βρόνου, τοῦ ἐξ Ἰρλανδίας.

Ὁ Ἅγιος Βρόνος ἦταν Ἐπίσκοπος τῆς περιοχῆς Κάσσελ-Ἴρα, κοντά στήν πόλη Σλίγκο τῆς Ἰρλανδίας, καί μαθητής τοῦ Ἁγίου Πατρικίου. Ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη, τό 511 μ.Χ.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Γιλδάρδου, τοῦ ἐκ Γαλλίας.

Ὁ Ἅγιος Γιλδάρδος καταγόταν ἀπό εὐγενή οἰκογένεια καί ἦταν Ἐπίσκοπος τῆς πόλεως Ρουέν τῆς Γαλλίας. Ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη, τό 514 μ.Χ. Στό Ρωμαϊκό Μαρτυρολόγιο²⁰ ἀναφέρεται ὡς ἀδελφός τοῦ Ἁγίου Μεδάρδου, Ἐπισκόπου τῆς πόλεως Σουασσόν († 8 Ἰουνίου).

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Ἡρακλείου, ἐπισκόπου Σένς²¹.

Ὁ Ἅγιος Ἡράκλειος ἔζησε καατά τόν 5ο καί 6ο αἰώνα μ.Χ. Ἦταν ὁ 14ος Ἐπίσκοπος τῆς πόλεως Σένς τῆς Γαλλίας καί ἦταν παρών κατά τή βάπτιση τοῦ βασιλέως Κλόβις, πού ἔγινε, τό 496 μ.Χ., στόν καθεδρικό ναό τοῦ Ρίμς. Ὁ Ἅγιος ἀνήγειρε τό ναό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦ στήν πόλη Σένς, ὅπου καί ἐντα-φιάσθηκε. Ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη, τό 515 μ.Χ.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἡμῶν Ζωσιμᾶ, τοῦ ἐν Φοινίκῃ ἀσκήσαντος.

Ὁ Ὅσιος Ζωσιμᾶς ἐγεννήθηκε στό χωριό Σύντα τῆς Συρίας καί ἔζησε κατά τόν 5ο καί 6ο αἰώνα μ.Χ. Ἀσκήτεψε στήν περιοχή τῆς Φοινίκης²² καί ἀπό νεαρά ἡλικία ἀκολούθησε τήν ὁδό τοῦ μονα-χικοῦ βίου. Διακρίθηκε γιά τήν αὐστηρά ἄσκησή του, τήν ἀφιέρωσή του στήν ἀδιάλειπτη προσευχή καί ἄλλες ἀρετές. Γιά τό θεοφιλῆ βίο του, ὁ Ὅσιος ἔλαβε ἀπό τόν Θεό τό προορατικό χάρισμα καί προφήτεψε, ὅταν εὑρισκόταν στήν Καισάρεια, τόν φοβερό σεισμό πού κατέστρεψε τήν Ἀντιόχεια, τό 526 μ.Χ.

Ὁ Ὅσιος ἔφθασε σέ τέτοιο ὕψος πνευματικῆς τελειότητος, ὥστε ἀκόμη καί τά ἄγρια θηρία εἰρήνευαν κοντά του. Ἔτσι, ἀφοῦ ἔζησε τό μοναχικό βίο θεοφιλῶς τηρώντας πιστά τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ, ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τῶν ὁσίων πατέρων ἡμῶν Βικτωρίνου, ἐπισκόπου Καμερίνο, καί Σεβερίνου, ἐπισκόπου Σανσβερίνο, τῶν αὐταδέλφων²³.

Οἱ Ἅγιοι Βικτωρίνος καί Σεβερίνος ἦσαν ἀδελφοί καί ἔζησαν στήν Ἰταλία τόν 5ο καί 6ο αἰώνα μ.Χ. Μέ τήν πίεση τοῦ Πάπα Βιγιλίου (537-555 μ.Χ.) ἐξελέγησαν καί οἱ δύο Ἐπίσκοποι, τό 540 μ.Χ. Ὁ μέν Βικτωρίνος Ἐπίσκοπος τοῦ Καμερίνο, ὁ δέ Σεβερίνος Ἐπίσκοπος Σεπρέμπεντα, πού τώρα καλεῖται Σανσβερίνο πρός τι-μήν του. Ὅμως ἐγκατέλειψαν λίγο ἀργότερα τόν κόσμο, διεμοίρα-σαν τά ὑπάρχοντά τους στούς πτωχούς καί ἀσκήτεψαν στό ὄρος Μοντενέρο, κοντά στήν Ἀγκώνα.

