• Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
Πέμπτη, 10 Ιουλίου, 2025
Poimin.gr
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
Poimin.gr
No Result
View All Result

Προσωπικές αφιερώσεις στη λαϊκή θρησκευτικότητα

9 Μαρτίου 2019
in Απόψεις - Γνώμες
Θεία Λειτουργία: Έργον του λαού του Θεού
Share on FacebookShare on Twitter

Γράφει ο Μ. Γ. ΒΑΡΒΟΥΝΗΣ Καθηγητής Λαογραφίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης

Η αφιερωματική πράξη και πρακτική αποτελεί μια τελετουργική πλευρά των σχέσεων του λαϊκού ανθρώπου με το επέκεινα και το υπερφυσικό, που έχει απασχολήσει συστηματικά την ελληνική αλλά και τη διεθνή λαογραφική βιβλιογραφία. Ωστόσο, δεν είναι όλες οι μορφές της αφιερωματικής πράξης και πρακτικής τελετουργικές. Ορισμένες είναι εξαιρετικά απλές και με επικρατούσα την αρχή της δοσοληψίας. Αλλες όμως συνδυάζουν την οικονομική τους βάση και την κοινωνική τους λειτουργικότητα με ένα αναπτυγμένο τελετουργικό, στο οποίο περικλείονται συμβολισμοί και σχέσεις διαβατήριες.

Η Καλλ. Παπαθανάση-Μουσιοπούλου, αναφερόμενη στον άγιο Γεώργιο «τον Αράπη» της Ηράκλειας, γράφει τα εξής χαρακτηριστικά για τη θρακική και τη νεοελληνική ευρύτερα, αφιερωματική πράξη και πρακτική: «Πολλοί γίνονταν σκλάβοι στον άγιο Γεώργιο και όταν μεγάλωναν και ήθελαν να παντρευτούν, ξεσκλαβώνονταν, αφού έδιναν λάδι ή χρήματα». Πρόκειται για τελετουργικές και συμβολικές προσωπικές αφιερώσεις και δεσμεύσεις ανθρώπων και μάλιστα μικρών παιδιών ή έφηβων, προς τον άγιο, που τελετουργικά συνάπτονται και τελετουργικά επίσης λύνονται.

Η τελετουργική είσοδος στον ναό και η αναγγελία του «σκλαβώματος», συνδυάζεται και επισφραγίζεται από το πέρασμα στον λαιμό του αφιερωμένου ενός σύρματος, το οποίο αυτός φορούσε επί σαράντα μέρες, χρονικό διάστημα με μαγική σημασία και πυκνή παρουσία σε διαφόρων ειδών τελετουργίες του ελληνικού λαού, τόσο κατά τον κύκλο της ζωής, με τους τρεις οριακούς σταθμούς του (γέννηση – γάμο – θάνατο), όσο και κατά τον ετήσιο εορτολογικό κύκλο. Το κρέμασμα του «χαλκά» αυτού στο εικονοστάσι της εφέστιας του ναού εικόνας, μετά τις σαράντα ημέρες, τελετουργικά σήμαινε τη διαρκή μαγικοθρησκευτική ενίσχυση της δέσμευσης, η οποία είχε υποχρεώσεις και για τις δυο συμβαλλόμενες πλευρές: ο άνθρωπος αναλάμβανε ορισμένες δεσμεύσεις, όπως το να διατηρεί τελετουργική αγνεία, να νηστεύει, να υπηρετεί ενίοτε τον ναό και να είναι ευσεβής, ενώ ο άγιος, η Παναγία εν προκειμένω, αναλάμβανε να προστατεύει την υγεία, τη σωματική ακεραιότητα και τη ζωή του αφιερωμένου.

Σε περίπτωση αντίθετων εξελίξεων ή επιλογών –μη τήρησης δηλαδή των ανειλημμένων δεσμεύσεων– η συμφωνία αυτομάτως λυνόταν, όπως συμβαίνει γενικότερα στην αφιερωματική πράξη και πρακτική του λαού μας. Απολύτως χαρακτηριστικό για την τελετουργική υπόσταση της πράξης είναι το γεγονός ότι κανονικά η λύση της δέσμευσης γινόταν επίσης με τελετουργικό τρόπο και μάλιστα με την προσφορά ποσού χρημάτων ή λαδιού προς τον ναό, ώστε ο άγιος συμβολικά να θεωρηθεί οικονομικά ικανοποιημένος και να απελευθερώσει τον «δούλο» του. Μάλιστα, πριν τον γάμο έπρεπε να προηγηθεί παρόμοια τελετουργική απελευθέρωση, δεδομένου ότι μετά από αυτόν θα έπαυε εκ των πραγμάτων να ισχύει η δέσμευση της αγνείας, η οποία ανήκε στις υποχρεώσεις του δεσμευομένου ανθρώπου.

