Σωτηριολογικές παράμετροι της επιδημίας του κορωνοϊού

Το πρώτο ανθρώπινο ζεύγος, ο Αδάμ και η Εύα, όπως μας πληροφορεί το βιβλίο της Γενέσεως, πλάσθηκε από τον Θεό τελευταίο από όλα τα δημιουργήματα του Θεού, ως η κορωνίδα της δημιουργίας, ευρισκόμενο στο μεταίχμιο μεταξύ ορατής και νοητής κτίσεως, μετέχον τόσο του νοητού όσον και του αισθητού κόσμου. Πλάσθηκε κατ’ εικόνα Θεού, με προορισμό να φθάσει στο καθ’ ομοίωσιν, να αναχθεί δηλαδή στην κατά χάριν θέωση και να γίνει μέτοχος της θείας μακαριότητας, με τη δική του ελεύθερη επιλογή και προ πάντων με την πλήρη και τελεία υπακοή του στο θέλημα του Θεού, ως απαραίτητος όρος εξαρτήσεώς του από τον Θεόν. Όμως η παρακοή του στην συγκεκριμένη εντολή του Θεού ανέτρεψε, (ευτυχώς όχι ανεπανόρθωτα), αυτή τη δυνατότητα του αρχικού του προορισμού και τον οδήγησε στην τραγωδία της πτώσεως, στην τραγωδία της φθοράς και του θανάτου: «Επικατάρατος η γη εν τοις έργοις σου· εν λύπαις φαγή αυτήν πάσας τας ημέρας της ζωής σου·  ακάνθας και τριβόλους ανατελεί σοι, και φαγή τον χόρτον του αγρού. εν ιδρώτι του προσώπου σου φαγή τον άρτον σου, έως του αποστρέψαι σε εις γην, εξ’ ης ελήφθης, ότι γη ει και εις γην απελεύση» (Γεν.3,16-20). Αψευδής μάρτυρας αυτής της δικαίας, αλλά και φιλάνθρωπης αποφάσεως του Θεού, η ανθρώπινη ιστορία, η οποία είναι μεστή ωδίνων, πόνου, φθοράς και ασθενειών, οι οποίες τον οδηγούν στον πικρό θάνατο.

Αυτές τις ημέρες η ανθρωπότητα ολόκληρη βιώνει έναν τρομακτικό εφιάλτη, μια μεγάλη και φοβερή επιδημία παγκοσμίων διαστάσεων, την λοιμώδη νόσο του κορωνοϊού, ενός φοβερού και επικίνδυνου ιού, με ταχύτατο και ύπουλο τρόπο μεταδόσεως, με μεγάλη λοιμογόνο δύναμη και ανυπολόγιστες καταστρεπτικές συνέπειες σε ανθρώπινες ζωές, αλλά και οικονομικές. Ξεκίνησε από την πόλη Γιουχάν της μακρινής και πολυάνθρωπης Κίνας από ζωονόσο που μεταλλάχθηκε σε ανθρωπονόσο και εξαπλώθηκε με καταπληκτική ταχύτητα σε όλο τον κόσμο, μολύνοντας εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους και στέλνοντας στο θάνατο δεκάδες χιλιάδες. Μόνο στη γειτονική μας χώρα, την Ιταλία, έχουν χάσει τη ζωή τους περίπου 7.000 άνθρωποι μέχρι στιγμής, ενώ έχουν μολυνθεί δεκάδες χιλιάδες, με το ρυθμό των θανάτων να αυξάνει κατά γεωμετρική πρόοδο. Όπως αναφέρουν οι ειδικοί, κάθε τρία λεπτά πεθαίνει και ένας ιταλός, ενώ η ιταλική κυβέρνηση δεν προλαβαίνει να κατασκευάζει  φέρετρα και δεν  έχει μνήματα να θάψει τους πεθαμένους. Η κατάσταση στα νοσοκομεία και στις μονάδες εντατικής θεραπείας είναι απερίγραπτα τραγική. Υπάρχει ένας υπερκορεσμός ασθενών σε συνδυασμό με ανεπάρκεια ιατρικού, νοσηλευτικού και βοηθητικού προσωπικού, ανεπάρκεια φαρμάκων και ιατρικού εξοπλισμού. Οι κυβερνήσεις όλων των κρατών σήμαναν συναγερμό και εφάρμοσαν σκληρά προληπτικά μέτρα για την μείωση της μετάδοσης του φονικού ιού. Μέτρα σκληρά έλαβε και η ελληνική κυβέρνηση, κλείνοντας χώρους εργασίας και μαζικής ψυχαγωγίας και μαζί όλους τους χώρους λατρείας, απαγορεύοντας ακόμη και την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας, ένα γεγονός πρωτόγνωρο στα εκκλησιαστικά χρονικά. Τα τελευταία εικοσιτετράωρα απαγορεύτηκε και η ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών, δημιουργώντας ένα κλίμα φόβου, αβεβαιότητας και απελπισίας.