Ὁ Ἅγιος Βικτωρίνος ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη, τό 543 μ.Χ., καί ὁ Ἅγιος Σεβερίνος τό 550 μ.Χ.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Μεδάρδου, ἐπισκόπου Νογυόν τῆς Γαλλίας, τοῦ Θαυματουργοῦ²⁴.

Ὁ Ἅγιος Μεδάρδος ἐγεννήθηκε τό 470 μ.Χ. στήν Σαλενσία, τήν περιοχή τῆς Πικαρδίας²⁵ τῆς Γαλλίας καί καταγόταν ἀπό εὐγενή οἰκογένεια. Οἱ γονεῖς του ὀνομάζονταν Νεκτάρδος καί Προταγία καί ἦταν ἀδελφός τοῦ Ἁγίου Γιλδάρδου, Ἐπισκόπου τῆς πόλεως Ρουέν τῆς Γαλλίας. Σέ ἡλικία τριάντα τριῶν ἐτῶν ἐχειροτονήθηκε ἱερεύς καί ἐπιδόθηκε στό ἔργο τῆς ἱεραποστολῆς. Τό 533 μ.Χ., ἐξε-λέγη Ἐπίσκοπος τῆς πόλεως Νογυόν καί ἐποίμανε θεοφιλῶς τό ποί-μνιό του. Ὁ Ἅγιος εἶχε ἰδιαίτερη εὐλάβεια στόν Ἅγιο Κουεντίνο († 31 Ὀκτωβρίου), τοῦ ὁποίου τό ἱερό λείψανο ἦταν ἐνταφιασμένο σέ ναό τῆς ἐπισκοπικῆς του ἕδρας. Ὁ Θεός τοῦ ἐδώρησε τό χάρισμα τῆς θαυματουργίας, γι’ αὐτό καί ἀποκαλεῖται «Θαυματουργός».

Ὁ Ἅγιος Μεδάρδος ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη, τό 558 μ.Χ.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἡμῶν Λεβανοῦ, τοῦ έξ Ἰρλανδίας.

Ὁ Ἅγιος Λεβανός καταγόταν ἀπό τήν Ἰρλανδία καί ἔζησε τόν 6ο αἰώνα μ.Χ. Ἐργάσθηκε ἱεραποστολικά στήν Κορνουάλλη καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἡμῶν Μακκουτίνου, τοῦ ἐξ Ἰρλανδίας.

Ὁ Ὅσιος Μακκουτίνος καταγόταν ἀπό τήν Ἰρλανδία καί ἔζησε τόν 7ο αἰώνα μ.Χ. Συνέγραψε τό βίο τῶν Ἁγίων Μπριντζίτας, προστάτιδος τῆς Ἰρλανδίας († 1 Φεβρουαρίου) καί Πατρικίου († 17 Μαρτίου). Ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τῆς ὁσίας μητρός ἡμῶν Σύρας, τῆς ἐξ Ἰρλανδίας.

Ἡ Ὁσία Σύρα καταγόταν ἀπό τήν Ἰρλανδία καί ἔζησε τόν 7ο αἰώνα μ.Χ. Ὑποστηρίζεται ὅτι ἦταν ἀδελφή τοῦ Ὁσίου Φριακίου († 30 Αὐγούστου). Ἡ Ὁσία ἀναδείχθηκε στό μοναχικό της βίο πρό-τυπο ταπείνωσης, φιλανθρωπίας καί ὑπακοῆς καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰ-ρήνη.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τῆς ὁσίας μητρός ἡμῶν Εὐσταδιόλης, τῆς ἐκ Γαλλίας.