Από την άλλη δε πλευρά, η υποχρέωση του αγίου για τη διαφύλαξη της υγείας, έχει σαφώς γονιμικό περιεχόμενο και χαρακτήρα. Από τις αναλύσεις και τις επισημάνσεις που προηγήθηκαν, προκύπτει η ουσιαστικά διαβατήρια υπόσταση της αφιερωματικής τελετουργίας. Καθώς αντικείμενο του ταξίματος δεν είναι πια κάτι υλικό, αλλά η ίδια η ανθρώπινη υπόσταση, οι τελετουργικοί όροι και οι συμβολισμοί της πράξης μεγιστοποιούνται. Το παιδί που αφιερώνεται δια της τελετουργίας αυτής, διαβαίνει το όριο μεταξύ της αυθύπαρκτης και της εξαρτημένης από το θείον ύπαρξης, μεταξύ του άγριου και επικίνδυνου κόσμου και της θαλπωρής της θεϊκής προστασίας, μεταξύ της ελευθερίας και της σκλαβιάς. Και η διάβαση των ορίων αυτών συντελείται με μια τελετή μύησης (initiation), όπως αυτές που συνοδεύουν όλα τα οριακά σημεία της ανθρώπινης ζωής.

Ανάλογες της νεοελληνικής αφιερωτικές πρακτικές υπήρχαν τόσο στο αρχαία ελληνικά, όσο και στα βυζαντινά χρόνια, όπως μαρτυρείται από πηγές και σχετικά αρχαιολογικά ευρήματα. Τα νεοελληνικά αναθήματα είναι τόσο αντικείμενα που τάζονται, όσο και προσωπικές θυσίες και δεσμεύσεις, όπως το «μαυροφόρεμα», το «καλογέρεμα», δηλαδή η τελετουργική και εικονική δουλεία σε άγιο, ναό ή μονή, όσο και εθιμικές λατρευτικές πρακτικές, όπως η τέλεση θείας λειτουργίας, το περίζωμα ναού με κερί, η τέλεση παράκλησης, το άναμμα καντηλιών κ.λπ.

Σύμφωνα δε με τις αντίστοιχες ελληνικές λαϊκές αντιλήψεις το τάμα, από τη στιγμή του ταξίματος, ανήκει στον άγιο, ο οποίος και το διεκδικεί αλλά και το προστατεύει, ως αναπόσπαστη περιουσία του, διεκδικώντας το αν δεν αποδοθεί και τιμωρώντας σκληρά τους ιερόσυλους που θα τολμήσουν να αφαιρέσουν το τάμα από τον ναό ή την εικόνα του αγίου.

Εφημερίδα «Κιβωτό της Ορθοδοξίας»

Πρόσφατα Άρθρα

Με αφορμή τις 250.000 συνδρομητές και 54.000.000 προβολές στο κανάλι «Geron Nektarios »
Εκκλησία της Ελλάδος

Ξέρεις πότε θα καταστραφείς; Η αλήθεια που ΔΕΝ θες να ακούσεις

9 Ιουλίου 2025

Ξέρεις πότε θα καταστραφείς; Η αλήθεια που ΔΕΝ θες να ακούσεις. Πότε ξεκινά η πραγματική καταστροφή στη ζωή μας; Όταν...

Read more
Ξεκίνησε επίσημα η κατασκηνωτική περίοδος 2025 για την «Χριστιανική Αγωγή» στην Κερασιά
Εκκλησία της Ελλάδος

Ξεκίνησε επίσημα η κατασκηνωτική περίοδος 2025 για την «Χριστιανική Αγωγή» στην Κερασιά

9 Ιουλίου 2025

Με αισιοδοξία και χαρά ξεκίνησε και επίσημα η θερινή κατασκηνωτική περίοδος 2025 της κατασκήνωσης του Συλλόγου Ορθοδόξου Χριστιανικής Αγωγής Καρδίτσας,...