Ο σύγχρονος άνθρωπος μέσα στην παραφροσύνη της επάρσεώς του, μεθυσμένος από τις καταπληκτικές αλματώδεις προόδους του τεχνολογικού του πολιτισμού, διεκήρυξε προ πολλού το «θάνατο του Θεού» και ανέβασε τον εαυτό του στη θέση Του. Αγνοώντας την κτιστή και πεπερασμένη του φύση, νόμισε ότι βρήκε το «σωματίδιο του Θεού» και ότι θα μπορούσε ως θεός να δημιουργήσει ανθρώπινα όντα, κάτι σαν ρομπότ με τεχνητή νοημοσύνη, που θα έλυναν όλα τα παγκόσμια προβλήματα της ανθρωπότητας. Όμως ένας αόρατος ιός, μεγέθους μερικών εκατομμυριοστών του χιλιοστομέτρου, ήρθε να γκρεμίσει την ανθρώπινη έπαρση και να φανερώσει την ανθρώπινη αδυναμία και σμικρότητα. Να τον προσγειώσει στην πραγματικότητα και να τον απογυμνώσει από την ύβρη  της αλαζονείας του, η οποία τον εξομοίωσε με τους ανθρώπους της εποχής του πύργου της Βαβέλ. Οι υπερφίαλοι ισχυροί της γης γονάτισαν μπροστά στον αόρατο εχθρό και τρέμουν από φόβο. Κάποιοι ισχυροί ηγέτες μολύνθηκαν και απομονώθηκαν με τρόμο, για να μην έχουν την κατάληξη των τραγικών θυμάτων του ιού. Αλαφιασμένοι καταναλωτές αδειάζουν τα ράφια των καταστημάτων, τρέφοντας την ψευδαίσθηση ότι έτσι μπορούν να επιβιώσουν από έναν ενδεχόμενο αποκλεισμό. Άλλοι έντρομοι παίρνουν προληπτικά διάφορα φάρμακα, προξενώντας βλάβες στον οργανισμό τους. Κάποιοι άλλοι εναποθέτουν τις ελπίδες τους στη «θεά» επιστήμη, να βρει το αποτελεσματικό εμβόλιο.