Ἡ Ὁσία Εὐσταδιόλα ἐγεννήθηκε στήν πόλη Μπουργκέζ τῆς Γαλλίας. Μετά τό θάνατο τοῦ συζύγου της ἀκολούθησε τό μοναχικό βίο καί ἀνήγειρε μονή στήν περιοχή τοῦ Μουγιέν-Μουτιέρ στήν ὁποία ἔγινε ἡγουμένη. Ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη, τό 690 μ.Χ.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Κλοδούλφου, ἐπισκόπου Μέτζ.

Ὁ Ἅγιος Κλοδοῦλφος ἐγεννήθηκε τό 605 μ.Χ. καί ἦταν υἱός τοῦ Ἁγίου Ἀρνούλφου ( † 18 Ἰουλίου). Ἐξελέγη Ἐπίσκοπος τῆς πό-λεως Μέτζ²⁶ τῆς Γαλλίας, τήν ὁποία διαποίμανε ἐπί σαράντα χρό-νια, καί ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη, τό 696 μ.Χ.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἡμῶν Ναυκρατίου.

Περί τοῦ Ὁσίου Ναυκρατίου ἀναφέρουν ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης καί ὁ Ἱππόλυτος Delehaye χωρίς συναξαριστικό ὑπό-μνημα. Ὁ δέ Ἅγιος Νικόδημος σέ ὑποσημείωση ἐκφράζει τήν εἰκα-σία, ὅτι εἶναι ὁ ἀδελφός τοῦ Μεγάλου Βασιλείου καί τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης καί παραθέτει καί τό ἑξῆς δίστιχο:

«Γῆν Ναυκράτιος ἐκπερῶν ἐπιτρέπει

τήν ψυχικήν ναῦν τῷ κυβερνήτῃ Λόγῳ»²⁷.

Ἀλλά ἀπό τόν Μαυρίκιο πληρογορούμεθα ὅτι ὁ Ναυκράτιος ἦταν μοναχός τῆς μονῆς Στουδίου (βλ. † Ἀπριλίου).

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἡμῶν Παύλου τοῦ ἐν Καϊουμᾶ, τοῦ Ὁμολογητοῦ.

Ὁ Ὅσιος Παῦλος δέν ἀναφέρεται στούς Συναξαριστές τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου καί τοῦ Ἱππολύτου Delehaye. Ἡ μνήμη του ἀναφέρεται στά μετρικά ἡμερολόγια κάποιων Εὐαγγε-λίων, ὅπως στό 426 τοῦ Κωνσταντινουπολίτικου μετοχίου τοῦ Πα-ναγίου Τάφου²⁸, στόν κώδικα Marc. gr. I. 47 καί στό αὐτοκρατορι-κό Μηνολόγιο τοῦ Μιχαήλ Δ΄ τοῦ Παφλαγόνος (1034-1041 μ.Χ.).

Τό φρικτό μαρτύριο τοῦ Ἁγίου Παύλου ἀποδίδεται στόν αὐ-τοκράτορα Κωνσταντίνο Ε΄ τόν Κοπρώνυμο (ἀκρωτηριασμός τῆς μύτης, ἐγκαύματα μέ πίσσα καί σύρσιμο στούς δρόμους τῆς Κων-σταντινουπόλεως) καί ἐγράφη μετά τήν εὕρεση τῶν βασανισμένων του μελῶν, χάρη σέ μιά ἀγγελική ἀποκάλυψη, τήν ἐποχή τοῦ Πα-τριάρχου Ἀντώνιου Β΄ Καυλέα (893-901 μ.Χ.). Ἔτσι τό μαρτύριό του τοποθετεῖται μεταξύ τῶν ἐτῶν 771 καί 775 μ.Χ. Συμπεραίνουμε, λοιπόν, ὅτι ὁ Ἅγιος Παῦλος ἔζησε καί ἐμαρτύρησε κατά τήν περί-οδο τοῦ εἰκονομάχου αὐτοκράτορος Κωνσταντίνου Ε΄ τοῦ Κοπρώ-νυμου (741-775 μ.Χ.).

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Θεοδώρου, ἐπισκόπου Ροστώβ καί Σουζδαλίας.

Ὁ Ἅγιος Θεόδωρος ἦταν ἑλληνικῆς καταγωγῆς καί ἐξελέγη πρῶτος Ἐπίσκοπος τῆς πόλεως Ροστώβ τῆς Ρωσσίας μεταξύ τῶν ἐτῶν 990-992 μ.Χ. Ἐκεῖ ἔκτισε τήν πρώτη ἐκκλησία καί ἐκήρυξε τό Εὐ-αγγέλιο, ἀλλά οἱ εἰδωλολάτρες ἐστράφησαν ἐναντίον του καί τόν ἀνάγκασαν νά ἀπομακρυνθεῖ. Ἔτσι ἐγκαταστάθηκε στήν πόλη τῆς Σουζδαλίας. Τό 1010, ὁ πρίγκηπας Βλαδίμηρος ἀπέστειλε τόν υἱό του Βόριδα (πρῶτο Ἅγιο τῶν Ρώσσων, μαζί μέ τόν ἀδελφό του Γκλέμπ, † 24 Ἰουλίου) νά κυβερνήσει τό Ροστώβ. Μέ τήν ἀφορμή αὐτή ὁ Ἐπίσκοπος Θεόδωρος ἐπανῆλθε στό Ροστώβ μαζί μέ τόν Βόριδα καί ἀπό καοινοῦ ἀνέλαβαν τό ἔργο τοῦ εὐαγγελισμοῦ τοῦ λαοῦ. Τό 1015, ὁ Βλαδίμηρος ἀσθένησε βαρειά καί ἐκάλεσε στό Κίεβο τόν Βόριδα, τόν ὁποῖο ἐφόνευσε ὁ ἀδελφός του Σβιατοπόλκ, ὅπως λίγο νωρίτερα καί τόν Γκλέμπ. Ὅταν τό ἔμαθαν αὐτό οἱ εἰδωλολάτρες ξαναπῆραν τήν δοίκηση τοῦ Ροστώβ στά χέρια τους καί ὁ Θεόδωρος ἀναγκάσθηκε ἐκ νέου νά ἀποσυρθεῖ στήν Σουζ-δαλία. Ἀφοῦ ἐποίμανε τό ποίμνιό του θεοφιλῶς, ἐκοιμήθηκε μέ εἰ-ρήνη, τό 1023, καί τά ἱερά λείψανα αὐτοῦ εὑρίσκονται κατατεθι-μένα στόν καθεδρικό ναό τοῦ Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου τῆς Σουζδα-λίας.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ὁσίου πατρός ἡμῶν Θεοφίλου, τοῦ Λοῦγκα καί Ὀτμούχ²⁹.

Ὁ Ὅσιος Θεόφιλος ἐγεννήθηκε στήν Ρωσσία καί ἦταν μαθη-τής τοῦ Ὁσίου Ἀρσενίου τοῦ Κόνεβιτς († 12 Ἰουνίου). Ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη, τό 1412.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ἡ εὕρεσις τῶν ἱερῶν λειψάνων τῶν ἁγίων Βασιλείου, ἡγεμόνος Ριαζάν, καί Κωνσταντίνου, ἡγεμόνος τοῦ Γιαροσλάβλ. 

Οἱ Ἅγιοι αὐτάδελφοι Βασίλειος, ἡγεμόνας τοῦ Ριαζάν, καί Κωνσταντίνος, ἡγεμόνας τοῦ Γιαροσλάβλ, ἐγεννήθησαν στήν Ρωσ-σία τόν 13ο αἰώνα μ.Χ. Ἦσαν υἱοί τοῦ βασιλέως τοῦ Γιαροσλάβλ Βσέβολοντ, καί σέ νεαρή ἡλικία ἔχασαν τόν πατέρα τους, ὁ ὁποῖος ἔπε-σε σέ μάχη μέ τούς Τατάρους.

Ὁ Βασίλειος προσπάθησε νά διαφυλάξει τό βασίλειό του ἀπό τούς Τατάρους καί νά σταθεῖ ὡς ἀληθινός Χριστιανός σέ αὐτούς πού δοκιμάζοντας ἀπό τίς ἐπιθέσεις τῆς Χρυσῆς Ὀρδῆς. Ἀπέθανε, μετά ἀπό ἀσθένεια, τό 1249, καί στό θρόνο τόν διαδέχθηκε ὁ ἀδελ-φός του Κωνσταντίνος, ὁ ὁποῖος προσπάθησε νά τόν μιμηθεῖ.