Read more
Θεία Λειτουργία υπέρ των ναυτικών στην ναυπρύτανι Χίο.
Εκκλησία της Ελλάδος

Θεία Λειτουργία υπέρ των ναυτικών στην ναυπρύτανι Χίο.

9 Ιουλίου 2025

Με ευλάβεια και κατάνυξη τελέσθηκε την Κυριακή 6 Ιουλίου στην Ι. Μονή Μυρσινίδιου Βροντάδου Χίου Αρχιερατική Θ. Λειτουργία υπέρ των...

Read more
Φιλανθρωπική Συναυλία Παντελή Θαλασσινού υπέρ των Συσσιτίων της Ι. Μ. Κίτρους
Εκκλησία της Ελλάδος

Φιλανθρωπική Συναυλία Παντελή Θαλασσινού υπέρ των Συσσιτίων της Ι. Μ. Κίτρους

9 Ιουλίου 2025

Ξεχωριστή εκδήλωση η οποία υλοποιήθηκε με πρωτοβουλία της Ιεράς Μητροπόλεως Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος με σκοπό την ενίσχυση του φιλανθρωπικού...

Read more
Λαμπρός ο εορτασμός της Παναγίας Τριχερούσας στην Φοινικούντα
Εκκλησία της Ελλάδος

Την Παναγία Τριχερούσα και τον Άγιο Παΐσιο τον Αγιορείτη θα εορτάσει η Φοινικούντα

9 Ιουλίου 2025

Με λαμπρότητα και την πρέπουσα εκκλησιαστική τάξη θα εορτάσει και φέτος η Φοινικούντα την Πολιούχο της Παναγία Τριχερούσα, κατά τό...

Read more
Ο Γέροντας Νεκτάριος αύριο θα ομιλήσει στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου στον Καρέα
Εκκλησία της Ελλάδος

Μας χειραγωγούν μέσω φόβου – ΔΕΣ ΠΩΣ!

9 Ιουλίου 2025

Δεν είναι θεωρίες. Δεν είναι τυχαίο. Δεν είναι συνωμοσίες. Ο φόβος είναι το απόλυτο εργαλείο ελέγχου και το χρησιμοποιούν εναντίον...

Read more
Ἐκδημία Ἱερέως π. Χρήστου Τσεβᾶ
Εκκλησία της Ελλάδος

Εκδημία Πρωτοπρεσβυτέρου Ηλία Φρατσέα

9 Ιουλίου 2025

Η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών μετά πολλής θλίψεως αναγγέλλει την εκδημία του μακαριστού Πρωτοπρεσβυτέρου κυρού Ηλία Φρατσέα, Κληρικού Αυτής. Ο μακαριστός...

Read more
Ο εορτασμός της Αγίας Κυριακής στον Γυμνότοπο του δήμου Ζηρού
Εκκλησία της Ελλάδος

Ο εορτασμός της Αγίας Κυριακής στον Γυμνότοπο του δήμου Ζηρού

9 Ιουλίου 2025

Τήν Κυριακή 6 Ἰουλίου ἐ.ἔ. καί ὥρα 8μ.μ. ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Χρυσόστομος χοροστάτησε στό ἑσπερινό στόν πανηγυρίζοντα Ἱερό...

Read more
Ο εορτασμός της Αγίας Κυριακής στην ορεινή Νάξο
Εκκλησία της Ελλάδος

Ο εορτασμός της Αγίας Κυριακής στην ορεινή Νάξο

9 Ιουλίου 2025

Στον Πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό Αγίας Κυριακής του ορεινού οικισμού της Μέσης Νάξου, μετέβη το πρωί της Δευτέρας 7-7-2025, ο Σεβασμιώτατος...

Read more
Αγιασμός στις Κατασκηνώσεις των ΧΜΟ στην Ι.Μ. Φθιώτιδος
Εκκλησία της Ελλάδος

Αγιασμός στις Κατασκηνώσεις των ΧΜΟ στην Ι.Μ. Φθιώτιδος

9 Ιουλίου 2025

Για μια ακόμη χρονιά ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Φθιώτιδος κ. Συμεών επισκέφθηκε τις ορεινές Κατασκηνώσεις της Ιεραποστολικής Αδελφότητος «ΖΩΗ» στο δάσος...