Βιώνοντας την θλίψη και την οδύνη όλων αυτών, των «αποκαλυπτικού» χαρακτήρος γεγονότων, εύλογα γεννώνται μέσα μας τα ερωτήματα: Γιατί άραγε επέτρεψε ο Θεός, να υποφέρει η ανθρωπότητα από αυτή τη φοβερή μάστιγα και να χάνουν τη ζωή τους χιλιάδες συνάνθρωποι μας; Γιατί δεν καταπαύει με ένα πρόσταγμά Του την εξάπλωση του ιού και τη φονική του δύναμη; Ποια είναι η βαθύτερη αιτία αυτού του κακού, αυτής της συμφοράς; Την απάντηση στα παρά πάνω ερωτήματα μας δίνουν οι άγιοι Πατέρες μας, οι οποίοι επισημαίνουν ότι η αρχική αιτία και η ρίζα όλων των κακών, των θλίψεων και των συμφορών είναι η αμαρτία και η αποστασία του ανθρώπου από τον Θεό και το θέλημά Του. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος παρατηρεί ότι «εάν το σπουδαιότερο νόσημα, αυτός ο θάνατος δηλαδή, έχει τη ρίζα και την αιτία του στην αμαρτία, πολύ περισσότερο τα περισσότερα από τα νοσήματα. Εκτός από αυτά στην αμαρτία οφείλεται και το ότι υποφέρουμε», (ΕΠΕ 10,222. PG 57,345). Οι πόλεμοι, οι σεισμοί, οι πλημμύρες, οι θεομηνίες, οι τυφώνες, οι φονικές επιδημίες κ.λ.π. από εκεί προέρχονται και επομένως δεν είναι αίτιος όλων αυτών των  κακών ο Θεός, αλλά ο άνθρωπος. Απλώς ο Θεός, ως άριστος παιδαγωγός, παραχωρεί να έρθουν όλα αυτά από πολλή φιλανθρωπία και αγάπη, για να οδηγήσει τον άνθρωπο στη μετάνοια και στη σωτηρία. Χρησιμοποιεί δηλαδή εν τη πανσοφία Του όλα αυτά τα κακά, που είναι αποτέλεσμα της αμαρτίας, για να γίνουν φάρμακα κατά της αμαρτίας. Ο μέγας Βασίλειος σε ομιλία του με τίτλο: «Ότι ουκ έστιν αίτιος των κακών ο Θεός», παρατηρεί μεταξύ άλλων τα εξής: «Οι αφανισμοί των πόλεων και οι σεισμοί και οι πλημμύρες και οι απώλειες των στρατευμάτων και τα ναυάγια και όλες οι πολυάνθρωπες καταστροφές, είτε από την γη, είτε από την θάλασσα, είτε από τον αέρα, είτε από την φωτιά, είτε από οποιαδήποτε αιτία, προκαλούνται, γίνονται, για τον σωφρονισμό αυτών που επιζούν. Διότι ο Θεός με δημόσιες μάστιγες σωφρονίζει την γενικευμένη κακία του λαού….Οι θάνατοι δε επέρχονται όταν συμπληρωθούν τα όρια της ζωής, που εξ’ αρχής για τον καθένα όρισε η δικαία κρίσις του Θεού, ο οποίος από μακρυά προβλέπει το συμφέρον για τον καθένα από μας», (ΕΠΕ. 7, 92-100).

Ο άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς, Επίσκοπος Αχρίδος, ο οποίος έζησε τις φρικαλεότητες και των δύο παγκοσμίων πολέμων και εξορίσθηκε στα στρατόπεδα του Νταχάου από τους Ναζί, έγραφε χαρακτηριστικά για την καθολική αποστασία της Ευρώπης, (και γενικότερα της Δύσεως) και τον άθεο πολιτισμό της: «Οι αιρετικοί λαοί της εποχής μας έδωσαν εις τον Χριστόν και Κύριον την τελευταίαν θέσιν εις την τράπεζαν του κόσμου τούτου, ως εις έσχατον επαίτην, ενώ εις τας πρώτας θέσεις ετοποθέτησαν τους μεγάλους των άνδρας, τους πολιτικούς, τους λογοτέχνας, τους μυθοποιούς, τους επιστήμονας, τους κεφαλαιούχους, ακόμη και τους τουρίστας και τους ποδοσφαιριστάς… Ο Χριστός απεμακρύνθη από την Ευρώπην, όπως κάποτε από την χώραν των Γαδαρηνών, όταν οι Γαδαρηνοί το εζήτησαν. Μόλις όμως Αυτός έφυγεν, ήλθε ο πόλεμος, η οργή, ο τρόμος και η φρίκη, η κατάρρευσις και η καταστροφή. Επέστρεψεν εις την Ευρώπην ο προχριστιανικός βαρβαρισμός….μόνον που αυτός ήταν εκατό φορές φρικωδέστερος».

Αυτή η γενικευμένη αποστασία των ανθρώπων της εποχής που έζησε  ο άγιος Νικόλαος, μπορούμε να πούμε ότι επαναλαμβάνεται και στην εποχή μας, με αποτέλεσμα να βιώνουμε την φρίκη της πανδημίας του κορωνοϊού και πολλές άλλες παιδαγωγικές «επιφορές» που μαστίζουν την ανθρωπότητα. Και από ότι φαίνεται θα έρθουν στο μέλλον και άλλα ακόμη μεγαλύτερα κακά, εξ’ αιτίας της αμετανοησίας και σκληροκαρδίας μας. Φυσικά η αποστασία δεν απουσιάζει και από την πατρίδα μας, η οποία, ενώ ευεργετήθηκε πολυμερώς και πολυτρόπως στη διάρκεια της ιστορίας της από τον Κύριο, την Παναγία και τους αγίους μας, εν τούτοις φάνηκε αχάριστη απέναντι σε τόσες πολλές και μεγάλες ευεργεσίες. Η Ελληνική Πολιτεία και η κοινωνία μας τα τελευταία χρόνια  δυστυχώς όλο και περισσότερο απωθεί τον Σωτήρα Κύριο από τη ζωή της, με πλήθος νόμων αντιχριστιανικών, με την αλλοτρίωση του μαθήματος των θρησκευτικών και την σταδιακή μεταμόρφωσή του σε θρησκειολογικό, με την προοδευτική και αλματώδη ισλαμοποίηση της χώρας, την ανέγερση Τζαμιού στην Αθήνα, (αντί της εκπληρώσεως του τάματος του Έθνους), με την δημιουργία κατευθύνσεως Ισλαμικών Σπουδών στη Θεολογική Σχολή της Θεσσαλονίκης, με τη αλλαγή της ανθρώπινης οντολογίας και την δημόσια προβολή και διαφήμισή της με παρελάσεις υπερηφανείας και τη θέσπιση του ανίερου συμφώνου συμβίωσης και της αναδοχής παιδιών ατόμων του ιδίου φύλου, με την προβολή θεατρικών παραστάσεων, στις οποίες ευθέως υβρίζεται το πανάγιο όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, με την νομιμοποίηση της παναιρέσεως του Οικουμενισμού στη «Σύνοδο» της Κρήτης, με την αποδοχή και νομιμοποίηση των σχισματικών της Ουκρανίας και με πολλά άλλα, ων ουκ έστιν αριθμός. Η αποστασία της εποχής μας δεν έχει προηγούμενο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Έχει ξεπεράσει ακόμη και αυτήν επί των ημερών του Νώε και της ρωμαϊκής εποχής. Η λατρεία του αληθινού Θεού αντικαταστάθηκε με τη λατρεία του Σατανά, ενώ παράλληλα τα οικουμενιστικά ανοίγματα πολλών επισκόπων, που φθάνουν μέχρι και αυτή την μυστηριακή διακοινωνία, δημιουργούν βαθειά ρήγματα στην ενότητα της Ορθοδοξίας, αφήνοντας ψυχρούς και αδιάφορους τους εκκλησιαστικούς μας ηγέτες.

Ελάχιστοι δυστυχώς είναι εκείνοι οι οποίοι, υψώνουν τα μάτια στο Θεό, για να αναθέσουν τη λύση του προβλήματος  στον Μεγάλο Ιατρό των ψυχών και των σωμάτων μας. Καταφεύγουν σ’ Αυτόν, που είναι η πηγή της ζωής και χορηγεί τη ζωή, στο Θεό. Γονατίζουν με δάκρυα στα μάτια και προσεύχονται όχι μόνο για τον εαυτό τους, αλλά και για όλο τον κόσμο που δοκιμάζεται, να γίνει ίλεως ο Θεός «επί ταις αμαρτίαις ημών» και να καταπαύσει την επιδημία.

Η πρόσφατη απόφαση του πρωθυπουργού να απαγορεύσει, για λόγους προληπτικούς, την τέλεση στους Ιερούς Ναούς κάθε Ιερής Ακολουθίας, ακόμη και αυτής της Θείας Λειτουργίας, αποτελεί την πιο οδυνηρή παιδαγωγική μάστιγα του Θεού. Ο Θεός από αγάπη και φιλανθρωπία και αποβλέποντας στο πνευματικό συμφέρον όλων, μας στέρησε προσωρινά, από το Ποτήριο της Ζωής, επιβάλλοντας κατά κάποιον τρόπο ένα είδος ακοινωνησίας, ένα «επιτίμιο», σαν αυτά τα επιτίμια που επιβάλλει ο πνευματικός σε πιστούς, που έπεσαν σε βαριές αμαρτίες, για να μας βοηθήσει να έλθουμε εις εαυτούς, να μετανοήσουμε αληθινά και να αποβάλουμε την σκληροκαρδία μας. Στην προκειμένη περίπτωση πιστεύουμε ότι βρίσκει πλήρη εφαρμογή ο θεόπνευστος λόγος του προφήτη Ησαΐα: «ουαί έθνος αμαρτωλόν, λαός πλήρης αμαρτιών, σπέρμα πονηρόν, υιοί άνομοι· εγκατελίπατε τον Κύριον και παρωργίσατε τον άγιον του  Ισραήλ. … τι μοι πλήθος των θυσιών υμών; λέγει Κύριος· πλήρης ειμί ολοκαυτωμάτων κριών, και στέαρ αρνών και αίμα ταύρων και τράγων ου βούλομαι, ουδέ αν έρχησθε οφθήναι μοι. τις γαρ εξεζήτησε ταύτα εκ των χειρών υμών; πατείν την αυλήν μου ου προσθήσεσθαι· εάν φέρητε σεμίδαλιν, μάταιον· θυμίαμα, βδέλυγμά μοι εστι· τας νουμηνίας υμών και τα σάββατα και ημέραν μεγάλην ουκ ανέχομαι· νηστείαν και αργίαν και τας νουμηνίας υμών και τας εορτάς υμών μισεί η ψυχή μου· εγενήθητέ μοι εις πλησμονήν, ουκέτι ανήσω τας αμαρτίας υμών. όταν εκτείνητε τας χείρας υμών προς με, αποστρέψω τους οφθαλμούς μου αφ  υμών, και εάν πληθύνητε την δέησιν, ουκ εισακούσομαι υμών» (Ησ.4,11-15). Δηλαδή «Αλλά αλίμονο σε σένα, έθνος αμαρτωλό, λαέ, που είσαι γεμάτος αμαρτίες, απόγονοι πονηρών προγόνων, υιοί παράνομοι. Εγκαταλείψατε τον Κύριο και παροργίσατε τον άγιο Θεό εναντίον σας …Ο Κύριος λέγει: τι να κάμω εγώ το πλήθος των θυσιών σας; Είμαι γεμάτος και χόρτασα από θυσίες ολοκαυτωμάτων κριών, που μου προσφέρετε. Δεν θέλω πλέον ούτε το λίπος των αμνών, ούτε το αίμα των ταύρων και των τράγων. Ούτε θέλω να έρχεστε κατά τις μεγάλες εορτές και να παρουσιάζεστε ενώπιον μου στο ναό με τις προσφορές και τις θυσίες σας. Ποιος ζήτησε αυτά από τα χέρια σας; Δεν θα σας επιτρέψω λοιπόν να πατήσετε την αυλή του ναού μου. Εάν μου προσφέρετε, δια τον τύπον μόνον, θυσία σιμιγδαλιού, θα είναι μάταια και άχρηστη για σας η προσφορά. Και αυτό ακόμη το ευώδες θυμίαμα είναι σιχαμερό σε μένα, όταν δεν συνοδεύεται από καθαρότητα καρδιάς. Δεν θα ανεχτώ πλέον την εορτή της πρώτης εκάστου μηνός, ούτε καν και την ημέρα του Σαββάτου, ούτε την μεγάλη και επίσημη εορτή του Εξιλασμού. Τις νηστείες σας και τις αργίες σας των εορτών σας και τις εορτές εκάστης πρώτης του μηνός και τις άλλες εορτές  σας αποστρέφεται η ψυχή μου. Σας χόρτασα, μου καθίσατε στο στομάχι, δεν θα ανεχτώ πλέον τις αμαρτίες σας. όταν υψώνετε ικετευτικές τις χείρες σας σε μένα και ζητάτε την βοήθειά μου, εγώ γυρίζω αλλού τα μάτια μου από σας με αποστροφή. Και εάν πολλαπλασιάσετε και παρατείνετε τις δεήσεις σας, δεν θα σας ακούσω». Φοβεροί όντως λόγοι, που μιλούν από μόνοι τους και δεν χρειάζεται κανέναν σχολιασμό. Φαίνεται ότι δεν είμαστε άξιοι, κλήρος και λαός, εκτός ίσως ελαχίστων εξαιρέσεων, να κοινωνούμε το πανάγιο Σώμα και το Αίμα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και γι’ αυτό επέτρεψε ο Θεός να στερηθούμε και αυτή ακόμη τη Θεία Κοινωνία.

Κλείνοντας, θέλουμε να τονίσουμε με τον πλέον δραματικό τρόπο την ανάγκη της μετάνοιας όλων μας, κλήρου και λαού. Η φοβερή πανδημία των ημερών μας χωρίς αμφιβολία, είναι το τραγικό αποτέλεσμα  της έσχατης αποστασίας μας. Και ταυτόχρονα παραχώρηση δοκιμασίας από μέρους του Θεού για να έρθουμε εις εαυτούς. Για να μετανοήσουμε αληθινά και γνήσια, όπως οι κάτοικοι της πόλεως Νινευί, για τους οποίους γίνεται λόγος στο βιβλίο του Ιωνά. Σύμφωνα με τη σχετική διήγηση, όταν ο προφήτης Ιωνάς ήρθε στην πόλη και προανήγγειλε την καταστροφή της σε τρείς ημέρες, όλοι οι κάτοικοι της πόλεως μετανόησαν έμπρακτα με νηστείες και προσευχές, σκεπτόμενοι πως «ει μετανοήσει ο Θεός και αποστρέψει εξ’ οργής θυμού αυτού και ου μη απολώμεθα» (Ιων.3,9). Και πράγματι ο Θεός της αγάπης και των οικτιρμών δεν τιμώρησε τους Νινευΐτες, διότι «είδεν ο Θεός τα έργα αυτών, ότι απέστρεψαν από των οδών αυτών των πονηρών, και μετενόησεν ο Θεός επί τη κακία, ή ελάλησε του ποιήσαι αυτοίς, και ουκ εποίησε» (Ιων.3,10). Ας αποβάλλουμε από μέσα μας κάθε φόβο, δειλία και πανικό, όπως αρμόζει σε αληθινούς χριστιανούς, αναθέτοντας την ζωή μας στα χέρια του Θεού, σύμφωνα με την προτροπή της Εκκλησίας μας: «εαυτούς και αλλήλους και πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα», τηρώντας παράλληλα και τις οδηγίες των γιατρών και τις εντολές της πολιτείας.

Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς  τη 26^ῃ Μαρτίου 2020