Οἱ λεηλασίες καί οἱ δολοφονίες τοῦ πληθυσμοῦ ἀνάγκασαν τόν Κωνσταντίνο νά ἀντιμετωπίσει κατά μέτωπον τούς Τατάρους. Ἔτσι, πολεμώντας ὑπέρ τῆς πίστεως καί τοῦ λαοῦ του, ἔπεσε ἡρωϊ-κά μαχόμενος, τό 1257.

Τά ἱερά λείψανα τῶν Ἁγίων Βασιλείου καί Κωνσταντίνου ἀνεκομίσθησαν τό 1501 καί κατατέθηκαν στόν καθεδρικό ναό τοῦ Γιαροσλάβλ.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ἡ σύναξις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τοῦ Γιαροσλάβλ, ἐν Ρωσσίᾳ.

Ἡ ἱερά εἰκόνα τῆς Παναγίας τοῦ Γιαροσλάβλ ἀνῆκε στούς ἱερούς πρίγκηπες Βασίλειο καί Κωνσταντίνο καί πρός τιμήν της ὑπάρχει εὐκτήριος οἶκος στήν πόλη τοῦ Γιαροσλάβλ.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ὁσιομάρτυρος Θεοφάνους.

Πληροφορίες γία τό Βίο τοῦ Ἁγίου Ὁσιομάρτυρος Θεοφά-νους ἀντλοῦμε ἀπό τόν Κώδικα 797 τῆς μονῆς Βατοπεδίου τοῦ Ἁγίου Ὄρους τοῦ ἔτους 1618. Ὁ ποιητής-συγγραφέας τοῦ Κώδικος ἦταν μοναχός ἤ ἱεροδιάκονος Ἁγιορείτης, καί ἴσως Βατοπεδινός, ἀφοῦ τόν συναντᾶμε σέ ἀρκετούς Κώδικες αὐτοῦ μοναστηριοῦ εἴτε ὡς ποιητή, εἴτε ὡς ἁπλό γραφέα Κωδίκων³⁰. Φαίνεται νά ἀνήκει στό ρεῦμα τῆς λόγιας παραδόσεως, πρᾶγμα πού καθρεπτίζεται στήν καθαρότητα τοῦ λόγου του καί στήν Ἀκολουθία καί στό Βίο τοῦ Ἁγίου.

Ὁ Ὁσιομάρτυς Θεοφάνης, κατά κόσμον Θεόδωρος, ἐγεννή-θηκε ἀπό εὐσεβεῖς καί φιλόθεους γονεῖς καί ἀνατράφηκε μέ παιδεία καί νουθεσία Κυρίου. Ὡς πρός τήν πατρίδα τοῦ Ἁγίου οἱ γνῶμες δϊίστανται, ἀφοῦ οἱ πηγές ἀναφέρουν ὡς πατρίδα του τήν κώμη Ζαπάντη τῶν Καλαβρύτων ἤ τῆς Καλαμάτας³¹.

Ὁ Θεοφάνης σέ παιδική ἡλικία ἀρνήθηκε τόν Χριστό καί ἔγινε Μωαμεθανός. Μετά τήν ἄρνηση τῆς Χριστιανικῆς πίστεώς του ὁ Θεόδωρος εἰσάγεται καί μένει γιά ἕξι χρόνια στά βασιλικά ἀνάκτορα μέ ἰδιαίτερες τιμές. Τοῦ δίδουν διδασκάλους νά μάθει ὄχι μόνο τά τουρκικά γράμματα, μά καί τίς ἀραβικές ἐπιστῆμες. Αὐτό θά τόν ὁδηγήσει, ἀπό ἀραβικούς δρόμους, νά προχωρήσει σέ θεο-λογική γνώση καί ἴσως καί μέ τή βοήθεια τῶν καθηγητῶν του, στή διδασκαλία περί τοῦ Θεανθρώπου Λόγου.

Ἀρχίζουν ὅμως οἱ πρῶτες τύψεις γιά τήν ἄρνηση τῆς πίστεώς του. Ὕστερα ἀπό προσευχή στήν Ἁγία Τριάδα, φεύγει ἀπό τά ἀνά-κτορα καί ἀρχίζει τήν περιπλάνηση. Ὁ Θεός, ἀκούοντας τή δέησή του, φέρνει τά βήματά του στήν Βενετία, ὅπου ἀρχιεράτευε ὁ σοφός Μητροπολίτης Φιλαδελφείας Γαβριήλ Σεβῆρος, ὁ ὁποῖος τόν ἐδίδαξε καί τόν ἐστήριξε καί μετά τόν ἔκειρε μοναχό καί τόν ὀνόμασε Θεοφάνη. Ἀγωνίσθηκε σκληρά μέ προσευχή, νηστεία, γονυκλισίες καί ἄλλες σκληραγωγίες γιά τήν ἐξιλέωσή του καί ἔτσι προετοι-μάσθηκε γιά τό μαρτύριο.

Παντοῦ, ὅπως στήν Κωνσταντινούπολη, στήν Ἀθήνα καί στόν Εὔριπο³², ἐκήρυττε τό Ὄνομα τοῦ Τρισαγίου Θεοῦ. Ἐδῶ δέν πετυ-χαίνει αὐτό πού ἐπιθυμεῖ, τό μαρτυρικό θάνατο, ὁπότε ἀναχωρεῖ γιά τή Λάρισα. Ἐκεῖ παρουσιάζεται στό δικαστή, πού ἦταν γνωστός γιά τήν ἀγριότητα καί τή σκληρότητά του καί τό μόνο πού κατα-φέρνει εἶναι νά τόν μαστιγώσουν ἑξακόσιες φορές! Φέροντας καί ὑποφέροντας γενναῖα τούς σκληρούς βασναισμούς προσεύχεται, θεραπεύεται καί φεύγει γιά τό Ἅγιον Ὄρος, ὅπου εὑρίσκει Ἁγίους καί Πνευματικούς καί ὁπλίζεται μέ τίς εὐχές καί τίς εὐλογίες τους.

Πάνοπλος ἔρχεται στήν Κωνσταντινούπολη, ὅπου καθημερι-νά συνομιλεῖ μέ τόν πνευματικό του Γέροντα Εὐθύμιο. Ἡ ὥρα τοῦ μαρτυρίου πλησιάζει. Ὁ Ἅγιος κοινωνεῖ τῶν Ἀχράντων Μυστη-ρίων καί μετά φεύγει, γιά νά παρουσιασθεῖ στά βασιλικά ἀνάκτο-ρα. Ὕστερα ἀπό τήν ἀγόρευσή του, σχεδόν ὑβριστική γιά ὅλους τοῦς κρατοῦντες, ὁ δικαστής ἔπαρχος τόν ρίχνει στή φυλακή, ὥσπου νά ἀποφασίσει γιά τήν τιμωρία του.

Παρά τά καλοπιάσματα, τίς κολακεῖς καί τίς ἀπειλές, ὁ Ἅγιος Θεοφάνης ὁμολογεῖ τόν Χριστό. Οἱ Τοῦρκοι τόν ἐβασάνισαν σκλη-ρά καί τόν ἐμαστίγωσαν ἀνηλεῶς. Στή συνέχεια τόν ἔκλεισαν στή φυλακή.

Οἱ ἄγριοι φύλακες τόν εἰρωνεύονταν καί τοῦ ἐζητοῦσαν κάποιο θαῦμα. Ὁ Ἅγιος προσευχήθηκε ἐπί τρεῖς ὧρες, ὡσάν στῦλος ἀκράδαντος. Καί, ὤ τοῦ θαύματος, μετά τό «Ἀμήν» τῆς προσευχῆς του, γίνεται μέγας σεισμός καί, παρ’ ὅλη τή βαθειά νύκτα, περιλά-μπει τούς φύλακες καί τούς φυλακισμένους «φῶς τοῦ ἡλίου φαεινό-τερον». Καί τότε οἱ φύλακες μεταβάλλονται σέ ἥμερα ἀρνία, πού ζητοῦν τή συγγνώμη καί τή μεσιτεία τοῦ Μάρτυρος. Πολλοί ἀπό αὐτούς πιστεύουν στόν Ἀληθινό Θεό καί γίνονται Χριστιανοί. Οἱ Τοῦρκοι ἀναστατώνονται. Ἀρχίζουν τά δικαστήρια καί τά βασανι-στήρια. Ἔρχεται ὁ «πικρότατος θάνατος».

Οἱ βασανιστές του ἐξέδειραν τό δέρμα αὐτοῦ σέ λωρίδες καί τέλος τόν ἐκρέμασαν μετέωρο σέ σχῆμα σταυροῦ. Ὁ Ὁσιομάρτυς Θεοφάνης ὑπέμενε ἀγγόγυστα τό μαρτύριο γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χρι-στοῦ καί ἀδιάκοπα εὐχαριστοῦσε τό Ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Μετά τήν προσευχητική δοξολογία τοῦ Μάρτυρος ἕνα πουλί ἔφθα-σε ἀπό ψηλά, σάν λευκό περιστέρι. Ὁ Ἅγιος ἐπλημμύρισε χαρά καί εὐφροσύνη. Τό θέαμα ἦταν ἀνεξήγητο.

Ὅταν ἔφθασε τό δειλινό καί ἐπέρασαν τρεῖς ὧρες συνεχοῦς παρουσίας τοῦ περιστεριοῦ, ἐκεῖνο ἐχάθηκε. Ὁ Ἅγιος ἀνεφώνησε: «διψῶ». Οἱ Τοῦρκοι τόν ἐπείραζαν: «Γίνε ὅπως καί ἐμεῖς, καί θά σοῦ δώσουμε νερό». Ὅμως ὁ Ἅγιος, πού προγευόταν τή χαρά τοῦ Πάσχα, τούς ἀπήντησε ὅτι ἐδιψοῦσε γιά τή σωτηρία τους καί ὄχι γιά νερό.

Μετά ἀπό αὐτό ἔρχονται ἀστραπές καί βροντές μέσα στή νύκτα καί ἕνα οὐράνιο φῶς ἐτύλιξε τόν Μάρτυρα, κινώντας τό θαυμασμό τῶν Ἀγαρηνῶν. Οἱ Τοῦρκοι ἄρχισαν νά διαμαρτύρονται καί ξεσηκώθηκαν. Τόν ἐθανάτωσαν μέ αἰχμηρά σίδερα, πού τόν κατατρύπησαν, καί ἔτσι ὁ Ἅγιος Θεοφάνης ἔλαβε ἀπό τόν ἀγωνοθέ-τη Θεό τό στέφανο τοῦ μαρτυρίου τό ἔτος 1588³³.

Ὅσοι ἀπό τούς βασανιστές ἐπρωτοστάτησαν στό νά τοῦ βγάλουν τά μάτια ἤ νά τοῦ γδάρουν τό σῶμα, ἐδέχθησαν τή δίκαιη τιμωρία τους ἄνωθεν. Ἄλλοι ἐτυφλώθησαν, ἄλλοι ἐτρελλάθηκαν, ἄλλοι ἀπεπνίγησαν στή θάλασσα, ἄλλοι ἐξεράθηκαν στά χέρια. Καί ὅσοι ἀπό αὐτούς μετανόησαν καί ἐπικαλέσθηκαν τή βοήθεια τοῦ Ἁγίου, ἀμέσως ἐθεραπεύθησαν καί ἔγιναν κήρυκες τῶν θαυμάτων τοῦ Μάρτυρος καί τῆς πίστεως.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Θεοδώρου, τοῦ ἐκ Γεωργίας.

Ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυς Θεόδωρος (Κβελτέλι) ἔζησε στήν Γεωργία καί ἐμαρτύρησε τό 1609.

† Τῇ αὐτῇ ἡμέρα, ἡ σύναξις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Φανερωμένης.

Ἡ εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Φανερωμένης φυλάσσεται στήν ὁμώνυμη μονή τῆς νήσου Λευκάδος.

Τῇ ἐπιφοιτήσει τοῦ ἁγίου Πνεύματος, πρεσβείαις τῶν Ἀποστόλων καί τῶν Ἁγίων Σου, Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον ἡμᾶς, Ἀμήν!