Read more
Άγιος Νεομάρτυς Μιχαήλ  Πακνανάς ο κηπουρός  {9 Ιουλίου}
Πνευματικές Διδαχές

Άγιος Νεομάρτυς Μιχαήλ Πακνανάς ο κηπουρός {9 Ιουλίου}

9 Ιουλίου 2025

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού Στη μεγάλη ομάδα των Νεομαρτύρων εξέχουσα θέση κατέχουν τα νέα παιδιά, αγόρια και κορίτσια,...

Read more
Μεγαλειώδης λιτανεία στην Αγία Μαρίνα Ηλιουπόλεως
Συνοπτικός

Ο παπα-Σεραφείμ βάζει «κόκκινη κάρτα» στους πολιτικούς για το πανηγύρι της Αγίας Μαρίνας

8 Ιουλίου 2025

Την επόμενη της κατακραυγής που ξεσήκωσε η επίσκεψη του Πρωθυπουργού στο Άγιον Όρος, ήρθε η φωνή ενός θαρραλέου παπά να...

Read more
Τιμώντας τον Άγιο Προκόπιο στην Πορτίτσα
Εκκλησία της Ελλάδος

Τιμώντας τον Άγιο Προκόπιο στην Πορτίτσα

8 Ιουλίου 2025

Στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό του Αγίου Προκοπίου στην Τοπική Κοινότητα Πορτίτσας, όπου πλήθος πιστών συγκεντρώθηκε με ευλάβεια, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης...

Read more
Η εορτή της Αγίας Κυριακής στην Κέρκυρα
Εκκλησία της Ελλάδος

Η εορτή της Αγίας Κυριακής στην Κέρκυρα

8 Ιουλίου 2025

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων, κ. Νεκτάριος, εόρτασε τη μνήμη της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Κυριακής της αθληφόρου στην...

Read more
Ο Άγιος ένδοξος Μεγαλομάρτυρας Προκόπιος (+ 8 Ιουλίου)
Πνευματικές Διδαχές

Ο Άγιος ένδοξος Μεγαλομάρτυρας Προκόπιος (+ 8 Ιουλίου)

8 Ιουλίου 2025

Ο μέγας αυτός και περιβόητος ανάμεσα στους μάρτυρες Προκόπιος, έζησε στα χρόνια του αυτοκράτορα Διοκλητιανού κατά το έτος 290. Καταγόταν...

Read more
Previous slide
Next slide

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ

Η Μεγαλομάρτυς Αγία Κυριακή {7 Ιουλίου}
Αγίας Κυριακής

Η Μεγαλομάρτυς Αγία Κυριακή {7 Ιουλίου}

7 Ιουλίου 2025

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου Καθηγητού Οι Μάρτυρες κατέχουν τη σημαντικότερη θέση στην Εκκλησία μας, διότι Αυτή είναι θεμελιωμένη στη μαρτυρία,...

Ἁγία Κυριακή

Αγία μάρτυς Κυριακή, η θαρραλέα αθλήτρια του Κυρίου

7 Ιουλίου 2025
Ἁγία Κυριακή

Ἁγία Κυριακή

6 Ιουλίου 2018
Next Post
Χρονολόγιο νηστειών

Χρονολόγιο νηστειών

Τίποτε δεν είναι πάνω από τον Κύριό μας

Τίποτε δεν είναι πάνω από τον Κύριό μας

Ἡ ἀλαζονεία τοῦ καθηρημένου μοναχοῦ  καί τό ἀδιέξοδο τῆς Μονῆς

Παρηγορητικά και καθοδηγητικά σχόλια για κάθε πιστό

Προβληματισμός τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἀλβανίας γιά τό Οὐκρανικό

Ο Αλεξανδρινός Προκαθήμενος υποδέχθηκε τον Ευάγγελο Αποστολάκη

Ο Αλεξανδρινός Προκαθήμενος υποδέχθηκε τον Ευάγγελο Αποστολάκη

  • Όροι χρήσης – Πολιτική Απορρήτου
  • Επικοινωνία
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις

Poimin.gr © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist